Prawo moralne

Podstawy
moralności
Prawo
moralne
Po co mi prawo?
Prawo drogowe (kodeks drogowy) – chroni
użytkowników pojazdów i dróg przed
wypadkami.
Prawo karne – zabezpiecza przed
przestępczością, a przynajmniej przed nią
odstrasza potencjalnych "zainteresowanych".
Prawo pracy – zabezpiecza godziwe warunki
pracy i wynagrodzenie pracowników.
2
Po co mi prawo moralne?
Prawo moralne – ochrania godność
ludzkiej osoby.
Działanie, które sprzyja rozwojowi ludzkiej osoby
(wzbogaca ją duchowo, intelektualnie,
osobowościowo), jest moralnie dobre, a jeżeli
ogranicza ten rozwój osobowy - jest moralnie
złe.
3
Prawo moralne
Prawo moralne można nazwać normą lub
zasadą moralną, która nakazuje działać
zgodnie z porządkiem moralnym,
zawartym w naturze człowieka i w jego
osobowej godności.
4
Wyraża ona wolę Bożą, która porządkuje wolne
działanie człowieka, nakazując szanować porządek
ogólny, czyli ład świata, i szczegółowy, czyli ład w
ludzkiej istocie.
Jeśli prawo to nakłada Bóg, zwie się ono prawem
Boskim, jeśli nakłada je autorytet ludzki – zwie się
prawem ludzkim.
Podział prawa moralnego
2. Prawo moralne



Wskazania Boże dotyczące ludzkiego powołania a tym samym takiego, a nie innego
zachowania i postępowania zostały przez Niego samego ukazane:
w prawie naturalnym
w prawie Bożym
w prawie stanowionym w ramach społeczności nadprzyrodzonej i naturalnej
Podział prawa moralnego:
Prawo moralne:
7
- naturalne
- pozytywne:
- boskie
- ludzkie:
- kościelne
- świeckie
Prawo naturalne
Prawo naturalne jest to podstawowe prawo
moralne, wypisana przez Boga w sercu
każdego człowieka (por. Rz 2, 15). Prawo
naturalne wynika bowiem z natury człowieka,
stworzonej przez Boga.
Prawo naturalne wyraża pierwotny zmysł moralny człowieka, który
pozwala rozpoznać mu, czym jest dobro i zło, prawda i
kłamstwo (KKK 1954). Dzięki niemu człowiek może wznieść
budowlę zasad moralnych, kierujących jego osobistymi
decyzjami. Prawo naturalne stanowi też niezbędną podstawę
moralną do budowania wspólnoty ludzkiej (KKK 1959).
8
Prawo naturalne
Pośród najważniejszych zasad prawa naturalnego wskazuje się
zasadniczo trzy ich rodzaje:
 Zasady pierwszorzędne – są to najpowszechniejsze i
najbardziej oczywiste reguły postępowania: "Należy czynić
dobro, a zła unikać", "Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe".
 Zasady drugorzędne – wyprowadza się je w sposób jasny
i logiczny z poprzednich. Do grupy tej należy zasada
sprawiedliwości "Należy dać każdemu to, co mu się należy"
oraz przykazania Dekalogu.
 Zasady działania – są wnioskami wyprowadzonymi z zasad
pierwszo i drugorzędnych, np. "nie należy się mścić", "należy
zwrócić to, co się pożyczyło", "małżeństwo jest nierozerwalne".
9
Prawo naturalne
Właściwości prawa naturalnego:
powszechne
niezmienne
obowiązujące
dyspensy)
poznawalne
10
(nie dopuszcza
Prawo Boże
Prawo Starego Przymierza (Starego Testamentu)
●
Prawo Mojżeszowe (Dekalog i Torah)
Prawo Chrystusa (Nowego Testamentu)
●
Zostało ono ogłoszone przez Chrystusa podczas
Kazania na Górze (Mt 5 – 7)
●
Jego sercem jest przykazanie miłości Przykazanie
miłości (Mt 22, 34-40)
11
Prawo ludzkie
Stanowione prawo ludzkie jest to prawo uchwalone
przez prawowitą władzę dla dobra wspólnego.
Aby prawo było moralnie zobowiązujące musi spełniać warunki:
 Musi być rozumne;
 Ustalone przez prawomocną władzę w ramach jej kompetencji;
 Skierowane ku dobru wspólnemu;
 Ogłoszone (promulgowane)
 Sprawiedliwe (zgodne z prawem naturalnym)
12
Prawo ludzkie obowiązuje w sumieniu. Gdy jednak
sprzeciwia się prawu naturalnemu, nie należy go
słuchać, gdyż jest to prawo niesprawiedliwe.
Prawo ludzkie
W zależności od powołania człowieka do dwojakiego
rodzaju społeczności mianowicie: przyrodzonej i
nadprzyrodzonej, odróżnia się dwa zasadnicze
rodzaje stanowionego prawa ludzkiego:
•
•
13
prawo kościelne
prawo świeckie.
Prawo kościelne
Prawo kościelne:
• przykazania kościele
• Kodeks Prawa Kanonicznego
• Wzory świętości
• Znaki czasu
14
Prawo świeckie
Prawo świeckie
• prawo państwowe
• prawo zwyczajowe
15
Zagrożenia
Prawo jest zasadniczo dobrodziejstwem człowieka
i powinno człowiekowi służyć. Jego używania wiąże
się jednak z pewnymi zagrożeniami, których powinno
się unikać:
a) Legalizm;
b) Laksyzm;
c) Faryzeizm.
17