Polityka zarządzania ryzykiem stopy procentowej

Załącznik do Uchwały Zarządu
Nr 3/VII/15 z dnia 20 lutego 2015r.
Załącznik do Uchwały Rady Nadzorczej
Nr 8/I/15 z dnia 20 lutego 2015r.
Polityka zarządzania ryzykiem stopy procentowej
w Banku Spółdzielczym w Końskich
Końskie, luty 2015
1
1. Postanowienia ogólne
§1
1. Bank Spółdzielczy w Końskich zwany dalej Bankiem posiada zdefiniowane: strategię
działania
Banku,
strategię
zarządzania
poszczególnymi
rodzajami
ryzyk
oraz korespondującą z nimi politykę zarządzania ryzykiem stopy procentowej opisaną
w niniejszym dokumencie.
2. Za jeden z kluczowych elementów koniecznych dla skutecznego wdrożenia strategii
rozwoju Banku uznano właściwą politykę zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka,
w tym ryzykiem stopy procentowej. Za główny cel uznano doskonalenie zarządzania
ryzykiem m.in. poprzez wyznaczenie akceptowalnego przez Bank jego poziomu,
wdrożenie efektywnych metod zarządzania ryzykiem i przegląd obowiązujących regulacji
wewnętrznych w Banku.
3. Politykę zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Banku opracowuje Zespół ryzyk
i analiz ekonomicznych(ZRA), zgodnie z wytycznymi zawartymi w rekomendacjach KNF
odnoszącymi się do poszczególnych kategorii ryzyka, w szczególności rekomendacji G.
4. Projekt polityki przedkładany jest Zarządowi Banku do akceptacji i Radzie Nadzorczej
do zatwierdzenia.
5. ZRA jest odpowiedzialny za przegląd i aktualizację polityki przynajmniej raz w roku,
w szczególności w przypadku zmiany strategii Banku i tworzenia planu finansowego
na dany okres obrachunkowy.
6. Polityka zarządzania ryzykiem stopy procentowej oraz jej realizacja podlega corocznemu
przeglądowi zarządczemu, który jest przeprowadzany przez Komisję ds. przeglądów
zarządczych.
7. Polityka zarządzania ryzykiem stopy procentowej obejmuje następujące zagadnienia:
– cele Banku w zakresie ryzyka stopy procentowej oraz podstawowe wytyczne
dla realizacji polityki,
– dopuszczalny stopień ekspozycji Banku na ryzyko stopy procentowej,
– metody monitorowania ryzyka stopy procentowej.
§2
1. Ryzyko stopy procentowej definiowane jest jako niebezpieczeństwo negatywnego wpływu
zmian stóp rynkowych na aktualny i prognozowany wynik finansowy oraz sytuację
finansową Banku. Profil ryzyka stopy procentowej określa możliwe do zaakceptowania
przez Bank narażenie na ryzyko stopy procentowej, w zakresie niżej wymienionych 4 jego
rodzajów:
a) ryzyka niedopasowania terminów przeszacowania – odnoszącego się przede
wszystkim do portfela bankowego i wyrażającego się w zagrożeniu przychodów
Banku, przede wszystkim odsetkowych, w sytuacji niekorzystnych zmian stóp
procentowych lub istotnej zmiany struktury przeszacowania pozycji w bilansie
powodującej zmiany w wyniku z tytułu odsetek,
b) ryzyka bazowego – będącego konsekwencją niedoskonałego powiązania (korelacji)
stóp procentowych instrumentów generujących przychody i koszty odsetkowe, które
to instrumenty mają jednocześnie te same okresy przeszacowania,
2
c) ryzyka opcji klienta – wynikającego z wpisanych w produkty bankowe praw klienta,
które mogą być zrealizowane w następstwie zmian stóp procentowych; instrumenty
zawierające opcje klienta są na ogół najbardziej typowe dla działalności usytuowanej
w portfelu bankowym; w odniesieniu do kredytów i pożyczek opcje dają
kredytobiorcy prawo spłaty przed terminem części lub całości kredytu, a w przypadku
depozytów pozwalają deponentom wycofać środki w dowolnym, innym, niż
w umowie, momencie; opcje klienta są na ogół realizowane, gdy stanowi to korzyść
dla ich posiadacza, a nie jest korzystne dla sprzedającego opcje,
d) ryzyka krzywej dochodowości – polegającego na zmianie relacji pomiędzy stopami
procentowymi odnoszącymi się do różnych terminów, a dotyczącymi tego samego
indeksu lub rynku.
2. Badany przez Bank niekorzystny wpływ zmiany kształtu krzywej dochodowości na wynik
odsetkowy nie powoduje narażenia Banku na to ryzyko.
§3
1. Organizacja systemu zarządzania ryzykiem w Banku zapewnia efektywny i kompleksowy
proces oceny i kontroli ryzyka oraz określa podział kompetencji, w którym uwzględniono
rozdzielenie funkcji podejmowania ryzyka ( działalność operacyjna) od funkcji
niezależnej jego oceny i kontroli.
2. Szczegółowy zakres zadań w zakresie zarządzania ryzykiem stopy procentowej
z uwzględnieniem rozdzielenia funkcji zawiera Instrukcja zarządzania ryzykiem stopy
procentowej obowiązująca w Banku.
3. Schemat organizacyjny zarządzania ryzykiem stopy procentowej zawiera Załącznik
do niniejszej polityki.
2.Cele Banku w zakresie ryzyka stopy procentowej oraz podstawowe
wytyczne do realizacji polityki.
§4
1. Bank będzie dążył do realizacji wyniku finansowego przyjętego w planie finansowym
na dany rok obrachunkowy i jednoczesnego utrzymania niskiej wrażliwości wyniku
finansowego, w szczególności wyniku odsetkowego, na zmiany parametrów rynkowych,
w tym przede wszystkim kształtowanie takiego dopasowania pozycji aktywów i pasywów
dla działalności złotowej, by dotrzymane były limity obowiązujące w Banku dla ryzyka
stopy procentowej.
2. Bank będzie na bieżąco śledził tendencje na rynku stopy procentowej, by w przypadku
zmian parametrów rynkowych niekorzystnych z punktu widzenia bezpieczeństwa działania
Banku i stabilności jego wyników finansowych możliwe było w jak najkrótszym czasie
podjęcie działań ograniczających negatywne ich skutki.
§5
Celem polityki zarządzania ryzykiem stopy procentowej jest minimalizacja ryzyka
związanego z możliwością wystąpienia niekorzystnych zmian rynkowych stóp procentowych
i negatywnym wpływem tych zmian na wynik finansowy Banku.
W związku z powyższym Bank identyfikuje podstawowe zagrożenia związane z ryzykiem
stopy procentowej, z jednoczesnym zastosowaniem odpowiednich metod zarządzania
3
mających na celu eliminację zagrożeń nierównomiernej reakcji różnych pozycji bilansowych
na zmiany stóp procentowych a przez to na zmiany przychodów i kosztów.
§6
W celu zapewnienia realizacji wyniku z tytułu odsetek, założonego w planie ekonomicznofinansowym, Bank zmienia swoje narażenie na ryzyko stopy procentowej za pomocą
określonych metod tj.:
1) inwestowania (głównie poprzez sterowanie terminami zapadalności lokat o stałym
oprocentowaniu deponowanych w Banku Zrzeszającym oraz lokowanie środków w
bezpieczne dłużne papiery skarbowe),
2) kredytowania (ustalanie parametrów produktów kredytowych ,dywersyfikacja
aktywów pracujących poprzez zakup obligacji komunalnych oraz obligacji
komercyjnych podmiotów o dobrej sytuacji finansowej),
3) finansowania zewnętrznego (polityką depozytową),
4) ustalania oprocentowania,
5) zarządzania terminami przeszacowania stóp procentowych dla poszczególnych pozycji
bilansu.
§7
W procesie zarządzania ryzykiem stopy procentowej Bank podejmuje następujące działania:
1) prowadzi monitoring kształtowania się najważniejszych rynkowych stóp
procentowych,
2) analizuje kształtowanie się oprocentowania własnych produktów bankowych na tle
stóp rynkowych oraz oferty konkurencyjnych banków i instytucji kredytowych
na lokalnym rynku usług finansowych,
3) zarządza poszczególnymi grupami aktywów i pasywów w taki sposób, aby zapewnić
realizację optymalnej, w danych warunkach, wysokości marży odsetkowej Banku.
4) przeprowadza testy warunków skrajnych, tj. analizuje wpływ szokowych zmian stóp
procentowych (tj. o 200 punktów bazowych) na wynik finansowy.
§8
W przypadku zniżkujących rynkowych stóp procentowych Bank kształtuje rozmiar i znak
niedopasowania w kierunku wielkości ujemnej, podejmując następujące działania:
1) skraca terminy pozyskiwanych środków oprocentowanych stałą stopą,
2) wydłuża terminy środków lokowanych w Banku Zrzeszającym oprocentowanych stałą
stopą,
3) rozbudowuje portfel kredytów o stałym oprocentowaniu (w ramach ustanowionych
limitów ograniczających ryzyko stopy procentowej),
4) dokonuje weryfikacji polityki kalkulacji cen kredytów, poprzez zwiększanie udziału
marży stałej w stosunku do stóp bazowych przy ustalaniu stóp nominalnych,
5) dokonuje weryfikacji cen depozytów o stałym oprocentowaniu, poprzez preferowanie
depozytów o krótszych terminach wymagalności.
§9
W przypadku zwyżkujących rynkowych stóp procentowych Bank kształtuje rozmiar i znak
niedopasowania w kierunku wielkości dodatniej, podejmując następujące działania:
4
1) wydłuża terminy pozyskiwanych środków oprocentowanych stałą stopą,
2) skraca terminy lokowanych środków w Banku Zrzeszającym oprocentowanych stałą
stopą,
3) ogranicza portfel kredytów o stałym oprocentowaniu,
4) zmniejsza udział stałej marży odsetkowej w relacji do stóp bazowych,
przy kalkulowaniu stóp nominalnych oprocentowania kredytów.
5) dokonuje weryfikacji cen depozytów o stałym oprocentowaniu, poprzez preferowanie
depozytów o dłuższych terminach wymagalności.
§10
Biorąc pod uwagę ,że prognozowana jest stabilizacja stóp procentowych Bank będzie
prowadził następujące działania:
1) na bieżąco będą monitorowane stopy procentowe oferowane przez banki
konkurencyjne,
2) Bank będzie dążył do zwiększania udziału aktywów, których oprocentowanie jest
indeksowane do rynkowych stóp procentowych,
3) Bank będzie dążył do zwiększenia udziału przychodów pozaodsetkowych w
przychodach ogółem min. poprzez sprzedaż produktów generujących opłaty i
prowizje, w tym produktów elektronicznych,
4) lokowanie nadwyżek środków w instrumenty , których oprocentowanie oparte jest na
rynkowych stopach procentowych min. w bony pieniężne,
5) lokowanie w Banku Zrzeszającym środków w wysokości pozwalającej na trzymanie
depozytu obowiązkowego.
3.Dopuszczalny stopień ekspozycji Banku na ryzyko stopy procentowej.
§11
1. W ramach zarządzania ryzykiem stopy procentowej Bank będzie dążył do utrzymania
wrażliwości bilansu na zmiany rynkowych stóp procentowych (luka przeszacowania)
na poziomie nieprzekraczającym wartości granicznych- 48%.
2. Bank określa możliwe do zaakceptowania narażenie na ryzyko stopy procentowej
wyrażone w poziomie następujących wskaźników:
a) marża odsetkowa – min 3,0%
b) wynik odsetkowy – min 3 107 tys. zł.
4.Metody monitorowania stopy procentowej.
§ 12
1. W Banku istnieją powszechnie zakomunikowane polityki i instrukcje zarządzania
poszczególnymi rodzajami ryzyka. Polityka zarządzania ryzykiem, wewnętrzne
procedury i zasady jego pomiaru, ograniczania, monitorowania i kontroli określają ramy
dla sprawnego funkcjonowania procesu zarządzania ryzykiem oraz dostosowywania
wielkości podejmowanego ryzyka do bieżącej i prognozowanej sytuacji rynkowej.
5
2. W ramach zarządzania ryzykiem szczególnie istotne jest dla Banku wypełnienie
obowiązku utrzymywania kapitału własnego na pokrycie podejmowanego ryzyka, w tym
ryzyka stopy procentowej, na określonym regulacyjnie minimalnym poziomie.
§ 13
1. Poziom ryzyka stopy procentowej w działalności Banku ograniczony jest poprzez system
limitów wewnętrznych. System ten obejmuje następujące limity:
-względny limit luki
- rozpiętość odsetkowa
- limit zmiany wyniku odsetkowego z tytułu ryzyka przeszacowania
- limit zmiany wyniku odsetkowego z tytułu ryzyka bazowego
- limit zrywalności depozytów i wcześniejszych spłat kredytów.
2. Wszystkie limity z zakresu ryzyka stopy procentowej uchwala Zarząd Banku.
3. Monitoring wykorzystania limitów w zakresie ryzyka stopy procentowej realizowany
jest przez ZRA za pomocą systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie
ryzykiem AS, zgodnie z obowiązującą w Banku Instrukcją zarządzania ryzykiem stopy
procentowej.
§ 14
1. W Banku prowadzone są testy warunków skrajnych, których celem jest symulacja wyniku
finansowego w przyszłości.
2. Bank bada wpływ istotnego wzrostu stóp procentowych na spłacalność kredytów
oraz informuje klientów o wzroście ryzyka związanego ze wzrostem rynkowych stóp
procentowych.
§ 15
Wyniki analizy ryzyka stopy procentowej, w tym przestrzegania limitów
oraz przeprowadzanych testów warunków skrajnych są raportowanie Zarządowi oraz
Radzie Nadzorczej w zakresie i w cyklach zgodnych z Instrukcją sporządzania informacji
zarządczej.
§ 16
Bank posiada, przyjęte uchwałami Zarządu Banku, wewnętrzne procedury postępowania
w przypadku stwierdzenia przekroczenia limitów ryzyka stopy procentowej, obejmujące
m.in. zasady informowania organów Banku o niedotrzymaniu wartości granicznych
oraz wskazujące komórki odpowiedzialne za podjęcie działań ograniczających narażenie
na ryzyko stopy procentowej do poziomów akceptowanych przez Bank.
5. Postanowienia końcowe.
§ 17
Polityka zarządzania ryzykiem stopy procentowej oraz jej zmiany wchodzą w życie
z dniem podjęcia uchwały przez Radę Nadzorczą Banku.
6
ZAŁĄCZNIK – SCHEMAT ORGANIZACYJNY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM
STOPY PROCENTOWEJ.
Rada Nadzorcza
Zarząd
Wiceprezes ds.
handlowych
Wiceprezes ds.
finansowoksięgowych
Prezes Zarządu
Stanowisko ds.
Kontroli
Wewnętrznej
Komisja ds. przeglądów
zarządczych
Komórki
i jednostki organizacyjne
Komórka monitorująca - Zespół ryzyk i analiz
ekonomicznych
7