Show publication content!
Transkrypt
Show publication content!
Cena pojedynczego numer aa 15 gr. Środa dnia 14 listopada 1928. CENA PRENUMERATY na poczcie i n agentów trzy złote mieś. Każdy czytelnik powinien abonament z góry płacić r Redaktor odpowiedzialny: Franciszek Godula, Król. Huta. Adres Redakcji i Administracji: Katowice, Rynek 12: TELEFON: Katowice Nr. 1414. Uczczenie męczenników narodowych. Warszawa. (PAT.) W poniedziałek w po łudnie odbyła się w cytadeli warszawskiej w obec ności Prezydenta Rzplitej podniosła uroczystość od słonięcia w 10-tym pawilonie tablic pamiątkowych ^ celach więziennych Romualda Traugutta, Józefa łuontwiłła-Mireckiego, Stefana Okrzei i Marszałka Józefa Piłudskiego. Obszerny plac przed pawilozajęły kompanja honorowa 36 p. p. ze sztan darami, orkiestry, delegacje oficerów i szerego wych oddziałów garnizonu stołecznego oraz deleFacje P. P. S. ze sztandarami. Około godz. 12 przyministrowie. W chwilę potem przybył do cyl^deli, witany hymnem narodowym, Prezydent "^plitej. Po przejściu przed frontem kompanii bo browej w towarzystwie gen. Sosnkowskiego oraz Bonków domu cywilnego i wojskowego. Pan Pre zent zajął miejsce w przygtowanym przed wej ściem do 10-go pawilonu fotelu, obok zaś zasiada Marszałkowa Piłsudska. Następnie marszałek Sej mu Daszyński wygłosił przemówienie, obrazując w pięknych i mocnych słowach martyrologię Pola ków w czasie niexvoli i specjalnie okrutny ich ucisk pod były zaborem rosyjskim. Marszałek zakończył słowami następującemu Lud polski nic pozwolił za borcom na całkowitą zagładę swego ducha narodo wego, aż wreszcie nadszedł dzień, kiedy lud ten porwał za broń". Po przemówieniu powieściopisarza Sieroszewskiego, który był więziony w tej cy tadeli, pan Prezydent wraz z przedstaxvicielami władz przeszedł do wnętrza 10-go pawilonu, gdzie nastąpiło odsłonięcie tablic pamiątkowych. Pan Prezydent pozostał dłuższą chxvilę w każdej celi, poczem wraz z otoczeniem udał się na miejsce stra ceń, niezadługo potem żegnany hymnem narodoxvym odjechał na zamek. intipaństwowe wybryki Ukraińców. Lwów. (PAT.) W nocy z 10 na 11 b. m. Yiiezna^ sprawcy uszkodzili nowowzniesiony pomnik ku czci “°legiych za Ojczyznę we wsi Dachonów, koło LubaCż°Wa. Pomimo znacznego uszkodzenia pomnika urott?Vste jego poświęcenie odbyło się w dniu 11 bm. w Jur podnioślejszym. nastroju przy bardzo licznym dziale przedstawicieli władz, wojskowości, dzieci Okólnych i ogromnej rzeszy miejscowej ludności. Również w nocy z lł na 12 b. ni. nieznani sprawcy '“brudzili dom sędziego Hołyńskiego, rusina, który ja- ko lojalny obywatel państwa przystroił swój dom w chorągwie. Policja natychmiast przeprowadziła do chodzenia i aresztowała 11 osób, podejrzanych o doko nanie obu tych czynów. Dalsze dochodzenia w toku. Poza drobnymi incydentami, jakie miały miejsce w Bóbrce i Chodorowie, gdzie również sprawców aresz towano, święto niepodległości na terenie całego wo jewództwa przeszło w podniosłym nastroju i zupełnie spokojnie. Parlament liemiecli radzi nad lokautem. , Berlin. (PAT.) Poniedziałkowe posiedzenie par zeniu, pierwsze po przerwie letniej, poświęcone było ^łkowicie dyskusji nad sprawą lokautu w przemyśle balowym Nadrenii. Minister pracy Wissell wygło'mieniem rządu przemówienie, w którem stanął na anowiskn, że orzeczenie rozjemcze posiada i' musi u siadać moc obowiązującą i że rząd kategorycznie na tem stanowisku. Minister zapowiedział, że Jrawa tego konfliktu musi być ostatecznie wyjaśniona 2ez najwyższą instytucję sądownictwa pracy i wypo- wiedział się przeciwko składaniu ciężarów pomocy dla ofiar lokautu na fundusz zapomogowy dla bezrobotnych. W dyskusji zabrał głos poseł Stegerwald (centrum), który ostro wystąpił przeciwko przemysłowcom me talowym, zarzucając im, że podjęli oni lokaut jako broń, przy pomocy której chcą uzyskać zmianę istnie jącego obecnie systemu obowiązującego rozjemstwa w zatargach pracy. Dalszy dąs dyskusji ma się odbyć iwe wtorek. iMwiĘianie pariweite rumuńskie#. $t Bukareszt. (PAT.) Nowy gabinet Manju po nowił rozwiązać parlament. Terminy wyborów są (j. stępujące: dnia 12 grudnia wybory do izby, 15 grugr!a do senatu, 17 grudnia do izb handlowych i 19 sZż ,do uniwersytetów. Przypuszczają, że mniejc' Z narodowe utworzą wspólny blok wyborczy. To»3 :,ię już w tym względzie rozmowy pomiędzy przy ćmi. W Bukareszcie ma się odbyć konferencja przedstawicieli ludności żydowskiej co do zajęcia sta nowiska w tej sprawie. W niedzielę odbyło się posie dzenie rady ministrów, na którem zajmowano się pra cami bieżącemi. O godz. 11 przed południem udał się nowy gabinet na audiencję do królowej Marii. Oświad czenie rządowe Manju zostało przyjęte we wszystkich kołach z zainteresowaniem i życzliwością. Nowy gabinet Poincare#. Sab.paryż. (Tel. wł.) Poincare zdołał utworzyć %lltle*’ b° którego zamiast radykałów z Herriotem na Cj.1e’ weszły osobistości z unii republikańskiej i z son^h republikanów, iiia dzienniki z radością witają rozwiązanie przesileZa»I^^^wego i pozostanie Poincarego u steru władzy. one, iż Poincare ma zapewnioną większość 350 głosów. NSS Paryż. (PAT.) Rada ministrów pod przewod nictwem Poincarego rozpatrywała sprawy, znajdujące się na porządku dziennym, oraz zastanawiała się nad ustaleniem programu rządu. Grupa radykalnych depu towanych postanowiła odłożyć wszelką decyzję do czwartku rana, t. j. do chwili, gdy zapozna się z pro gramem nowego rządu. Większość obecnych wypo wiedziała się za abstynencją grupy. Krwawe manifestacje. X- Wiedeń. (PAT.) Republika austriacka święciła >jj t°aiedziałek 10-ta rocznicę swego istnienia. Z okasię J uroczystości w katedrze św. Szczepana odbyło ,Vderb2^te nabożeństwo, w którem wzięli udział preAustrji prof. Heinisch i członkowie rządu z r%em Seiplem na czele. Z Insbruku donoszą, że w związku z obchodem 10lecia republiki austriackiej odbyła się tam manifestacja, która doprowadziła do starcia między Heimwehrą a socjalistami. W wyniku starcia jest kilku rannych. Po licja dokonała szeregu aresztów Reklamy: 0.70 zł za w. mm. Ogłoszenia: 0.20 zł za w. mm. Za nieścisłość telefonicznie podanych ogłoszeń nie bierzemy odpowiedziało. Czem |est Śląsk dla Polski? W niedzielę po południu wygłosił przez radjo wojewoda dr. Grażyński dłuższe przemówienie. Wskazał on na to, że ludność Śląska nie tylko gło sami w plebiscycie manifestowała swą polskość, ale życiem i krwią w powstaniach. Ta serdeczna krew — mówił p. wojewoda — przelana z własnej woli, wkupiła Śląsk w polski państwowy organizm i zcementowała go silniej z resztą Polski, niż jakiekolwiek inne czynniki. I dlatego my tu na Śląsku, sięgając myślą w przeszłość, czujemy się równi z wszystkimi braćmi w zasłudze, bośmy także się dobili Ojczyzny ciężką, wiele dziesiątek lat trwającą pracą narodową, a zamknęliśmy ją i przypieczętowali krwią w wal kach powstańczych. I z tego jesteśmy i mamy prawo być dumni. Ale równocześnie żądamy od was wszystkich braci, w poczet których myśmy weszli jako naj młodsi, byście ocenili naszą dawną mękę, tęsknotę i czyn, byście szanowali nasz dorobek w tym za kresie, byście na nas patrzyli nietylko jako na lu dzi, produkujących w znoju dobra materialne, ale umiejących do ogólnej skarbnicy narodowej dorzu cić więikie wartości ideowe, by węgiel, cynk i że lazo naszej dzielnicy nie przysłoniły nam serc na szych i duszy naszej. Cykl walk o niepodległość skończył się, żyje my dziś w wolnem państwie, w miejsce hasła do broni, rzucone zostało hasło pracy, które ma mon tować gospodarcze, socjalne i kulturalne fundamen ty mocarstwowej potęgi państwa. Z okazji 10-lecia dokonuje się niejako rewja naszego dorobku niepodległościowego. Otóż śmiem twierdzić, że Śląsk, chociaż przypadł Polsce dopiero w połowic roku 1922, a zatem o kilka lat jest zdystansowany, swoją intensywą i programową robotą w wyścigu gu prowincyj polskich wysunął się na czoło we wszystkich dziedzinach pracy. Przyczyna tego le ży nietylko w naturalnych bogactwach kraju, ale także — co tu chcę podkreślić — w psychicznych wartościach tutejszego ludu, który chce i umie pra cować. Jeżeli jesteśmy dumni ze swej przeszłości, to równocześnie mamy ambicję przodowania w szarej, codziennej pracy, która wymaga nieraz wię cej wysiłku wewnętrznego, niż jednorazowe boha terstwo. Mówię o tern nie dlatego, bym uderzał w ton megalomanii dzielnicowej, ale w trosce, by ca łemu polskiemu społeczeństwu zwrócić uwagę na to, co — zdaje się nieraz ginąć w cieniu wielkich kominów, lub blednąc w blaskach rozpalonych pie ców, a mianowicie na najwyższą wartość śląskiej dzielnicy, na lud śląski. Jednolity typ psychiczny polskiego obywatela nie wytworzył się jeszcze dzięki zbyt krótkiemu procesowi niwelacyjnemu w ramach jednego państwa, na ukształtowanie się te go typu w przyszłości oddziała niewątpliwie i Śląsk, i to — mam to przeświadczenie w duchu dodatnim. Można również bez przesady powiedzieć, że mocarstwowe stanowisko Polski opiera się przedewszystkiem na Śląskiem zagłębiu węglowo-żelaznem, że ono decyduje o gospodarczej potędze pań stwa. A jednak nie zawsze docenia się wielkość tej pozycji, tak z punktu widzenia gospodarczego, jak i politycznego. Dziś, kiedy Niemcy ponawiają uporczywie problem rewizji granic, przyczem od zyskanie polskiej części Górnego Śląska ujmują ja ko jeden z punktów programu, należy nietylko u nas prowadzić twórczą robotę organizacyjną, ale i budzić zainteresowanie całego społeczeństwa pol skiego do zagadnień śląskich, by cały naród zrozu miał, że Śląsk to wielka rzecz, i by na zewnątrz zrozumiano, że nikt bezkarnie po tę ziemię sięgnąć nic może. "masaBaeasaEsizzranssniCTsssaBSZBKCSEBsaHssEr^ i Przęgtad polityczny ™ uemaKaaeaeaessBeHBł a«Kaeaaa3aM»**aB«aaK3BaŁu! , Piany centrowców. Ma kpiiferencj badeńskiej partii centrowej wygłosił znany przywódca ceutr., poseł na sejm prałat Schofer, znamienną mowę polityczną. Podkreślił on, że wpraw dzie centrum, jako partii w dalszym ciągu nie grozi Sa ilen rozłam wewnętrzny, nie mniej jednak jest rzeczą możliwą, iż frakcja centrowa w czasie dyskusji nad sprawa pancernika w parlamencie nie będzie głosowała solidarnie. Prałat Schüfer podkreślił następnie do niosłe znaczenie reformy ustroju Rzeszy dla krajów południowo-niemieckich, oświadczając, iż kraje związ kowe, położone na południe od Menu, muszą zachować całko- witą niezależność, już choćby ze względów zewnętrzno-politycznych, a mianowicie ze względu na przyszłe stosunki między Rzeszą i Austrią. Minister Zaleski o stosunku do Niemiec. Z powodu dziesięciolecia niepodległości Polski za mieścił minister spraw zagranicznych w „Głosie Praw dy“ kilka uwag o polityce zagranicznej Polski. Mówiąc 0 stosunkach z Niemcami wskazuje na to, że szczere, dobre chęci przejawia polska polityka zewnętrzna w stosunku do Niemiec, z które mi normalizacja stosun ków zrobiła już znaczne postępy. Na -dowód tego słu żyć może choćby fakt, że w ostatnich latach zawarliś my już z Niemcami przeszło 100 traktatów, umów i komveneyj. Ta cyfra iście rekordowa jest z jednej stro Agitacja Osfmarkenvereinu. ny dowodem wszechstronności stosunków między obu Obiadujące na wspólni» dorceznem posiedzeniu krajami, z drugiej zaś — konsekwentnej pracy obu rzą dów w kierunku normalizacji współżycia sąsiedzkiego. zarząd główny oraz rada naczelna niemieckiego Ost Rokowania toczące się już od 4 lat, a mające na celu markenvereinu, którego przewodniczącym honorowym zawarcie traktatu handlowego, niestety, jak dotychczas jest prezydent Hin-denburg, uchwaliły ostrą rezolucję, nie dały pożądanych wyników. Nie należy mimo to I domagającą się od rządu Rzeszy, aby z większą, niż wątpić, żc powołane -czynniki Rzeszy zdołają przezwy- • dotychczas energią wystąpił z żądaniem rewizji gra ciężyć niechęć istniejącą dotychczas w niektórych ko ndy wschodniej. Rezolucja domaga się ochrony łach niemieckich przeciwko zawarciu traktatu handlo mniejszości lrcm'eckiej na terenach, „odebranych“ i wego. co. umożliwi porozumienie na płaszczyźnie obo- nieustępcwama od odpowiednich żądań niemieckich, pólnych interesów gospodarczych. za cenę koncesji gospodarczych. Ostmarkenverein w.'ta solidarne wystąpienie Stahlhelm u oraz organizacji Akcja pożyczkowa min. skarbu. ryłych żołnierzy frontowych, które oświadczyły goto Jak się dowiadujemy, rada ministrów omawia pro jekt przeprowadzenia ustawy ramowej, któraby- upo- | wość obrony niemieckiego wschodu „w razie groźby ważniala ministra skarbu do szerszej akcji pożyczko rapadu ze strony Polski“ i zażąda1 y skonsolidowania wej wewnątrz kraju w granicach do 100 milj. zł. Mini m m'e Miej sły zbrojnej. Zarząd wysłał telegramy j ster skarbu mógłby je realizować częściowo, w miarę hołdownicze do gen. Mackeńsena i do prezydenta | potrzeby. Termin rozpisania nowych pożyczek nie zo ilindenburga, ktciry odpowiedział serdecznym tele | stał jeszcze ustalony. Według opinii ze sfer miarodaj gro man dziękczynnym. nych nic należy, jeśli chodzi o nowe pożyczki, oczeki Błogosławieństwa komunizmu. wać żadnych posunięć przed kwietniem roku przy Historia jedenastu lat istnienia bolsze-wizmu wy szłego. kazała dostatecznie, jak on gwałtownie obniża poczu Rokowania gospodarcze niemiecko-rosyjskie. cie moralności w narodzie. Najlepiej dowodzą tego Delegacja niemiecka do rokowań handlowych przy cyfry, które notują gwałtowny wzrost fali przestęp bywa do Moskwy w pierwszych dniach grudnia. Na czości. Szczególnie silnie wzrasta przestępczość w czele delegacji staje dyrektor departamentu ..w mini Moskwie. W okresie pierwszego półrocza 1928 popeł sterstwie gospodarki narodowej Rosse, wymieniany, niono w stolicy rosyjskiej 36.750 przestępstw. Znaczna jak wiadomo, przed pewnym czasem przez prasę jako -liczba przestępstw popełnioną została przez nieletnich. następca Hermesa na stanowisku kierownika delegacji Czterdzieści kilka procent przestępstw są to sprzenie memicckiej w rokowaniach handlowych z Polską. Per wierzenia pieniędzy, popełniane głównie przez urzęd spektywy rokowań niemiecko-sowieckich nic przed ników państwowych. stawiają się w tej chwili różowo, zwłaszcza iż Sowiety Nie trzeba zapominać, że komunizm— to nic inne zamierzają wysunąć żądania specjalnych gwarancyj w go, jak wyższy stopień socjalizmu. Socjalizm więc związku z głośnym już akcesem niektórych niemieckich -wcześniej czy później doprowadzi do komunizmu i do i snip bankowych do stowarzyszenia międzynarodowe takiego zdziczenia rodzaju ludzkiego, jak to już dzisiaj j go i), wierzycieli Rosji, a Rosja obraziła się na Niem ma miejsce w Rosji. i ców. Natomiast delegacja niemiecka, jak informują, Niebezpieczne zbrojenia Węgier. wystąpić ma z no we tri i postulatami, a przedewszystNa ostatniem posiedzeniu senatu czeskiego przy j k-iem zastrzec się przeciwko stosowaniu przez Sowiety pretekstu „szpiegostwa gospodarczego“ i sabotażu, -ja rozpatrywaniu budżetu ministerstwa obrony narodó- | ko narzędzi walki z -działalnością gospodarczą Niemiec wej, Ud rżał, w odpowiedzi na przemówienie jednego i na terenach Rosji. W dalszym ciągu niemiecka delega z posłów oświadczył: „Węgierskie gazety z powodu | cja wysunąć ma nowe żądania w sprawie obrony nie naszego jubileuszu państwowego pisały, że jest to mieckich patentów i znaków fabrycznych, obniżenia omyłka Opatrzności Boskiej, że myśmy mogli obcho stawek celnych na niektóre towary, ulg paszportowych dzę 10-lecic niepodległości. My nie możemy zapominać, że gospodarcze, polityczne i geograficzne położe1 'komunikacji. Hr. A. K. Tołstoj. KSIĄŻĘ S 119) - o— (Ciąg dalszy). Dzikie jej mieszkanki, wiewiórki, niezwykłe w tern bczludnem miejscu bać się człowieka, nie chowały się, widząc uzbrojoną drużynę, jeno się wdrapywały na najwyższe gałęzie i z ciekawością przyglądały stamtąd przechodzącym. Pstre dzięcioły czepiając się za korę drzew porośniętą mchem, obracały swe główki na przybyszów i znów zaczynały stukać dziobem w drzewa. Któryś z byłych opryszków zachwycony wspania łością' przyrody, zanucił półgłosem przeciągłą pleśń; drudzy jęli mu wtórować i wkrótce wszystkie głosy zlały się w jeden chór, który -dźwięcznemu tony roz legał sic po sędziwym borze. Tu możnaby zakończyć tę smutną powieść, lecz po zostaje jeszcze powiedzieć co się stało z łnnenii oso bami. * O samym Nikicie Romanowiczu usłyszymy raz jeszcze w końcu naszego opowiadania, ale dlatego trzeba odrzucić siedemnaście smutnych lat i przenieść się do Moskwy w sławetny rok zawojowania Sybiru. XL. Poselstwo Jermaka. Wiele czasu upłynęło od chwili, jak Srebrny wy ruszył z błobody na czele opryszków, którym Jan przebaczył. Wiele się zmieniło od tej pory na Rusi. Lecz Jan, po dawnemu, to wpadał w podejrzenia i tra ci! najlepszych, najznakomitszych poddanych, to się upamiętywał. żałował za grzechy przed całym naro dem i posyłał do klasztorów ogromne skarby i długie wuodiki z Imionami zabitych, żeby się modlono za ich djj&gę. Z dawnych jego ulubieńców nic zostało Ostatni, i najgłówniejszy, Maluta ani jednego. Skuratow, ani razu nie będąc w opałach, zabitym został przy oblężeniu Pajdy czyli Wajsenstajnu w Liwonji. Na jego cześć spalił Jan wszystkich jeńców: Szwedów i Niemców. Setki i tysiące Rosjan, potraciwszy wszelką nadzieję i cierpliwość, masami uciekały do Litwy i Polski. Jedno tylko szczęśliwe zdarzenie stało się przez te lata. — Jan, widząc jak szkodliwym był podział ziemi na dwie połowy, większą i mniejszą, mniejsza bowiem szarpała większą, za sprawą Godunowa zniósł niena wistne oprycznictwo. Wrócił na stałe do Moskwy, a straszny dworzec w Aleksandrowskiej Słobodzie po rzucił na zawsze. Tymczasem wiele nieszczęść spadło na ruską zie mię. Głód i mór trapiły miasta i sioła. Kilka razy lian wpadał na ruskie granice, i w jednym z swoich napa dów spalił wszystkie osady pod Moskwą i -większą część samego miasta. Szwedzi napadali z północy. Stefan Batory, przez sejm obrany po Zygmuncie, wzno wił wojnę litewską i pomimo waleczności ruskich wojsk, zwyciężył przez swą umiejętność, i zabrał wszystkie zachodnie posiadłości. Carewicz Jan, choć był wspólnikiem czynów ojca, uczuł jednak na ten raz hańbę państwa, i poprosił cara, aby mu pozwolił iść z wojskiem na Batorego. I-w an Wasiljewiez upatrzył w tern spisek na strącenie go z tronu, i carewicz, urato wany niegdyś w Diablej Kałuży od niechybnej śmier ci, teraz jej nie uszedł. W napadzie wściekłości ojciec zabił go uderzeniem ostrego jesionu. Powiadają, że Godunow, który się rzucił wtedy między nich, strasz nie został zranionym od cara, i utrzymał się przy życ:u jedynie dzięki, lekarskiej sztuce Strogouowa, gościa z Penny. ' * 111P * _ Po tern zabójstwie, Jan w ponurej rozpaczy zwołat dumę i oświadczył, żc chce wstąpić do klasztoru, i kazał, aby przystąpiono do obioru cjrmnego cara. Jed- j ! nie naszej repubnM jest niekorzystne. Musimy być # wszystko gotowi. Oświadczenie referenta, który wska* z uje na uzbrojenie sąsiadów jest słuszne, i tu trzeb? przedewszystkiem wskazać na zbrojenia się Węgier' gdzie postęp tych zbrojeń zaczyna przybierać forta? niebezpieczne“. Plany Hoovera. W pierwszym oświadczeniu oficjalnym, ogłoszą nym po wyborach, Hoover powiedział, że w chwil' obecnej nie może jeszcze ustalić składu przyszłego &■' binetu. Zwraca się on jedynie do wszystkich przij wódców kraju z gorącym apelem o współpracę. v waszyngtońskich kołach politycznych omawiają w dal szym ciągu zapatrywania Hoovera co do przyszłej składu jego gabinetu. Naogół panuje przekonanie, nowy prezydent sformułuje swój gabinet, raczej % P0’ śród rzeczoznawców, niż ze znanych osobistości świa ta politycznego. Zbrodniczy wyrok. Donosiliśmy już, że w Meksyku zapadł wyro1 śmierci na zabójcę prezydenta Obregona, Tor# Współoskarżona zakonnica Concepcion skazana został na 20 lat -więzienia. Z powodu tego wyroku warto przypomnąć, że & skutek żądania większości mieszkańców Meksyku, ffl3 jącycli już dosyć dyktatorskich rządów Callęsa, prezł' deutem desygnowany został Obregon. Nie było jedn8‘ dz dla nikogo tajemnicą, że Calles nie ustąpi dobrowolny gc władzy swemu rywalowi. W dwa tygodnie potem pa1 mi Obregon, ugodzony kilkunastu kulami podczas uc# Jakkolwiek jasnem było, żc musiało być kilku spray ców zabójstwa, to jednak schwytano tylko jednego, l°j rala i odcięto go całkowicie od świata. Calles udał ?l natychmiast za aresztowanym, by — jak zapewniał osobiście prowadzić śledztwo — a jak inni twierdza dn by zatuszować niewygodne dla siebie ślady. Już dz 24 godzin później, to jest w czasie, w którym nietyly W policja meksykańska, ale 'najlepsza na świeeie nie D ho łaby w stanie rozplatać nici spisku, Calles ogłosił. ł‘ W katolicy są mordercami Obregona. W tym samym ic bn dnakże czasie uciekł z Meksyku minister pracy, MoK nes z dwoma swymi przyjaciółmi. Ogólnie uważa3 to; tych właśnie ludzi, najserdeczniejszych przyjaciół Cy Iesa a zaciętych wrogów Obregona za właściw» bl' sprawców zabójstwa. . Trzy miesiące trwało śledztwo, dokonano liczny aresztowań. Ale oskarżono tylko Toraia i siostrę CĄ Dü, cepcję. Przez cały czas śledztwa nie dopuszczono Toraia nikogo, prócz zaufanych osób Callesa. Z te-£ to, powodu w cńłym świeeie podniosły się głosy obud1 tot nia tak silne, żc Calles widział się zmuszony do zar> •ejc Mc dzenia jawnej rozprawy. Zaraz w pierwszym dniu rai zeznał, że strasznemi torturami zmuszono go przyznania się do winy. Na to natychmiast zarząd# Mą tajne rozprawy, a wynikiem ich — wyrok śmi# byj Przeciwko temu pogwałceniu prawa cały świat -poxV toh ßc, nien zaprotestować. bile hoc Mo; > zawszc i wszędzie pomiędzy znajomymi i przyjaciółmi. Gaa toa nąkże na usilne prośby. starśzyn pozostał na trofll£ tor; ograniczył swą rozpacz na pokucie i posłaniu b°- to tych datków do . klasztorów. Wkrótce też znów bsz, czął tracić naród. I tak według Oderborna skazai * hoc; śmierć 2300 ludzi za to, że poddali nieprzyjaciół toie różne fortece, choć sam Batory dziwił się ich tnę sr toz, Tracąc swe posiadłości jedną za drugą, zeW przez wrogów ugniatany, Jan ogromnie był zachW1.. w swej potędze i to dręczące uczucie odbiło się ńW na całej jego powierzchowności. W ubraniu stał sie ^ chlujiiym. Wysoka, jego figura się zgięła; oczy N gasły. Dolna czeluść opadła mu, jak u starca. . w obecności drugich robił nad sobą wysiłek, się prostował i ■podejrzliwie patrzył do koła, czY ^ M i zauważa kto jego moralnego upadku. W owe chD dn,e straszniejszym był jeszcze, niż w dni swej. potęgiMoskwa nie znajdowała się pod tukiem brzerni®11^ tort tołą bo jaźni i rozpaczy. W tych smutnych czasach dziewana wieść zawitała z dalekiego wschodu i ^ I V otuchę w (wszystkie serca i smutek ogólny zamiei1' radość. j, Z dalekich brzegów Kamy przybyli do M°s ę znakomici kupcy Strogonowie; krewni tego -sam«fö j ścia, który wyleczył 'Godunowa. Strogonowym J rcwał puste miejsca na ziemi Permśkiej, i ci n«eSrf tam jako władzey, książęta, niezależnie od peM1,,;! namiestników. Mieli swój własny rząd i swoja 0 ,<■ m • 1I •: nc. Ten im tylko postawił warunek car, by st,r‘ granic od dzikich sybirylskich narodów, które dawna dopiero płaciły daninę rosyjskiemu Zaczepiani w swych drewnianych' fortecach przef. f; 9: Kuęzuma, Strogonowie postanowili przejść za P3 j mieniły i sami napaść na nieprzyjacielską ziemi®; prędszego wykonania zamiaru zwrócili sie. . jj«-fi ( a uu.mu u tego Vuu‘,uu“ łuwm ku rozbójniczych, albo jak ci sami się tytułów11; i/l żackich atamanów, którzy podówczas .pustoszyli I gi Wołgi i Donu. to, ^ozpmwszechmalcie maszą gazß^ % W, • . j i * 5 Dodatek do „Katolika“, »»Górnoślązaka' WIHDOMOŚCI ZE ŚLipSKH Sw. Józafata, biskupa męczen nika, t 1623. Sw. Serapjona, męczennika, t 253 r. Sw. Wawrzyńca, biskupa. SLOW.: WODZIMIR. Nic nie pomogą skarby niezbożności, lecz spra wiedliwość wybawi od śmierci. (Przyp. X. 2.) Drogą przed oblłcznością Pańską, śmierć świę tych Jego. (Psalm CXV. 15). Zdanie: Niekoniecznie ma człowiek stać w ^wiecie wysoko, byle tylko stał mocno. Kalendarz astronomiczny: Słońce wsch. o go dzinie 7.06, zach. o godz. 15.51. — Księżyc wsch. o 8odz. 9.20, zach. o godz. 17.18. Księżyc będzie tflijał planetę Saturna. Długość dnia wynosi 8 g. 45 m. Zmiany powietrza przed 100 laty: wiatr, deszcz. Jutro: pięknie. — Obchód 10-lecia policji państwowej. W tych dniach także policja państwowa obchodziła swojo dziesięciolecie. W związku z tern odbył się w Warszawie zjazd delegatów policji z całej Rzeczy pospolitej Polski. W niedzielę o godz. 10.30 rano W katedrze odbyło się uroczyste nabożeństwo żaiobne za poległych 461 policjantów, po południu zaś o Wz. 16 nastąpiło złożenie wieńca na grobie Nie znanego Żołnierza, poczem zastępca komendanta Równego podinspektor Szuch odczytał rozkaz, trędneze odegrali pobudkę, a następnie inspektor Woj towicz odczytał nazwiska 461 poległych policjan— Przeciwko niepunktualności na kolejach. NieEdnktualność jest bodajże największą wadą ludzką. Późniają się wszędy i zawsze. Szczególnie niePAktualność daje się silnie we znaki władzom ko piowym, które zdecydowały zastosować środki rndykalne, względem niepunktualnych, opóźniająWch się pasażerów, którzy niejednokrotnie stwapnli powód wszelakiego rodzaju zatargów oraz dyli przyczyną nieszczęśliwych wypadków. W tym Mu władze kolejowe wydały zarządzenie nakazuSęe kasjerom na stacjach wstrzymywać sprzedaż duetów podróżnym na 3 minuty przed odejściem dociągu. Zastosowanie tego środka ma na celu unie możliwienie wskakiwania do pociągów będących v ruchu. P —-W sprawie wypieku chleba z mąki pszennej. Juzety warszawskie donoszą, że w najbliższym 'Pasie w „Dzienniku Ustaw“ ogłoszone będzie roz porządzenie min. spraw wewnętrznych o używaniu o 15 grudnia w zakładach przemysłowych mąki szennej wyższego gatunku od 65 proc. przemiału, .ochodzącej z przemiału dokonanego przed wei tem w życie rozporządzenia o zakazie przemiału ^zenicy na taką mąkę. Powodem wydania tego °2Porządzenia są nagromadzone zapasy mąki Szennej wyższego przemiału od 65 proc., które są Posiadaniu młynarzy oraz w składach handlo^'Vch. st W sprawie wywozu trzody chlewnej do Aui Czechosłowacji. Do Warszawy przybyli au;vMccy i czechosłowaccy komisjonerzy dowozoj trzody chlewnej dla odbycia narady bezpośreXv!ei nad nową umową komisową, którą mają zaD0 2cć z nowopowstałym syndykatem polskich eksc terów trzody chlewnej. Obrady trwały przez środę i czwartek. Wyniki ich będą miały niernie doniosłe skutki dla całokształtu naszego lie\V°Zu w tym zakresie, gdyż Wiedeń i Praga są ibJątPliwie naszymi najpoważniejszymi rynkami vtu w tej gałęzi handlu wywozowego. śląskie Odznaczenia z okazji 10-lecia niepodległości Wa Polskiego. Z okazji 10-lecia niepodległości i Polskiego udekorowano szereg wybitnych F>0] ^użonych około państwa osobistości. Z Śląska ' _ ego otrzymali: Oficerski: Paweł Dubiel, bur* >rKzrZyż m. Król. Huty; dr. Adam Kocur, prezySt brx'u, ■omastapiasta Katowic; ks. Józef Niedziela, prezes ego Czerwonego Krzyża w Katowicach; Ta>p, Wjc z Palacz, dyrektor Banku Ziemskiego w KatoJedłowniks.. Antoni Robota, ku /yu; (cu; ks rcuuuia, proboszcz prouuszcz w Jjeaio' tektn°Wiat rybnicki); inżynier Antoni Rowiński, dyr kopalni państwowej w Król. Hucie; dr. TaL .tiońca Śląskiego e>5 ■ — (Nieszczęśliwy wypadek). Pod koła odjeżdżającego pociągu osobowego wpadła Gertruda Czerwionka z Katowic. Okaleczoną odwieziono do miejskiej lecznicy. Przyczyną nieszczęśliwego iwypadi ku ustali śledztwo. Roździeń w Kątowickiem. (Z huty. Ber: nar da), W czwartek 15 listopada zostanie uru deusz Saloni, szef wojewódzkiego biura prezydjalchomiony w hucie Bernarda nowy dział elektro nego w Katowicach i dr. Wawrzyniec Typrowicz, lityczny. Wysokość zarobków robotników zatru lekarz kąpielowy w Jastrzębiu Zdroju. dnionych w tej nowej gałęzi wyrobów cynkowych Krzyż kawalerski orderu Odrodź e~ dotychczas nie ustalono. nia Polski: Dr. Jadwiga Blatowa w Rybniku: Wełnowiec w Kątowickiem. (Sprawy g m i li Józefa Bramowska w Wielkiem Żyglinie (powiat tarnogórski); adwokat Antoni Chmielewski w Ka ii e). Pod koniec minionego tygodnia odbyło się po towicach; Stefanjä Ecker town w Katowicach i siedzenie rady gminnej. Z okazji 10-lecia Odro dzenia Polski uchwalono wstawić corocznie do major Józef Ludyga-Laskowski w Katowicach. budżetu gminy sumę 5 tysięcy złotych na pomóc * jednorazowa zapomoga dla byłych pracowni naukową. Kwotą będzie rozdzielona pomiędzy bie ków umysłowych. Stosownie do rozporządzenia dnych studentów pochodzących z Wełnowca. — Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, uchwaliły Zarząd i Rada Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Zgodzono się na postawienie Sierocińca, lecz pod Umysłowych w Królewskiej Hucie dla uczczenia warunkiem, żc w budżecie znajdzie się pokrycie na budowę domu sierot. Pod koniec posiedzenia 10-cioiecia Odrodzenia Państwa Polskiego, wypła cić rentobiorcom względnie bezrobotnym pracow uchwalono zaprowadzić lepsze oświetlenie ulic i nikom umysłowym, jednorazowy dodatek w wyso placów. Szopienice w Kątowickiem. (Nieszczęśliwy kości miesięcznego wymiaru świadczeń. wypadek podczas pracy). Zatrudniony w Dodatek ten będzie wypłacany począwszy od hucie Utheinanna robotnik Rademacher doznał zła 10 listopada przez poczty wzgl. kasy chorych. mania kilku kości wskutek zawalenia się ściany. * O szybki przewóz węgla śląskiego. Minister Okaleczonego odwieziono do lecznicy. stwo kolei przyśpieszyło tempo budowy iinji kole 2 Król. Hut». jowej Bydgoszcz—Gdynia, która stanowić ma skró Król. Huta. (Zamykać przedsionki!) Z coną drogę w przewozie węgla śląskiego do portu w Gdyni. Tempo budowy tej linii jest całkowicie przedsionka inżyniera Sperlinga w kamienicy 45 przy przystosowane do amerykańskiego tempa budowy ul. Wolności, skradziono 3 wartościowe, płaszcze. Poli portu gdyńskiego. Nowa lirija będzie ukończona w cja wykryła sprawcę kradzieży w osobie Alojzego K. roku 1930 równocześnie z wykonaniem pierwszej z Król. Huty. — Anna Wicher skradła suknię damską bazy portu gdańskiego. Nowa linia kolejowa z mieszkania Marji Wachowej. Wymieniona kobieta długości 450 kim. posiadać będzie odnogę Herby skradła także zegarek na szkodę Paulioy Respondek. —Inowrocław, która według planów będzie ukoń - Zamieszkały przy ul. Wodnej 8, Wilhelm Skapczona w roku 1931. czyk, przytrzymał Antoniego Johna, który usiłował włamać się do jego mieszkania. Z Katowickiego. . Katowice. (.1 a k m łodzie ż parafii ś w. P io- - (Dziecko okaleczone przez włas tra i Pa iw-i a święciła dziesięciolecie u z y nych rodziców). Do miejskiej lecznicy w.Król. skania niepodległości). Dziesiątą rocznicę od Fiucie przyniesiono chłopca. Lekarz stwierdził ciężkie, rodzenia Polski — naszej ukochanej Ojczyzny — uczci wewnętrzne okaleczenia. Całe ciało chłopaka było po ły Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej żeńskiej i mę kryte sińcami. Stwierdzono, że właśni rodzice chłopca skiej. urządzeniem wspólnej uroczystej akademii która obili sromotnie, zwłaszcza ojciec, niejaki Piotr T. z ul. odbyła sie w niedzielę, dnia 11 listopada w sali miejsco Bytomskiej 64. Przeciw rodzicom wniesiono skargę do wego Domu Związkowego, przy udziale licznych gości. sądu. Akademię rozpoczął chór S. M. P. żeńskiej pod kierun Z Swśełce$s?owł£!6iesse. kiem nauczyciela p. Czernera pieśnią „Brzmi potężriie Lipiny w Świętoehłowickiem. (Przedsta Polski dzwon“ oraz wspólnie z młodzieżą męska wienie t e a t r a 1 n c). Towarzystwo śpiewu „Po „Gaudę Mater...“. Po przemówieniu, wypowiedzianem lonia“ urządza w niedzielę, dnia 18 listopada wie przez patrona obu stowarzyszeń ks. Jana Broya, druh czorem o godz. 7 na sali pani Angel przedstawienie Walkowiak zadeklamował wiersz p. t. „Idą“, poczem amatorskie, połączone z występami śpiewaczemu nastąpił referat nauczyciela p. Materny. Druehna Odegrana zostanie komedjo-opera „Skalmierzanki" Schreiberówna wygłosiła wiersz „Polska mowa“. Nau czyli „Konik Zwierzyniecki“. Bilety od 59 gr. do czyciel p. Czerner wykonał trzy utwory na skrzypcach l .50 zł. można nabyć u p. R. Wyciślika, ul. Kolejo przy akompaniamencie p. Zajączkówny z Załęża. Chór wa 27 i u p. Palusa, ul. Św. Jana 1, 3-piętr. W dniu katedralny odśpiewał dwie pieśni pod batutą p. prof. przedstawienia kasa otwarta od godz. 6 wieczorem. Niesionego. Ks. prób. Mateja — protektor Stowarzy Zarząd towarzystwa uprasza rodaków i rodaczek o szeń Młodzieży — wezwał młodzież do wykazania liczny udział. czynem miłości Boga i Ojczyzny, do budowania wspól Nowy Bytom w Świętoehłowickiem. (P o ś w i ęne mi siłami, wytężoną pracą — Polski nowej, szczęśli cenie nowego ratusza). Za staraniem tutej wej, Bogu miłej... Następnie przy akompaniamencie for szej gminy wybudowano okazały dwupiętrowy tepianu i skrzypiec wszyscy zebrani odśpiewali hymn gmach ratuszowy, znajdujący się po prawej stronie „Boże coś Polskę". Po krótkiem, końcowe ni przemó kościoła parafialnego. jJTak urządzenie zewnętrzne, wieniu ks. patrona Broya, w którem .podziękował jak wewnętrzne odpowiada zupełnie współczesnem wszystkim biorącym udział w akademii za przyczynie wymaganiom. W prawem skrzydle mieszczą się nie się do uświetnienia tejże, a wszystkim gościom za biura magistratu a w lewem biura urzędu policyj łaskawe przybycie, zakończono akademie wspólnym nego. Poświęcenie nowego ratusza odbyło się w śpiewem hymnu „Jeszcze Polska nie zginęła“. sobotę 10 bin. Pomimo niepogody, miejscowa lud — (Dalsze zmiany w sądownictwie). W ność wypełniła szczelnie plac znajdujący się przed tych dniach nastąpiły dalsze zmiany w sądownictwie gmachem. W uroczystości brała również udział Śląskiem. Sędziami okręgowymi w Katowicach zostali młodzież szkolna. Około godziny 9-tej wyruszono mianowani adwokat Mellerowicz z Katowic i sędzia w pochodzie do kościoła. Krótko przed godziną 10-tą przybyli również na nabożeństwo przedsta •pow. Hankiewicz z Mysłowic. Dowiadujemy się, że p. wiciele miast z wojewodą dr. Grażyńskim na czele. Trojanowski w najbliższym czasie otwiera kancelarię Uroczysta msze św. odprawił miejscowy ks. pro adwokacką w Katowicach. boszcz Szymała w asystencji ks. Cichego i Pawla — (Nowa fabryka). Firma Piechaczek i śliwka ka. Po nabożeństwie udano się przed gmach ratu uruchomili nową fabrykę przerobów papierniczych w sza, gdzie nastąpiło powitanie gości przez naczelni Katowicach. Poświęcenie nowego warsztatu pracy od ka gminy P. Machonia. Następnie odbył się prze było się w minioną sobotę. Przed południem odprawio gląd biur przez P. Wojewodę, poczcm ks. proboszcz no nabożeństwo na intencje firmy w kościele parafial Szymała dokonał uroczystego poświęcenia gmachu. nym w Bogucicach. Warsztaty fabryki znajdują się w Po poświęceniu udali się przedstawiciele miasta z •nowowybudowanym dwupiętrowym gmachu. Firma wojewodą dr. Grażyńskim do sali obrad, gdzie od Piechaczek i Śliwka istnieje przeszło 6 łat. Po zwie było się krótkie posiedzenie. dzeniu fabryki przez gości i Przedstawicieli władz Wielkie Hajduki w Świętoehłowickiem. (Ś m i c r ć spożyto wspólny obiad. Pracowników technicznych wskutek otrucia). Inwalid Teodor Rumpel za żył większą ilość kokainy. Rumpel otrzymywał ten ugoszczono w budynku fabrycznym. — (Nieszczęśliwy wypadek). W tutej narkotyk na podstawie recepty lekarskiej. Lekarz szej rzeźni miejskiej zdarzył się znowu nieszczęśliwy stwierdził, że pacjent miał eardzo słabe serce, a 1 ponieważ zażył zbyt wiJką dawkę kokawy, przeto wypadek. Zatrudniony 'W rzeźni stróż firmy Dziuk z Załęża został okaleczony. W jaki sposób zdarzyło się I zmarł wskutek udaru serca Łagiewniki w Świętoehłowickiem. (Wy p anieszczęście, dotychczas nie ustalono. Dziuka, który | dek samochodowy). Na szosie pomiędzy odniósł ciężką ranę w głowę odwieziono do miejskiej i Łagiewnikami a Pn'”:!wm Wacha! samochód osolecznicy. Giełda pieniężna i zbożowa. bowy na furmankę. Wóz został uszkodzony, a sie- , dząey w samochodzie Wilhelm Al noch doznał oka W Katowicach płacono w dniu 12 listopada: za 100 zło leczenia nogi. Samochód jest własnością Artura tych 46,97 marek niemieckich; za 100 marek niemieck. 212,90 Alu och a ze Świętochłowic. Godula w Ś wię toe li łowickiem. (Dziesięcio lecie kółka śpię w a czego). Towarzystwo śpiewu „Jutrzenka"1 w Goduli obchodzi w niedzielę dnia 18 listopada 10-lecic swego istnienia. O godz. 10 przed poi. zostanie odprawione nabożeństwo, na intencję'towarzystwa, o godz. 6. wieczór pieśni po łączony z występami muzycznemu, a . od godz. 9 wieczorem zabawa taneczna. Ruda w Świętochłowickiem. (K u r s y s a n it a r n e). Kolumna sanitarna rozpoczęła 13 listo pada roku bieżącego kursy sanitarne. Ćwiczenia odbywać się będą w każdy wtorek i piątek o go dzinie 6 wieczorem w lecznicy Spółki Brackiej w Rudzkiej Kuźnicy. Piekary Wielkie w Świętochłowickiem. (Park narodowy ™ Kopiec Króla Sobieskie go). Obchodziliśmy wielkie święto 10-lecic od zyskania niepodległości. We wszystkich kościołach polskich modlili się ludzie, by Pan Bóg błogosławił Polsce i ludowi polskiemu. Także w Wielkich Piekarach mieszkańcy godnie obchodzili to wielkie święto narodowe. Piekary Wielkie były zawsze prawdziwą ostoją polskości. Jak wiadomo, bo pi sały o teni gazety, w Wielkich Piekarach powstał plan; założenia parku, aby pamięć dziesiędo-leeia przyszłym pokoleniom uprzytomnić. Inicjatorami tego planu byli: W. ks. prałat Puclier, naczelnik gminy p. Pudlik, Kazimierz i Stefan Szaeferowic, Feliks Wróbel i inni. Od przeszło dwuch tygodni praca nad założeniem parku trwa bez ustanku. Plan wypracował p. Kazimierz Szacier. Wytknię to drogi i aleje, ogrodzono cały park. Obecnie sadzi się drzewka, żywopłoty i t. d. W piątek 9 bm. ze brał sic zarząd gminy z ks. prałatem Pucherem i na czelnikiem Pudiikietii via czele, aby oglądać prace już dokonane. O godz. 1 przybyli obejrzeć prace parkowe przedstawiciele gimnazjum z p. dyrekto rem Tyranem, prefektem ks. Bednarzem i profeso rami. Powitał ich z balkonu kaplicy świ Barbary ks. Prałat i przedstawi? zebranym, w jakim Celu park założono. Następnie wzywał młodzież, aby przyłożyła ręki do utrzymania i zachowania przed zniszczeniem drzewa i krzewy. Park będzie pa miątką dla późniejszych pokoleń. Młodzież gimna zjalna sypała ziemię na kopiec, któremu nadano na zwę kopca Króla Sobieskiego. Wiadomo, że Jan III. modlił się przed obrazem Matki Boskiej Piekarskiej i obozował z wojskiem w Piekarach. Następnie przybyła dziatwa szkolna szkół piekarskich, nau czycielstwo i dziatwę przywitał ks. prałat. Dzia twa w liczbie 2 tysięcy przyniosła, ziemię, w garn kach, w workach, Czapkach i ochoczo sypała ko piec. - - Główna aleja nosi nazwę marszałka Józefa Piłsudskiego, inne aleje noszą nazwę fundatorów drzewek jak: Polek, Powstańców, Ligi Katol. Mło dzieży i t. p. Środkowy skwer nosi nazwę Magi stracki. — W niedzielę odbyło się uroczyste po święcenie parku. — (Pożar). W tych dniach zniszczył pożar sto dołę młynarza Świdra. Pożar spalił doszczętnie wiel ki budynek, zapasy słomy, ziarna i siana. Przyczyny pożaru nie stwierdzono. — (N a p ad na poi rej a n t ó w). Po ulicach Wiel kich- Piekar przechadzała się gromada wyrostków, śpiewając pieśni niemieckie. Banda składała się nmiejwięeej z 25 młodszych robotników. Gdy patrol policyj ny wezwał awanturników.' aby zachowywali się spo kojnie ze względu na spokój nocny mieszkańców, awan turnicy rzucili się na urzędników. Podczas walki łobu zów z policjantami trzech urzędników zostało okale czonych. Nie mogąc gołemi rękami zwalczyć napastni ków, urzędnicy użyli broni siecznej. Widząc gołe sza ble, "awanturnicy rozbiegli się na wszystkie strony. Po licja przytrzymała, jednaj 5 osobników. Są to robotni cy, zatrudnieni na Śląsku Opolskim. Aresztowanych "osadzono we więzieniu sądowem. złotych; za dolara amerykańskiego 8,91 złotych. Warszawska giełda pieniężna w dniu 12 listopada 1928 r. Płacono: za 100 franków francuskich 34,75 złotych; za 100 koron czeskich 26,36 złotych; za 100 szylingów austriac kich 125,04 złotych; za 100 franków szwajcarskich 171,18 zł. Poznańska giełda zbożowa w dniu 12 listopada 1928 r. Żyto 35,00—33,50. Pszenica 41,50—42,50. Owies 32,50 do 33,50. Jęczmień na przemiał 33,50—34,50. Jęczmień browa rowy: 33,50—-37,50. Osucie żytnie 26—27. Osucie pszeniczne 27—28. Mąka żytnia 70 proc. 46,25. Mąka pszeniczna 61,50 do 65.50 złotych. miejscowej dokształcającej szkoły przemysłowej i kupieckiej został przyjęty po uwzględnieniu popra wek, zaleconych przez Śląski Urząd Wojewódzki. Elektrowni Okręgowej udzielono zezwolenie na po stawienie masztów elektrycznych na miejskim grun cie, a p. Sznajduchowej umorzono dzierżawę od wynajętego skrawka miejskiego gruntu. Z Rybnickiego. Rybnik. (Obchód niepodległości Rze czypospolitej Polskiej). W mieście Rybni ku obchód rozpoczęli kolejarze już w piątek wie czorem capstrzykiem. W sobotę koncertowała na dworcu kapela, następnie odezwały się syreny pa rowozów. Wieczorem odbył sic capstrzyk organi zacji wojskowych, puczem złożono wieniec pod pomnikiem poległych powstańców na cmentarzu. XV niedzielę o godz. 9 rano zebrały się organizacje i towarzystwa na rynku, puczem wyruszono na nabożeństwo do kościoła św. Antoniego. Z ambo ny odczytano list pasterski J. E. ks. biskupa Li sieckiego. Sumę celebrował ks. proboszcz w asy ście ks. Bs. Jarząbka i Adamczaka. Podczas na bożeństwa śpiewało towarzystwo „Seraf“. Po su mie odśpiewano „Ciebie Boże chwalimy“. Po wyj ściu z kościoła odbył się pochód przez miasto wśród bicia dzwonów. Starosta p. Wyględa wygłosił prze mówienie do ludności zgromadzonej na rynku. Po południu o godz. 3(4 odbyło się zebranie ludowe w Domu Parafialnym. Podczas przerw przygrywała orkiestra kolejowa. Dzieci szkoły I pod kierowni ctwem nauczyciela p. Skoczenia odśpiewały na glo sy „Gaudo mater Polonia“ i „Pod Twoją obronę“. Wygłoszono kilka deklamacyi. Inżynier p. Tyska wygłosił prolog a ks. Drobny z tow. Słowa Bożego okolicznościowe przemówienie. P. Basista podzię kował wszystkim, którzy przyczynili się do urzą dzenia uroczystości, poczem wzniósł okrzyk na cześć Rzeczypospolitej Polskiej. Wieczorem o go dzinie 8 odbyła się uroczysta akademja w auli gimnazjum państwowego. Chór męski odśpiewał kilka pieśni. Następnie p. inż. Tyska wygłosił pro log „Na chwałę Matki Polski" a p. profesor Zdąbłasz w swym referacie „W dziesiątą rocznicę nie podległości Polski“ zobrazował, co Polska w okre sie dziesięciu lat zbudowała i co osiągnęła. Towa rzystwo „Seraf“ odśpiewało na głosy „W dziesiątą rocznicę“ ,i „Bracia rocznica“. W drugiej części by ły występy pp. prof. Buli, Uinca, Neujaka i pani prof. Grybelownej, która odegrała na fortepianie „Polskie Pieśni“, walec i „krakowiaka“. Dworzec i ratusz były świątecznie przystrojone w zieleń i oświetlone. Domy w mieście były również ustro jone w zieleń, a wieczorem urządzono iluminację. — (Ks. proboszcz powrócił). Ks. pro boszcz Reginek, który brał udział w Kongresie eucharystycznem w Sydnej w Australji, powrócił z tej dalekiej podróży zdrowo i szczęśliwie do swej parafji. Wszyscy parafianie witają go serdecznie i cieszą się, że powrócił do Rybnika. — (Pięciolecie Związku M a tek c h r z cś c i j ańskich). W niedzielę 18 bm. obchodzi Związek Matek Chrześcijańskich piątą rocznicę Z Psicsyśskiei©' swego założenia. O godz. 9 będzie odprawione na Mikołów. (Sprawozdanie z p o s i e d z e- bożeństwo w starym kościele na intencję związku, 11 i a rad v miejskie j). W ubiegły piątek odby a po południu nieszpory, również w starym koście ło się publiczne posiedzenie rady Miejskiej. Po za le. Następnie odbędzie się poświęcenie odnowio łatwieniu części formalnej wybrano na rozjemcę nych ołtarzy św. Antoniego i św. Jana Nepomucena. okręgu 52 p. Wojciecha Pełkę, na zastępcę rozjem Po nieszporach odbędzie się zebranie w Domu para cy okręgu 50 p. Ludwika Moronia, na naczelnika fialnym. obwodu VIII p. Dominika Jurasza a na jego zastęp •— (Święto Młodzieży). W programie cę p. Juljana Samulowskiego. Następnie zapropo obchodu zaszły pewne zmiany. Generalna komu nowała Rada Miejska kandydatów na przewodni nia św. członków Stowarzyszenia Młodzieży odbę czącego i jego zastępcę oraz członków do Urzędu. Rozjemczego na rok 1929. Uchwalono środki na dzie się podczas rannej Mszy św. o godz. 6V>. O zakup 400 sztuk palików do sadzenia drzewek na godz. 10 uroczyste nabożeństwo na intencję Stowa rzyszenia z okolicznościowem kazaniem. Akademię miejskich plantach i podwyższono czynsz od gazo mierzy. Starszemu posterunkowemu p. Kolarczy- odłożono na później. kowi uchwalono sprzedać miejską parcelę, położo ną przy ulicy Żorskiej. Następnie rada miejska Sosnowiec. (Ś w jęto n aro do w e w Zagłęb i a uchwaliła pobieranie dodatków komunalnych do Dąbrowski cm). W wigilie święta narodowego Za opłat państwowych od patentów na wyrób i sprze głębie przybrało odświętną szatę. Mimo panującej nie daż trunków, przetworów wódczanyeh i spirytu pogody tłumy wyszły na ulice miasta, oglądając dekosowych na rok rachunkowy 1929/30. Regulamin Z ta’ei PoisEffl. racje domów, które ze względu na liczne efekty świetl ne wypadły okazale. Rano odbyły się nabożeństwa •poranki -dla młodzieży. W południe odezwały się sy reny fabryczne i lokomotyw, wieczorem zaś odbył siS capstrzyk, który przy dźwiękach orkiestr przeciąga' ulicami miasta, jak również liczne pochody straż? ogniowych, organizacyj itd. W Sosnowcu wieczorek liczna publiczność zebrała się w hołdzie u grobu Nie' znanego Żołnierka, śpiewając pieśni narodowe. Warszawa. (W y r o k na sędziego). Sąd Naj wyższy rozpatrywał sprawę sędziego Andruszkiewicz-) z, Brześcia n. B., o niedbalstwo i tolerowanie 'nadużyć urzędników sądowych. Sąd Najwyższy skazał sędziego Andruszkiewicza na trzy miesiące aresztu. Wyrok te" pozbawia skazanego godności sędziowskiej. Bydgoszcz. (Policja z 1 i k w i d o w a ł a d r ug ą fabrykę fałszy iw ego proszku do p r an i a). Przed kilku dniami wykryto i zamknięto w Poznańskiem fabrykę fałszywego proszku do prania. Obe' cnie donoszą, że w Bydgoszczy zamknięto drugą taka fabrykę fałszywego proszku do prania, który sprzeda wano w opakowaniach z podrabianemi etykietami zna nej firmy „Radion“. Fabryka mieściła się w Solcu K"‘ jawskim, a prowadzona była przez niejakiego Józef" Kwiatkowskiego, zamieszkałego w Bydgoszczy, ptz) ul. Kościuszki nr. 55. Kwiatkowski, przy pomocy wspól ników, których nazwiska później podamy, rozszerza' sprzedaż falsyfikatu na różne miasta Polski. Z dalszych stron. Essen. (Amerykanie budują tanie doi# robotnicze w Niemczech). W Zagłębiu Ruhr) powstała ostatnio spółdzielnia budowlana dla budo# tanich domów robotniczych. Towarzystwo to otrzyj pożyczkę iw sumie 4 600 000 dolarów na budowę 3<$ domów robotniczych. Cena jednego domu ma wyno-si1 około 10 000 marek niem. Cynsz miesięczny od jednej mieszkania wynosić będzie 50 marek, który będzie p'3' eony w dolarach iia rachunek amerykańskiego bank11' Charleroi. (S mutna pamiątka o s t a t a i R chwil wojny światowej). Do szeregu poi#' ków, których widok nasuwać będzie zawsze wstrząs"' jąće wspomnienie wojny, przybył ostatnio odsłon#: we Francji, w miejscowości Marchienne pod Charts# Jest to pomnik dziewczynki małej Ivonuy Vieslet, kt# -w czasie wybuchu wojny liczyła zaledwie sześć Dom, w którym mieszkała wraz z rodzicami, zo# spalony przez Niemców, co zrobiło wstrząsające wT zenie na duszyczce dziecka. W październiku 1918 rof dziesięcioletnia wówczas dziewczynka, dowiedziała ^ iż do Marichienne, w którem przebywali Niemcy, sp# wadzili partię jeńców francuskich. Ukrywając w r«. bułkę, jaką rozdawano dzieciom szkolnym mała Ivo^ zbliżyła się do krat, poza któremi trzymano Francuz# z zamiarem podarowania komuś swego skrom# śniadania. Brutalnie odepchnięta, szybkim gestem rZ( ciła bułkę ponad kratami, 1 za to trafiła ją kula z # niemieckiego żołnierza, który wcale nie zasługuje, go nazwano żołnierzem. Przed „Świstem Młodzieży Sekretariat Śląskiego Związku Młodzieży Po#‘, podaje do wiadomości, co następuje: „Już tylko P ■dni dzieli nas od „Święta Młodzieży“. W niedzielę, 18 listopada 1928 r. obchodzi nasza młodzież, zorgaR. wami w Stowarzyszeniach Młodzieży Polsko Ka#t klei, uroczystość swego Patrona św. Stanisława ki. W każdem mieście, w każdej wiosce przy go to* j się drużyna do pochodu na uroczyste nabożeństw czas popołudniowy przeznaczony jest na propag^i radiową i wieczornice. W naszych ogniskach wre Pf« d#1j nad upiększeniem tego dnia, niema placówki, gw" imienin S. M. P. nie obchodzono. Nasi druhowie 'R się teatrzyków ludowych, druchny chcą upiększyć czernicę deklamacjami. Bez względu na pogodę „ś#0, to Młodzieży“ in u si wypaść okazale. W tym dni" ; będzie się zbiórka uliczna na cele tej organizacji, ayf i kościołach złożona kolekta obrocona będzie takż®j ten cel. „Święto Młodzieży“ będzie piękną mani#st", o ile starsze społeczeństwo będzie w niej brało \ miahiy udział. Młodzi obywatele chcą być PoP' przez światłych obywateli, bądź to w pracy ko" f wani lub. zachęcani. Przez cały rok odbywają jra# brania i schadzki w ogniskach dla członków. nie wiedzą, jak się ich dzieci bawią, co w Stb* J szeniach robią. W „Święto Młodzieży“ jest uai| okazja widzieć, w jaki sposób przepędza młodzi# j,; w S. M. P. (My zobaczy sic postępy, to sta#' watele poprzą materialnie ten ruch, bp przekofl#jlJ że z pracy w S. M. P. spływa korzyść na całe ,) czeństwo. Dlatego w ostatniej chwili zwracamy sKJ y? was, kochani rodzice, do was zacni obywatele, w dniu „Święta Młodzieży“ byli przy naszej "'f.',,. •’ ży. Nie szczędźcie ofiar i życzliwości dla mto-Ry tą drogą zapewnicie naszej sprawie dobrą m"z#V; tlej, do apelu stańmy wraz, budować Po'5#,^ dą, Ojczyzna wolna woła nas! Do pracy ręka # Nie wydrze nam jej znowu wróg. Tak nam W Bug! J Ostatnie telegramy. Instytut badania koniunktur gospodarczych. Warszawa. (PAT.) W gmachu Ministerstwa Przemyślu i Handlu nastąpiło otwarcie Instytutu'Ba dania "Konjunktur Gospodarczych i cen. Na uroczy stość tę) przyihyü przedstawiciele zainteresowanych Ministerstw, sfer przemysłowych 1 kupieckich. Inau guracyjne przemówienie wygłosił minister przemysłu 1 handlu Kwiatkowski, który nakreślając cele i zada nia Instytutu podniósł, że cila skierowania gospodar stwa społecznego na tory racjonalne rozwoju, nie zbędna jest znajomość sprawy życia ekonomicznego, wynikająca z samej struktury gospodarczej. Intra netu em takim, znamionującym wysiłki Państwa w tym kierunku będzie obok Głównego Urzędu Staty stycznego i Instytutu Eksportowego powołany obec nie do życia instytut Badania Konjunktur Grapedarczych i cen. Ohydny mord. Łódź. (PAT.) W składzie fortepianów firmy Grzegorzewski, znajdującej się w najruchliwszym Punkcie miasta przy ulicy Piotrkowskiej, znaleziono w ohydny sposób zamordowanych właścicieli tego składu, małżonków Tyszerów. W sąsiednim pokoju, znajdowała się kasa ogniotrwała, w której było 50 tysięcy zł., jednak kasa została nietknięta. Wedle do tychczasowego śledztwa, złoczyńcy prawdopodobnie zostali spłoszeni i wskutek tego nie zdążyli rozpruć kasy. Jednocześnie na krańcach miasta, znaleziono zwłoki zamordowanej kobiety. Jak się później oka zało, zamordowaną była służąca Tyszerów. Praw dopodobnie złoczyńcy byli w zmowie z nią, i aby za trzeć ślady zbrodni, oraz pozbawić sic. świadka, za mordowali i służącą. Przejechani przez pociąg. G 1 i w i c e. (Teł. wił.) Poranny pociąg pospie szny najechał pod Łabędami na dwóch robotników, kolejowych, Teodora Szyjkę i Józefa Ochudło. Oby dwaj zginęli na miejscu. O naprawę stosunków gospodarczych z Rosją. Berlin. (PAT.) „Germania“ o wyjeźdź e do radcy finansowego przy Banku Polskim, p. Dewey'a do Moskwy.. P. Dewey ma przybyć do Moskwy, by Przeprowadzić studja nad sytuacją gospodarczą Ro sji sowieckiej i odbyć szereg konferencji z rządem, W sprawie rozwoju sfesunków handlowych niemiec ko s- wieckich. „Oermar twierdzi, że wyjazd p. Detvey'a do Moskwy ma mieć charakter czysto infor macyjno osobisty, sądzi jednak jednocześnie, że wizya będzie nńa-a duże znaczenie polityczne. Pierwszy krok do połączenia Austrii z Niemcami. Berlin. (Tel. wł.) Demokraci postawili w1 par ani encie wniosek o zmianę prawa wyborczego w fym kierunku, by zamieszkali w Niemczech obywatele austrjarcy otrzymali prawo wyborcze do parlamentu. Klęska komunistów. Meklemburg Schwerin. (WTB.) W ub. Niedzielę 11 hm. odbywały się wybory komunalne w miastach samorządnych księstwa Meldenburg Schwe rin. Farbe obywatelskie utrzymały swój stan posia dania, socjaldemokracja swój nawet poprawiła, zy'ku:ąc na komunistach kilkanaście mandatów, nato miast komunii ci stracili przeszło połowę głosów i ^Mandatów rad) "eckich. Manifest Austriaków. Rocznicę zdruzgotania monarchii habsburskiej 'Czciła Austria w oryginalny sposób. Oto jedno z pism, "kler Anschluss“, ogłasza manifest najwybitniejszych Polityków, ekonomistów, uczonych, domagający się Przyłączenia Austrii do Niemiec. Pod manifestem podPisani są przedstawiciele socjalistów, stronnictwa XVszechuiemieckiego, związku ziemian, prezydent sej mu, burmistrzowie większych miast. Manifest oświadc’a- ten krok nie jest wcalb wyzwaniem, rzneonem ko mukolwiek, lecz pragnieniem zrealizowania <w sposób Pokojowy zasady samostanowienia narodów. Katastrofa autobusowa. , Praga. (Tel. wł.) Pod Pilznem wywrócił się ÄU8, wiozący 23 pasażerów i spadł do rowu. 18 °'b zostało ciężko rannych. emonstracje przeciwko modernizowaniu fabryk, żę :'•?e w York. (Teł. wł.) Z Havanny donoszą, rn P'lka tysięcy robotników fabryk cygar urządziło ^hifestacje przeciwko coraz częściej wprowadzanym ni's)yuom. Demonstranci wręczyli odpowiedni me'CrJi'ał prezydentowi Machado. Parowiec pasażerski tonie. Itłór 6 w V o r k. (Tel. wł.) Parowiec „Vestris“, na °8óh®° Pokładzie znajduje się 140 pasażerów i 210 Cu^°gi- wy^ał depeszę iskrową, że tonie. W ł1a11- silnej burzy ładunek parowca przesunął się 'Moc ■ ' Przez co woda zaczęła go zalewać. Na po iVp), udało się 10 okrętów, płynących w pobliżu. ,US ostatnich depesz, pasażerów wsadź cno na ' Tlctft ratunkowe. Parowiec japoński „Ohio Marti“ bf„f{ zbliżyć się do „Vieris“. Odszukiwanie łodzi mKnwvch jest utrudnione z powodu silnej lali. Gdy lecą liście z drzewa... Opadanie liści i coroczny okres zimowego zastoju temperaturze 0 stopni nie mogłaby dostarczyć potrze wegetacji roślinnej uważa wielu ludzi za zjawiska ści bnej ilości wody z rozpuszczeniem! w niej solami dla śle ze sobą związane. Utwierdzają się w tern przeko należytego odżywienia rośliny. Grunt, na którym ta naniu, widzą, jak właśnie w okresie opadania liści na roślina by rosła, dla rośliny byłby zupełnie wyschnię stępuje powszechne zahamowanie czynności wegeta tym, a wskutek takich warunków niepomyślnych mu cyjnych świata roślinnego. Mówi się wówczas nawet o siałaby roślina zginąć na zawsze, czyli „uschnąć“. „śnie zimowym“ roślin, jak o śnie zimowym zwierząt. Pozostają zatem dla roślin dwie ewentualności: Al Jest jednak znaczna różnica pomiędzy snem zwierzęcia bo zabezpieczyć się przed brakiem wody zapomocą od a „snem rośliny“. Podczas gdy sen zwierzęcia jest sta powiednich liści, lub też zrzucić je, jeśli nie są przyspo nem spoczynku, w czasie którego następuje ogranicze sobione na zimową suszę. I tak robi większość naszych nie czynności zmysłów i ich celowego stosowania do drzew i krzewów liściastych. zjawisk otoczenia, to odwrotnie „sen rośliny“ jest re Jednak sam fakt zrzucania liści jest tylko zakoń akcją na podnietę otoczenia, płynącą z zewnątrz. czeniem całego szeregu przygotowań do zimy, które Niewątpliwie zewnętrzna obserwacja świata roś rozpoczynają się już z końcem lata. W rzeczy samej linnego w zimie naprowadziła ludzi do wniosku o „śnie miejmy na uwadze, jak wielką ilość materiału musi rośliny“. Gałęzie drzewa wówczas stoją nagie i odręt drzewo zużyć, aby wytworzyć liście. Gdyby liście te wiałe, podziemne korzenie, bulwy i cebule spoczywają, opadały w takiej postaci, w jakiej zostały wytworzone, oczekując na ożywcze ciepło wiosny. Świat roślinny materiał ten ginąłby bezpowrotnie dla rośliny. Byłby jest jednak do tego spoczynku zimowego zmuszony to uszczerbek nie do powetowania. . okolicznościami zewnętrznemi — jest poprostu przysto Przygotowanie do zrzucania liścj polega przedesowaniem się do zmienionych warunków klimatycz wszystkiem na wycofywaniu z nich jak największych nych. Zastanówmy się teraz, jak się odbywa to przysto ilości tego materiału, który był zużyty na ich budowę. Wprawdzie z całą masą liści zrzuca drzewo wielkie sowanie i w jakim związku z niem znajduje się opada ilości celulozy, czyli -błonnika, ale na tym materiale nie liści. Przedeiw-szystkiem stwierdzić musimy, że wiele ro roślinie nie zależy. Ów bowiem może łatwo na nowo ślin nie traci liści na zimę. Do tych należą nasze drze wytworzyć i ma dosyć do -tego zapasów w swoim or ganizmie. Natomiast substancje białkowe, protoplazmy, wa iglaste (z wyjątkiem modrzewiu), dalej bluszcz, , wrzos, borówka i inne. I tutaj nasuwa się pytanie, dla lub pierwiastki niektóre, jak magnez itp., konieczne dla wyrobu chlorofilu, czyli zielonego barwnika roślin, są czego zimują jedne rośliny razem z liśćmi, a inne się zbyt cenne, zbyt wiele pracy kosztują roślinę, aby się ich pozbywają? Widać tedy, że opadanie liśq nie jest można ich łatwo pozbywać. To też te i tym podobne wcale powszechnym warunkiem zimowania. Jest ra ciała wędrują z liści już pod koniec sierpnia do gałązek, czej jednym ze sposobów uniknięcia następstw, zwią pni i korzeni. Tam jakby w spichlerzu zostają one prze zanych z obniżeniem się ciepłoty w zimie. Rośliny, za chowujące liście, bronią się przed następstwami zimna chowane przez zimę, by potem z wiosną wrócić znowu innemi sposobami, jak np. grubym naskórkiem na swo do budowy świeżych liści. Wycofywanie materiału i liści początkowo powolne i mało znaczne, później staje jej powierzchni. Chociaż zimno jest wrogiem wspólnym dla wszyst się -coraz szybsze, a w związku z tern zaczyna się zmie kich roślin, to jednak nie jest wrogiem bezpośrednim. niać wygląd liścia. Zaczyna on powoli schnąć, zmie niając barwę zieloną na rozmaite o-dcienie barwy żółtej, Bezpośrednim wrogiem jest co innego. Dla rośliny, jak wogóle dla wszystkich istot żyją lub przyjmując niekiedy -piękne odcienie barwy purpu cych, najważniejszym czynnikiem życiowym jest woda. rowej. W późnej jesieni liść pożółkły zupełnie nie za Szczególniej jednak dla roślin woda ma ogromne zna wiera w sobie już niczego, coby dla rośliny mogło czenie. Delikatne bowiem, zielone ko morki roślinne, przedstawiać jakąś znaczniejszą wartość i jest gotów do odpadnięcia. dzięki ciśnieniu wody w nich panującej, są utrzymywa Wystarczy przymrozek, a niekiedy nawet lekkie ne w napięciu. Ponadto, przez całą roślinę od korzeni aż do liści musi płynąć nieustannie prąd odżywczy wo dotknięcie ręką, słaby podmuch wiatru, aby liść oder dy, niosący w sobie niezbędne dla rośliny sole mine wał się od gałązki i odpadł. Jeśli teraz przypatrzymy się powierzchni, którą ralne, czerpane z ziemi. Dlatego też urządzenia takie, jak liście, spełniają ważną czynność wydalania nadmia liść przystaje do gałązki, to spostrzeżemy pewne zgru ru wody w roślinie nazewnątrz przez jej wyparowy bienie, jakby wałeczek, mający u różnych roślin roz wanie. Im większą jest całkowita powierzchnia liści, maity kształt. Wałeczkowi temu odpowiada blizna na tern większe jest wyparowywanie. Dopływ i odpływ gałązce. Wytwarza się on w miarę, jak soki wywędrowody z liścia muszą być harmonijnie regulowane. W wują z liścia do łodygi i gdy ustaje parowanie liścia. takich okolicznościach, gdzie ten bilans wodny jest do Zbudowany jest ze specjalnej, wątłej tkanki, podobnej regulowania, znajdujemy transpiracyjue urządzenia do tkanki korkowej. Wytwarzanie się tej warstewki ochronne takie, jak pomniejszenie powierzchni transpi- korka ułatwia opadanie liścia i równocześnie zasklepia ra-cyjnej wskutek mniejszej masy liści, obniżenie zdol ranę na gałązce po jej opadnięciu. ności parowania liścia wskutek jego szorstkiej po Ale poza temi względami drzewo odnosi jeszcze wierzchni zapomocą gęstych włosków, rosnących na inną korzyść z opadania liści. Oto unika ono tym sposo powierzchni liścia Up. I w tych właściwościach liścia bem połamania gałęzi przez śnieg. Na dużych po leży .wskazówka dla zrozumienia przyczyny jego opa wierzchniach liści zatrzymywałyby się w zimie znacz dania. Jasnem się staje, że rośliny, które zatrzymują li ne warstwy śniegu, a gałęzie niezdolne do zatrzyma ście na zimę, posiadają je chronione przed wyparowy nia ich niechybnie uległyby złamaniu. Opadłe zaś liście waniem wody. Te zaś rośliny, które takich urządzeń znalazłszy się na ziemi, zwłaszcza w lasach, podlegają nie posiadają, muszą je z jesienią odrzucać. rozkładowi, gniją i idą na tworzenie się gleby, z której Wyobraźmy sobie, na jak wielkie niebezpieczeń roślina czerpie pożywienie. stwo byłaby wystawiona roślinka, mająca liście mięk Na tym przykładzie opadania liści mamy dowód, kie i delikatne, ułatwiające parowanie wody, pozostała jak mądrze, jak celowo rozporządza przyroda swoimi przez zimę ze swoimi liśćmi. Zmarznięta ziemia już w zasobami. Z ca'ego świata. Szczep karłów. Na pograniczu państw Siam i Kambodża we wschodnich Indjach żyje w rozległych lasach szczep krajowców małego wzrostu, o którym wśród sąsie dnich szczepów krąży mniemanie, że potrafi uczynić się niewidzialnym. Polega to niezawodnie na tern, że tylko rzadko kto widział jegnego z tych kar łów, posiadających bardzo czarną skórę, a obmywa jących się bez wszelkiego ubrania. Mimoto istnieje wielce ożywiony handel zam enmy między nimi a są siadami, a wielka ilość dostarczanych towarów do wodzi, że szczep karłów musi być" dość liczny. Za ufana odbywa sie w ten sposób, że ludzie szczepu tego — zwanego Kataru — bang — w pewnych oddawiia ogólnie znanych miejscach składaja swe wy roby, owoce i zwierzęta, i znikają. Następnie zja wiają się sąsiedzi i zabierają wszystko pozostawia jąc wzamian w odpowiedniej ilości sól, tytoń i in ne przedmioty swego przemysłu. Dopiero, gdy się oni znowu usuną, przybiegają karły i zabierają,'cze go im potrzeba. Jedyną ich bronią są drewniane oszczepy, ale mimoto są podobno świetnymi myśli wymi; nie budują sobie wcale chat, tylko żyją pod zasłonami z liści' niezawodnie dla tego, że nie'upra wiając roli, prowadzą życie koczownicze, stoiję zai cm jeszcze na bardzo niskim stopniu kultury. Piekielna wytwórnia. Policja w Paryżu, dokonując jakiejś rewizji u ja kiegoś handlowca posądzonego o oszustwa, wykn ta zupełnie przypadkowo, że posiada on jeszcze jedno mieszkanie w mieście. Oczywiście i to mie szkanie poddano rewizji i przytem natrafiono na wielkie zapasy różnych zakazanych wytworów che micznych jak morfiny, kokainy i opjum, a co gorsza n&jrozmaiiszycqh trucizn. Stwierdzono, że wyrabia no tam według z wszelki* zasad nauki bakterji (zarazki) cholery, tyfusu, dżumy, itp. Aresztowany handlowiec odmawia wszelkich wyjaśnień co do prze znaczenia tych strasznych wytworów. Lubownicy tytoniu. Tytoń ma lutowników nietylko między ludźmi, ale także miedzy zwierzętami, tylko, że niektóre zwie rzęta ją poprostu zjadają. Jak doświadczenia w ogrodach zoologicznych porobione wykazują, do lu bo wn"kó w takich należą kozy, jelenie i lamy, które pożerają nie tylko liście tyton'cwe, ale także — taba kę do zażywania. Dymem z palących się cygar roz koszują siei. przedewszyofl.śejm niedźwiedzie i tygry sy i podchodzą pod same kraty, gdy się dym od cy gar na nie dmucha. Między owadami znajduję się zwłaszcza jeden, który żywi się tylko liściami tytoniu, czy to surewemi czy też już przerobionemu na cy ' gara i papierosy; ma on też barwę brunatną, i*k tytoń. ' Sprani gospodarcze. Kto ma prawo do poszukiwań podziemnych? Po długich debatach w ministerstwie przemysłu i handlu i w ministerstwie skarbu ustalony został ostatecznie projekt nowego polskiego prawa górni czego, który zastąpi przopisy zaborcze. Zgodnie z nowym projektem, państwo zastrzega sobie prawo poszukiwań pokładów węglowych na Górnym Ślą sku. Również tylko za upoważnieniem państwa do konywane mogą być poszukiwania całego szeregu cennych minerałów, jak soli potasowej i fosToru. Zło to i srebro w wypadku ich wykrycia pozostają wła snością poszukującego. Przepisy dotyczące poszukiwań i eksploatacyjnych źródeł naftowych wyłączone zostaną z ustawy gór niczej i wydane w ferm ę osobnej ustawy naftowej. Prace nad projektem tej ustawy zostały już zapoczą tkowane przez ministerstwo przemysłu i handlu. Dziesięcioletni okres spółdzielczości spożywców w Polsce. Okres odrodzenia naszej niepodległości stwarza nową erę w historji spółdzielczości spożywców w Polsce. W 1913 roku na ziemiach polskich było zaledwie 350 spółdzielni spożywców — zaś w 1918 roku jest ich już 540, a w każdym następnym powstaje nowych spółdzielni niemal drugie tyle. Dość stwierdzić, że w ostatniem pięcioleciu powstaje nowych spółdzielni spo żywców zgóra 2800. Obecnie na 1 stycznia 1928 r. istniało w Polsce 4817 spółdzielni spożywców. Grupują się one w 6 związkach polskich oraz w kilku związ kach mniejszości narodowych. Ponadto istnieje jeszcze około 1000 spółdzielni dzikich, nie należących do żad nego związku. Przypuszczalnie wszystkie te spółdziel nie posiadają około 900.000 członków. Szybkiemu rozwojowi spółdzielczości, oprócz wa runków politycziio-konstytucyjnych, niewątpliwie sprzy ja postępowa ustawa o spółdzielniach, obejmująca wszystkie zjednoczone dzielnice. Spółdzielnie spożywców pracowały i pracują W nie słychanie trudnych warunkach. Pomimo to spełniały i spełniają one swoje społeczne zadania. Pregram radio wg. festr P@8ski w nalewkach. Środa, dnia 14 listopada 1928 r. Katowice, lala 422: 15.45 Komunikaty Zrzeszeń Gospodarczych. — 16.00 Płyty gramofonowe. — 16.30 Słuchowisko dia młodzieży „Le gendy reńskie“. — 17.10 Odczyt: „Boje polskie minionych stuleci — Racławice“. — 17.35 Odczyt: Wykład języka polskiego (zagad nienie społeczne twórczości Bolesława Prusa). — 18.00 Uroczyste posiedzenie polskiego towarzystwa geograficznego ku czci pr. dr. Ludomira Sawickiego w auli Uniwersytetu Jagiellońskiego. — 19.00 Rozmaitości. — 19.20 Słów kilka z okazji srebrnego wesela profesora 'Stanisława Ligonia. — 19.30 „Gospodyni śląska“. — 20.00 Odczyt: Szkice z Niwy Polskiej Śląska. — 20.30 Koncert poświęcony twórczości Bethovcriä. — 22.30 Muzyka lekka. Warszawa, fala 1.111 m.: 11.56 Sygnał czasu, hejnał — 15.45 Komu nikat harcerski — 16-00 Płyty gramofonowe — 16.30 Program dlamłodzieży — 17.10 Odczyt: „Z cyklu zorganizowanego przez Mi nisterstwo Oświaty“ — 17.35 Skrzynka pocztowa — 18.00 Kon cert — 19.00 Rozmaitości — 19.30 „Co widziałem w Poznaniu“ (Odczyt) — 19.56 Sygnał czasu — 20.00 Skrzynka rolnicza — 20.20 Nadprogram i komunikaty — 20.30 Koncert (Muzyka duńska) — 22.05 Komunikaty Pata i inne — 22:30 Muzyka. Kraków, fala 566 m.: 11.56 Sygnał czasu, hejnał — 12.10 Płyty gramofonowe — 15.00 Komunikaty — 17.10 Odczyt: Boje polskie minionych stuleci „Racławice“ — 17.35 Bułgaria południowa (Odczyt) — 18.00 Uroczysta, akademia uniwersytetu Jagiellońskie go 19.00 Rozmaitości — 19.30 Skrzynka pocztowa — 19.55 Sy gnał czasu — 20.00 Komunikat rolniczy i gospodarczy — 20.30 Koncert — 22.00 Komunikaty z Warszawy — 22.30 Muzyka ta neczna. Poznań, fala 341.8 m-: 13 00 Sygnał czasu, koncert gramofonowy 14.00 Komunikaty Pata i inne — 17.30 Słuchowisko dia dzieci — 18.00 IKI Godzina niespodzianek — 19.00 Tygodnik radiowy — 19.30 Wystawy polskie w okresie porozbiorowym (odczyt) — 19.55 Wieczór autorski Baumfelda — 20.20 Akademia duńska — 22.00 Sygnał czasu, nadprogram — 22.20 Komunikaty Pata i ko munikat gospodarczy — 22.40 Lekcja tańców — 23.00 Muzyka ta neczna. Wrocław, fala 32.6 m.: Gliwice, fala 250 m.: 16.30 Muzyka operetkowa — 18.00 „Wśród książek“ — 18.30 Lekcja francuskiego — 19.25 Szkoła Brcdowa: Historia państwa W dokumentach — 20.15 Wieczór duński (Mu zyka). Berlin, fala'488.9 m-: 15.30 Odczyt dla pań — 17.00 Koncert 18.30 „Alfred Krupp" (odczyt) — 19.00 Zagadnienia prawne — 19.30 „Wyprawy do bieguna północnego“ (odczyt). — 20.00 Humo reski duńskie — 20.45 Koncert — 21.30 „Droga ku nowej szkole“ (odczyt). Wiedeń, fala 217.2 m.: 11.00 Poranek muzyczny 16.00 Koncert 17.30 Bajki dla wielkich i małych — 18.00 Ruch turystyczny — 19.25 Schubert jako człowiek i artysta (Odczyt) — 19.35 Lekcja włoskiego — 20.05 Muzyka taneczna. Ukarana napaść. Przed kilku dniami miało miejsce w Katowicach ubolewania godne zajście. Jeden z artystów teatru poi' skiego uczuł się dotknięty krytyką jego gry, zamiesz czoną w jednem z pism polskich. Swoje niezadowole nie wyraził on w ten sposób, że na ulicy 3~go Maja za atakował jakiegoś przechodnia, -którego uważał za au tora krytyki, wskutek czego przyszło do obustronne^ czynnego znieważenia. Jakkolwiek przedmiotem ataków ze strony urażo nego artysty stał się człowiek, nie mający nic wspólnego z krytyką, to jednak sam fakt, że aktor czynnie usi łował reagować na krytyczne uwagi recenzenta tea tralnego, jest niesłychanie oburzający. To niedopusz czalne w kulturalnem społeczeństwie postępowanie skłoniło recenzentów wszystkich pisfn polskich na Slasku i w Zagłębiu do tego, że zwrócili się gremialni6 do Dyrekcji Teatru Polskiego z żądaniem wyciągnięć# jedynej konsekwencji, jaka była możliwa wo-bec tej nie słychanej napaści i udzielenia dymisji odnośnemu ar tyście. Dyrekcja Teatru Polskiego, uznając w zupełność' stanowisko sprawozdawców teatralnych, że wolność wypowiadania swego zdania przez krytyka nie moż6 być krępowana brutalnemi napaściami ze strony kry tykowanych aktorów, oświadczyła gotowość spełnie nia żądania sprawozdawców 1 udzielenia dymisji od nośnemu artyście. Na skutek interwencji przewodniczącego zespoM artystów katowickich p. Skalskiego, recenzenci uwa żając, że gotowość, wyrażana przez dyrekcję teatrujest wyraźnem potępieniem niekulturalnego czynu '■ ostrzeżeniem na przyszłość, -cofnęli swe żądanie, ni6 chcąc pozbawić odnośnego artysty engagements Nakładem i czcionkami firmy ..Katolik“ spółka wydawnic^ z ogr. odp. w Bytomiu Śląsk Opolski. — Za redakcje odpowiada Franciszek Godula w Król. Hucie. raBwms-tr»merinr3-m.ąjjijw!■■■«!111 * n m 111 *iwnwiiniiwju>ithi»«»«iiJauuj^ŁU^an*iił—»agwRrxrj.iniujuc r-rWEBWOl'.i ooLeocosoo Unieważniam I zgubione papiery wojsk, B Chemika Dr a PRßMZOSÄ, jedyny MM wydane przez P. K. U. Gostyń w Wo je w. PoM radykalny i wypróbowany środek (nacieranie) na IM znańskiem na nazwisko Maksymiljan Andrzejewski, Świętochłowice,oraz zgu biłem portfel z pieHj kłucie z powodu przeziębienia, na gm niądzmi. postrzał, ischias i t. p. ROCZNIK ulubionego Kalendarza ludowego już się ukazał IreumatyzmI „KATO L I K" ŻĄDAĆ W APTEKACH. Wyrób i główna sprzedaż H śipfellfl ÜIH86BSGH8, iuiölü, Kopernika pl 1 ||| Ważne die chorych. Kilkaset Złotych miesięcznie KALENDARZ DLA WSZYSTKICH NA ROK PAŃSKI może zarobić każdy łatwą pracą w domu. Na odpowiedź załączyć znaczek lecz nie konieznie. Metody lecznicze zapomocą nietrujących Informacyj udziela środków, biochemji, iitoierapji i homeopatii. Wydawnictwo Handlowe Leczenie cierpień wewnętrznych i zewnentrznych Poznań, Przecznica 7/38. na podstawie 25-letniej praktyki i doświadczeń. Usuwa kamienie żółciowe i solitery w najkrót szym czasie. Wszelkie choroby kobiece leczy metodą dr. Thure Brandta. Badania ócz i paznokci metodą dr. Madausa i Haldane. 10 najnowszych typów dla użytku prywatnego, oraz wielkie aparaty z elektrycznymi wzmacniaczami gra mofonowemu dladużych sal urządza BEZPŁATNE DODATKI: kolorowy Obrazek. —- Kalendarz Ścienny na białym kartonie, czerwonym drukiem Treść kalendarza jest następująca: 1. Artykuły1 Sar.ctuarja Różańca św. (czyli opis miejsc świętych pamiątek różańcowych w Ziemi św.) — W dziesięciolecie odrodzenia Polski (8 ilustracyj). — Polski kongres eucharystyczny w Częstochowie (3 obrazki). — Nieszczęśliwa wyprawa ltalji (7 rycin). — Kolonje letnie Związku Obrony Kresów Zachodnich (4 obrazki). — Próba polska przelotu poprzez Atlantyk (2 ryciny). — Olimpjada 1928 i nasz w niej udział (5 ilustracyj). 2. Powieści, opowiadania i legendy: Lekarstwo na złą żonę. — Nowoczesne cuda apostolskie księży we Francji. — Bliźnięta (w 7-tniu rozdziałach 5 obrazków). — O chłopie, który się ocielił. 3. Artykuliki mniejsze: Powstanie gradu. — Poszukiwania za siódmym zmysłem. — Właś ciwości fosgenu. — Sztuka rysowania. — Tajemnice mrówek. — Ceremonje pogrzebowe w Chinach. — Pierwszy biskup japończyk. — Straszny pożar teatru Novedades w Madrycie. — Trzynaście błędów życiowych. — Jak sypiają różne narody. — Tajemnica węża morskiego (3 obrazki). — Wulkany. — Wdowy i sieroty wielkiej wojny (1 rycina) — Rozwój środków komunikacyjnych (7 ilustracyj). Próbne pokazy na Wystawę Rzenreślniczą w RyhnJiu w lokalach = ..Polonii“ Aleja 3 Maja. = ^ ee@es@®®s®s@®@© Ulitujcie ze mszą gazetą! ooooso ooooocoooeeo raty miesięczne Zł 20.pierwsza wpłata Zł 40.— i za gotówkę kupuje się rowery najtaniej w firnie , Mam Jandy Stary Rynek 91. Cenniki gratis ■ i 4. Wiersze: Bądź pozdrowiona! — Ojcze nasz. — Dziad i baba (3 obrazki). — Częstochowska. 5. Pouczenia i rady dla domu i gospodarstwa: Brodawnik mieczowaty. — Wście klizna i jej objawy. — Nawozy azotowe. 6. Zagadki. — 7. Zdania. — 8. Żarty. — 9. Tabela ciężamości u zwierząt domo: wych. 10. Odpusty na ziemiach polskich. — 11. Jarmarki na Śląsku Opolskim, Wrocławskim, Lignickim, we Województwie Śląskiem i w całej Polsce. 11. Ogłoszenia. GlmgG&sWBMBlg? Musisz ukończyć kursy fachowe korespondency i-' •ie prof. Sekufowicza Warszawa, Zórawia 42. Kursy wyuczają listow nie: buchalterji. rachun kowości kupieckiej, ko respondencji handlowej, stenografii, mapki handlu, prawa, kaligrafji, pisania na maszynach, towaro znawstwa, angielskiego, francuskiego, niemieckie go, pisowni, oraz grama tyki polskiej. Po ukoń czeniu świadectwo Żą dajcie prospektów. 9 Tegoroczny nasz kalendarz jest bardzo starannie wykonany i obfituje w treść doborowa- Wszystkie powieści i artykuły sa upiększone obrazkami i ilustracjami nr. 1. Instytut przyrodolecznicy i akuszerka. | skład . rowerów 3 jest do nabycia w „Katoliku Polskim“ w Katowicach, Rynek 12. Amna Restzyk Królewska Mula, ulica Sobieskiego Radio aparaty 5© ***** ^ Ponadto zawiera nasz kalendarz wszystkie te rzeczy, jakie się znajdować powinny w każdym kalen darzu ludowym a więc: Kalendarium świąt katolickich, kalendarz żydowski i różne rachuby czasu. Sasas Etotentiarsa H.Ö® sstk. Opakowanie i portorjum 30 fen., za pobraniem pocztowem 20 fen. więcej. Panowie księgarze, kramarze, agenci i kolporterzy dostają stosowny rabat, zależny od ilości pobr. egz. Cena dia “ Wo'ew. Śląskiego 1.50 zło, epakeiwaaie i psrtorjtim 5© gr. Zamówienia z Wo;. Śl. prosimy posyłać pod adresem: 1B® Katolik PollW, Katowice, Rynek 12. L