Obszary tematyczne:

Innowacja pedagogiczna
„Poranki z niemieckim w przedszkolu”
Autor innowacji
mgr Mirella Kuszaj – nauczyciel kontraktowy
absolwentka Pedagogiki Specjalnej z Informatyką w Kształceniu Specjalnym oraz
Pedagogiki wczesnoszkolnej i wychowania przedszkolnego.
Certyfikaty językowe: Zertifikat Deutsch (ZD), Zentrale Mittelstufenprüfung (ZMP).
Miejsce wdrożenia innowacji
Przedszkole Miejskie z Oddziałami Integracyjnymi Nr 40 w Gliwicach
Grupa „4-,5-latki”
Wstęp
Przedszkole jest okresem niezwykłej chłonności, związanej z aktywnością i
twórczością chęci poznawania świata wszystkimi zmysłami, dlatego jest to doskonały
moment na zetknięcie z drugim językiem. Mózg dziecka jest wtedy najlepiej
przystosowany do przyswajania charakterystycznych dźwięków czy wymowy. Małe
dzieci nie znają stresu, który często utrudnia naukę języka starszym, nie boją się że
może im się coś nie udać, gdyż traktują go jak zabawę. Poznanie języka oferuje także
dobre możliwości nauki interkulturowej. Poprzez piosenki i opowiadania dzieci
dowiadują się wiele o kulturze innego kraju. Aby osiągnąć trwałe efekty kontakt z
językiem obcym we wczesnym dzieciństwie musi być jak najintensywniejszy, dlatego
język powinien być obecny we wszystkich sytuacjach komunikacyjnych w
przedszkolu. Wczesny start nauki języka umożliwia dzieciom stopniowe oswajanie się
z jego brzmieniem, melodią i strukturą bez konieczności pokonywania barier, jakie
powstają w trakcie nauki w późniejszym okresie. Badania dowodzą, że wczesna
edukacja językowa wpływa pozytywnie na rozwijanie zdolności intelektualnych ma
dodatni wpływ na wyniki osiągane w szkole, wspomaga opanowanie własnego języka,
buduje pozytywna motywację i daje fundament pod systematyczna pracę nad
językiem. Dzieci osłuchują się z językiem poprzez konkretne sytuacje i przedmioty, to
co znajduje się w zasięgu wzroku. Najefektywniej dzieci uczą się poprzez gry,
piosenki, wiersze, rysunki i różne formy edukacyjno- rozrywkowe. Dzięki wczesnemu
oswojeniu się z językiem obcym dzieciom łatwiej przychodzi późniejsze doskonalenie
sprawności w tym zakresie. Przedszkolaki zostają wyposażone w umiejętności, które
w przyszłości ułatwią im odnoszenie kolejnych sukcesów. Dzieci które choćby w
niewielkim stopniu znają język obcy lepiej radzą sobie w szkole. Są bardziej
kreatywne, szybciej rozwiązują problemy, mają szerszą wiedzę na temat innych kultur.
Podstawowym celem edukacji przedszkolnej jest zapewnienie równego startu
wszystkim dzieciom, w tym także startu językowego. Pomysł innowacji powstał w
odpowiedzi na rosnące zainteresowanie ze strony rodziców, którzy chcą, aby dzieci
rozpoczynały zapoznawanie z językiem obcym już w przedszkolu.
Opis zasad innowacji:
Zakres innowacji
Innowacja obejmie dzieci 4 i 5 – letnie. Materiał będzie realizowany przez autorkę
innowacji poprzez zajęcia prowadzone systematycznie przez cały rok przedszkolny
2011/2012 oraz 2012/2013.
Innowacja przewiduje obecność języka niemieckiego na porannych zajęciach każdego
dnia, a treści edukacji językowej pokrywać się będą z aktualnie realizowanymi
treściami wychowawczo-dydaktycznymi i skupione będą wokół obszarów
tematycznych wyznaczonych przez podstawę programową .
Organizacja przebiegu innowacji
Nowatorstwo innowacji polega na zapewnieniu dzieciom pełnego kontaktu z językiem
niemieckim podczas porannych zajęć w języku ojczystym. Wszelkie polecenia
wydawane będą w języku polskim i niemieckim, dzięki czemu dzieci łatwiej
zapamiętają dane czynności i zwroty. Dzieci uwrażliwiane będą na język niemiecki
spotykany w życiu codziennym. Innowacja będzie się opierać na metodzie immersji,
czyli zanurzenia, dzięki której dzieci faktycznie zanurzają się w języku towarzyszącym
im podczas wszystkich zajęć: zabaw, czytania, śpiewania, tańca, malowania, mycia
rąk, spożywania posiłków, sprzątania, ubierania się, spacerów, urodzin itp. W sposób
naturalny, podobnie jak to się dzieje z językiem ojczystym, dzieci będą przyswajać
kolejny język. Słuchając, reagując na powtarzające się wypowiedzi i polecenia, będą
naśladować, aż w końcu podejmą próby własnych wypowiedzi bo same zechcą coś
zakomunikować. Dla etapu edukacji przedszkolnej charakterystyczne jest to, że dzieci
w dużo większym stopniu rozwijają sprawności receptywne, aniżeli sprawności
produktywne w zakresie języka obcego. Znaczną cześć wyrażeń językowych dzieci
będą więc opanować receptywnie (rozumieć prezentowane treści, rozumieć i
wypełniać polecenia nauczyciela), natomiast tylko niektóre z nich - produktywnie
(używać ich podczas zajęć w przedszkolu).
Innowacja będzie realizowana poprzez zabawę ,wykorzystując zwykłe, codzienne
sytuacje, by stworzyć dzieciom jak najwięcej okazji motywujących je do obcowania z
drugim językiem. Dzieci uczą się przede wszystkim poprzez doświadczenia, więc na
zajęciach stosowane będą różnorodne formy aktywności, w trakcie których dziecko
będzie mogło zobaczyć, dotknąć, narysować, czy też użyć w zabawie przedmiotu,
którego nazwę poznało. Wprowadzane treści językowe - głównie słownictwo
tematyczne i wyrażenia rutynowe dotyczące organizacji rzeczywistości przedszkolnej
będą ściśle skorelowane z celami wychowawczo-dydaktycznymi. Nauczanie języka
będzie się odbywać w formie zabawy na porannych zajęciach każdego dnia z
wykorzystaniem różnych pomocy: plansz tematycznych, naturalnych przedmiotów,
piosenek, rymowanek, wierszyków obejmując treści takie jak rodzina, przedmioty,
kolory, liczby, zabawki, rośliny, zwroty grzecznościowe, czynności.
Nawiązanie współpracy z niemieckim przedszkolem będzie czynnikiem motywującym
dzieci do nauki a także da im możliwość zaprezentowania nabytych umiejętności.
Dzieci będą mogły wykorzystać nowe wiadomości i umiejętności w praktyce biorąc
aktywny udział w przygotowaniach prac, listów, niespodzianek dla niemieckich
kolegów.
Cele innowacji:
- poznanie podstawowych elementów języka niemieckiego
- stworzenie bazy leksykalnej przygotowującej do komunikacji w języku niemieckim,
- rozwijanie u dzieci poczucia własnej wartości i wiary w możliwości językowe,
- kształcenie umiejętności językowych umożliwiających rozumienie i samodzielne
formułowanie prostych wypowiedzi,
- wielozmysłowe poznawanie języka niemieckiego,
- rozbudzanie zainteresowania inną kulturą, wykształcenie akceptacji i tolerancji
wobec innych narodów i kultur.
- motywacja do nauki języka poprzez nawiązanie współpracy z przedszkolakami z
Niemiec
- stworzenie warunków do prezentacji swoich umiejętności językowych na forum
grupy i podczas uroczystości przedszkolnych
Metody pracy
Podczas zajęć zastosowane zostają różnorodne metody aktywne , które sprzyjają
zdobywaniu nowych umiejętności:
 metody podające, problemowe, waloryzacyjne, praktyczne
 elementy metody pedagogiki zabawy
 elementy metod aktywizujących
 elementy metody M. Montessorii
Formy pracy
 zbiorowa
 grupowa
 indywidualna
Środki dydaktyczne
 karty pracy
 płyty CD z muzyką
 ilustracje
 komputer PC
 scenariusze zajęć
Przewidywane efekty
 umiejętność rozumienia prostych poleceń nauczyciela w języku niemieckim,
 rozumienie ogólnego sensu krótkich sytuacji komunikacyjnych,
 rozpoznawanie słów poznanych piosenek i rymowanek,
 pokazywanie czynności ruchami ciała,
 umiejętność formułowania prostych wypowiedzi z zakresu: powitań i pożegnań,
przedstawiania się, opisu zwierząt i przedmiotów, określania miejsca,
nazywania czynności.
 znajomość słownictwa związanego z poznanymi tematami
 umiejętność zaśpiewania poznanych piosenek
 umiejętność recytacji krótkich wierszyków
 świadomość istnienia różnych kultur, języków i narodowości
Ewaluacja programu
 hospitacje diagnozujące przeprowadzane przez dyrektora
 ankiety ewaluacyjne dla rodziców
 karty pracy dzieci
 stała kontrola pracy dzieci na zajęciach
 efekty współpracy z niemieckim przedszkolem
W czasie trwania innowacji będzie prowadzona dokumentacja, na podstawie której
będzie można podsumować wnioski dotyczące realizacji założonych celów. Wyniki
ewaluacji zostaną przedstawione dyrektorowi i rodzicom po zakończeniu innowacji.
Rozkładu materiału nauczania
Obszary tematyczne będą pokrywać się z aktualnie realizowanymi treściami
wychowawczo-dydaktycznymi wyznaczonymi przez podstawę programową m. in.:
 rozumienie, respektowanie i wypełnianie poleceń wychowawcy; próśb,
instrukcji, zakazów i wyjaśnień, dotyczących organizacji życia przedszkolnego;
stosowanie zwrotów grzecznościowych,
 nominowanie przedmiotów i czynności związanych z samoobsługą,
 rola dziecka w świecie: zrozumienie i respektowanie pewnych norm
społecznych, poznanie podstawowych części ciała, części garderoby,
 rozwój dziecięcej osobowości i tożsamości: własne dane osobowe (imię,
nazwisko, wiek), rozpoznawanie i wyrażanie własnych uczuć i potrzeb, rozwój
poczucia własnej wartości;
 rozpoznawanie kolorów i figur
 rola dziecka w rodzinie: członkowie rodziny, zawody rodziców, dom,
codzienne prace domowe, spędzanie czasu wolnego, ;
 praw i zasad, rozwój samodzielności, udział we wspólnej pracy;
 kontakty z naturą: obserwacja pogody, pory roku, rośliny i zwierzęta;
 rozwój podstawowych pojęć matematycznych jak wielkość, czas, ciężar, proste
figury geometryczne, liczby;
 zajęcia muzyczne i plastyczne; śpiewanie piosenek, przedstawienia teatralne,
rymowanki i wiersze;
 poznanie polskich i niemieckich zwyczajów świątecznych,
 aktywność kreatywna: rysunki, kolorowanki, wycinanki itp.,
 zabawy dydaktyczne, gry, układanki dydaktyczne,
 zabawy tematyczne w kącikach zainteresowań.
Przykłady praktycznego prowadzenia zajęć
Scenariusz zajęć porannych
1. Powitanie
Dzień dobry! Guten Tag!
2. Zabawa ze śpiewem „Hans der Hase”
Dzieci ilustrują treść refrenu piosenki ruchem. Naśladują czynności wykonywane
przez nauczyciela- pokazują uszy, nos, ogonek, kicają jak zajączki.
Zwei Lange Ohren und eine Lange Nase das ist Hans der Hase!
Er hüptf herum und wackelt mit dem Schwanz. Guten Morgen lieber Hans!
( Dwoje długich uszu i jeden długi nos to jest zając Hans, on skacze dookoła i macha
ogonkiem, dzień dobry kochany Hansie)
3. Zabawa dydaktyczna
“Jakiego koloru są liście?”/ Welche Farben haben die Blätter?
Utrwalenie nazw kolorów.
Nauczyciel rozrzuca papierowe liście w 3 kolorach: żółty, czerwony, zielony (gelb,
grün, rot).
Liście leżą na podłodze. Die Blätter liegen auf dem Boden . Nazywamy kolory. Wir
nennen die Farben. Chodzimy powoli lub szybko. Wir gehen langsam oder schnell .
Wir ziehen die gelbe/ rote/ grüne Blätter auf. Podnosimy liście w kolorze żółtym/
czerwonym/ zielonym.
4. Przygotowanie do śniadania
Wir gehen zu einem Bad. - Idziemy do łazienki.
Wir waschen uns Hände.- Myjemy ręce.
Was ist das? - Co to jest?
Ja, das ist Waschbecken/ Handtuch/ Seife/ Toilette/ Wasser.
- Tak to jest umywalka/ ręcznik/mydło/toaleta/woda.
5. Śniadanie
Smacznego! Guten Appetit!
Was ist das? Co to jest?
Tak to jest „chleb”.
Wie heißt das auf Deutsch? Jak to jest po niemiecku?
Chleb - „das Brot”.
Scenariusz zajęć porannych
1. Powitanie
Dzień dobry! Guten Tag!
2. Zabawa ruchowa „Wer ist schneller? Kto jest najszybszy?
Dzieci wykonują polecenia nauczyciela.
Wir klatschen in die Hände. Klaszczemy w ręce.
Wir setzen uns auf dem Bodem. Siadamy na podłodze.
Wir schliessen unsere Augen. Zamykamy oczy.
Wir drehen uns um. Odwracamy się.
3. Zabawa z liczbami
Dzieci pokazują palce rąk.
Das ist ein Finger/ das sind Finger To jest palec / to są palce.
Nauczyciel pokazuje konkretną liczbę palców i pyta:
Wie viele Finger siehst du? Ile widzisz palców?
Nauczyciel prosi wybrane dziecko:
Und jetz du. Zeige mir 5 Finger. A teraz ty pokaż mi 5 palców.
Nauczyciel prosi:
Gib mir zwei Spielzeuge. Podaj mi pięć zabawek.
Sehr Gut/ Wunderbar. Dobrze/ doskonale
Falsch/ schlecht. Źle, niedobrze.
3. Przygotowanie do śniadania
Wir waschen uns Hände.- Myjemy ręce.
Wo ist Waschbecken/ Handtuch/ Seife/ Toilette/ Wasser?
Gdzie jest umywalka/ ręcznik/mydło/toaleta/woda?
Ja gut /Nein schlecht. Tak dobrze/ nie źle.
5. Śniadanie
Smacznego! Guten Appetit!
Ist das Gabel. Czy to jest widelec?
Ja das ist Gabel /Nein das ist keine Gabel. Tak to jest widelec / nie to nie jest widelec.
Ist das Trinkbecher. Czy to jest kubek?
Ja das ist Trinkbecher /Nein das ist keine Trinkbecher. Tak to jest widelec / nie to nie
jest widelec.
Bringt mir bitte alle Trinkbecher. Przynieś mi proszę wszystkie kubki.
Danke. Dziękuję.
Źródło:
B. Grabowska, Z. Hubar „Język niemiecki od podstaw”
A. Przybecka, W. Trambacz „Grüss dich Peter”
K. Kostrzębska, A. Boruta „Niemiecki dla dzieci – karty obrazkowe”
D. Jöcker „1,2,3 im Sauseschritt”, “Und weiter gehts im Sauseschrit”
www.goethe.de
www.bilingual.com.pl
www.akademia.edu.pl
www.ene-due-rabe.pl