Fragment - AlmaPress

Diesel na jachcie
Przekładnie
koła zębate
obiegowe
pierścień
zewnętrzny
koło zębate
centralne
obudowa
planetarnych kół
zębatych
Rys. 24. Przekładnia planetarna.
Główny szkopuł polega na tym, że choć
zapewnia to możliwość ruchu w kierunku
przód/tył, nie możliwości redukcji prędkości
obrotów wału, co jest podstawową rolą
skrzyni biegów. Potrzebna jest więc też
druga skrzynia biegów, połączona z pierwszą
– co zwiększa koszty, wagę, rozmiary oraz
stopień skomplikowania całości. Druga
skrzynia biegów to zwykle również skrzynia
planetarna (epicykliczna), ale istotna różnica
jest taka, że nie ma tu sprzęgieł, a wał
wychodzący jest połączony z obiegowym
(pierścieniowym) kołem zębatym zamiast
z kołem satelitów. W tym przypadku
obracający się wał napędowy wychodzący
ze wstecznej skrzyni biegów napędza
tarczę słoneczną (słoneczne koło zębate),
która sprawia, że obracają się koła zębate
planet (satelitów), a to z kolei napędza
pierścieniowe koło zębate.
sprzęgieł, odłączających napęd od
określonego koła.
Istnieją dwa podstawowe rodzaje
sprzęgieł: kłowe, takie jak używane
w silniku Volvo i wielopłytkowe używane
w większości innych konstrukcji.
Sprzęgło wielopłytkowe składa się
z wielu trących się płytek. Część z nich ma
nacięcia, które współdziałają z podobnymi
na wale, w związku z czym płytka obraca
się wraz z nim. Kiedy układ ten nie jest
ściśnięty, nic się nie dzieje, natomiast kiedy
nastąpi jego zazębienie i ściśnięcie płytki,
zaczynają obracać wał (rys. 25).
Dla małych silników o mocy ok.
100 kW dźwignia zmiany biegów
poruszana ręką wytwarza wystarczająco
dużo siły do uruchomienia tego sprzęgła,
w większych sprzęgłach potrzebny jest
do tego siłownik hydrauliczny napędzany
pompą wbudowaną w przekładnię.
W tym przypadku dźwignia zmiany biegów
napędza trójdrożny zawór hydrauliczny,
który poprzez siłownik uruchamia bądź
zwalnia sprzęgło.
68
Dodatki, które uszlachetniają oleje, świetnie
służą skrzyniom biegów, ale są niebezpieczne
i toksyczne dla człowieka. Unikaj bezpośredniego kontaktu z olejem przekładniowym, nieważne
starym czy nowym.
Pamiętaj, tylko kilka zębów ze współpracujących
ze sobą kół zębatych pozostaje w kontakcie,
przenoszą one bardzo duże siły – całą moc
silnika. Oczywiste staje się, że dobre smarowanie
ma absolutnie podstawowe znaczenie. Wycieki
nie są rzeczą normalną, szczególnie pomiędzy
silnikiem, a przekładnią i warto na nie zwrócić
uwagę, ponieważ mogą być świadectwem
poważnych uszkodzeń albo zapowiadają, że
takie uszkodzenia mogą nastąpić. Zwróć uwagę
na wszelkie luźne śruby, mocowania cięgieł
sterujących i właśnie wspomniane już wycieki
w okolicach wału i instalacji chłodzącej olej
przekładniowy (jeśli taka występuje).
c Jeżeli chcesz uzupełnić olej, najczęściej
robi się to przez otwór bagnetu; bywa, że
przekładnia ma zamontowany dodatkowy
wlew oleju.
Różne typy przekładni używają różnych
typów oleju, nigdy ich nie mieszaj. Sprawdź
w instrukcji obsługi, jaki olej jest stosowany
w twojej przekładni, upewnij się, że masz
jego zapas na łodzi. Dostęp do bagnetów jest
czasami trudny, natomiast po sprawdzeniu oleju
zamontuj bagnet we właściwy sposób.
Źle włożony bagnet może dotykać którejś
z kręcących się części, może stać się też
źródłem wycieków.
A Jeśli przekładnia jest smarowana tym samym
olejem co silnik, jego regularne zmiany mają
znaczenie podstawowe. Kwaśne produkty
spalania rozpuszczone w zbyt długo używanym
oleju silnikowym powodują korozję części
pracujących przekładni i ich szybsze zużycie.
B Jeśli przekładnia jest smarowana swoim
własnym olejem, jego poziom powinien być
regularnie sprawdzany, najlepiej codziennie, jeśli
używamy napędu mechanicznego. Niektóre
typy przekładni muszą się obracać (uruchomiony
silnik), aby sprawdzić poziom oleju. Sprawdź
w książce obsługowej, jaki sposób mierzenia
poziomu zaleca producent i jak powinien być
używany bagnet. W przekładniach stosuje się
inne oleje niż w silnikach (ich poziom obniża się
tylko wtedy, kiedy mamy do czynienia
z wyciekami).
Sprzęgła
Istotną cechą przekładni stosowanych
na jednostkach pływających jest to, że
koła zębate są zazębione na stałe. Zmiany
obrotów uzyskujemy przez używanie
Eksploatacja i obsługa
Rys. 25. Sprzęgło płytkowe.
69