Pobierz publikację

BHP
R´kawice medyczne
w zabiegach
elektrochirurgicznych
Gwarantem bezpieczeƒstwa i komfortu pracy w r´kawicach medycznych jest certyfikat CE oraz zgodnoÊç
z podstawowà normà EN 455-1-2-3. Czy r´kawice medyczne spe∏niajàce wymienione warunki nadajà si´
do pracy przy zabiegach z wykorzystaniem urzàdzeƒ elektrycznych?
Wykorzystywanie technologii opartych
na urzàdzeniach elektrycznych w medycynie jest doÊç powszechne. Elektrochirurgia
jest jednà z metod post´powania operacyjnego wykorzystujàcà pràd wysokiej cz´stotliwoÊci. Pràd przep∏ywa przez nó˝ lub ˝egad∏o elektryczne, dajàc ciep∏o, powodujàc
koagulacj´ bia∏ka tkankowego, sklejanie
si´ i zamykanie przecinanych naczyƒ krwionoÊnych skóry, tkanki podskórnej i b∏on
Êluzowych. Zabiegi elektrochirurgiczne
mo˝na podzieliç na ci´cie (elektrosekcja),
elektrokoagulacj´, waporyzacj´ tkanek, wypalanie elektryczne (elektrodesykacja),
niszczenie tkanki iskrà elektrycznà (elektrofulguracja).
Elektrochirurgia jest cz´sto wykorzystywana i przydatna w neurochirurgii przy operacjach nowotworów, zw∏aszcza z∏oÊliwych, jak
równie˝ w ka˝dych innych operacjach do ci´cia tkanek.
W przecinaniu tkanki pràd elektryczny
podgrzewa tkank´ bardzo szybko, temperatura wewnàtrz komórek szybko roÊnie, a wo-
30
praca i zdrowie
da mi´dzykomórkowa ulega odparowaniu,
co prowadzi do zniszczenia komórek1.
Elektrokoagulacja polega na Êci´ciu bia∏ka
tkanek poprzez termiczne ich uszkodzenie
i jest zazwyczaj wykorzystywana do usuwania
brodawek wirusowych, p∏askich, ∏ojotokowych, torbieli ∏ojowych, w zabiegach na rozszerzone naczynia krwionoÊne twarzy czy
nóg, naczyniakach gwiaêdzistych, w∏ókniakach, w ∏atwo krwawiàcych zabiegach ginekologicznych, urologicznych, do tamowania
krwawienia, czy do usuwania zb´dnego ow∏osienia.
Zabiegi
elektrochirurgiczne
W koagulacji cieplnej podgrzewanie tkanek przez pràd elektryczny jest stosunkowo
powolne. Woda zawarta w tkankach stopniowo jest odparowywana, a bia∏ka komórkowe
ulegajà denaturacji, co prowadzi do koagulacji tkanki.
W przebiegu waporyzacji, czyli odparowaniu tkanek, wykorzystuje si´ wysokà moc
elektrycznà. Woda mi´dzykomórkowa ulega
natychmiastowemu odparowaniu, co prowadzi do kurczenia si´ tkanki i powstania rozleg∏ego obszaru skoagulowanego.
Zabiegi elektrochirurgiczne wykonywane
sà przy u˝yciu elektrod ró˝nego kszta∏tu:
u ig∏y,
u ig∏y z kulkà,
u no˝a,
u elektrody do bezinwazyjnego zamykania naczyƒ.
BezpoÊrednio po zabiegu u pacjenta mo˝e
wystàpiç:
u obrz´k,
u rumieƒ,
u stwardnienie,
u zasinienie,
u ból,
u rzadziej przebarwienia.
Zwyczajowe przeciwwskazania do zabiegów elektrochirurgicznych to:
u ogólny z∏y stan pacjenta,
u wszczepiony rozrusznik serca,
u zaburzenia krzepni´cia,
u cià˝a,
u cukrzyca.
Do zabiegu elektrochirurgii potrzebny
jest: generator, czynna elektroda (narz´dzie r´czne), zwrotna elektroda pacjenta
(bierna lub uziemiona elektroda-podstawka pacjenta lub p∏yta). ¸adunek elektryczny przechodzi z generatora poprzez czynnà
elektrod´ do pacjenta i poprzez pacjenta
powraca do generatora przez uziemionà
elektrod´ pacjenta, zamykajàc obwód elektryczny.
Podczas przechodzenia pràdu przez czynnà elektrod´ energia elektryczna jest przekszta∏cana w energi´ termicznà, wytwarzane
BHP
jest ciep∏o o wysokiej energii, powodujàce
rozpad komórek tkanki.
Uzyskane efekty uzale˝nione sà od kilku
czynników, takich jak:
u nat´˝enie pràdu elektrycznego,
u rozmiar koƒcówki czynnej elektrody,
u czas dzia∏ania generatora.
Na ma∏ej powierzchni elektrody aktywnej
wyst´puje pràd wysokiej g´stoÊci, który wytwarza dostatecznà iloÊç ciep∏a niezb´dnà do
koagulacji, przecinania lub odparowania
tkanki.
Nale˝y zwróciç uwag´, aby droga pràdu
w obr´bie pacjenta by∏a krótka i nie przebiega∏a poprzecznie przez cia∏o lub klatk´ piersiowà pacjenta.
Wa˝ne jest równie˝ zwrócenie uwagi na to,
˝e pràd zawsze przep∏ywa po linii najmniejszego oporu, a jeÊli warunki sà sprzyjajàce, to
d∏oƒ chirurga lub asystenta mo˝e stanowiç
optymalnà drog´ przep∏ywu.
êród∏o: Ansell Healthcare Europe
my, zapalenie gazów jelitowych czy wewnàtrz
p´cherza moczowego, nerek, jamy macicy),
u pora˝enie lub oparzenie pràdem operujàcego chirurga lub asystenta poprzez r´kawiczk´ chirurgicznà.
W przypadku problemu zwiàzanego z perforacjà r´kawiczek u˝ytkownicy twierdzà zazwyczaj, ˝e pracowali w nieszczelnych r´kawicach. Istnieje niewielkie prawdopodobieƒstwo, ˝e tak by∏o, poniewa˝ wszystkie r´kawice chirurgiczne przechodzà test powietrzny,
a nast´pnie próbkuje si´ seri´ celem oznaczenia AQL z wykorzystaniem testu wodnego. Bardziej prawdopodobne od u˝ycia nieszczelnej r´kawicy jest to, ˝e uszkodzenie r´kawicy nastàpi∏o przez pràd.
Wa˝ne jest odpowiednie przestrzeganie
zasad bhp, np. podczas bardzo powszechnej
metody stosowanej przez chirurgów i asystentów – zaciskania naczynia krwionoÊnego i „zamykania” krwawienia przy zastosowaniu czynnej elektrody, przy równoczesnym trzymaniu narz´dzia hemostatycznego. Napi´cie jest wywierane na ca∏y zacisk,
w zwiàzku z czym istnieje mo˝liwoÊç nara˝enia na niebezpieczeƒstwo kontaktu z pràdem osoby trzymajàcej zacisk. JeÊli zacisk
jest trzymany tylko koƒcem jednego palca –
nara˝a to jedynie ma∏à powierzchni´ na
skoncentrowanie pràdu – zwi´kszajàc g´-
stoÊç pràdu dzia∏ajàcego na palec trzymajàcy zacisk. Nale˝y wspomnieç równie˝, ˝e
w∏aÊciwoÊci opornoÊci r´kawiczki chirurgicznej mogà zostaç obni˝one w wyniku:
przed∏u˝ajàcego si´ czasu ich u˝ycia oraz
kontaktu z krwià lub innymi p∏ynami lub
z powodu pocenia si´ d∏oni wewnàtrz r´kawiczki2.
Czy sà zatem jakieÊ rozwiàzania? Tak:
u cz´sta wymiana r´kawiczek podczas zabiegu,
u stosowanie podwójnych r´kawic,
u stosowanie grubszych r´kawic,
u przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy,
u sprawdzane, astestowane i serwisowane
urzàdzenie elektrochirurgiczne.
Warto podkreÊliç, ˝e r´kawice medyczne
z przeznaczenia nie sà produkowane jako r´kawice izolujàce przed pràdem, ale jako r´kawice minimalizujàce ryzyko zaka˝eƒ.
Ma∏gorzata Wierzbiƒska
Marketing Manager
Mercator Medical S.A.
1
przewodnik po systemie endoskopia – Olympus, www.olympus-europe.com/medical/images/Polish.pdf
2
materia∏y z seminarium „Zaka˝enia a r´kawice”, Elektrochirurgia i r´kawice lateksowe,
Adria E. Csorgo, Ansell Haelthcare Europe,
wyg∏oszone Serock 2006
Z zastosowania urzàdzeƒ do elektrochirurgii mogà wynikaç równie˝ problemy, np.:
u zak∏ócenia pracy sprz´tu wideo i sprz´tu monitorowania anestezjologicznego,
u oparzenia endogenne (niedok∏adnie dobrana elektroda p∏ytkowa pacjenta do mocy
wyjÊciowej pràdu, zbyt ma∏a powierzchnia
kontaktu elektrody p∏ytkowej ze skórà pacjenta, niedostateczna izolacja pacjenta od
cz´Êci przewodzàcej elektrycznoÊç, np. stó∏,
bezpoÊrednie zetkni´cie powierzchni skóry
z przewodami),
u oparzenia egzogenne (np. zapalenie
p∏ynów do przemywania i odka˝ania, zapalenia gazów stosowanych do wytworzenia od-
praca i zdrowie
31