ISBNik 2013.06.03 - biblioteka@wsb

Informator Sekcji Bibliotek Niepaństwowych Szkół Wyższych
Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich
R. 8, z. 21 (225): poniedziałek, 3 czerwca 2013 roku
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Aktualności ISBNika znajdziesz na Facebooku !!!!
http://www.facebook.com/pages/ISBNik-informator-Sekcji-bibliotek-nsw-ZGSBP/268166269865948
KONFERENCJE NAUKOWE i BRANŻOWE – zapowiedzi
Kalendarium konferencji i wydarzeń
http://www.lustrobiblioteki.pl/p/kalendarium.html
NOWOŚCI WYDAWNICZE
Czerwcowy numer Bibliotekarza - zapowiedź
Czerwcowy numer „Bibliotekarza” zachęca do zapoznania się z różnymi kontekstami i uwarunkowaniami funkcjonowania bibliotek w Polsce, prezentowanymi na podstawie różnych źródeł i doświadczeń autorów tekstów.
Wielowątkowa analiza działania bibliotek publicznych prowadzona na
podstawie danych statystycznych oraz sprawozdań opisowych wojewódzkich
bibliotek publicznych jest podstawą artykułu B. Budyńskiej i M. Jezierskiej
„W jakim kierunku zmierzają biblioteki publiczne”, w którym przedstawione są
główne zagadnienia dotyczące potencjału i kondycji bibliotek publicznych
w 2011 roku oraz charakterystyczne tendencje występujące w pracy tych instytucji w ostatnich 10 latach. W kolejnym tekście S. Bielawska prezentuje
wałbrzyski świat książki w latach 1945-1989, o którym wiedzę czerpała z własnych badań. Mimo trudności w dotarciu do źródeł i świadomości ich niekompletności zebrany materiał pozwolił przedstawić oraz opisać najważniejsze zagadnienia związane z kulturą książki ważnego ośrodka miejskiego Dolnego
Śląska. Temat aktywności naukowej i zawodowej bibliotekarzy dyplomowanych pracujących w instytucjach naukowych Wrocławia prezentuje kolejny tekst M. Dubińskiego z Biblioteki Politechniki Wrocławskiej. Na podstawie danych uzyskanych z badań ankietowych przeprowadzonych w 2012 roku
autor opisuje aktywność tej grupy zawodowej. A. Walendziak z WBP w Olsztynie zaprasza młodych
bibliotekarzy do udziału w VIII FMB. W dziale „Z bibliotek” C. Sygutowska dzieli się swoim doświadczeniem łączenia pracy zawodowej z działalnością w radzie gminy. Opisuje wzajemne relacje między
samorządem a lokalnymi instytucjami, koncentrując się przede wszystkim na związkach z biblioteką
i korzyściach, jakie dla niej wynikają np. w związku z modernizacją placówki. Wzajemne zrozumienie
i chęć współpracy to przede wszystkim zysk dla społeczności lokalnej. O efektach takich dobrych relacji pisze też E. Tkacz z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jarosławiu. Przedstawia starania bibliotekarzy
o nową siedzibę dla swojej placówki – od jesieni 2012 roku jednej z najnowocześniejszych bibliotek na
Podkarpaciu. Ciekawie prezentuje się też relacja z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu, której bogata oferta e-książek jest doceniana i intensywnie wykorzystywana przez czytelników. Trzy teksty
w „Sprawozdaniach i relacjach” nawiązują także do aktualnych ważnych wydarzeń zachodzących
1
w polskich bibliotekach, zarówno tych o dużym zasięgu, prezentujących m.in. zakończenie projektu
NUKAT – Autostrada Informacji Cyfrowej, czy IX Forum Bibliotekarzy Województwa Śląskiego, jak
i lokalnych, omawiających np. zorganizowanie szkolenia dla bibliotekarzy na temat bibliotek cyfrowych. W dziale „Bibliografia od kuchni… czyli potyczki bibliografa” E. Dombek już po raz 6 przedstawia
wnikliwe prace bibliografa, tym razem nad ustalaniem danych odnoszących się do serii wydawniczych.
Stałe rubryki: „O bibliotekach w prasie”, „Z życia SBP”, „W kilku słowach”, a także „Postaktualia” Jacka Wojciechowskiego dopełniają ten numer „Bibliotekarza”.
● Prezentację zeszytu czerwcowego „Bibliotekarza” znajdziesz tutaj:
http://issuu.com/sbp.pl/docs/bibliotekarz_6_2013
Źródło: Ogólnopolski portal bibliotekarski SBP, data dostępu 01.06.2013
O książkach i czytaniu: zbiór cytatów
O książkach i czytaniu: zbiór cytatów / red. Katarzyna CymbalistaHajib. Bielsko-Biała: Bez Kartek.pl, 2011,– 32 s. ISBN: 978-8362330-36-2
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich obchodzony jest 23 kwietnia. Z tej okazji czytelnicy Bezkartek Self-Publishing wraz ze społecznością Ksiązki Moja Miłość
zrzeszającą na Facebooku ludzi kochających książki, przygotowali wspólną akcję,
której celem jest zebranie cytatów traktujących o książkach, e-bookach i czytaniu.
● Niniejszy e-book jest wynikiem tej akcji.
● E-book jest bezpłatny.
● Proszę pobierać bez ograniczeń.
Zestaw cytatów o książkach, e-bookach i czytaniu. Do pobrania za darmo z serwisu bezkartek.pl: http://www.bezkartek.pl/ti-v-ti170659/Literatura_Bezplatne-ebooki_Self-Publishing/Red-Katarzyna-Cymbalista-Hajib/ebook-O-ksiazkach-iczytaniu-Zbior-cytatow.jsf, data dostępu 02.06.2013
Pierwsze czasopismo naukowe: premiera „Acta Poligraphica”
Ważnym wydarzeniem dla polskiej poligrafii jest pojawienie się czasopisma
„Acta Poligraphica”, którego podtytuł głosi, że jest to „czasopismo naukowe
poświecone poligrafii”. I to pierwsze poligraficzne czasopismo naukowe! Wydawcą jest Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Poligraficznego.
Wolumin oznaczony jako 1/2013 miał swoją premierę podczas Targów
Poligrafia, które trwały w Poznaniu od 21 do 24 maja. Jak czytamy w informacji ogłoszonej podczas poznańskich targów, „postulowane od lat przez środowiska akademickie pismo publikujące dokonania naukowo-badawcze jest wynikiem decyzji podjętej po konsultacji ze środowiskiem przez Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Poligraficznego w Warszawie”. Podkreśla
się przy tym, że zamieszczone artykuły są recenzowane przez specjalistów
z kilkunastu ośrodków reprezentujących różne dyscypliny naukowe, a „tematyka pisma obejmuje poligrafie traktowana jako spójną domenę nauki, techniki i sztuki”.
Redaktorem naczelnym jest prof. Andrzej Makowski, którego wspomaga Rada Naukowa, składająca się z uznanych w środowisku naukowców polskich i zagranicznych. W skład redakcji wchodzą
też: dr hab. Jan Bagiński, dr inż. Grażyna Czech, mgr inż. Jacek Hamerliński, dr inż. Jerzy Popie, mgr
inż. Bernard Jóźwiak, dr Elżbieta Włodarczyk oraz Andrzej Tomaszewski, który jest sekretarzem redakcji, a także autorem projektu graficznego pisma.
W premierowym numerze „Acta Poligraphica” oprócz słowa wprowadzającego redaktora naczelnego zamieszczono siedem artykułów: Bogusława Jackowskiego „Typografowie, programiści i matematycy, czyli przypadek estetycznie zadowalającej interpolacji”, Jacka Hamerlińskiego i Yuriya
Pyr’yeva „Modelowanie własności tacku farby w drukowaniu offsetowym”, Piotra Strzelczyka „Standard
Unicode w typografii”, Tomasza Bierkowskiego „Racjonalna relatywizacja w stosowaniu reguł typograficznych”, Elżbiety Pokorzyńskiej „Introligatorstwo polskie w drodze do uprzemysłowienia w XIX
i 1. połowie XX wieku” oraz Andrzeja Tomaszewskiego „Odlewnia Czcionek Samuela Orgelbranda Synów”.
Całemu zespołowi nowego czasopisma życzymy wielu dalszych świetnych tekstów! (pd)
Źródło: Rynek Książki, data dostępu 29.05.2013
2
Z ŻYCIA SEKCJI
Wyprawka dla biblioteki! Podaruj nowe życie bibliotece dziecięcej w Centrum
Zdrowia Dziecka
Przekazanie czytników zakupionych przez Bibliotekę Uczelni Łazarskiego
Wszystkim, którzy zdecydowali się skorzystać z amnestii i wesprzeć Bibliotekę w Centrum Zdrowia
Dziecka, bardzo dziękujemy, a że warto było zobaczcie sami. To podziękowanie jest dla was wszystkich.
● Fotoreportaż znajdziesz tutaj:
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.520505701345754.1073741826.24409118232
0542&type=3
Źródło: Biblioteka Uczelni Łazarskiego, data dostępu 28.05.2013
3
Top Model w bibliotece
8 maja [2013 roku] wyemitowano odcinek popularnej serii o modelkach Top Model. I pewnie nie napisalibyśmy
o tym, gdyby
nie
pewien
(w
moim
odczuciu) dosyć zabawny
incydent
[http://artykuly.bibliosfera.net/2013/05/top-model-w-bibliotece/], który poruszył niejedną bibliotekarkę.
W czym rzecz? Jedna z uczestniczek, niemogąca poradzić sobie z bardzo wysokimi obcasami,
usłyszała od fotografa, Marcina Tyszki: “Nagle nie możesz wystać w butach więcej niż 10 minut. Na
tym polega praca modelki! Jeżeli nic z tego ci nie pasuje, to idź i pracuj w bibliotece!” Całość możecie
zobaczyć na stronie TVN-u [http://topmodel.tvn.pl/odcinki-online,3/odcinek-10,20042,o.html].
Sytuacja bardzo szybko rozniosła się po naszym biblioświecie wywołując najróżniejsze komentarze. Sam autor otrzymał podobno wiele maili od bibliotekarek z całej Polski, o czym wspomniał
w krótkim
nagraniu
pod
tytułem
“Bibliotekarki
przeciwko
Marcinowi
Tyszce”
[http://kuba.tvn.pl/wideo/bibliotekarki-przeciwko-marcinowi-tyszce,756417.html].
Bibliotekarki, o których mowa w ostatnich sekundach nagrania, pracują w Wyższej Szkole
Humanitas w Sosnowcu. Po emisji odcinka wysłały maila do agenta fotografa z przewrotnymi pozdrowieniami dla Marcina Tyszki. [Mam nadzieję, że kiedyś zdradzą mi treść wiadomości.;-)] W odpowiedzi
dostały maila, w którym pogratulowano im poczucia humoru i dystansu do siebie.
Całość wyszła dosyć zabawnie, co mnie niesamowicie cieszy. Ze stereotypami nie wygramy,
podobnie zresztą jak blondynki i policjanci. Miło więc zobaczyć, że potrafimy się z nich śmiać. I co zabawniejsze, zauważyliście kiedy “bibliotekarski” odcinek Top Model został wyemitowany? Ano w dzień
bibliotekarza. Przypadek?;-)
Dorota Sochocka
Fot. || UggBoy♥UggGirl || PHOTO || WORLD || TRAVEL || (lic. CC BY)
Źródło: Bibliosfera.net, data dostępu 31.05.2013
4
INFORMACJE DLA FACHOWCÓW
Został podany termin składania ankiet w celu ewaluacji czasopism
Wpis krótki, ale ważny. Przed chwilą na stronie MNiSW pojawiła się informacja
[http://www.nauka.gov.pl/finansowanie/finansowanie-nauki/dzialalnosc-statutowa/ocena-jednosteknaukowych/lista-czasopism-punktowanych/] o dacie kolejnej ewaluacji:
uprzejmie informujemy, że zgodnie z § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa
Wyższego z dnia 13 lipca 2012 roku w sprawie kryteriów i trybu przyznawania kategorii naukowej
jednostkom
naukowym
(Dz.
U.
2012,
poz.
877,
z
późn.
zm.)
[http://www.bip.nauka.gov.pl/_gAllery/19/31/19319/poz._877.pdf], ogłoszono w formie
komunikatu
[http://www.bip.nauka.gov.pl/_gAllery/20/10/20102/20120914_komunikat_ocena_czasopism
.pdf] kryteria i tryb oceny czasopism naukowych (komunikat był poprzedzony komunikatem
z dnia 14 września 2012 roku w sprawie kryteriów i trybu oceny czasopism naukowych
[http://www.nauka.gov.pl/ministerstwo/komunikaty/komunikaty/artykul/komunikatministra-nauki-i-szkolnictwa-wyzszego-w-sprawie-kryteriow-i-trybu-oceny-czasopism-naukow/].
Jednocześnie informujemy, że ankiety w celu ewaluacji czasopism naukowych nieposiadających
współczynnika wpływu Impact Factor (IF) wypełnia się w formie elektronicznej w terminie do
dnia 15 lipca 2013 roku w kreatorze ankiety aplikacyjnej czasopisma naukowego, na stronie:
https://pbn.nauka.gov.pl/. Po upływie ww. terminu nie będzie możliwe dokonywanie zmian
w ankiecie.
Nie wiem tylko dlaczego, nie widzę tych nowych zasad oceny…
Emanuel Kulczycki
Źródło: Warsztat badacza, data dostępu 31.05.2013
Zasady oceny czasopism w 2013 roku
5
Przed
chwilą
pisałem,
że
był
podany
tylko
termin
ewaluacji
[http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/zostal-podany-termin-skladania-ankiet-w-celu-ewaluacjiczasopism/]. Na szczęście pojawiły się też nowe zasady – a nowości jest całkiem sporo. Poniżej zrobiłem
wyciąg
kilku
ciekawych
zmian
–
oczywiście
w
całym
komunikacie
[http://www.bip.nauka.gov.pl/_gAllery/24/03/24031/20130529_KOMUNIKAT_w_sprawie_kryteriow_i
_trybu_oceny_czasopism_naukowych.pdf] jest ich więcej. O komentarz pokuszę się po… wielokrotnej
lekturze. Zmian jest wiele, zatem poniżej przydatne zestawienie – sprawdziło się wiele „przecieków”
[http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/co-bedzie-w-nowych-zasadach-oceny-czasopism-przecieki-zwczorajszego-panelu/].
Pobierz
zasady
oceny
czasopism
2013
roku:
http://www.bip.nauka.gov.pl/_gAllery/24/03/24031/20130529_KOMUNIKAT_w_sprawie_kry
teriow_i_trybu_oceny_czasopism_naukowych.pdf
Koniec malowania trawy. Przedmiotem oceny są wyłącznie czasopisma naukowe, czyli periodyczne publikacje zawierające artykuły naukowe, a nie serie wydawnicze czy zbiory monografii, które
są publikowane pod nazwą czasopisma naukowego i numerem ISSN.
Aktualność Impact Factor. Uwzględnia się czasopisma naukowe umieszczone na liście Journal
Citation Reports (JCR), dostępnej na dzień 31 sierpnia roku przeprowadzania oceny czasopism naukowych, posiadające obliczony pięcioletni lub dwuletni współczynnik wpływu Impact Factor (IF)
Publiczny dostęp do ankiet. Ankiety [http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/zasady-ocenyczasopism-w-2013-roku/] wypełnia się w formie elektronicznej w terminie do dnia 15 lipca roku przeprowadzenia oceny w kreatorze ankiety aplikacyjnej czasopisma naukowego, na stronie:
https://pbn.nauka.gov.pl/. Ankiety złożone przez wnioskodawców są dostępne publicznie. Po upływie
terminu nie jest możliwe dokonywanie zmian w ankiecie.
Jakie czasopisma będą oceniane. Ocenie będą poddane czasopisma naukowe, które są wydawane w momencie składania ankiety, a pierwszy numer ukazał się nie później niż w roku 2011.
Definicja artykułu naukowego. Za artykuł naukowy należy rozumieć artykuł prezentujący wyniki oryginalnych badań o charakterze empirycznym, teoretycznym, technicznym lub analitycznym
zawierający tytuł publikacji, nazwiska i imiona autorów wraz z ich afiliacją i przedstawiający obecny
stan wiedzy, metodykę badań, przebieg procesu badawczego, jego wyniki oraz wnioski, z przytoczeniem
cytowanej literatury (bibliografię). Do artykułów naukowych zalicza się także opublikowane w czasopismach naukowych opracowania o charakterze monograficznym, polemicznym lub przeglądowym jak
również glosy lub komentarze prawnicze.
Polski Współczynnik Wpływu (PWW). Zasady i sposób obliczania określa załącznik nr 3 do załącznika do komunikatu.
ERIH. Uwzględnia się czasopisma naukowe umieszczone w bazie European Reference Index for
the Humanities (ERIH), dostępnej na dzień 31 sierpnia roku przeprowadzania oceny czasopism naukowych. Liczba punktów za publikacje naukowe w czasopismach naukowych umieszczonych w bazie
ERIH wynosi 10 pkt.
Bazy referencyjne
18. GeoRef: Bibliography & Index of
1. Agro
Geology
2. BazEkon
19. Index Copernicus
3. BazHum
20. INSPEC
4. BazTech
21. IREON Gateway
5. Bibliographica Cartographica
22. JSTOR
6. Biological Abstracts/BIOSIS Pre23. MathSciNet (Mathematical Review/BIOSIS
views)
7. CEEOL – Central and Eastern
24. Polska Bibliografia Lekarska
Europe Online Library
25. ProQuest/CSA
8. CEJSH
26. PubMed/PubMed Central/Medline
9. Chemical Abstracts (CAS)
27. Referativny Zhurnal/VINITI
10. Cold Regions Science and Technol28. SCOPUS
ogy Bibliography
29. SPIRES
11. Compendex
30. SPORTDiscus
12. DBLP Computer Science Bibliogra31. The Philosopher’s Index
phy
32. Web of Science (Science Citation
13. DOAJ Directory of Open Access
Index Expanded, Social Science CitaJournals
tion Index,
14. EMBASE
33. Arts & Humanities Citation Index)
15. ERIC
34. Zentralblatt MATH
16. GeoArchive
35. Zoological Rekord
17. Geobase
Emanuel Kulczycki
Źródło: Warsztat badacza, data dostępu 31.05.2013
6
Definicja artykułu naukowego – będą problemy
Ponad rok temu rozważałem, co dokładnie
może być uznane za artykuł naukowy. Podnosiłem kwestię tego, czy w poczet artykułów
opublikowanych w czasopiśmie (na potrzeby
ankiety ewaluacyjnej – kwestia podania liczby
opublikowanych artykułów naukowych) można podawać również tłumaczenia i recenzje
[http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/coliczy-sie-jako-artykul-naukowy-kwestiatlumaczen-i-recenzji/].
Pisałem
wówczas
m.in.: „jeżeli tłumaczenia tekstów są recenzowane (recenzent recenzuje pracę tłumacza,
a nie tłumaczonego autora — niejednokrotnie już nieżyjącego) i jeżeli recenzje (zamieszczane w dziale
czasopisma „Recenzje”) również podlegają recenzjom, to można przyjąć, że są to publikacje naukowe
i można je w generatorze uwzględnić. A zatem: autorom przysługują za nie punkt. Przy tłumaczeniach
trzeba wspomnieć, że już nowa propozycja definicji monografii uwzględnia „tłumaczenia publikacji zagranicznych
wraz
z
opracowaniem
redakcyjnym”
(pisałem
o
tym
tutaj:
http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/projekt-kolejnej-definicji-monografii-juz-jest-dodatkowouregulowano-sprawe-punktowania-artykulow/). Co więcej, ponad rok temu pisałem dlaczego tak trudno jest zdefiniować czasopismo naukowe, publikację naukową i lepiej posługiwać się terminem „czasopismo recenzowane” (chodzi oczywiście o nomenklaturę używaną przy tworzeniu list rankingowych)
[http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/czasopismo-naukowe-czy-recenzowane/].
Nowa definicja artykułu naukowego. Wczoraj [31 maja 2013 roku] MNiSW opublikowało nowe
zasady oceny czasopism obowiązujące w 2013 roku, w których pojawiła się definicja artykułu naukowego [http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/zasady-oceny-czasopism-w-2013-roku/]. Brzmi ona tak:
Za artykuł naukowy należy rozumieć artykuł prezentujący wyniki oryginalnych badań o charakterze empirycznym, teoretycznym, technicznym lub analitycznym zawierający tytuł publikacji,
nazwiska i imiona autorów wraz z ich afiliacją i przedstawiający obecny stan wiedzy, metodykę
badań, przebieg procesu badawczego, jego wyniki oraz wnioski, z przytoczeniem cytowanej literatury (bibliografię). Do artykułów naukowych zalicza się także opublikowane w czasopismach
naukowych opracowania o charakterze monograficznym, polemicznym lub przeglądowym jak
również glosy lub komentarze prawnicze.
Nie ma ani słowa o recenzjach i tłumaczeniach. Co więcej, na co zwraca Autor Doktrynaliów
[http://doktrynalia.wordpress.com/2013/05/31/rozpoczela-sie-doroczna-akcja-zbierania-ankietczasopism/]:
recenzje nie są artykułami naukowymi, a artykuły “przeglądowe” – są nimi. Nie mogę się zgodzić ani z formą takiej definicji ani z jej treścią. Co do formy – uważam, że miejsce na definicje
legalne znajduje się w ustawach, a nie w przypisach do komunikatów. Co do kwestii merytorycznych – definicja jest wewnętrznie sprzeczna zrównując artykuł, w którym autor prezentuje
wyniki własnych badań, z artykułem, w którym dokonuje się jedynie przeglądu cudzych badań.
Ten pierwszy jest domeną naukowców, ten drugi – popularyzatorów i dziennikarzy. Zrównywanie publicystyki (artykułów “przeglądowych”) z artykułami naukowymi, to nie tylko pomyłka, to
skandal.
Można powiedzieć tak: nie ma się czego czepiać, nauka i tak sobie poradzi. I tak, i nie. Wystarczy bowiem przypomnieć sobie co się działo i co się dzieje po ponownym uregulowaniu kwestii tego,
czym jest monografia naukowa. Dwa lata temu pisałem, że wprowadzenie takich odgórnych rozwiązań
rodzi wiele problemów i kontrowersji – szerzej opisałem to we wpisie: Monografia i arkusz wydawniczy
– definicje i patologie [http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/monografia-i-arkusz-wydawniczy%E2%80%93-definicje-i-patologie/].
Dwa trudne przypadki. Skoro wycięliśmy już punktowanie recenzji i tłumaczeń (a dużo wcześniej „odrzuciliśmy” sens pisania podręczników akademickich – bo przecież są niepunktowane) przyjrzyjmy się jeszcze dwóm w miarę nowym trendom w publikacjach naukowych: artykułom „Image of the
Month” oraz publikacjom wideo.
Image of the Month. Jakiś czas temu otrzymałem od Pani Wioletty pytanie związane z punktowaniem specyficznych publikacji:
mam problem z właściwą oceną publikacji, która występuję w medycznych czasopismach naukowych – „Image of the month”. Przykładem czasopisma, gdzie występuje ten typ publikacji
jest
Digestive
and
Liver
Disease
[http://www.sciencedirect.com/science/journal/15908658/45/4]. Czasopismo to jest w bazie
Journal Citation Reports i posiada IF. Moje pytanie brzmi, czy tego typu publikacja powinna być
2
traktowana jak artykuł? Autorzy oczywiście są zdania, że ich dorobek naukowy powinien powiększyć się o kolejne wartości IF, ponieważ była stosowana procedura „peer review”.
Jak wygląda taki artykuł? Przykładowy artykuł z linkowanego czasopisma ma 213 słów i dwa
zdjęcia. Całość zajmuje półstrony – ciężko mi zatem zrobić taki printscreen, który wciąż podpadałby
pod prawo cytatu (pisma nie jest dostępne w open access).
W tym artykule bibliografii nie ma (jest jeden odnośnik bibliograficzny), nie ma opisanego obecnego
stanu wiedzy. Po przeanalizowaniu definicji można stwierdzić, że nie spełnia on definicji artykułu naukowego. Absurd?
Artykuły wideo. Publikacje wideo nie są w Polsce popularne, ale zaczynają odgrywać już pewną
rolę na świecie. Idealnym przykładem takiego periodyku jest czasopismo JoVE: „The Journal of Visualized Experiments (JoVE) is a PubMed-indexed video journal. Our mission is to increase the productivity of
scientific research” [http://www.jove.com/]. A poniżej printscreen z artykułu:
Nie taki diabeł straszny… ale niemądry. Kiedy dokładnie przeanalizujemy dokument, w którym
znajduje się definicja artykułu naukowego, okazuje się, że dotyczy ona tylko czasopism aplikujących
na listę B. Innymi słowy, czasopisma na liście B mają być bardziej święte od papieża. Ja rozumiem, że
jest to krok w stronę rozwiązywania problemów, które się jeszcze nie pojawiły. I muszę przyznać, że
nowe wersje zasad oceny są naprawdę dobre (jest kilka miejsc, z którymi będę dyskutował), ale uważam, że wszystko idzie w dobrą stronę.
Ale żeby definiować w taki sposób artykuł naukowy? To chyba niepotrzebne.
Emanuel Kulczycki
Źródło: Warsztat badacza, data dostępu 01.06.2013
3
Czytać, ale na czym? Za nami bezprecedensowy pojedynek
W poniedziałek [27 maja 2013
roku] w samo południe w gmachu Biblioteki Uniwersytetu
Warszawskiego odbyło się wydarzenie bez precedensu. Znani
polscy blogerzy, a jednocześnie
eksperci
rynku
e-booków
i nowych technologii uczestniczyli w pojedynku na argumenty. Dyskusja poświęcona była
przyszłości urządzeń do czytania. Organizatorem debaty była
księgarnia Legimi – dostawca
usługi „Czytaj bez limitu”.
Jeszcze
kilkanaście
miesięcy temu zastanawiano
się, czy e-booki staną się na
stałe elementem rynku książki. Od pewnego czasu nie ma co do tego wątpliwości. Dyskusja dotyczy
raczej przyszłości urządzeń, na których będziemy czytać. O tym właśnie rozmawiali Przemek Pająk,
twórca Spidersweb.pl i Splay.pl, jeden z dwóch najpopularniejszych blogerów technologicznych w Polsce i Robert Drózd, najbardziej znany polski promotor Kindle i innych czytników e-booków.
Podczas trwającej blisko godzinę rozmowy dyskutanci skupili się nie tylko na aspektach technologicznych, ale również społecznych. To właśnie dynamiczne zmiany cywilizacyjne, w połączeniu
z kilkoma przełomowymi wynalazkami/produktami będą decydować o przyszłości urządzeń do czytania.
Robert Drózd podkreślił, że czytniki dają wrażenie korzystania z książki papierowej. Razem
z np. ulubionym fotelem stają się nieodzownym elementem czytelniczego kącika w domu, wolnego od
nowych technologii, w którym można przez dłuższy czas zająć się wyłącznie czytaniem i odciąć od innych bodźców. Przemek Pająk podniósł kwestię zmieniającego się kontekstu dla czytania. Coraz rzadziej mamy do czynienia z sytuacją, gdy możemy poświęcić 2-3 godziny na taką formę rozrywki. Dużo
częściej są to krótkie chwile (10-15 minut). W takiej sytuacji znacznie łatwiej sięgnąć po urządzenie
wielofunkcyjne, które i tak mamy przy sobie (tablet lub smartfon).
Prawdopodobnie zmieni się również sam proces tworzenia książek (niekoniecznie wciąż będziemy mieli do czynienia z zamkniętą fabułą). Pisarz nie będzie jedynym autorem, wpływ na finalną
treść będzie miała też społeczność. Do takiej formuły tworzenia będą się musiały dostosować urządzenia do czytania.
Przemek Pająk podkreślił, że jesteśmy już po najważniejszej rewolucji – na miano tejże zasługuje wprowadzenie czytania i gromadzenia zasobów (nie tylko e-bookowych) w chmurze. Przez to
mniejsze będzie znaczenie rozwoju samych urządzeń, gdyż będzie można czytać na dowolnym z nich,
byle tylko mieć dostęp do sieci. Robert Drózd uznał, że jesteśmy przed e-bookowym przełomem, który
nastąpi z chwilą zastąpienia technologii elektronicznego atramentu (e-ink) nową generacją kolorowych
ekranów pasywnych, umożliwiających wyświetlanie multimedialnych treści. Zasugerował również, że
nieodzowne będzie zmodyfikowanie spojrzenia na książkę jako produkt. Wkrótce stanie się samą treścią, przybierającą różną formę i szatę graficzną w zależności od możliwości urządzenia, na którym
czytelnik zdecyduje się ją odczytać. Autorzy i wydawcy powinni zatem przewidzieć taką elastyczność na
etapie produkcji. Bez tego nie będzie mowy o przełomie.
Dyskutanci poruszali również kwestie przyszłości bibliotek, zmieniających się preferencji czytelniczych pokolenia obecnych nastolatków, a także możliwości przestawienia się z czytania na tablecie
na czytnik i odwrotnie. Wydaje się, że korzystanie z czytników, obcowanie z książką przez długie godziny stanie się rozrywką elitarną, a masowe czytanie ograniczać się będzie do kilkunastominutowych
sesji, w przerwach między innymi czynnościami. Czy tak się rzeczywiście stanie? Czas pokaże.
Pojedynek ekspertów zorganizowany został przez firmę Legimi, która pół roku temu udostępniła usługę „Czytaj bez limitu”. Użytkownicy smartfonów i tabletów w ramach comiesięcznej opłaty uzyskują dostęp do ponad 2000 e-booków. Legimi.com ma również w swojej ofercie e-booki sprzedawane
w tradycyjny sposób, także na czytniki (w tym Kindle).
● Pełen zapis pojedynku ekspertów znajduje się w tym miejscu: http:///www.pojedynek.legimi.com
Źródło: Rynek Książki, data dostępu 29.05.2013
4
20 czerwca – ogólnopolskie święto wolnych książek pod hasłem: Czytam
i uwalniam – bo wiem, że to dobre !
Fundacja Bookcrossing.pl zaprasza środowiska kultury, galerie, biblioteki,
szkoły, uczelnie, urzędy, jak również wszystkich sympatyków książki
do współtworzenia tego dnia. Żywimy nadzieję, że wspólnie uda nam się zachęcić Polaków do uwalniania swoich książek. Wspierajmy ideę bookcrossingu, uwalniajmy książki, dzielmy się z innymi radością czytania.
Ogólnopolskie święto wolnych książek, 20 czerwca, dziesiąta edycja
pod hasłem: Czytam i uwalniam – bo wiem, że to dobre !
Z wielką przyjemnością informujemy, że X edycja ogólnopolskiego
Święta Wolnych Książek odbędzie się 20 czerwca. Idea Święta narodziła się
w 2003 roku i ma na celu promowanie czytelnictwa. W akcje bookcrossingowe aktywnie włączyły się organizacje społeczne, kulturalne, instytucje naukowe, środowiska literackie, szkoły, biblioteki, uczelnie wyższe, samorządy,
media ogólnopolskie i lokalne.
Cieszymy się, że dzięki naszym działaniom w obiegu jest ponad 166
tysięcy książek, że udało się uruchomić ponad 20 tysięcy półek bookcrossingowych.
Uwalnianie książek daje innym szansę na ich przeczytanie, książki zaś nabierają życia, bo są
w ręku czytelników. Czynimy wszystko, by nie zaginęła sztuka czytania, wspieramy i rozwijamy czytelnictwo w różnorodnych jego formach przywracając książce jej należne miejsce.
20 czerwca planujemy, przykładem minionych lat, przeprowadzenie ogólnopolskiej akcji uwalniania książek, połączonej z happeningami i przemarszami młodzieży. Akcję urozmaicać będą spotkania autorskie z twórcami, wydawcami, konkursy, wystawy. Liczymy również na pomoc i wsparcie mediów i wszystkich tych, którym nieobca jest troska o normalne i zdrowe intelektualnie społeczeństwo.
Entuzjaści Wolnych Książek łączmy się !!!
Jolanta Niwińska
ogólnopolski koordynator Akcji Wolnych Książek
Fundacja Bookcrossing.pl
Instytucje chcące wziąć udział w obchodach rozplakatują informacje o Święcie Wolnych Książek. Plakaty, etykiety można pobrać i wydrukować w dowolnych ilościach. Są one dostępne na stronie:
www.bookcrossing.pl.
Kontakt:
Jolanta
Niwińska,
tel.
kom.:
600 276 658,
e-mail:
[email protected]
Źródło: Pulowerek, data dostępu 28.05.2013
Jak zgłosić czasopismo na listę filadelfijską
Kwestia zgłaszania czasopisma do ewaluacji
w ramach produktów firmy Thomson Reuters
jest bardzo prosta i trudna zarazem. O tym,
czym dokładnie jest to, co w Polsce nosi miano listy filadelfijskiej pisałem rok temu
[http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/listafiladelfijska-czyli-co/]. Oprócz tego mamy
jeszcze inne produkty takie jak np. Arts and
Humanities Citation Index, w którym indeksowane są czasopisma humanistyczne – ale
nie wylicza się dla nich współczynnika wpływu (ten jest obliczany dla czasopism zawartych w Journal Citations Reports).
W tym wpisie odniosę się tylko do oficjalnych wytycznych Thomson Reuters oraz do dokumentów, z którymi warto się zapoznać. Nie będzie nic o kulisach – tych bowiem nie da się uogólnić właśnie
przez specyfikę tego komercyjnego produktu. Szerzej odniosłem się do tego we wpisie Wchodzenie na
„listę
filadelfijską”
a
„problem
irańskich
feministek
[http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/wchodzenie-na-liste-filadelfijska-a-problem-iranskichfeministek/] – a chodzi po prostu o to, że wysoka jakość czasopisma jest jedynie warunkiem sien qua
non – periodyk musi być jeszcze „atrakcyjny”.
Zgłaszanie czasopisma. Lista filadelfijska to produkt komercyjny i jako taki powinien być postrzegany. Thomson Reuters pisze, że proces składania aplikacji odbywa się w trzech krokach.
1. Zapoznanie się z zasadami – czyli przeczytanie krótkich wytycznych (niestety ogólnych) oraz pewnego rodzaju manifestu.
2. Zgłoszenia czasopisma on-line lub elektronicznej wersji czasopisma (jeśli nie ma – ten krok jest pomijany).
3. Wysłanie egzemplarzy do siedziby firmy i przesyłanie kolejnych tomów zgodnie z deklaracją terminów ich ukazywania się.
5
Zapoznanie się z zasadami. Tak naprawdę to, co sensownego możemy znaleźć na temat procesu selekcji, zawiera się w jednym dokumencie Proces selekcji czasopism w serwisie firmy Thomson Reuters (link do polskiej wersji: http://wokinfo.com/media/essay/journal_selection_essay-pl.pdf). Dodatkowe informacje możemy znaleźć w FAQ-u [http://wokinfo.com/publisher_relations/journals/faqs/].
Piszę oczywiście o dokumentach oficjalnych – bo tych ze studiami przypadków konkretnych tytułów
możemy znaleźć więcej.
Na początku tego dokumentu czytamy:
Celem firmy Thomson Reuters jest dostarczanie subskrybentom informacji o szerokiej gamie
najważniejszych i najbardziej wpływowych na świecie czasopism, w celu zapoznania z ich aktualną treścią, a także wyszukiwania danych historycznych. Obecnie Web of Science® obserwuje ponad 9000 międzynarodowych i regionalnych czasopism oraz serii wydawniczych obejmujących każdą dziedzinę nauk przyrodniczych, społecznych, oraz humanistycznych. Obszerność informacji nie oznacza, że jest ona pełna.
Potem następuje wytłumaczenie, dlaczego nie warto indeksować wszystkich czasopism:
Pełna informacja wymagałaby opracowania spisu literatury czasopism naukowych obejmującego wszystkie publikowane czasopisma naukowe. Tego typu podejście byłoby nie tylko niepraktyczne z ekonomicznego punktu widzenia, ale również — jak wykazały analizy literatury naukowej — niepotrzebne. Okazało się, że jedynie relatywnie mała liczba czasopism publikuje
większą część istotnych wyników naukowych. Ta zasada jest często przytaczana jako Prawo
Bradforda.(…) Ostatnio analiza 7528 czasopism uwzględnionych w roczniku JCR® 2005 wykazała, że ponad 50% cytowań dotyczy zaledwie 300 czasopism, których treść z kolei stanowi ponad 25% tego, co jest ogólnie publikowane. Około 75% opublikowanych artykułów znajduje się
w 3000 podstawowych czasopismach i z nich też pochodzi ponad 90% cytowanych artykułów
Prawo Bradforda głosi, że w ramach danej dziedziny nauki najważniejsze teksty publikowane
w są grupie 1⁄3 liczby czasopism: „Jeżeli czasopisma uporządkuje się wg malejącej liczby artykułów na
dany temat, można je podzielić na grupę czasopism podstawowych w określonej dziedzinie lub specjalności oraz na kilka grup czasopism zawierających taka sama liczbę artykułów co grupa podstawowa,
a wtedy liczba czasopism w poszczególnych grupach będzie rosła geometrycznie jak 1, n, n?, …” (cyt.
za: H. Dryzek: http://www.mini.pw.edu.pl/~dryzek/www/?S%B3ownik:Prawo_Bradforda).
Trzeba
jednakże
pamiętać,
że
Prawo
Bradforda
[http://en.wikipedia.org/wiki/Bradford%27s_law] zostało opracowane przez brytyjskiego bibliotekarza
w 1934 roku – zatem dużo dużo wcześniej przed wieloma rewolucjami w komunikacji naukowej.
Thomson Reuters dodaje i usuwa czasopisma ze swoich baz co dwa tygodnie. Trzeba przyznać,
że to bardzo duże tempo – aczkolwiek przy tak wielkim produkcie nie powinno to dziwić. Co roku zgłaszanych jest ok. 2 tys. czasopism – współczynnik przyjęć nowych tytułów sięga ok. 10–12%. Proces
selekcji dotyczy baz zawartych w Master Journal List, czyli w spisach Science Citation Index Expanded™, Social Sciences Citation Index® lub Arts & Humanities Citation Index®.
Jakie podstawowe standardy należy spełniać?
Terminowość publikacji. Przede wszystkim punktem wyjścia jest terminowość publikacji. Chodzi o to, aby numery ukazywały się dokładnie wtedy, kiedy czasopismo deklaruje. Jak słusznie zauważają autorzy zasad: „Zdolność do terminowego publikowana oznacza odpowiedni zapas rękopisów, który jest niezbędny do trwałego utrzymania się na rynku”. Dlatego też w spisach nie mogą znajdować się
czasopisma wydawane stale z opóźnieniem. Sprawdzanie terminowości odbywa się poprzez ocenę
trzech kolejnych (bieżących) wydań – czyli po przesłaniu pierwszego egzemplarza.
Przestrzeganie międzynarodowych konwencji edytorskich. Chodzi o tak podstawowe sprawy
jako informacyjność tytułu czasopisma (zakładam, że chodzi o to, aby czasopismo z zakresu kardiologii
nie nazywało się „Grzybek i Atom”); opisowość tytułów artykułów i streszczenia, dane adresowe każdego autora oraz kompletne dane bibliograficzne w tekstach.
Język angielski. Tutaj pozwolę sobie zacytować dłuższy fragment: „Obecnie uniwersalnym językiem nauki jest język angielski. Z tego właśnie powodu firma Thomson Reuters skupia się na czasopismach, które publikują w języku angielskim pełne teksty lub co najmniej — ich informacje bibliograficzne. W systemie Web of Science znajduje się wiele czasopism, które publikują w języku angielskim
jedynie informacje bibliograficzne, natomiast cały tekst opracowany jest w innym języku (…) wszystkich czasopismach materiały referencyjne muszą być cytowane z użyciem alfabetu łacińskiego”.
Odpowiedni proces recenzji. Nie jest dokładnie wskazane, jakie rozwiązania są rekomendowane: mają być to recenzje robione przez „innych specjalistów”.
Międzynarodowa różnorodność autorów. Sprawa prosta, ale i kluczowa: zarówno autorzy, redaktorzy i konsultanci redakcji powinni pochodzić z – najlepiej – z całego świata: „Dzisiejsze badania
naukowe są prowadzone w globalnym kontekście i międzynarodowe czasopismo ma większe szanse na
odegranie ważnej roli w międzynarodowej społeczności naukowców”.
Kryteria wyboru w przypadku czasopism regionalnych są takie same jak w przypadku czasopism międzynarodowych, jednak analiza cytowań odgrywa nieco inną rolę w wynikach. Na przykład,
znaczenie czasopisma regionalnego będzie raczej oceniane pod względem specyficzności jego treści.
6
A także pod kątem tego, czy wzbogaci ono naszą bazę wiedzy na temat określonego tematu lub zapewni
badaniom określoną regionalną perspektywę. Wiele doskonałych czasopism regionalnych jest skierowanych do lokalnych, a nie międzynarodowych odbiorców. Nadmierna międzynarodowa różnorodność
autorów nie jest z reguły cechą takich czasopism i nie jest ona wymagana przez TR.
Analiza cytowań. No i rzecz najtrudniejsza, czyli analiza cytowań. Thomson Reuters ocenia cytowalność danego tytułu w dwojaki sposób. Najpierw sprawdzane są cytowania dla samego czasopisma
zgodnie ze wskaźnikiem oddziaływania oraz/lub łączną liczbę otrzymanych cytowań. Bardzo ważna
rzecz, o czym we wskazanym dokumencie możemy przeczytać: „sprawdzamy również historię cytowań
uczestniczących autorów — jest to przydatne badanie w zakresie oceny nowych czasopism, w przypadku których historia cytować na poziomie czasopisma jeszcze nie istnieje. Podobnie istniejące czasopisma, które nie są objęte przeglądem, są często ocenianie ponownie”.
Innymi słowy: ważne jest to, czy publikują u nas autorzy, którzy są często cytowani – ponieważ
oni pozwolą „wskoczyć” czasopismu na listę, gdy samo nie wypracowało jeszcze odpowiedniej widoczności.
Nauki społeczne. W naukach społecznych sprawdza się te same rzeczy: standardy edytorskie,
różnorodność międzynarodową jak i analizę cytowań, jednakże – co jest zaznaczone – „przy jednoczesnym uwzględnieniu, że całkowite wskaźniki cytowań w dziedzinie nauk społecznych są z reguły niższe
niż w przypadku nauk przyrodniczych”.
Nauki humanistyczne. W związku z tym, że dyskurs na temat listy filadelfijskiej w Polsce zaognia się, gdy doleje się „humanistyki”, pozwolę sobie zacytować cały fragment – bez komentarza:
W przypadku czasopism humanistycznych ważnym czynnikiem oceny są standardy edytorskie, w tym
terminowość. Jednak zależności cytowań w przypadku nauk ścisłych niekoniecznie powielają tę samą
przewidywalną regułę co cytowania artykułów dotyczących nauk społecznych i przyrodniczych. Oprócz
tego artykuły w czasopismach dotyczących nauk humanistycznych często zawierają odniesienia do
źródeł innych niż czasopisma (np. książki, utwory muzyczne, dzieła sztuki i literatury). Język angielski
nie jest wymogiem w przypadku niektórych dyscyplin nauk humanistycznych, tam gdzie tematyka badań wyklucza jego zastosowanie — na przykład, w przypadku prac badawczych związanych z literaturą
regionalną.
Trzeba pamiętać, że klasyczne czasopisma humanistyczne mogą być uwzględniona przede
wszystkim w bazie Arts and Humanities Citation Index.
Zgłaszanie czasopisma w wersji elektronicznej. Kiedy uznamy, że spełniamy powyższe wytyczne, a nasze czasopismo posiada wersję elektroniczną, wówczas możemy wypełnić formularz [http://ipscience.thomsonreuters.com/info/journalsubmission/], podając w nim informacje potrzebne do pełnego dostępu (loginy i hasła) do treści czasopisma. Firma Thomson Reuters podkreśla, że kilka aplikacji opóźnia ewaluację tytułu (czyli nie warto zgłaszać kilka razy). Sam formularz wygląda tak:
7
Zgłaszanie czasopisma drukowanego. Jeśli nasze czasopismo nie posiada wersji elektronicznej,
wówczas musi wysłać aktualny numer czasopisma w wersji papierowej do siedziby firmy, a następnie
systematycznie przesyłać wszystkie kolejne numery, czekając na decyzję. Czasopismo wysyłamy na
adres: Thomson Reuters, ATTN: Publication Processing, 1500 Spring Garden Street, Fourth Floor, Philadelphia, PA 19130 USA.
Zdjęcie: Some rights reserved by toastmonster
Emanuel Kulczycki
Źródło: Warsztat badacza, data dostępu 28.05.2013
________________________________________________________________
Od redaktora
Zajrzyj koniecznie na stronę internetową naszej Sekcji: http://biblioteka.wsbnlu.edu.pl/biuletyn.html, którą redagują koleżanki i koledzy z Biblioteki Wyższej
Szkoły Biznesu - National Louis University w Nowym Sączu.
Prośba o wzajemność... Będę wdzięczny niezmiernie za aktywne redagowanie naszego elektronicznego informatora, czyli o nadsyłanie informacji:
● o planowanych konferencjach i seminariach naukowych (wraz z adresem strony internetowej);
● o spotkaniach metodycznych i warsztatowych;
● o nowościach wydawniczych (będę wdzięczny za elektroniczną wersje okładki oraz spisu treści);
● o sposobie ich bezpłatnego pozyskania lub o warunkach zakupu;
● o zakończonych badaniach naukowych, w tym o zakończonych przewodach doktorskich i habilitacyjnych;
● o innych faktach, które można zamieścić w kronice dokumentującej działalność naukowo-badawczą
bibliotek niepaństwowych szkół wyższych.
Zapewniam rozpowszechnienie informacji w formie niniejszego informatora Sekcji Bibliotek Niepaństwowych Szkół Wyższych Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich – ISBNik. Serdecznie dziękuję i pozdrawiam
Wojciech Rozwadowski
Bieżące informacje znajdziesz na Facebooku:
http://www.facebook.com/pages/ISBNik-informator-Sekcji-bibliotek-nsw-ZGSBP/268166269865948?sk=wall
ISBNik: Informator Sekcji Bibliotek Niepaństwowych Szkół Wyższych
Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich
jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska
http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/
Adres redakcji ISBNika. Redaktor: Wojciech Rozwadowski. Adres redakcji: ul. Renesansowa 13 lok. 38
01-905 Warszawa, tel. 503.382.910, email: [email protected], [email protected].
Stale współpracują: Stefan Kubów (Biblioteka Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu); Ryszard
Turkiewicz – emeRyTowany starszy kustosz z Wrocławia; Henryk Hollender (Biblioteka Uczelni Łazarskiego), Barbara Zieleniecka (Biblioteka Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu).
Redaktor „ISBNika – informatora Sekcji Bibliotek Niepaństwowych Szkół Wyższych Zarządu Głównego
Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich” dokłada wszelkich starań, aby nie rozsyłać niechcianej poczty.
Uprzejmie informujemy, iż Państwa adres email został pozyskany bezpośrednio z Państwa strony internetowej lub z oficjalnych i ogólnie dostępnych baz danych i w związku z tym, w myśl art.10 par. 2
Ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku, o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. 2002 144.1204)
niniejszy email nie stanowi przesyłki mającej znamiona spamu. Jeżeli jednak nie życzycie sobie Państwo dalszych informacji na temat naszej oferty prosimy o odpowiedź z NIE w tytule.
8