docpobierz - Towarowa Giełda Energii SA
download 
Reklamacja Transkrypt
pobierz - Towarowa Giełda Energii SA
Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Warunki obrotu dla programu tygodniowych instrumentów terminowych na gaz. Tekst jednolity Zatwierdzony Uchwałą Zarządu Nr 18/2/17 z dnia 10 stycznia 2017r. Warunki obrotu wchodzą w życie z dniem 18 stycznia 2017r. str. 1 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Spis treści Rozdział 1 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście. .......................................... 3 Rozdział 2 Wstęp. ......................................................................................................................... 5 Oddział 1 Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych. .................................................................................... 5 Oddział 2 Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia. ..................................................................................................................... 5 Oddział 3 Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach. ........................................................................................... 5 Oddział 4 Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka" ......................................................................................................................... 5 Oddział 5 Data sporządzenia Warunków obrotu. ................................................................... 6 Oddział 6 Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu. .......................................................................................................................... 6 Rozdział 3 Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu. ....................................................................................................................................... 6 Oddział 1 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 – 4 Warunków obrotu i Załącznik nr 1 do Warunków obrotu. .................................................... 6 Oddział 2 Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A. ............................. 6 Oddział 3 Oświadczenia o odpowiedzialności ......................................................................... 6 Oddział 4 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 2 do Warunków obrotu. .......................................................................................................................... 7 Oddział 5 Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. ...... 7 Oddział 6 Oświadczenia o odpowiedzialności ......................................................................... 7 Rozdział 4 Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi. ...................... 8 Oddział 1 Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych. .............................................................................................................. 8 Oddział 2 Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych. ............................................................................................................ 10 Oddział 3 Uprawnienia i obowiązki wynikające z instrumentów terminowych. ............ 10 Oddział 4 Terminy notowania instrumentów terminowych. .............................................. 10 Oddział 5 Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości. ........................................................... 10 Oddział 6 Termin wykonania kontraktu terminowego........................................................ 11 Oddział 7 Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych. ............................................. 11 Oddział 8 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi............................... 12 Oddział 9 Podstawowe zasady obrotu w systemie notowań ciągłych. ............................ 12 Oddział 10 Podstawowe zasady obrotu poprzez zawieranie transakcji pozasesyjnych. 16 Oddział 11 Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu. ................................... 16 Oddział 12 Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. ......................................... 16 Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego na gaz. ....................................... 18 Załącznik nr 2. Zasady rozliczeń………………………………………………………………..………….19 str. 2 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Rozdział 1 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście. Członek Giełdy – podmiot posiadający status Członka Giełdy, zgodnie z Regulaminem Giełdy, Dzień Dostawy – odpowiada dobie gazowej w rozumieniu IRiESPg i oznacza kolejne godziny począwszy od godziny 06:00 dnia bieżącego do godziny 06:00 dnia następnego, w których gaz zakontraktowany na giełdzie w Dniu Obrotu zostanie dostarczony lub odebrany, Dzień Obrotu – dzień, kiedy odbywa się sesja RTT w zakresie instrumentów terminowych na gaz, Dzień wygaśnięcia – ostatni dzień obrotu, giełda – Rynek Towarów Giełdowych prowadzony przez Towarową Giełdę Energii S.A. zgodnie z Regulaminem Giełdy, Giełda, TGE – Towarowa Giełda Energii S.A., Instrument terminowy – instrument terminowy towarowy w rozumieniu Regulaminu Giełdy, Instrument bazowy – gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem określonym przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określony na Rynku Dnia Następnego gazu zgodnie z zasadami obowiązującymi w Regulaminie Giełdy, IRiESPg – rozumie się przez to Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej opracowaną przez Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A., zgodnie z art. 9 g) ustawy Prawo energetyczne, Izba Rozliczeniowa – Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. z siedzibą w Warszawie prowadząca izbę rozliczeniową i rozrachunkową, która pełni funkcję giełdowej izby rozrachunkowej, zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi, Kod ZUP – rozumie się przez to kod służący do identyfikacji ZUP, Kontrakt, kontrakt terminowy – umowa zawarta na RTT, w wyniku której powstają prawa lub obowiązki związane z posiadaniem instrumentów terminowych, Kontrakt tygodniowy – kontrakt terminowy o tygodniowym terminie wykonania, Kurs instrumentu terminowego – określona w momencie zawarcia kontraktu terminowego cena gazu w terminie wykonania, MIFID 2 - Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE r. (Dz. Urz. UE L 173 z 12.6.2014) oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Europy (UE) nr 600/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniające rozporządzenie (EU) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 173 z 12.6.2014), Otwarcie pozycji długiej (pozycja długa) – kupno (nabycie) instrumentu terminowego, Otwarcie pozycji terminowego, krótkiej (pozycja krótka) – sprzedaż (zbycie) instrumentu str. 3 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Pozycja długa w terminie wykonania kontraktu terminowego – pozycja długa w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, Pozycja krótka w terminie wykonania kontraktu terminowego – pozycja krótka w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, Pozycja przeciwstawna – pozycją przeciwstawną do pozycji krótkiej jest pozycja długa dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii; pozycją przeciwstawną do pozycji długiej jest pozycja krótka dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii, Regulamin Giełdy – Regulamin obrotu Rynku Towarów Giełdowych Towarowej Giełdy Energii S.A., Rozporządzenie – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2009 r. w sprawie szczególnego trybu i warunków wprowadzania do obrotu giełdowego praw majątkowych (Dz. U. z 2010 r., Nr 6, poz. 30), Rynek bazowy – rynek instrumentu bazowego, Rynek Dnia Następnego gazu prowadzony przez Giełdę, RDNg – wyodrębniony w ramach RDNiBg Rynek Dnia Następnego gazu, prowadzony przez Giełdę, RDNiBg lub Rynek Dnia Następnego i Bieżącego gazu – rozumie się przez to Rynek Dnia Następnego i Bieżącego gazu, prowadzony przez Giełdę, RTT– Rynek Terminowy Towarowy prowadzony przez Giełdę, Seria instrumentu terminowego – instrumenty terminowe odpowiadające określonemu przez Giełdę standardowi charakteryzujące się w szczególności tym samym instrumentem bazowym i tą samą datą wygaśnięcia, System informatyczny giełdy – zespół urządzeń i oprogramowania, w szczególności wyspecjalizowany program komputerowy, za pośrednictwem, którego odbywa się obrót na RTT, Tabela zleceń – uporządkowane zestawienie zleceń kupna i sprzedaży, Transakcja pozasesyjna – umowa sprzedaży instrumentów terminowych zawarta między Członkami Giełdy na giełdzie poza sesją RTT, Ustawa – ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. z 2014 r., poz. 197, z późn. zm.), Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi – rozumie się przez to ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r., poz. 94, z późn. zm.), Wartość kontraktu – kurs instrumentu terminowego lub cena rozliczeniowa pomnożona przez liczbę godzin w terminie wykonania kontraktu, Warunki obrotu – niniejsze Warunki obrotu dla programu tygodniowych instrumentów terminowych na gaz, Zamknięcie pozycji – zajęcie pozycji odwrotnej w stosunku do pozycji zamykanej, ZUP – rozumie się przez to Zleceniodawcę Usługi Przesyłania zdefiniowanego w IRiESPg. str. 4 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Rozdział 2 Wstęp. Oddział 1 Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych. Przez instrument terminowy rozumie się instrument terminowy towarowy, o którym mowa w § 84 Regulaminu Giełdy, którego cena zależy bezpośrednio od ceny paliw gazowych. Instrumenty terminowe na gaz, stanowią program praw majątkowych w rozumieniu § 3 ust. 3 Rozporządzenia. Przez kontrakt terminowy na gaz rozumie się umowę zobowiązującą sprzedającego (wystawcę instrumentu) do dostarczenia gazu, w określonym terminie, po określonej cenie oraz zobowiązującą kupującego (nabywcę instrumentu) do odbioru gazu w określonym terminie, po określonej cenie. Instrumenty terminowe na gaz notowane są w seriach. Jednocześnie notowane są cztery serie tygodniowych instrumentów terminowych. Termin wykonania kontraktu tygodniowego jest zgodny z „Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów” począwszy od godziny 6:00 pierwszego dnia wykonania do godziny 6:00 pierwszego dnia następującego po zakończeniu okresu wykonania, określonego w „Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”. Oddział 2 Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia. Termin rozpoczęcia obrotu pierwszych serii instrumentów terminowych określa Zarząd Giełdy przy wprowadzaniu instrumentów terminowych do obrotu giełdowego. Zarząd Giełdy określa terminy notowania instrumentów terminowych i wykonania kontraktów dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w „Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”, o którym mowa w § 15. „Kalendarz notowania instrumentów terminowych i wykonania umów” zostaje ustalony i przekazany do publicznej wiadomości najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem obrotu. Oddział 3 Terminy prowadzenia obrotu poszczególnych cyklach. instrumentami terminowymi w Zarząd Giełdy określa terminy notowania dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w „Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”, o którym mowa w § 15. Oddział 4 Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka" Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych został zamieszczony w Oddziale 1 Rozdziału 4 Warunków obrotu. Członkowie Giełdy dokonujący obrotu instrumentami terminowymi powinni dokonać szczególnej analizy treści tego punktu. str. 5 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Oddział 5 Data sporządzenia Warunków obrotu. Niniejsze Warunki obrotu zostały sporządzone w dniu 7 lipca 2014 r. Oddział 6 Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu. Warunki obrotu udostępniane są co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem obrotu instrumentami terminowymi w siedzibie Giełdy oraz na jej stronach internetowych. Rozdział 3 Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu. Oddział 1 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 – 4 Warunków obrotu i Załącznik nr 1 do Warunków obrotu. Firma : Towarowa Giełda Energii S.A. Siedziba: Warszawa Adres: ul. Poleczki 23, 02-822 Warszawa Numery telekomunikacyjne : Telefon: +48 22 341 99 12 Fax: +48 22 341 99 10 Adres poczty elektronicznej: [email protected] Adres strony internetowej: http://www.tge.pl Oddział 2 Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A. Paweł Ostrowski - Prezes Zarządu Michał Cieciórski - Członek Rady Nadzorczej oddelegowany do czasowego wykonywania czynności Wiceprezesa Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Rozdziałach 1 – 4 Warunków obrotu i Załączniku nr 1 do Warunków obrotu. Oddział 3 Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Rozdziałach 1 – 4 Warunków obrotu i Załączniku nr 1 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa. str. 6 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Paweł Ostrowski Michał Cieciórski Prezes Zarządu Członek Rady Nadzorczej oddelegowany do czasowego wykonywania czynności Wiceprezesa Zarządu Oddział 4 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 2 do Warunków obrotu. Firma : Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. Siedziba: Warszawa, Al. Jana Pawła II 80 lok. F 35 Adres: ul. Poleczki 23, 02-822 Warszawa Numery telekomunikacyjne : Telefon: +48 22 341 99 01 Fax: +48 22 341 99 83 Adres poczty elektronicznej: [email protected] Adres strony internetowej: http://www.irgit.pl Oddział 5 Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. Marek Wodnicki – Członek Rady Nadzorczej oddelegowany do czasowego wykonywania czynności Prezesa Zarządu Andrzej Kalinowski - Członek Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Załączniku nr 2 do Warunków obrotu. Oddział 6 Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Załączniku nr 2 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa. str. 7 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Marek Wodnicki Członek Rady Nadzorczej oddelegowany do czasowego wykonywania czynności Prezesa Zarządu Andrzej Kalinowski Członek Zarządu Rozdział 4 Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi. Oddział 1 Opis czynników ryzyka dla instrumentów terminowych. nabywców lub sprzedawców §1 Informacje ogólne 1. Wszelkie decyzje inwestycyjne powinny być podejmowane na podstawie odpowiedniej znajomości mechanizmów regulujących obrót instrumentami terminowymi oraz ze świadomością występowania ryzyka specyficznego dla tych instrumentów. 2. Giełda nie ponosi żadnej odpowiedzialności z tytułu ryzyka inwestycyjnego wynikającego z obrotu instrumentami terminowymi. §2 Ryzyko rynkowe 1. Ryzyko rynkowe związane jest ze zmianą kursów instrumentów terminowych i ceny instrumentu bazowego. Kurs instrumentu terminowego zależy głównie od ceny instrumentu bazowego. Członek Giełdy zawierający transakcje na Rynku Terminowym Towarowym jest narażony na większe ryzyko zmiany kursów niż na rynku instrumentu bazowego w związku z istnieniem tzw. efektu dźwigni finansowej. 2. Efekt dźwigni finansowej jest spowodowany faktem, że wartość wpłaconego zabezpieczenia stanowi część wartości instrumentu terminowego, w związku z czym straty bądź zyski spowodowane zmianą kursu instrumentu terminowego odniesione do wartości zaangażowanego kapitału (czyli wartości zabezpieczenia) mogą przyjmować znaczne wartości, niespotykane na rynku instrumentu bazowego. 3. Ewentualna strata poniesiona na Rynku Terminowym Towarowym może przekroczyć wartość początkową inwestycji, rozumianą jako kwota wpłaconego zabezpieczenia. 4. W przypadku spadku środków w depozycie wstępnym i depozycie uzupełniającym poniżej określonego przez Izbę Rozliczeniową minimalnego poziomu, Członek Giełdy posiadający otwarte pozycje zostaje wezwany do uzupełnienia depozytu. Gdy str. 8 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz uzupełnienie nie zostanie dokonane w określonym czasie, pozycje danego Członka Giełdy będą zamykane. 5. Zamknięcie pozycji po kursie niższym od kursu otwarcia pozycji długiej oraz zamknięcie pozycji po kursie wyższym od kursu otwarcia pozycji krótkiej oznacza stratę na transakcji. Strata ta przewyższa wielkość początkowej inwestycji, jeżeli odpowiednia różnica między wartością otwarcia i zamknięcia pozycji jest wyższa niż wartość wniesionego depozytu. §3 Ryzyko płynności 1. Na Rynku Terminowym Towarowym, szczególnie w początkowym okresie, mogą wystąpić trudności w zawarciu dużej transakcji lub zawarcie takiej transakcji może niekorzystnie wpłynąć na poziom kursów rynkowych. 2. Członek Giełdy może mieć problemy z zamknięciem uprzednio otwartej pozycji, po spodziewanej cenie z powodu braku zleceń przeciwstawnych. 3. Płynność obrotu może również zależeć od aktywności animatorów rynku. §4 Ryzyko specyficzne Ryzyko specyficzne wynika ze zmian cen gazu notowanego na Rynku Dnia Następnego gazu prowadzonym przez Giełdę, które mogą podlegać znacznej zmienności wpływając na kurs instrumentu terminowego oraz wysokość depozytów zabezpieczających. §5 Ryzyko prawne Giełda informuje, że nieodłączną częścią każdej inwestycji jest ryzyko prawne. Poziom tego ryzyka jest zróżnicowany i zależy od rodzaju instrumentu terminowego, który jest przedmiotem inwestycji i regulacji prawa unijnego i krajowego. Giełda informuje, iż obrót instrumentami terminowymi wiąże się z ryzykiem prawnym zakwalifikowania po dniu 3 stycznia 2018 roku instrumentów terminowych do instrumentów finansowych w rozumieniu MIFID 2. Giełda informuje także, iż obrót instrumentami terminowymi po dniu 3 stycznia 2018 roku wiąże się z ryzykiem prawnym utraty części lub całości możliwości obrotu instrumentami terminowymi, możliwością zmiany sposobu rozliczania transakcji, a nawet koniecznością przeniesienia instrumentów terminowych na inny system obrotu Giełdy. Giełda zwraca również uwagę, iż kwalifikacja po dniu 3 stycznia 2018 roku instrumentów terminowych jako instrumentów finansowych ma wpływ na wiele różnych czynników, które są lub mogą być zależne od nabywców i sprzedawców instrumentów terminowych oraz wyników ich działalności. Można do nich zaliczyć m.in. ograniczenie wyłączeń ze stosowania MIFID 2 dostępnych dla podmiotów obracających instrumentami towarowymi, wprowadzenie limitów pozycji oraz zarządzania pozycjami dla instrumentów towarowych, możliwość wprowadzania obowiązkowego obrotu w systemach obrotu. Podjęcie każdej decyzji zakupu lub sprzedaży instrumentu terminowego wiąże się między innymi z koniecznością oceny ryzyka prawnego z nim związanego. str. 9 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz §6 Ryzyko dostawy 1. Giełda nie ponosi odpowiedzialności za fizyczną dostawę lub odbiór gazu w ramach kontraktów terminowych zawartych na RTT. 2. W przypadku braku możliwości dokonania zgłoszenia do fizycznej realizacji dostawy gazu, wolumen transakcji zawartej na RTT ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu o wolumen właściwy dla tych Dni Dostawy. Oddział 2 Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych. §7 Nabywcami i sprzedawcami instrumentów terminowych na zasadach określonych w niniejszych Warunkach obrotu, mogą być Członkowie Giełdy dopuszczeni do działania na RTT w zakresie instrumentów terminowych na gaz zgodnie z Regulaminem Giełdy, posiadający status Członka Izby Rozliczeniowej. Oddział 3 Uprawnienia i obowiązki wynikające z instrumentów terminowych. §8 Kontrakt terminowy rozumiany jest jako umowa, o której mowa w § 87 Regulaminu Giełdy, zobowiązująca sprzedającego (wystawcę) do dostarczenia gazu w określonym terminie i po określonej cenie, oraz zobowiązująca kupującego (nabywcę) do odbioru gazu w określonym terminie i po określonej cenie. Wykonanie zawartej na giełdzie umowy następuje poprzez rozliczenie pieniężne i dostawę fizyczną gazu. Oddział 4 Terminy notowania instrumentów terminowych. §9 Rozpoczęcie i zakończenie obrotu kolejnymi seriami instrumentów terminowych następuje zgodnie z „Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”, o którym mowa w § 15. Oddział 5 Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości. § 10 Dzienny kurs rozliczeniowy 1. Dzienny kurs rozliczeniowy jest obliczany na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych po zakończeniu sesji giełdowej z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN). 2. Dzienny kurs rozliczeniowy określany jest jako średnia arytmetyczna kursów ostatnich 10 transakcji zawartych podczas sesji giełdowej w systemie notowań ciągłych. str. 10 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz 3. Jeżeli podczas sesji giełdowej zawarto mniej niż 10 transakcji za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną kursów wszystkich transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych. 4. Wyznaczenie pierwszego dziennego kursu rozliczeniowego dla danego instrumentu następuje na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych. Jeżeli dzienny kurs rozliczeniowy nie został określony na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych, wówczas dzienny kurs rozliczeniowy określony jest jako ostatnia wyznaczona średnia cena ważona na sesji w systemie aukcji. 5. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Giełda może ustalić kurs rozliczeniowy na innych zasadach niż określone powyżej. W szczególności, jeżeli podczas sesji giełdowej nie zawarto żadnej transakcji w systemie notowań ciągłych ani w systemie aukcji, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną z limitów cen w najlepszych zleceniach kupna i sprzedaży biorących udział w notowaniach ciągłych, będących jednocześnie na rynku, przy czym każde z tych zleceń musi znajdować się na rynku przez czas określony przez Giełdę. 6. Dzienny kurs rozliczeniowy wyznaczany na zasadach opisanych w ust. 5 podlega ograniczeniu wahań względem ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego. Dopuszczalny limit wahań dziennego kursu rozliczeniowego określa Giełda. W przypadku przekroczenia dopuszczalnego limitu wahań względem ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego, za kurs dzienny rozliczeniowy przyjmuje się kurs rozliczeniowy odpowiadający wartości górnego limitu wahań w przypadku przekroczenia górnego limitu oraz wartości dolnego limitu wahań, w przypadku przekroczenia dolnego limitu. W przypadku braku możliwości wyznaczenia kursu zgodnie z ust. 5 za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się ostatni znany dzienny kurs rozliczeniowy. § 11 Tryb i terminy udostępnienia cen do publicznej wiadomości 1. Informacje o wolumenie, kursach oraz wartości zawartych transakcji są udostępniane Członkom Giełdy na niepublicznej stronie internetowej, dostępnej tylko dla danego Członka Giełdy i Giełdy. 2. Po zakończeniu sesji giełdowej informacje o wolumenie i kursach zawartych transakcji Giełda publikuje na swojej publicznej stronie internetowej. Oddział 6 Termin wykonania kontraktu terminowego. § 12 1. Rozpoczęcie i zakończenie terminu wykonania umów obejmujących kolejne serie instrumentów terminowych następuje zgodnie z „Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”, o którym mowa w § 15. 2. Każdego dnia w okresie wykonania kontraktu jest realizowana dostawa gazu zgodnie z zasadami określonymi dla Rynku Dnia Następnego gazu, z zastrzeżeniem § 6. Oddział 7 Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych. § 13 str. 11 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Dniem wygaśnięcia jest ostatni dzień obrotu daną serią instrumentów terminowych. Oddział 8 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi. § 14 Dopuszczenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego Dopuszczenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy. § 15 Wprowadzenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego Wprowadzenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy, określając terminy notowania i wykonania dla wszystkich wprowadzanych serii instrumentów terminowych, zwane „Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”. § 16 Instrument bazowy Instrumentem bazowym jest gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem określonym przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określany na Rynku Dnia Następnego gazu, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN). § 17 Strony transakcji Stroną transakcji mogą być wyłącznie Członkowie Giełdy dopuszczeni przez Zarząd Giełdy do działania na Rynku Terminowym Towarowym w zakresie instrumentów terminowych na gaz. § 18 System notowań Obrót na instrumentach terminowych odbywa się w systemie notowań ciągłych oraz w systemie aukcji lub poprzez zawieranie transakcji pozasesyjnych, wyłącznie przy wykorzystaniu systemu informatycznego giełdy. Oddział 9 Podstawowe zasady obrotu w systemie notowań ciągłych. § 19 Godziny trwania notowań Notowania odbywają się w dni robocze w godzinach 8:00 – 14:00, zgodnie z „Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”, o którym mowa w § 15, o ile Zarząd Giełdy nie postanowi inaczej. § 20 Zlecenia 1. Członkowie Giełdy składają zlecenia w odniesieniu do Portfeli. W systemie informatycznym giełdy Portfel jest zdefiniowany jako konto. Do Portfela przyporządkowany jest Kod ZUP. str. 12 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz 2. Każdy Członek Giełdy, posiada w systemie informatycznym giełdy tyle Portfeli ile posiada Kodów ZUP. Członek Giełdy może posiadać Portfele dla Kodów ZUP Udostępnionych. 3. Członek Giełdy może złożyć więcej niż jedno zlecenie w odniesieniu do danego Portfela. § 21 1. Każde zlecenie Członka Giełdy składane na RTT powinno zawierać w szczególności następujące parametry: a) oznaczenie (kod) instrumentu przedmiotem zlecenia, terminowego danego rodzaju będącego b) rodzaj zlecenia (kupno / sprzedaż), c) portfel, w odniesieniu do którego zlecenie jest składane, d) liczba instrumentów terminowych, e) limit ceny wyrażony w PLN/MWh z dokładnością do jednego grosza lub polecenie wykonania zlecenia bez określania limitu ceny, f) termin ważności, g) warunki realizacji zlecenia, których szczegółowy opis zawarty jest w Warunkach obrotu, h) oznaczenie Członka Giełdy wystawiającego zlecenie, i) datę i godzinę wystawienia zlecenia, j) numer zlecenia. 2. Jedno zlecenie nie może obejmować więcej niż 100 instrumentów terminowych. Na wniosek Członka Giełdy, TGE może jednorazowo zwiększyć limit instrumentów terminowych w zleceniu. § 22 1. Zlecenia wprowadzane do notowań powinny zawierać warunki realizacji i termin ich ważności. W zależności od warunków i terminu realizacji występują następujące typy zleceń: a) Zlecenie dzienne (Rest of day) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę. b) Zlecenie ważne do końca okresu notowań (Good until expiry) - zlecenie jest ważne do końca notowania instrumentu. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na kolejną sesję notowania instrumentu. c) Zlecenie do dnia (Good until date) - zlecenie jest ważne do daty określonej na etapie składania zlecenia. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na kolejną sesję notowania instrumentu. Notowanie odbywa się do daty dnia, w którym upływa określony termin. d) Zlecenie czasowe (Timed order) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę do czasu określonego na etapie składania zlecenia. e) Zlecenie typu zrealizuj i anuluj (Fill and kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest str. 13 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym niezrealizowana część zlecenia traci ważność. Zlecenie może być realizowane w całości, częściowo lub nie zostać zrealizowane w ogóle. Zlecenie to można złożyć bez podania limitu ceny. f) Zlecenie typu zrealizuj lub anuluj (Fill or kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym zlecenie musi być zrealizowane w całości albo nie zostać zrealizowane w ogóle. Jeżeli układ zleceń nie pozwala na realizację zlecenia w całości, zlecenie traci ważność. 2. Zlecenia typu Fill and kill i Fill or kill nie są ujęte w tabeli zleceń. Po złożeniu takich typów zlecenia następuje zawarcie transakcji albo są one usuwane. § 23 1. Zlecenia mogą zostać złożone na rynek (zlecenie rynkowe) albo lokalnie (zlecenie lokalne). Zlecenia lokalne nie biorą udziału w notowaniach. 2. Zlecenie lokalne może zostać złożone na rynek przez aktywowanie. Czas aktywowania wyznacza czas przyjęcia zlecenia na giełdę. 3. Zlecenie rynkowe może stać się zleceniem lokalnym przez zawieszenie. Aktywowanie i zawieszenie zleceń można wykonać podczas prowadzenia notowań na RTT. 4. Składanie zleceń na rynek możliwe jest tylko podczas fazy notowań na RTT. Poza okresem prowadzenia notowań na RTT Członek Giełdy może złożyć zlecenie lokalne. 5. Zlecenie złożone na rynek pozostaje aktywne do czasu zakończenia procesu modyfikacji albo anulowania. § 24 1. Zlecenie może zawierać dodatkowo warunek, od którego zależy pojawienie się tego zlecenia na rynku – zlecenie z warunkiem aktywacji (Stop Loss). 2. Warunek aktywacji obejmuje następujące parametry: a) instrument warunku aktywacji – nazwa instrumentu, którego dotyczy warunek aktywacji, b) limit warunku aktywacji – kurs lub limit ceny instrumentu warunku aktywacji, c) rodzaj warunku aktywacji – oznaczenie, czy spełnienie warunku aktywacji zlecenia nastąpi z chwilą, gdy: i) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub niższy od limitu warunku aktywacji, ii) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub wyższy od limitu warunku aktywacji, iii) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z limitem ceny równym lub niższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5 poniżej, iv) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) str. 14 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz z limitem ceny równym lub wyższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5 poniżej. 3. Do momentu aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji jest zleceniem lokalnym. 4. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje w chwili spełnienia warunku aktywacji. W wyniku aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji zostaje złożone na rynek, a jego modyfikacja, zawieszenie, anulowanie oraz realizacja następuje zgodnie z zasadami określonymi dla zleceń bez warunku aktywacji. O kolejności aktywacji zleceń z warunkiem aktywacji decyduje czas przyjęcia zlecenia na giełdę. 5. Zlecenie rynkowe, które podlega spełnienia warunku aktywacji. natychmiastowej realizacji nie powoduje 6. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje wyłącznie w fazie notowań ciągłych. 7. Zlecenie z warunkiem aktywacji przed jego aktywacją ma termin ważności do końca okresu notowania instrumentu. Zlecenie z warunkiem aktywacji po jego aktywacji ma termin ważności zgodny z wybranym typem zlecenia. 8. Zlecenia z warunkiem aktywacji nie podlegają modyfikacji w zakresie warunków aktywacji. § 25 1. Członkowie Giełdy mogą modyfikować własne zlecenia. Modyfikacji mogą podlegać: a) oferowana liczba instrumentów terminowych, b) limit ceny. 2. Zlecenia można modyfikować podczas fazy notowań na RTT. Jeśli modyfikacja polega na zmniejszeniu wolumenu gazu, czas złożenia zlecenia nie ulega zmianie. W pozostałych przypadkach modyfikacji (zwiększenie wolumenu i zmiana ceny), zlecenie otrzymuje nowy czas złożenia. 3. W przypadku, gdy notowania na instrumencie terminowym są zawieszone, zlecenia nie mogą być modyfikowane. § 26 Zlecenie może zostać anulowane przez Członka Giełdy, który złożył to zlecenie, przed upływem terminu ważności zlecenia. Nie mogą być anulowane zlecenia będące przedmiotem zawartych transakcji. § 27 Zasady ustalania kursu, realizacja zleceń i transakcji 1. Transakcje zawierane są po kursie równym limitowi ceny, jaki został podany w zleceniu wcześniej wprowadzonym, oczekującym w tabeli zleceń na realizację, zgodnie z następującymi zasadami: str. 15 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz a) w pierwszej kolejności będą realizowane zlecenia o najwyższym limicie ceny w przypadku zleceń kupna i o najniższym limicie ceny w przypadku zleceń sprzedaży, b) w przypadku zleceń z równymi limitami ceny będą one realizowane według czasu przyjęcia zlecenia (zlecenie przyjęte wcześniej zostanie zrealizowane w pierwszej kolejności). 2. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie dotyczyć przynajmniej jednego instrumentu terminowego. Oddział 10 Podstawowe zasady pozasesyjnych. obrotu poprzez zawieranie transakcji § 28 1. Transakcje pozasesyjne mogą być zawierane na zasadach określonych w Regulaminie Giełdy i Warunkach obrotu. 2. Transakcja pozasesyjna może zostać zawarta na wniosek Członka Giełdy, jeżeli w jej wyniku nastąpi Zamknięcie pozycji lub Zamknięcie Portfela. 3. Po otrzymaniu wniosku o przeprowadzenie Transakcji pozasesyjnej Zarząd Giełdy określa szczegółowe warunki złożenia i realizacji zleceń dla danej transakcji. 4. Zarząd Giełdy może nie wyrazić zgody na zawarcie Transakcji pozasesyjnej, jeżeli uzna, że zawarcie transakcji może naruszać obowiązujące prawo albo, gdy wymaga tego bezpieczeństwo obrotu lub rozliczeń. 5. Zarząd Giełdy może zażądać od wnioskodawcy przedstawienia dodatkowych informacji niezbędnych do oceny wniosku lub do określenia szczegółowych warunków złożenia i realizacji zleceń. W szczególności, Zarząd Giełdy może zażądać od wnioskodawcy przedstawienia dokumentów dotyczących zobowiązania, w celu wykonania którego ma być zawarta transakcja pozasesyjna. Oddział 11 Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu. § 29 Tryb dokonywania zmian w Warunkach obrotu Niniejsze Warunki obrotu mogą być zmieniane przez Zarząd Giełdy. Zmiana Warunków obrotu powinna zostać podana do wiadomości publicznej co najmniej na 7 dni przed jej wejściem w życie. Oddział 12 Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. § 30 str. 16 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Poza informacjami zawartymi w Warunkach obrotu nie są znane Giełdzie inne informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. str. 17 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego na gaz. Nazwa instrumentu terminowego Instrument bazowy Nominał instrumentu terminowego Kurs instrumentu terminowego Wartość kontraktu terminowego Termin wykonania Okres wykonania Okres notowania Jednostka dostawy Dzień wygaśnięcia Pierwszy dzień obrotu nowej serii Jednostka notowania Sposób rozliczenia kontraktu terminowego GAS_BASE_W-ww-yy: GAS_BASE_W – nazwa podstawowa instrumentu terminowego, ww - kolejny numer tygodnia roku, w którym wypada termin wykonania kontraktu terminowego, yy – dwie ostatnie cyfry roku, w którym wypada termin wykonania kontraktu terminowego. Gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem określonym przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określony na Rynku Dnia Następnego gazu, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. 1MW pomnożony przez określoną w „Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów” liczbę godzin, która zależy od liczby godzin w dobie: 167-169 MWh. Wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. Nominał instrumentu terminowego pomnożony przez kurs instrumentu terminowego. 7 kolejnych dni w godzinach od 06:00 w poniedziałek do 06:00 w następny poniedziałek. Zgodnie z „Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”. Zgodnie z „Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”. 1MWh dla każdej godziny terminu wykonania kontraktu. Ostatni dzień obrotu. Ostatni dzień sesyjny ustalony w „Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”. Pierwszy dzień sesyjny ustalony w „Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów” 1 instrument terminowy. Fizyczna dostawa gazu w równych ilościach w każdej godzinie terminu wykonania. str. 18 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz Załącznik nr 2. Zasady rozliczeń. Szczegółowe zasady rozliczeń transakcji zawartych w zakresie instrumentów terminowych na gaz opisane są w uchwalonych przez Izbę Rozliczeniową Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A., dostępnych na stronie internetowej Izby pod adresem www.irgit.pl. O ile nic innego nie wynika z kontekstu, definicje użyte poniżej mają znaczenie nadane im w Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. 1. Zabezpieczanie rozliczeń Izba tworzy i zarządza systemem zabezpieczeń rozliczeń transakcji w oparciu o środki pieniężne oraz zabezpieczenia niepieniężne deponowane przez Członków Izby. W celu zabezpieczenia rozliczeń transakcji zawartych na RTT w zakresie instrumentów terminowych na gaz, Izba obliguje Członków Izby do wnoszenia wpłat na depozyt transakcyjny, depozyt zabezpieczający oraz fundusz gwarancyjny. Wartość wymaganego depozytu zabezpieczającego aktualizowana jest codziennie zgodnie z algorytmem opisanym w Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. Na depozyt zabezpieczający składa się depozyt wstępny oraz depozyt uzupełniający. Depozyt zabezpieczający jest przeznaczony na zabezpieczenie pokrycia zmian cen w momencie zamykania pozycji. Rozliczający Członkowie Izby mają obowiązek regulowania zobowiązań wynikających z naliczonych depozytów zabezpieczających w najbliższym dniu roboczym następującym po dniu wyznaczenia wysokości wpłaty wymaganego depozytu zabezpieczającego. Depozyt transakcyjny służy zabezpieczeniu rozrachunków pieniężnych oraz zobowiązań z tytułu zmian wartości depozytów zabezpieczających. W skład depozytu transakcyjnego wchodzi depozyt dostawy oraz limit transakcyjny. Depozyt dostawy Rozliczającego Członka Izby zapewnia pokrycie zobowiązań z tytułu dostawy towarów giełdowych, w przypadku gdy Rozliczający Członek Izby nie wywiąże się z obowiązku samodzielnego utrzymywania odpowiedniej wysokości środków na poczet płatności za dostawę. Algorytm wyznaczania oraz tryb regulacji wpłat z tytułu wymaganego depozytu dostawy określa Zarząd Izby w formie uchwały. Kwartalne i roczne kontrakty terminowe na gaz ulegają podziałowi na kontrakty o krótszym okresie dostawy. Zasada według której przeprowadza się podział kontraktów opisana jest w Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. str. 19 Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz 2. Rozliczenie finansowe W procesie rozliczeń Izba występuje jako strona biorąca udział w rozliczeniu. W każdym roboczym Dniu N Izba dokonuje bieżących rozliczeń transakcji, których dostawa nastąpi w Dniu N+1. W dni wolne od pracy bieżące rozliczenia RTT nie są przeprowadzane. W pierwszym dniu roboczym następującym po dniu wolnym od pracy Izba dokonuje bieżących rozliczeń Transakcji zawartych na RTT, które nie zostały rozliczone w ciągu dni wolnych. Wartość rozliczenia określana jest jako wartość dostarczanego w Dniu N+1 gazu wynikającego z transakcji sprzedaży pomniejszonych o wartość dostarczanego w Dniu N+1 gazu wynikającego z transakcji kupna przy jednoczesnym powiększeniu o wartość podatku VAT. Każdego dnia roboczego Izba przygotowuje dane do rozrachunku pieniężnego i aktualizacji depozytów zabezpieczających, wykonywanych za pośrednictwem Banku Płatnika Izby we współpracy ze wszystkimi Bankami Płatnikami Członków Izby. Rachunkiem Członka Izby uznawanym lub obciążanym z tytułu rozliczeń transakcji jest rachunek rozliczeniowy. Rachunek rozliczeniowy służy także do regulacji zobowiązań lub należności z tytułu aktualizacji wymaganych depozytów zabezpieczających. Członkowie Izby zobowiązani są do utrzymywania i zabezpieczania odpowiedniej płynności finansowej na swoich rachunkach rozliczeniowych, w sposób umożliwiający realizację zleceń płatniczych wynikających z rozliczeń Izby zgodnie z Harmonogramem. Izba przekazuje do realizacji dyspozycje płatnicze zgodnie z Harmonogramem. Harmonogram dostępny jest w Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. 3. Rozrachunek w towarach Realizacja Transakcji zawartych na RTT w zakresie instrumentów terminowych na gaz następuje poprzez zgłoszenie saldem do Operatora Systemu Przesyłowego gazu w podziale na Kody ZUP przydzielone przez Operatora Rozliczającym Członkom Izby i odpowiednio ich klientom. Zgłoszenie wykonywane jest przez TGE w imieniu Rozliczających Członków Izby i odpowiednio ich klientów poprzez złożenie Nominacji, na podstawie danych uzyskanych z Systemu rozliczeniowego Izby. str. 20
