wymagania edukacyjne klasa I
Transkrypt
wymagania edukacyjne klasa I
1 GEOGRAFIA WYMAGANIA EDUKACYJNE ,, Bliżej geografii1” Nauczyciel :Alicja Januś R. SZK.2016/2017 2 Wymagania na poszczególne oceny Temat Dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry DZIAŁ: MAPA Geograficzny punkt widzenia. • definiować pojęcia: geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne, • wymienić elementy, środowiska przyrodniczego, • wymienić sfery Ziemi. Mapa źródłem • podać definicję mapy, • podać przykłady informacji zastosowania mapy. geograficznej. Skala mapy. • podać definicję skali, • porównać wielkość skal. • definiować elementy środowiska przyrodniczego, podać przykłady, • podać źródła wiedzy geograficznej, • wyjaśnić, czym zajmuje się geografia fizyczna i społecznoekonomiczna . • podać powiązania między elementami środowiska przyrodniczego i geograficznego, • omówić współzależności zachodzące między sferami Ziemi. • omówić korelację geografii z innymi dziedzinami nauki, • podać przykłady osiągnięć geografii jako nauki. • omówić rodzaje map, • dobierać odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych. • wymienić i zdefiniować elementy mapy. • omówić podstawowe elementy, cechy i rodzaje map. • obliczać odległość rzeczywistą na podstawie mapy. • przeliczać odległości na podstawie rożnych rodzajów skal, • przeliczać wszystkie rodzaje skal. • omówić pojęcie generalizacji i jej roli w tworzeniu map, • obliczać skale na podstawie znajomości odległości. 3 Mapa i plan. • podać różnice między mapą a planem. • analizować mapę i plan, • orientować mapę w terenie, • zdefiniować siatkę geograficzną i kartograficzną. • skonstruować prosty plan okolicy, obliczając skalę, • zdefiniować odwzorowanie. • omówić główne rodzaje odwzorowań, • podać przykłady odwzorowań umownych. Język mapy. • odczytać wysokość bezwzględną punktu, • wyjaśnić znaczenie terminów: „wysokość względna”, „wysokość bezwzględna”, „poziomica”. • obliczać wysokość względną, • podać nazwy metod kartograficznych. • rozpoznawać metody kartograficzne prezentacji treści na mapach. • odczytywać rzeźbę terenu na podstawie poziomic, • opisywać środowisko na podstawie mapy. Mapa świata. • wskazać kontynenty i oceany. • charakteryzować rzeźbę terenu na podstawie mapy. • wskazać główne obiekty geograficzne na poszcze gólnych kontynentach. • wskazać położenie największych państw Europy. Współrzędne geograficzne. • wskazać na mapie i globusie półkule północną i południową, wschodnią i zachodnią, południki: 0° i 180° , równik, południki, równoleżniki, zwrotniki, koła podbiegunowe. • zdefiniować długość i szerokość geograficzną, • opisać cechy południków i równoleżników, • określać położenie matematyczno -geograficzne punktów na mapie i globusie. • odczytać położenie punktów na mapie, • lokalizować na globusie i na mapie obiekty na podstawie współrzędnych geograficznych. • obliczać rozciągłość południkową i równoleżnikowi obszarów, • opracować trasę podroży, uwzględniając współrzędne geograficzne. 4 DZIAŁ: KSZTAŁT I RUCHY ZIEMI Ziemia we Wszechświecie • podać definicje planety i gwiazdy, • wymienić kolejno planety Układu Słonecznego. • porównać cechy planety i gwiazdy, • wymienić cechy planet wewnętrznych i zewnętrznych. • opisać geocentryczny i heliocentryczny model budowy Wszechświata. • porównać model heliocentryczny i geocentryczny, • omówić fazy Księżyca. Kształt i rozmiary Ziemi. • podać nazwę kształtu Ziemi, • podać długość promienia ziemskiego i równika. • przedstawić argumenty potwierdzające kulistość Ziemi. • porównać kształt kulisty i elipsoidalny. • omówić cechy geoidy. Ruch obrotowy Ziemi i jego następstwa. • określić znaczenie terminu kierunek i okres ruchu obrotowego. • omówić prędkość liniową i kątową ruchu obrotowego, • wymienić następstwa ruchu obrotowego. • scharakteryzować następstwa ruchu obrotowego. • przedstawić następstwa ruchu obrotowego w powiązaniu z jego cechami. Rachuba czasu na Ziemi. • odczytywać czas z map stref czasowych. • rozróżniać pojęcia czasu miejscowego, strefowego i urzędowego. • obliczać różnicę czasu miejscowego na podstawie różnicy długości geograficznej, • wymienia nazwy stref czasowych, w których obrębie położona jest Polska. • obliczać różnice wszystkich rodzajów czasu, • obliczać położenie na podstawie różnic czasu. 5 Ruch obiegowy Ziemi i jego następstwa. • zdefiniować ruch obiegowy Ziemi. • omówić cechy ruchu obiegowego, • podać daty początków astronomicznych pór roku, • określić, kiedy kąt padania promieni słonecznych w Polsce jest największy i najmniejszy. • wymienić następstwa ruchu obiegowego • podać kąt nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbity, • omówić dzienną wędrówkę Słońca w różnych porach roku, w umiarkowanych szerokościach geograficznych. • odczytywać położenie Słońca na tle gwiazdozbiorów Zodiaku, • omówić następstwa ruchu obiegowego. Strefy oświetlenia Ziemi. • wymienić strefy oświetlenia Ziemi, • podać nazwę obowiązującego w Polsce kalendarza. • podać cechy • opisywać oświetlenie Ziemi charakterystyczne, w tym zasięg, w ciągu roku w różnych stref oświetlenia Ziemi. szerokościach geograficznych, • obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie umiarkowanej. • obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie międzyzwrotnikowej. DZIAŁ: SFERY ZIEMI Zróżnicowanie temperatury powietrza na Ziemi. • scharakteryzować troposferę, • obliczyć średnią temperaturę powietrza (dobową i roczną) i amplitudę dobową i roczną temperatury powietrza. • wymienić warstwy atmosfery, • omówić zależność temperatury powietrza od szerokości geograficznej. • analizować roczną amplitudę temperatury powietrza • omówić przyczyny zróżnicowania temperatury powietrza na kuli ziemskiej. 6 Ciśnienie atmosferyczne i wiatr. • zdefiniować niż i wyż atmosferyczny oraz ciśnienie atmosferyczne i wiatr. • przedstawić ruch powietrza w układach barycznych na półkuli północnej, • podać nazwy wiatrów i obszary ich występowania: pasaty, monsuny, bryza, fen. • scharakteryzować: pasaty, monsuny, bryzę, fen, • charakteryzuje rodzaje wiatrów na podstawie lustracji, • scharakteryzować cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej. • omówić globalną cyrkulację powietrza, • wyjaśnić przyczyny odchylania kierunków wiatrów, • wyjaśnia, w jaki sposób powstają cyklony tropikalne i tornada, charakteryzuje je oraz podaje obszary ich występowania. • wyjaśnić przyczyny zróżnicowania sum opadów rocznych i rocznego rozkładu opadów na świecie, • podać przyczyny powstania wskazanych pustyń świata. Opady i osady atmosferyczne. • wymienić warunki powstawania chmur i opadów. • rozróżnić podstawowe grupy chmur, • wskazać na Ziemi miejsca o największych i najmniejszych sumach opadów rocznych. • wymienić opady i osady atmosferyczne • przedstawić rodzaje opadów (konwekcyjne, orograficzne, frontalne), • przedstawić warunki, w których dochodzi do pustyn nienia. Pogoda i klimat. • definiować pogodę i klimat. • omówić elementy pogody i składniki klimatu. • analizować i konstruować wykresy klimatyczne. • analizować mapy synoptyczne. Zróżnicowanie klimatyczne Ziemi. • wymienić strefy klimatyczne Ziemi. • omówić czynniki klimatotwórcze, • analizować wykresy klimatyczne. • podać zasięg stref klimatycznych, • konstruować wykresy klimatyczne. • charakteryzować poszczególne strefy klimatyczne. 7 • opisać ruchy wody morskiej, • podać przykłady typów genetycznych jezior, • definiować pojęcia związane z siecią rzeczną. • analizować wpływ prądów morskich na środowisko wybrzeży, • rozpoznawać na mapie typy mórz Minerały i skały. • zdefiniować pojęcia skała, • podać i zaklasyfikować do minerał, głównych grup skał przykłady • podać główne grupy skał. skał ważnych dla gospodarki. • wyjaśnić pojęcie i omówić podział surowców mineralnych. • klasyfikować i rozpoznawać główne skały wszystkich grup, podać ich zastosowanie. Budowa wnętrza • podać główne warstwy wnętrza Ziemi, Ziemi. • zdefiniować płytę litosfery i podać przykład. • omówić zjawiska na granicach płyt litosfery, • wymienić główne wydarzenia w poszczególnych erach dziejów Ziemi. • omówić przyczyny ruchu płyt litosfery, • wymienić orogenezy, podać rodzaje gór z przykładami i ich charakterystyczne cechy. System wodny na Ziemi. • wymienić elementy hydrologiczne, • podać przykłady wykorzystania wody w życiu i gospodarce człowieka. • zdefiniować poszczególne elementy hydrologiczne. • omówić budowę litosfery, • wskazać płyty litosfery. DZIAŁ: RZEŹBIARZE LĄDÓW Procesy wewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi. • wymienić czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni, • zdefiniować wulkanizm. • wymienić i zdefiniować elementy budowy wulkanu. • podać przykłady wulkanów, • zdefiniować obszary sejsmiczne i asejsmiczne. • wskazać obszary sejsmiczne i występowania czynnych wulkanów na świecie. • dostrzegać zależności między granicami płyt litosfery i obszarami aktywności sejsmicznej i wulkanicznej. 8 Rola wód w kształtowaniu krajobrazu. • podać przykłady rzeźby terenu ukształtowanej przez wodę. • wymienić elementy rzeźby w poszczególnych odcinkach biegu rzeki, • rozróżnić wybrzeża erozyjne i akumulacyjne. • scharakteryzować rzeźbotwórczą działalność rzeki w poszczególnych odcinkach (erozja, akumulacja). • omówić rzeźbotwórczą działalność morza, (abrazja, akumulacja), • podać przyczyny powstawania podstawowych typów wybrzeży. Rzeźbotwórcza działalność wiatru. • określić czynniki sprzyjające działalności wiatru. • zdefiniować akumulacyjną i erozyjną działalność wiatru, • podać przykłady form eolicznych. • klasyfikować formy eoliczne, • rozpoznawać wydmy: paraboliczną i barchan. • omówić powstawanie wiatrowych form erozyjnych (wskutek korazji, deflacji) i form akumulacyjnych, • podać przykłady regionów aktywnej działalności wiatru. Rzeźbotwórcza działalność lądolodów i lodowców górskich. • zdefiniować lodowce górski i lądolód • podpisać elementy lodowca górskiego. • omówić warunki powstawania lodowców. • podać przykłady form erozyjnej i akumulacyjnej działalności lodowców górskich i lądolodu. • charakteryzować formy polodowcowe lodowców górskiego i lądolodu , podając przykłady. 9 DZIAŁ: POŁOŻENIE I ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI • wskazać Polskę na mapie Położenie, Europy; granice i obszar • wskazać swoje Polski. Podział województwo na mapie administracyjny. administracyjnej; • nazwać i określić zasięg struktur tektonicznych Przeszłość występujących w Polsce; geologiczna • wskazać krainy Polski. geograficzne w pasach rzeźby; Zlodowacenia • wymienić główne różnice w rzeźbie regionów na obszarze Polski; Polski. • wymienić podstawowe grupy skał, podać przyUkształtowanie kłady. powierzchni Polski. Polskie skały i minerały. Klimat Polski. Wody powierzchniowe i podziemne Polski. • odczytywać wartości temperatury powietrza i opadów na mapach; • podać nazwy wiatrów występujących w Polsce; • wskazywać na mapie wybrane elementy • wskazać wszystkie województwa i miasta wojewódzkie; • podać przykłady konsekwencji rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; • podać erę, w której powstały poszczególne struktury tektoniczne; • wskazać regiony geograficzne Polski; • przypisywać formy powierzchni do regionów, w których występują; • podać zastosowanie skał występujących w Polsce. • wymienić i wskazać na mapie sąsiadów Polski; • wymienić konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; • podać orogenezy i przykłady gór, które powstały w czasie ich trwania; • charakteryzować podstawowe formy powierzchni; • omówić genezę głównych surowców Polski. • obliczać rozciągłość południkową ( stopnie i kilometry) i równoleżnikową Polski; • scharakteryzować konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; • charakteryzować góry poszczególnych orogenez; • omówić rzeźbę powierzchni Polski; • omówić występowanie surowców mineralnych Polski. • opisać cechy mas powietrza, kształtujących klimat Polski; • wskazać na mapie dział wodny i dorzecze oraz rzeki główne; •przedstawić zbiorowiska roślinne w Polsce; • podać kierunki napływu mas powietrza oraz regionów, w których powstają; • wyjaśnić proces powstawania gleby; • przedstawić strukturę • opisać cechy przejściowego klimatu Polski; • wskazać zlewiska, w których położona jest Polska; 10 Zjawiska krasowe w Polsce. hydrologiczne Polski; • wyjaśnia genezę procesów krasowych Lasy i gleby w Polsce. • obliczać średnie wartości temperatury powietrza, amplitudy temperatury i sum opadów; • wskazać na mapie występowanie różnych typów gleb; • wskazać główne zbiorowiska leśne; • wskazać ważniejsze rzeki, jeziora, zatoki; • wymienia formy krasu podziemnego i powierzchniowego gatunkową zbiorowisk roślinnych Polski; • analizować klimatogramy; • przedstawić mechanizm powstawania wiatrów lokalnych występujących w Polsce • analizuje warunki w których powstają formy krasu podziemnego i powierzchniowego • określić miejsca występowania wód podziemnych w Polsce; • omówić genezę wybranej gleby; DZIAŁ: LUDNOŚĆ POLSKI Ludność Polski i • na podstawie zestawień statystycznych jej odczytywać liczbę rozmieszczenie. ludności Polski Procesy w różnych okresach; migracyjne. • definiować przyrost naturalny i rzeczywisty; • odczytać z różnych Zróżnicowanie wykresów strukturę ludności Polski. ludności; • definiować pojęcia Procesy związane z migracjami; urbanizacyjne w • wskazywać większe Polsce miasta Polski; • określać funkcje miasta i wsi; • podać przykłady grup • określić miejsce Polski w Europie pod względem liczby ludności; • odczytywać mapę gęstości zaludnienia w Polsce; • wskazywać obszary o dodatnim i ujemnym przyroście naturalnym i rzeczywistym; • analizować strukturę ludności w Polsce; • podać przykłady fal migracyjnych w Polsce; • zdefiniować zespoły miejskie, podać przykłady; • wskazać na mapie Polski występowanie grup etnicznych i mniejszości narodowych; • wskazać na wykresach demograficznych okresy wyżów i niżów demograficznych; • podać przyczyny zróżnicowania przyrostu naturalnego Polski; • podać przyczyny bezrobocia w Polsce; • omówić przyczyny migracji i wyjaśnić ich rozmieszczenie; • opisać funkcje wybranych miast Polski; • omówić typy wsi; • scharakteryzować wybrane grupy etniczne i mniejszości • omówić tendencje zmian liczby ludności Polski; • podać przyczyny wyżów i niżów demograficznych; • analizować zmiany przyrostu naturalnego własnego regionu; • analizować wskaźnik bezrobocia w poszczególnych regionach Polski; • omówić konsekwencje migracji; • analizować zmiany 11 etnicznych i mniejszości narodowych w Polsce. • wskazać skupiska Polonii na świecie; narodowe. w osadnictwie wiejskim i miejskim; • podać przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce; Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiadomości i umiejętności nie ograniczają się do poziomu wymagań z podstawy programowej. Uczeń taki odznacza się specjalnymi zainteresowaniami geograficznymi. Wykonuje dodatkowe zadania wykraczające poza kanon zajęć obowiązkowych. Uczestniczy i osiąga sukcesy w szkolnych i pozaszkolnych konkursach geograficznych. Systematycznie pracuje nad pogłębianiem wiedzy z zakresu geografii . Uwagi dotyczące oceniania na każdym poziomie wymagań: - aby uzyskać kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi opanować zasób wiedzy i umiejętności z poprzedniego poziomu. Wymagania zostały dostosowane do realiów szkoły i środowiska.