Bezpieczeństwo i Higiena Pracy (BHP) definiowane

Bezpieczeństwo i Higiena Pracy (BHP) definiowane jest jako wykonywanie pracy w warunkach nie
zagrażających zdrowiu i życiu osób pracujących. Z BHP są związane różnorodne przepisy, normy,
działania praktyczne oraz badania mające na celu zmniejszenie zagrożeń dla zdrowia i życia ludzi,
mogących powstać w związku z ich pracą.
Aby komputer nie był przyczyną powstawania nowych schorzeń należy od najmłodszych lat kształtować
prawidłowe nawyki w pracy z tym narzędziem. Każdy powinien wiedzieć, jak należy zorganizować własne
stanowisko komputerowe w domu i szkole oraz zdawać sobie sprawę ze skutków wszelkich
nieprawidłowości. Temat zdrowia przy komputerze w zasadzie nie istnieje. A przecież coraz częściej - na
razie w formie sensacji - pojawiają się w światowej prasie doniesienia o procesach sądowych dotyczących
odszkodowań z powodu chorobowych skutków wielogodzinnej pracy przy komputerze. W ostatnich latach
pojawiła się nawet nowa jednostka chorobowa: zespół stresu komputerowego (w Stanach Zjednoczonych,
Szwecji, Szwajcarii). Komputer towarzyszy nam w zasadzie już od najmłodszych lat. Tym baczniejszą
więc uwagę należy zwracać na to, by będąc wspaniałym narzędziem pracy i zabawy nie szkodził. Jeżeli nie
będziemy dbać o to, by dzieci przy komputerze siedziały na odpowiednim krześle, przy odpowiedniej
ławce, w odpowiednim oświetleniu itp., to przyczynimy się do szybkiego wzrostu dorosłych inwalidów.
Praca przy komputerze, wykonywana codziennie dłużej niż 4 godziny, może być uciążliwa, gdyż:
• intensywna praca wzrokowa może powodować dolegliwości wzroku, bóle głowy, zmęczenie i
znużenie,
• długotrwałe unieruchomienie może być przyczyną dolegliwości pleców, barków, kręgosłupa,
spłycenia oddechu, spowolnienia krążenia, zwłaszcza w obrębie nóg,
• zła organizacja pracy, szybkie tempo, presja terminów, odosobnienie podczas pracy, złe
oprogramowanie, brak wsparcia w trudnych sytuacjach, mogą powodować stres prowadzący do
zmęczenia, znużenia, frustracji, wypalenia zawodowego.
Ergonomia - nauka o pracy, czyli dyscyplina naukowa zajmująca się dostosowaniem pracy do możliwości
psychofizycznych człowieka. Ma na celu humanizowanie pracy poprzez taką organizację układu: człowiek
- maszyna - warunki otoczenia, aby wykonywana ona była przy możliwie niskim koszcie biologicznym i
najbardziej efektywnie, co uzyskuje się m.in. poprzez eliminację źródeł chorób zawodowych. Ergonomia
jest nauką interdyscyplinarną. Korzysta z dorobku takich nauk lub dziedzin naukowych jak: psychologia
pracy, socjologia pracy, fizjologia pracy, higiena, medycyna pracy, organizacja pracy, oraz nauk
technicznych, np. materiałoznawstwa, budowy maszyn.
Praca przy komputerze, wykonywana codziennie dłużej niż 4 godziny, może być uciążliwa, gdyż:
• intensywna praca wzrokowa może powodować dolegliwości wzroku, bóle głowy, zmęczenie i
znużenie,
• długotrwałe unieruchomienie może być przyczyną dolegliwości pleców, barków, kręgosłupa,
spłycenia oddechu, spowolnienia krążenia, zwłaszcza w obrębie nóg,
• zła organizacja pracy, szybkie tempo, presja terminów, odosobnienie podczas pracy, złe
oprogramowanie, brak wsparcia w trudnych sytuacjach, mogą powodować stres prowadzący do
zmęczenia, znużenia, frustracji, wypalenia zawodowego.
Główne problemy zdrowotne to:
• Zespół Cieśni Nadgarstka - jego objawy to przewlekły ból ramion, przedramion, przegubów dłoni
występowanie drętwienia palców wskazujących, które narastająco obejmuje barki. Dochodzi do
usztywnienia mięśni pleców, karku i rąk. Pogarszająca się sprawność kończyn górnych oraz zakres
ruchów i słabnąca siła chwytu palców.
• Podrażnienia skóry i alergie - wywołuje je kontakt skóry z dodatnio naładowanymi cząstkami kurzu
odpychanymi przez monitory oraz wypychanymi z jednostek centralnych komputerów przez ich
wentylatory.
• Podrażnienia błony śluzowej - podrażnienia śluzówek oczu, nosa, krtani wywoływane przez reakcję
organizmu na zbyt duże stężenie ozonu w powietrzu
• Narażenie narządu wzroku - po długotrwałej pracy, pojawia się łzawienie i przekrwienie oczu,
zaczerwienione spojówki, uczucie pieczenia i szczypania, objawy zaburzenia widzenia, wrażenie
suchych oczu oraz bóle głowy senność, apatię. Większość też podaje objawy zaburzenia widzenia
oraz wrażenie suchych oczu.
• Dolegliwości kręgosłupa i pleców - są to bóle kręgosłupa, pleców, dyskopatia, skurcze mięśni nóg
oraz skrzywienie kręgosłupa.
Zjawiska zagrażające zdrowiu
• Promieniowanie ekranu - promieniowanie ekranu jest powodem zachwiania równowagi między
jonami dodatnimi a jonami ujemnymi w powietrzu, przez zwiększenie się ilości jonów ujemnych.
Reakcją człowieka jest depresja, obniżenie ciśnienia krwi, obniżenie sprawności organizmu i ból
głowy. Przeciwdziałamy tym zjawiskom przez umieszczanie w pomieszczeniu roślin ewentualnie
jonizatorów (w odległości 1 do 2 m od stanowiska pracy).
• Pole elektromagnetyczne - jest wytwarzane przez płynący prąd.Powoduje polaryzację napięcia
elektrostatycznego pomiędzy człowiekiem a ekranem monitora. W jej rezultacie twarz operatora
przyciąga naładowane cząsteczki kurzu w takim samym stopniu, co naładowany elektrycznie ekran.
• Promieniowanie rentgenowskie -emisja promieniowania rentgenowskiego przez nowoczesne
monitory została w ostatnich latach obniżoną i obecnie jest niższą od tła.
• Pole elektrostatyczne - Promieniowanie to jest neutralizowanym przez działanie wody zawartej w
powietrzu. Przy wilgotności powietrza 50 - 60% potencjał elektrostatyczny jest znacznie
ograniczonym. Dlatego ważnym zagadnieniem jest wietrzenie pomieszczeń, zwłaszcza w okresie
zimowym, kiedy wilgotność może spadać do 30%. Najbardziej intensywne pole elektrostatyczne
występuje przez pierwszy kwadrans od włączenia monitora. Zaleca się włączanie komputera kilka
minut przed rozpoczęciem pracy
• Promieniowanie jonizujące - w nowych monitorach jest filtrowane przez szkło ołowiowe. Samo
szkło oraz warstwa antystatyczna redukuje niemal całkowicie pole elektryczne i ładunki statyczne
ekranu. Konstrukcja odchylania i ekranowanie zamyka pole magnetyczne wewnątrz obudowy.
• Ruch powietrza - zainstalowane wewnątrz komputera urządzenia wirujące (wentylatory) wymuszają
ruch powietrza przenosząc pyłki, alergeny oraz zjonizowane powietrze wytworzone przez monitor.
Wzrostowi natężenia zjonizowanego powietrza i pyłków w pomieszczeniu zapobiega wietrzenie
pomieszczeń.
• Szkodliwe gazy -razem z nagrzanym powietrzem z wnętrza komputera i monitora wydzielają się
związki chemiczne. Są to gazy bezwonne, tlenki i furany. Są zaliczanymi do najgroźniejszych
trucizn środowiska naturalnego oraz mają działanie rakotwórcze. Wydostają się z emulsji
ognioodpornej, którą pokryte są obudowy nowych monitorów i jednostek centralnych i dlatego
występują najczęściej w pomieszczeniu, do, którego został wstawiony nowo zakupiony sprzęt.
Przeciwdziałamy tym zjawiskom przez dobre „wygrzanie” sprzętu w czasie kilku dni w często
wietrzonym pomieszczeniu. Szkodliwe substancje w tym czasie ulatniają się.
Organizacja stanowiska komputerowego
Ergonomiczne, wydzielone stanowisko komputerowe z przestrzenią na pracę bez komputera
Układ stanowiska komputerowego
Wariantowe układy pulpitów umożliwiają zachowanie kąta obserwacji i położenia klawiatury względem
przedramienia
• Miejsce pod biurkiem powinno być zajęte tylko przez nogi i ew. podnóżek, nie powinno tam być
innych rzeczy.
• W przypadku gdy stół nie posiada regulacji wysokości należy (na życzenie pracownika) wyposażyć
stanowisko w podnóżek.
• Biurko powinno mieć jasny, matowy kolor i zaokrąglone brzegi.
• Istotne znaczenie mają dodatkowe urządzenia wspomagające pracę jak wysięgnik z podstawką na
dokumenty umieszczany obok monitora, na wysokości oczu operatora i umożliwiający odczyt
dokumentów bez odrywania wzroku od monitora.
Parametry siedziska
Możliwość regulacji siedziska to jeden z ważniejszych elementów dobrego stanowiska pracy z
komputerem
• Siedzisko powinno być stabilne, wyposażone w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami
jezdnymi, powinno mieć możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°.
• Powinno posiadać regulację wysokości w zakresie min. 40÷50 cm, licząc od podłogi, regulację
wysokości oparciaoraz regulację pochylenia oparcia w zakresie: 5° do przodu i 30° do tyłu.
• Wyprofilowanie płyty siedziska i oparcia powinno być odpowiednie do naturalnego wygięcia
kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych.
• Mechanizmy regulacji powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby
regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej.
Oświetlenie stanowiska
Odpowiednie oświetlenie stanowiska zapewniają trzy źródła światła:
• Oświetlenie dzienne (regulowane np. żaluzjami)
• Oświetlenie ogólne pomieszczenia
• Oświetlenie punktowe stanowiska
• Najkorzystniejszym jest oświetlenie w przedziale od 300 lux do 700 lux. Bardzo ważnym jest, aby na
klawiaturze komputera średnie natężenie oświetlenia wynosiło 500 lux.
• Z pola widzenia pracującego powinny być usunięte wszelkie źródła światła emitujące oświetlenie
silniejsze od monitora.
Umiejscowienie monitora
• Górna krawędź monitora powinna znajdować się na wysokości oczu operatora (w pozycji siedzącej),
lub niżej.
• Monitor powinien znajdować się pomiędzy oprawami oświetleniowymi i stać bokiem do okien.
• Nie ustawiamy monitora na tle okna, naprzeciw okna ani na tle innych jaskrawych obiektów.
• Odległość między tyłem monitora a osobą pracującą obok powinna być większa niż 80 cm.
• Odległość między sąsiednimi monitorami powinna być większa niż 60 cm.
• Minimalna odległość ekranu od oczu wynosi 1,5 – 2 przekątne monitora.
Klawiatura
• Klawiatura powinna być umieszczona na wysokości łokcia.
• Odległość między klawiaturą a przednią krawędzią stołu nie powinna być mniejsza niż 10 cm.
• Klawiatura powinna być usytuowaną w linii środkowej ciała operatora.
• Ręce odczas pisania na klawiaturze powinny być swobodne
• Jeśli klawiatura jest wyżej wówczas powinno się stosować wsporniki nadgarstkowe do klawiatury.
• W zachowaniu właściwej pozycji pracy mogą pomagać wyprofilowane tak, aby dłonie leżały na
klawiaturze w sposób naturalny, klawiatury ergonomiczne.
Mysz
• Cała dłoń od kciuka po końce palców powinna leżeć wygodnie na myszy.
• Część myszki, na której leży ręka winna być wypukła, a przednia część musi być niższa od tylnej.
• Osoby redagujące teksty oraz internauci winni kupować myszki z rolką przewijającą tekst.
• Mysz powinna znajdować się w pobliżu klawiatury, tak aby po nią nie sięga na dalszą odległość
Oprogramowanie
• Łatwość obsługi
• Intuicyjny sposób poruszania się po aplikacji.
• Najważniejsze i najczęściej używane funkcje są łatwo dostępne („są na wierzchu”)
• Duże znaczenie ma odpowiednie nasycenie barwy i kontrastu.
• Czarne pismo na jasnym tle działa na oczy najłagodniej. Z uwagi na różną długość fal świetlnych,
kolorowe barwy niejednakowo załamują się na soczewce oka i oko musi się dostosowywać.
Zalecane jest pisanie ciemnych liter na jasnym tle.
• Należy dopasować rozmiar czcionki aby zapewnić odpowiedni poziom komfortu podczas
przeglądania tekstu wyświetlanego na ekranie.
• Zmiany kontrastu powodują szybkie zmęczenie się oczu.
• Zapewnienie szkoleń z obsługi programu
• Dostępność pomocy w razie kłopotów ze oprogramowaniem
Czynniki otoczenia
Temperatura :
• latem (20-24 °C)
• zimą (18-22 °C)
Poziom hałasu:
• poniżej 55dB
Pomieszczenie w którym pracujemy
• Jest wskazanym, aby pomieszczenia posiadały klimatyzację.
• Przy braku klimatyzacji pomieszczenia powinny być często, co 3 - 4 godziny wietrzone, zwłaszcza w
okresie grzewczym.
• W czasie wietrzenia należy unikać powstawania przeciągów. Ruch powietrza nie powinien
przekraczać od 0,1 do 0,15 m/sek.
• wilgotność powietrza w pomieszczeniu wynosząca powyżej 50% jest wilgotnością bardzo pożądaną,
ponieważ zapobiega wytwarzaniu się nadmiernego natężenia pola elektrostatycznego w pobliżu
komputera.
• W okresie zimowym w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem wilgotność spada do 30% i
potencjał elektrostatyczny ekranu monitora może być szczególnie wysoki. Należy zadbać
o zwiększenie wilgotności powietrza w pomieszczeniach zakładając odpowiednie parowniki.
• Za pomocą żaluzji lub pionowych zasłon zapobiegamy nadmiernemu
pomieszczeń i
urządzeń
pod
wpływem
światła
słonecznego,
eliminujemy olśnienia i odbicia pochodzące od jaskrawych płaszczyzn okien.
nagrzewaniu się
a
jednocześnie
• Na 1 stanowisko pracy przy monitorze ekranowym powinno przypadać 6 m2 powierzchni pokoju o
wysokości najmniej 3,3 m.
• Podłoga w pomieszczeniu z komputerami powinna być gładka, bez szczelin, pokryta wykładziną
antyelektrostatyczną.
• Stanowiska pracy muszą być tak usytuowane, aby zapewniały każdemu pracownikowi swobodny
dostęp do stanowiska pracy.