Panel Ekspertów „KLIMAT” LASY I DREWNO A ZMIANY

Panel Ekspertów „KLIMAT” 1
LASY I DREWNO A ZMIANY KLIMATYCZNE: ZAGROŻENIA I SZANSE
Termin: 18 czerwca 2013
SESJA 4
MOŻLIWOŚCI POSZERZENIA BAZY SUROWCOWEJ DLA PRZEMYSŁÓW
DRZEWNYCH – INWESTYCJE WŁASNE NA PRZYKŁADZIE IP KWIDZYN;
STAN I PERSPEKTYWY
Andrzej SAMBORSKI, International Paper Kwidzyn
Unia Europejska konsekwentnie wprowadza swoją politykę energetyczną i ochrony
środowiska naturalnego polegające między innymi na zwiększaniu udziału odnawialnych
źródeł energii oraz redukcji emisji gazów – dwutlenku węgla i siarki. Zostają wprowadzane
nowe, bardziej wymagające cele dla państw członkowskich, w tym Polski. W naszym kraju
udział węgla kamiennego i brunatnego w produkcji energii elektrycznej wynosi ponad 90%.
Najlepszym rozwiązaniem na redukcję emisji CO2 jest zastępowanie węgla paliwem
odnawialnym, w tym najbardziej popularną biomasą. International Paper chce wykorzystać
biomasę z plantacji, aby częściowo zastąpić węgiel zużywany do produkcji pary oraz
wykorzystać jako papierówkę do produkcji celulozy.
Istniejące na świecie zasoby leśne przy rosnącym zapotrzebowaniu na drewno oraz
ograniczaniu pozyskania i zwiększaniu reżimu ochronności, nie są w stanie dostarczać
odpowiedniej ilości surowca. Własne źródło drewna, może pokryć część potrzeb surowcowych
1
Aktualizacja programu będzie prowadzona na stronie http://npl.ibles.pl/klimat
na niestabilnym rynku oraz ograniczyć import wraz z redukcją emisji w transporcie.
Specyficzny sposób zakładania plantacji przyjęty przez International Paper umożliwia
produkcję zarówno biomasy jak i drewna o parametrach odpowiednich do produkcji celulozy.
Pilotażowy projekt plantacji drzew szybko rosnących został rozpoczęty przez
International Paper w Polsce w 2007 roku. Ponad trzydzieści różnych odmian topoli zostało
przetestowanych w celu wybrania tych, które najlepiej dostosowują się do polskich warunków i
osiągają najlepsze przyrosty. Wybrano topole, ponieważ najszybciej przyrastają w naszym
klimacie,
mogą
być
wykorzystywane
zarówno
na
biomasę
jak
i papierówkę, oraz są sprawdzone na plantacjach przemysłowych w Europie. Plantacje topoli
pozwalają na mechaniczny system sadzenia, pielęgnacji i zbioru, stwarzając efektywny system
upraw.
Stan obecny projektu to ponad 3 tys. ha założonych plantacji. Głównym celem projektu:
„ Największa plantacja biomasy w Europie” jest zamiar posadzenia ponad 9 tys. hektarów
plantacji w najbliższych latach, aby uzyskać około 300 tys. ton biomasy rocznie.
Długoterminowe umowy na zakładanie i obsługę plantacji zostały zawarte z lokalnymi
rolnikami i firmami. Uprawa odbywa się na terenach dzierżawionych, w tym nieużytkowanych
rolniczo, znajdujących się w odległości do 130 km od zakładu IP Kwidzyn, gdzie biomasa
będzie wykorzystywana.
Do
nasadzeń
wykorzystywane są dwa
rodzaje materiału
sadzeniowego: zrzezy oraz żywokoły z odmian wyselekcjonowanych na własnych plantacjach
badawczych. Zbiór z plantacji będzie odbywał w cyklach 3-6 letnich w zależności od sposobu
założenia plantacji oraz potrzeb surowcowych.
Innowacyjny projekt IP niesie ze sobą wiele wyzwań, a jego powodzenie zależy od
wielu czynników zarówno środowiskowych, ekonomicznych jak i socjalnych. Obecnie
głównym czynnikiem hamującym tego typu inwestycje oraz powodującym niepewność
opłacalności jest brak długoterminowych uregulowań prawnych w energetyce. Inwestycja w
plantacje jest wieloletnia i wymaga wielu nakładów, dlatego prawo powinno ustabilizować jak
najszybciej rynek zielonej energii. Oczekujemy również wsparcia państwa przy tego typu
projektach np. w postaci dopłat bądź preferencyjnych kredytów do zakładanych plantacji.
Badania naukowe, które nasza firma prowadzi od 2007 roku samodzielnie lub we współpracy z
instytucjami są finansowane wyłącznie z własnych środków. Kolejnym czynnikiem jest brak
systemów certyfikacji drewna pochodzącego z plantacji nieleśnych, a nasza firma wykorzystuje
do produkcji drewno wyłącznie kontrolowane w tym dużą część certyfikowanego. Dużym
wyzwaniem są również wymagania środowiskowe, np. niesprecyzowane regulacje dotyczące
2
zakładania plantacji drzew szybko rosnących na obszarach Natura 2000. Bardzo ważnym
aspektem jest także przekonanie społeczności lokalnej do nowej, nieznanej wcześniej formy
produkcji drewna na terenach nieleśnych.
Pomimo wielu wyzwań i niepewności, nasza firma zdecydowała się na tak innowacyjny,
projekt na wielką skale. Obserwacje wzrostu oraz pierwsze wyniki są bardzo obiecujące.
Uważamy, że nasz projekt mógłby zostać powielony w pozostałych regionach Polski oraz
innych państwach członkowskich UE. Obecnie w Europie importuje się biomasę z innych
części świata, podczas kiedy większość potrzeb mogłaby być zaspokojona przez lokalne
uprawy. Co więcej, to rozwiązanie pozwoliłoby na ograniczenie emisji związanych z
transportem. Plantacje drzew szybko rosnących produkują więcej drewna w porównaniu do
tradycyjnej gospodarki leśnej. Są szansą na zmniejszenie deficytu drewna w Polsce, w
szczególności drewna liściastego. Plantacje będą też przyczyniać się do ograniczania
pozyskiwanie drewna z istniejących, chronionych lasów. Wydajność plantacje może być
zwiększana poprzez stosowanie nawożenia w postaci popiołów ze spalania biomasy, wapna z
procesów dekarbonizacji wody oraz osadów ściekowych. Plantacje mogą być Plantacje
stanowią szansę na rozwój przedsiębiorczości i generują nowe miejsca pracy w regionie.
Stanowią również wsparcie dla polskiej gospodarki i UE. W ujęciu globalnym plantacje topoli
mogą stanowić ogromny generator świeżego powierza, pochłaniacz emisji gazów
cieplarnianych oraz wód opadowych.
Andrzej Samborski, czerwiec 2013
3