Przedsiębiorcza osobowość

Autor: dr Piotr Kaczmarek-Kurczak, dr Magdalena Kaczmarek
Tytuł: Przedsiębiorcza osobowość?
Od wielu lat trwa dyskusja na temat tego, na ile osobowość przesądza o sukcesie w biznesie. Z jednej
strony
doświadczenie
podpowiada,
że
bardzo
różne
osoby
zakładają
własne
firmy,
z drugiej – nawet sami przedsiębiorcy przyznają, że charakter założyciela, jego decyzje oraz sposób
działania stanowią kluczowy czynnik w postawaniu i rozwoju firmy. Jak więc jest naprawdę? To, jaki
jest przedsiębiorca ma więc czy nie ma specjalnego znaczenia?
Odpowiedzi na te pytania mogą dostarczyć wyniki licznych badań naukowych prowadzonych na ten
temat. Uwzględniono w nich naprawdę wiele różnych aspektów osobowości, w tym takie jak
inteligencja, zdolności specjalne, temperament, w tym na przykład odporność na stres, towarzyskość
czy poziom akceptacji dla ryzyka, inne ogólne cechy osobowości, takie jak na przykład otwartość czy
ugodowość, a także wiele różnych aspektów dotyczących przekonań na temat siebie samego, takich
jak choćby samoocena, stopień i umiejscowienie poczucia kontroli, czy poziom optymizmu i wiary we
własne możliwości działania. Jak to często w nauce bywa, odpowiedz na pytanie o rolę osobowości nie
jest jednak taka prosta.
Po pierwsze, rzeczywiście osobowość założyciela w pewnym stopniu pozwala na przewidywanie
sukcesu firm, a w większym jeszcze stopniu pozwala na szacowanie tego, kto w ogóle będzie
zainteresowany
taką
drogą
zawodową.
Po
drugie,
nie
wszystkie
jednak
z badanych składowych osobowości okazały się równie ważne. Na przykład, chociaż bycie
przedsiębiorcą wymaga pewnego poziomu inteligencji (przeciętny poziom wystarczy), nic nie wskazuje
na to, aby do bycia przedsiębiorcą potrzebny był jakiś szczególny talent. Oczywiście przedsiębiorcy
bardzo
różnią
się
między
sobą
w
zależności
od
branży
i
rodzaju
działalności.
Ci z branż kreatywnych czy z obszaru nowych technologii to przeważnie osoby o wysokich
kwalifikacjach zawodowych potwierdzonych (choć i to znowu nie jest regułą) dyplomami ukończenia
odpowiednich uczelni, w czym pomaga im żywy umysł i talent. Nie jest jednak tak, że pytanie o to, czy
„mam dość zdolności” powinno spędzać sen z powiek komuś, kto dopiero rozważa możliwość zostania
przedsiębiorcą. Innym zaskoczeniem może być także stosunek do ryzyka przedsiębiorców. Z jednej
strony rozsądek podpowiada, że skuteczny przedsiębiorca musi się godzić na jego ponoszenie (i to, jak
potwierdzają badania, jest prawdą), z drugiej – czy skłonność do ponoszenia ryzyka pomaga w biznesie?
Badania skłaniają tu do przeczącej odpowiedzi. Choć przedsiębiorca de facto ryzyko ponosi, ten który
odnosi sukces, jest raczej ostrożny i bardzo rozważnie je kalkuluje. Po trzecie wreszcie, osobowość ma
różne znaczenie w zależności od okoliczności i warunków, w których działamy. Jak głosi przysłowie:
wysoka fala unosi wszystkie łódki - nawet niepewni siebie i mało zmotywowani przedsiębiorcy mają
szansę wytrwać w warunkach dobrej koniunktury. Natomiast, trzymając się tej marynistycznej
metafory, w czasach sztormu, od mądrych decyzji kapitana zależy przetrwanie statku.
Jakie więc cechy osoby na pewno mają znaczenie? Na pewno znaczenie ma to, co sami sądzimy o
naszych działaniach. Jeśli my w nie wierzymy, działamy. Jeśli działamy, mamy szansę na osiągnięcie
tego, co chcemy. Brak wiary w swoje możliwości skutkuje natomiast tym, że nie mamy w ogóle szansy
przetestować naszych szans, bo albo w ogóle plany pozostają na zawsze w sferze marzeń albo nawet,
jeśli coś próbujemy zrobić, najmniejsza porażka, niepowodzenie – a życie jest ich w końcu pełne powoduje wycofanie się działania.
Podsumowując – to, jaki jest przedsiębiorca ma ogromne znaczenie. Nie dlatego, że można
jednoznacznie oceniać, kto się nadaje do tej roli, a kto nie - związki z osobowością są zbyt słabe i zbyt
zależne od innych czynników, by można było odpowiedzialnie zalecać takie praktyki, ale dlatego, że
warto, aby przedsiębiorca myślał o sobie, jako o ważnym zasobie, który generuje sukces firmy.