2. Materiał nauczania - BQ

Transkrypt

Autorzy:
mgr inż. Irena Czerkawska
mgr inż. Teresa Podgórska
mgr inż. Elżbieta Wnuk
Recenzenci:
mgr inż. Aleksandra Grobelna
mgr inż. Teresa Słupska
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Halina Bielecka
1
Spis treści
I.
II.
III.
Wprowadzenie
Założenia programowo-organizacyjne kształcenia
w zawodzie
1. Opis pracy w zawodzie
2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu
dydaktyczno-wychowawczego
Plany nauczania
Moduły kształcenia w zawodzie
1. Ekonomiczne i prawne podstawy gospodarowania
Stosowanie przepisów prawa w gospodarowaniu
Gospodarowanie na rynku zasobów, dóbr i usług
Wykonywanie prac biurowych
Zarządzanie zasobami ekonomicznymi
Ewidencja zdarzeń gospodarczych
2. Obsługa klienta
Organizowanie i wyposażanie obiektów handlowych
Identyfikacja zachowań konsumentów
Wykonywanie czynności związanych z procesem
sprzedaży
Prowadzenie rozmowy sprzedażowej w języku obcym
3. Towar jako przedmiot handlu
Określanie czynników wpływających na jakość
towarów
Ustalanie asortymentu handlowego
Realizacja prac związanych z logistyczną obsługą
przedsiębiorstwa handlowego
Zastosowanie programów komputerowych
magazynowo - sprzedażowych
Prowadzenie korespondencji handlowej w języku
obcym
4. Zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie handlowym
Prowadzenie polityki kadrowej w przedsiębiorstwie
handlowym
Zastosowanie programu komputerowego kadrowopłacowego
Prowadzenie korespondencji dotyczącej spraw
osobowych w języku obcym
5. Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa
handlowego
Prowadzenie ksiąg rachunkowych
Gospodarowanie zasobami finansowymi
Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego
2
4
6
6
8
16
19
19
22
26
29
32
35
38
41
43
45
48
51
54
57
60
63
66
68
71
74
77
79
82
86
89
Ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie
sprawozdań finansowych
Obsługa systemu finansowo-księgowego
6. Zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym
Planowanie i analiza działalności handlowej
Wybieranie strategii marketingowej przedsiębiorstwa
handlowego
Kształtowanie wizerunku przedsiębiorstwa
handlowego
Prezentacja przedsiębiorstwa handlowego w języku
obcym
7. Praktyka zawodowa
Prowadzenie działalności handlowej detalicznej
Prowadzenie działalności handlowej hurtowej
Uczestniczenie w procesach organizowania
i zarządzania przedsiębiorstwem handlowym
3
92
95
98
101
103
105
108
111
113
115
117
Wprowadzenie
Celem kształcenia w zawodzie jest przygotowanie absolwenta do
sprawnego wykonywania zadań zawodowych w warunkach
gospodarki rynkowej.
Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga przygotowania
ogólnego, opanowania podstawowych umiejętności zawodowych
oraz ustawicznego kształcenia. Absolwent szkoły powinien
charakteryzować się otwartością, komunikatywnością, wyobraźnią,
zdolnością do ciągłego uczenia się i doskonalenia, a także
umiejętnością oceny swoich możliwości.
Wprowadzenie do systemu szkolnego modułowych programów
nauczania powinno ułatwić ukształtowanie takiej sylwetki
absolwenta.
Kształcenie modułowe umożliwia przygotowanie ucznia do
wykonywania zawodu poprzez realizację celów kształcenia wynikających
z przyszłych zadań zawodowych. W procesie kształcenia modułowego
realizowane są zintegrowane teoretyczno - praktyczne treści
programowe z różnych dyscyplin wiedzy. Układ treści kształcenia
w programie modułowym umożliwia kształtowanie umiejętności
zawodowych różnymi drogami, w tym indywidualnie wybranymi przez
ucznia w zależności od jego potrzeb i możliwości.
Modułowy program nauczania składa się z modułów kształcenia
w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych. Program
jednostki modułowej stanowi element modułu kształcenia w zawodzie,
obejmujący logiczny i możliwy do wykonania wycinek pracy, o wyraźnie
określonym początku i zakończeniu, nie podlegający zwykle dalszym
podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna decyzja.
Programy nauczania są elastyczne, gdyż poszczególne jednostki można
wymieniać, modyfikować, uzupełniać oraz dostosowywać do poziomu
wymaganych umiejętności, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku
pracy.
W strukturze modułowego programu nauczania wyróżnia się:
– założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie,
– plany nauczania,
– programy modułów i jednostek modułowych.
Moduł kształcenia w zawodzie zawiera:
– cele kształcenia,
– wykaz jednostek modułowych,
– schemat układu jednostek modułowych
– literaturę.
Program jednostki modułowej zawiera:
– szczegółowe cele kształcenia,
– materiał nauczania,
4
ćwiczenia,
środki dydaktyczne,
wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki,
propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych
ucznia.
W programie został przyjęty system kodowania modułów i jednostek
modułowych, zawierający następujące elementy:
– symbol cyfrowy zawodu, zgodnie z obowiązującą klasyfikacją
zawodów szkolnictwa zawodowego,
– symbol literowy, oznaczający grupę modułów:
O - dla modułów ogólnozawodowych,
Z - dla modułów zawodowych,
– cyfra arabska dla kolejnego modułu w grupie,
– cyfra arabska dla kolejnej, wyodrębnionej w module, jednostki
modułowej.
Przykładowy zapis kodowania modułu 341[03].O1:
– 341[03]. symbol cyfrowy zawodu technik handlowiec,
– O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Ekonomiczne i prawne
podstawy gospodarowania.
Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej 341[03].O1.01:
– 341[03] - symbol cyfrowy zawodu technik handlowiec,
– O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Ekonomiczne i prawne
podstawy gospodarowania,
– 01 - pierwsza jednostka modułowa wyodrębniona w module.
–
–
–
–
5
I. Założenia programowo-organizacyjne
w zawodzie
kształcenia
1. Opis pracy w zawodzie
Typowe stanowiska pracy
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik handlowiec może być
zatrudniony na średnich szczeblach zarządzania:
– w punktach sprzedaży detalicznej, w hurtowniach i magazynach,
– w przedsiębiorstwach handlowych o różnych formach własności.
Zadania zawodowe
– badanie rynku,
– organizacja procesów sprzedaży i zaopatrzenia,
– obsługa klienta,
– zarządzanie
majątkiem,
finansami
i
zasobami
ludzkimi
w przedsiębiorstwie handlowym,
– wykonywanie prac biurowych,
– prowadzenie ewidencji księgowej przedsiębiorstwa handlowego,
– prowadzenie rozliczeń z ZUS i urzędem skarbowym,
– analiza, planowanie i organizacja działalności firmy handlowej,
– prowadzenie korespondencji służbowej z ZUS, z urzędem skarbowym,
bankami.
Umiejętności zawodowe
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć:
– posługiwać się podstawowymi pojęciami ekonomicznymi, prawnymi
i towaroznawczymi,
– stosować zasady racjonalnego gospodarowania,
– organizować działalność małej firmy handlowej,
– korzystać z różnych źródeł prawa: finansowego, handlowego,
cywilnego i prawa pracy,
– korzystać z literatury fachowej i innych źródeł informacji,
– organizować pracę własną i pracę niewielkich zespołów ludzkich,
– prowadzić negocjacje handlowe,
– posługiwać się językiem obcym w kontaktach z kontrahentami,
– redagować korespondencję handlową w języku polskim i obcym,
– wypełniać dokumenty i sporządzać pisma typowe dla działalności
handlowej,
– sprawnie obliczać i szacować wyniki,
– ewidencjonować, interpretować i analizować typowe operacje
gospodarcze,
6
– wykonywać podstawowe prace bilansowe przy wykorzystaniu środków
technicznych,
– prowadzić rozliczenia z budżetem, instytucjami ubezpieczeniowymi
oraz innymi podmiotami,
– dokonywać
wyboru
najkorzystniejszych
form
działalności
uzupełniającej,
– stosować instrumenty marketingu, w tym organizować i prowadzić
działania reklamowe,
– kształtować właściwe związki i zależności firmy handlowej
z otoczeniem rynkowym,
– kształtować właściwe oddziaływanie jednostki gospodarczej na
środowisko naturalne,
– wykonywać typowe prace związane z planowaniem i analizą
statystyczną,
– przygotowywać i prowadzić proste badania oraz opracowywać wyniki,
– korzystać z materiałów statystycznych i właściwie je interpretować,
– samodzielnie posługiwać się sprzętem komputerowym i jego
oprogramowaniem oraz innymi środkami technicznymi,
– korzystać z informacji o towarach z prospektów, ulotek, poradników
oraz kodów informacyjnych w oparciu o posiadaną wiedzę
towaroznawczą,
– rozpoznawać podstawowe właściwości towarów,
– stosować właściwe metody odbioru jakościowego, przechowywania
i konserwacji towarów,
– przestrzegać przepisów: prawa pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu
– dobry stan zdrowia,
– wysoki poziom aktywności,
– odporność psychiczna,
– zrównoważenie emocjonalne,
– umiejętność samokontroli i samooceny,
– dobra pamięć,
– rzetelność,
– uczciwość w postępowaniu,
– komunikatywność,
– kultura osobista,
– poczucie estetyki,
– dobra prezencja,
– otwartość na innowacje organizacyjno-techniczne,
– gotowość do stałego podnoszenia kwalifikacji.
7
2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktycznowychowawczego
Modułowy program nauczania dla zawodu technik handlowiec, może
być realizowany w czteroletnim technikum oraz w szkole policealnej dla
młodzieży i dla dorosłych.
Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i zawodowe.
Kształcenie
ogólnozawodowe,
poprzez
realizację
modułu
ogólnozawodowego, zapewnia orientację w zawodzie, ułatwia wybór
zawodu lub ewentualne przekwalifikowanie.
Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do
realizacji zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy.
Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej
kształcenia w zawodzie.
Program nauczania zawiera siedem modułów kształcenia w zawodzie.
Każda jednostka modułowa zawiera treści programowe, których realizacja
umożliwia opanowanie umiejętności, niezbędnych do wykonania
określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym nabywaniu
umiejętności zawodowych będzie wykonywanie przez uczniów
ćwiczeń określonych w programach jednostek modułowych.
Ogólnozawodowe treści kształcenia, nawiązujące do kształcenia
ogólnego w zakresie podstaw przedsiębiorczości i kształcenia
ogólnozawodowego w profilu administracyjno-ekonomicznym szkół
ponadgimnazjalnych, zawarte są w module 341[03].O1: Ekonomiczne
i prawne podstawy gospodarowania. Program tego modułu obejmuje
zagadnienia stanowiące podstawę do wprowadzenia modułów
zawodowych dla grupy zawodów ekonomicznych, w tym technika
handlowca.
Pozostałe moduły zawierają treści programowe, które zgodnie
z przyjętą metodologią konstruowania programu wyodrębniono jako
specyficzne dla zawodu technik handlowiec. Treści te odnoszą się do
podstawowych prac w zawodzie. Program nie przewiduje modułów
o charakterze specjalizacyjnym.
Moduł 341[03].Z1 -Obsługa klienta - zawiera zawodowe treści
kształcenia z zakresu obsługi klienta w jednostce handlu detalicznego
i hurtowego, dotyczące: identyfikacji zachowań konsumentów, organizacji
i wyposażania obiektów handlowych, wykonywania czynności związanych
z procesem sprzedaży.
Moduł 341[03].Z2 - Towar jako przedmiot handlu - zawiera zawodowe
treści
kształcenia
obejmujące
zadania
zawodowe
związane
z towaroznawstwem oraz logistyczną obsługą przedsiębiorstwa
handlowego.
Moduł 341[03].Z3 - Zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie handlowymskłada się z jednostek modułowych, w wyniku których doskonalone będą
8
umiejętności
z
zakresu:
prowadzenia
polityki
kadrowej
w przedsiębiorstwie
handlowym,
przestrzegania
przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz prawa
pracy. Treści tego modułu powinny być realizowane dopiero po
zrealizowaniu modułu 341[03].Z1.
Moduł 341[03].Z4 - Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa
handlowego - zawiera zawodowe treści kształcenia obejmujące:
prowadzenie
ksiąg
rachunkowych,
gospodarowanie
zasobami
finansowymi, ewidencjonowanie majątku przedsiębiorstwa handlowego,
ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie sprawozdań finansowych
oraz obsługę systemu finansowo-księgowego.
Moduł 341[03].Z5 - Zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym obejmuje treści kształcenia odnoszące się do planowania i analizy
działalności handlowej, metod analizy strategicznej oraz kształtowania
wizerunku firmy handlowej. Treści tego modułu powinny być realizowane
dopiero po zrealizowaniu modułu 341[03].Z4.
Moduł 341[03].Z6 - Praktyka zawodowa - składa się z jednostek
modułowych,
zawierających
zintegrowane
treści
kształcenia
z wyodrębnieniem następujących obszarów działalności zawodowej
technika handlowca: prowadzenie działalności handlowej oraz organizacja
i zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym.
Szczególnie ważną umiejętnością, niezbędną w pracy technika
handlowca, jest praktyczne wykorzystanie technik informatycznych
podczas wypełniania zadań zawodowych. Kształtowanie umiejętności
związanych z obsługą użytkowych programów komputerowych,
stosowanych w przedsiębiorstwie handlowym, przewidziano w odrębnych
jednostkach:
– 341[03].Z3.02: Zastosowanie programu komputerowego kadrowopłacowego,
– 341[03].Z2.04: Zastosowanie programów komputerowych
magazynowo-sprzedażowych,
– 341[03].Z4.05: Obsługa systemu finansowo-księgowego.
Programy tych jednostek skorelowane są z treściami zawartymi
w modułach, do których wymienione jednostki należą. Ich wyodrębnienie
powinno ułatwić nauczycielom organizację procesu kształcenia. Zajęcia
edukacyjne należy prowadzić w pracowni komputerowej, w warunkach
umożliwiających indywidualną pracę uczniów na komputerze. Zajęcia
mogą być prowadzone także w symulacyjnej firmie handlowej.
W programie przewidziano doskonalenie umiejętności językowych jako
kontynuację procesu kształcenia w gimnazjum. Zadaniem uczących się
będzie doskonalenie sprawności produktywnych, to jest mówienia
i pisania oraz receptywnych, czyli czytania i rozumienia ze słuchu, ale
z uwzględnieniem specyficznego słownictwa zawodowego.
9
W programie zawarte są cztery jednostki modułowe:
– 341[03].Z1.04: Prowadzenie rozmowy sprzedażowej w języku obcym,
– 341[03].Z2.05: Prowadzenie korespondencji handlowej w języku
obcym,
– 341[03].Z3.03: Prowadzenie korespondencji dotyczącej spraw
osobowych w języku obcym,
– 341[03].Z5.04: Prezentacja przedsiębiorstwa handlowego w języku
obcym.
Program poszczególnych jednostek powinien być realizowany w ramach
modułów zawodowych, gdyż stanowi uzupełnienie ich treści
o kompetencje językowe. Program modułu może być również realizowany
przez nauczyciela języka obcego przez dwa semestry, równolegle
do modułów zawodowych.
Wykaz modułów i jednostek modułowych zamieszczono w tabeli.
10
Wykaz modułów i jednostek modułowych
Symbol jednostki
modułowej
341[03].O1.01
341[03].O1.02
341[03].O1.03
341[03].O1.04
341[03].O1.05
341[03].Z1.01
341[03].Z1.02
341[03].Z1.03
341[03].Z1.04
341[03].Z2.01
341[03].Z2.02
341[03].Z2.03
341[03].Z2.04
341[03].Z2.05
341[03].Z3.01
341[03].Z3.02
341[03].Z3.03
341[03].Z4.01
341[03].Z4.02
Zestawienie modułów i jednostek
modułowych
Moduł 341[03].O1
Ekonomiczne i prawne podstawy
gospodarowania
Stosowanie prawa w gospodarowaniu
Gospodarowanie na rynku zasobów, dóbr
i usług
Ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych
Moduł 341[03].Z1
Obsługa klienta
Organizowanie i wyposażanie obiektów
handlowych
Wykonywanie czynności związanych
z procesem sprzedaży
Prowadzenie rozmowy sprzedażowej
w języku obcym
Moduł 341[03].Z2
Towar jako przedmiot handlu
Określanie czynników wpływających na
jakość towarów
Realizacja prac związanych z logistyczną
obsługą przedsiębiorstwa handlowego
magazynowo-sprzedażowych
Prowadzenie korespondencji handlowej
w języku obcym
Moduł 341[03].Z3
Zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie
handlowym
Prowadzenie polityki kadrowej
w przedsiębiorstwie handlowym
Zastosowanie programu komputerowego
kadrowo-płacowego
Prowadzenie korespondencji dotyczącej
spraw osobowych w języku obcym
Moduł 341[03].Z4
Finanse i rachunkowość
11
Orientacyjna
liczba godzin na
realizację
468
70
90
112
90
106
216
40
40
102
34
324
40
66
73
75
70
144
61
67
16
300
67
50
341[03].Z4.03
Ewidencja majątku przedsiębiorstwa
67
handlowego
341[03].Z4.04
Ustalanie wyniku finansowego
50
i sporządzanie sprawozdań finansowych
341[03].Z4.05
Obsługa systemu finansowo-księgowego
66
Moduł 341[03].Z5
168
Zarządzanie przedsiębiorstwem
handlowym
341[03].Z5.01
60
341[03].Z5.02
Wybieranie strategii marketingowej
30
341[03].Z5.03
30
handlowego
341[03].Z5.04
Prezentacja przedsiębiorstwa handlowego
48
w języku obcym
Moduł 341[03].Z6
140
Praktyka zawodowa
341[03].Z6.01
Prowadzenie działalności handlowej
70
detalicznej
341[03].Z6.02
35
hurtowej
341[03].Z6.03
35
i zarządzania przedsiębiorstwem
handlowym
Razem:
1760
Proponowana liczba godzin na realizację programu odnosi się do planu nauczania
w czteroletnim technikum dla młodzieży.
Na podstawie wykazu modułów i jednostek modułowych sporządzono
dydaktyczną mapę programu nauczania dla zawodu.
12
Dydaktyczna mapa programu nauczania
341[03].O1
341[03].O1.02
341[03].O1.01
341[03].O1.03
341[03].O1.04
341[03].O1.05
341[03].Z1
341[03].Z1.01
341[03].Z2
341[03].Z4
341[03].Z2.01
341[03].Z4.01
341[03].Z2.02
341[03].Z4.02
341[03].Z2.03
341[03].Z4.03
341[03].Z2.04
341[03].Z4.04
341[03].Z2.05
341[03].Z4.05
341[03].Z1.02
341[03].Z1.03
341[03].Z1.04
341[03].Z3
341[03].Z3.01
341[03].Z5
341[03].Z3.02
341[03].Z5.01
341[03].Z3.03
341[03].Z5.02
341[03].Z5.03
341[03].Z5.04
341[03].Z5.05
341[03].Z6
341[03].Z6.01
341[03].Z6.02
341[03].Z6.03
13
Dydaktyczna mapa programu nauczania stanowi schemat powiązań
między modułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich
realizacji. Nauczyciel powinien z niej korzystać przy planowaniu zajęć
dydaktycznych. Ewentualna zmiana kolejności realizacji programu
modułów lub jednostek modułowych, powinna być poprzedzona
szczegółową analizą dydaktycznej mapy programu.
Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania powinni
posiadać przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego,
aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz
projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. Nauczyciel
kierujący procesem doskonalenia umiejętności powinien udzielać uczniom
pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją zadań
dydaktycznych,
sterować
tempem
kształtowania
umiejętności
zawodowych, uwzględniając predyspozycje oraz doświadczenia uczniów.
Ponadto, nauczyciele powinni rozwijać u uczniów zainteresowania
zawodem, wskazywać na możliwości dalszego kształcenia, zdobywania
nowych umiejętności zawodowych, a także kształtować właściwe dla
zawodu postawy uczniów, takie jak: komunikatywność, uczciwość,
rzetelność, zamiłowanie do porządku, odpowiedzialność, dokładność
i systematyczność.
Kształcenie modułowe powinno być realizowane następującymi
metodami nauczania, jak: metoda przypadków, sytuacyjna, dyskusji,
przewodniego tekstu, projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Wskazane
jest także wykorzystywanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie
wycieczek do przedsiębiorstw handlowych, sklepów i hurtowni,
magazynów, na targi, wystawy branżowe i giełdy.
Nauczyciel powinien uczestniczyć w organizacji bazy technicznodydaktycznej. Wskazane jest opracowywanie przez nauczycieli
pakietów edukacyjnych, stanowiących dydaktyczną obudowę programów
jednostek modułowych. Pakiety powinny być opracowane zgodnie
z metodologią kształcenia modułowego.
Prowadzenie
zajęć
edukacyjnych
metodami
aktywizującymi
i praktycznymi wymaga przygotowania materiałów dydaktycznych takich
jak: tekst przewodni, instrukcje do metody projektów, karty instruktażowe
do samokształcenia kierowanego.
Projektując
proces
dydaktyczny
należy
przewidzieć
także
samokształcenie uczniów, z wykorzystywaniem materiałów typu:
podręczniki, czasopisma, foldery, normy, instrukcje, poradniki oraz
Internet i pozatekstowych źródeł informacji.
Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest sposób
sprawdzania i oceny osiągnięć uczniów. Wskazane jest prowadzenie
badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych. Sprawdzanie
i ocenianie osiągnięć uczniów wymaga określenia kryteriów i norm oceny,
14
opracowania testów osiągnięć, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny
postępów. Proces oceniania ma służyć nie tylko określeniu poziomu
osiągnięć uczniów w stosunku do wymagań edukacyjnych, ale także
wdrażaniu uczniów do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny.
System oceniania powinien być również wykorzystywany przez
nauczycieli do monitorowania i oceny własnej pracy.
Liczba godzin na realizację programu jednostek modułowych,
zamieszczona w tabelach poszczególnych modułów, ma charakter
orientacyjny. Nauczyciel może dokonywać uzasadnionych zmian, biorąc
pod uwagę wyniki badań diagnostycznych.
Programy jednostek modułowych mogą być realizowane w różnych
formach organizacyjnych, zależnie od realizowanych celów kształcenia:
w systemie klasowo - lekcyjnym, w specjalistycznych pracowniach, w
symulacyjnych
firmach
handlowych
oraz
w przedsiębiorstwach
handlowych.
Uczniowie powinni pracować indywidualnie lub w zespołach 2-3
osobowych. Wskazane jest, żeby zajęcia edukacyjne były prowadzone
w grupach 12-16 osobowych.
Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie technik handlowiec
według modułowego programu nauczania powinna posiadać odpowiednie
warunki lokalowe oraz wyposażenie techniczne i dydaktyczne. Pracownie
dydaktyczne, w których realizowany będzie proces kształcenia, powinny
posiadać:
– stanowiska pracy ucznia wyposażone w komputery, kasy fiskalne oraz
inny niezbędny sprzęt;
– stanowisko pracy nauczyciela wyposażone w sprzęt multimedialny,
– bibliotekę podręczną odpowiadającą potrzebom samodzielnego
i grupowego uczenia się.
Urządzenie stanowisk pracy uczniów powinno być dostosowane do
różnych form organizacyjnych procesu kształcenia.
Wyposażenie poszczególnych pracowni w środki dydaktyczne
zostało określone w programach jednostek modułowych.
15
II. Plany nauczania
Czteroletnie technikum
Zawód: technik handlowiec 341[03]
Podbudowa programowa: gimnazjum
Dla młodzieży
Lp.
Moduły kształcenia
w zawodzie
Liczba godzin
tygodniowo
w czteroletnim
okresie nauczania
Klasy I -IV
Ekonomiczne i prawne
podstawy gospodarowania
2. Obsługa klienta
Zasoby ludzkie
4. w przedsiębiorstwie
handlowym
5.
Zarządzanie
6. przedsiębiorstwem
handlowym
Razem
Praktyka zawodowa: 4 tygodnie
1.
Dla dorosłych
Liczba
Liczba
godzin
godzin
tygodniowo
w czterow czteroletnim
letnim
okresie
okresie
nauczania
nauczania
Semestry I -IV
Forma
Forma
stacjonarna
zaoczna
13
9
164
6
9
4
6
76
114
4
3
51
11
8
138
7
5
87
50
35
630
16
Plan nauczania
Szkoła policealna
Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie.
Dla młodzieży
Lp. Moduły kształcenia w zawodzie
Liczba godzin
tygodniowo
w dwuletnim
okresie
nauczania
Semestry I - IV
Ekonomiczne i prawne
podstawy gospodarowania
2. Obsługa klienta
Zasoby ludzkie
4.
5.
Zarządzanie
6.
przedsiębiorstwem handlowym
Razem
1.
Dla dorosłych
Liczba
Liczba
godzin
godzin
tygodniowo
w dwuletnim
w dwuletnim
okresie
okresie
nauczania
nauczania
Semestry I - IV
Forma
Forma
stacjonarna
zaoczna
13
10
177
6
9
4
7
82
123
4
3
55
11
8
150
7
5
95
50
37
682
17
Plan nauczania
Szkoła policealna
Podbudowa programowa: liceum profilowane, profil ekonomicznoadministracyjny.
Dla młodzieży
Lp.
Moduły kształcenia
w zawodzie
Liczba godzin
tygodniowo
w rocznym
okresie nauczania
Semestry I - II
1.
2.
Obsługa klienta
Zasoby ludzkie
3. w przedsiębiorstwie
handlowym
4.
Zarządzanie
5. przedsiębiorstwem
handlowym
Razem
5
8
Dla dorosłych
Liczba
Liczba
godzin
godzin
tygodniowo
w rocznym
w rocznym
okresie
okresie
nauczania
nauczania
Semestry I - II
Forma
Forma
stacjonarna
zaoczna
4
67
6
108
3
2
41
10
8
135
6
4
81
32
24
432
18
III. Moduły kształcenia w zawodzie
Moduł 341[03].O1
Ekonomiczne i prawne podstawy gospodarowania
1. Cele kształcenia
W
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
posługiwać się podstawowymi pojęciami ekonomicznymi,
określać najważniejsze instytucje podstawowych gałęzi prawa,
korzystać z różnych źródeł prawa,
sporządzać decyzje administracyjne,
podejmować decyzje o wykorzystaniu rzadkich zasobów, wymianie
dóbr i poziomie konsumpcji,
określać zasady zarządzania zasobami ludzkimi,
określać
zasady
gospodarowania
zasobami
rzeczowymi
i finansowymi,
określać wpływ działań marketingowych na funkcjonowanie jednostek
organizacyjnych,
prowadzić ewidencję zdarzeń gospodarczych,
obliczać i analizować podstawowe wielkości ekonomiczne,
interpretować dane statystyczne,
prowadzić korespondencję biurową,
stosować technologię komputerową i informacyjną.
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol
jednostki
modułowej
341[03].O1.01
341[03].O1.02
341[03].O1.03
341[03].O1.04
341[03].O1.05
Razem
Nazwa jednostki modułowej
Stosowanie przepisów prawa
w gospodarowaniu
Gospodarowanie na rynku zasobów, dóbr
i usług
19
Orientacyjna
liczba
godzin
na realizację
70
90
112
90
106
468
3. Schemat układu jednostek modułowych
341[03].O1
Ekonomiczne i prawne podstawy
gospodarowania
341[03].O1.01
Stosowanie przepisów
prawa w gospodarowaniu
341[03].O1.02
Gospodarowanie na rynku
zasobów, dóbr
i usług
341[03].O1.03
Wykonywanie prac
biurowych
341[03].O1.04
Zarządzanie zasobami
ekonomicznymi
341[03].O1.05
Ewidencjonowanie zdarzeń
gospodarczych
4. Literatura
Adamiec M., Kożusznik B.: Zarządzanie zasobami ludzkimi.
Wydawnictwo Akademickie, Kraków 2000
Banaszyk P.: Zasady zarządzania w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo
Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1997
Begg D., Fischer S., Darnbusch R.: Mikroekonomia. PWE, Warszawa
2003
Begg D., Fischer S., Darnbusch R.: Makroekonomia. PWE, Warszawa
2003
Bieńkowska G.: Przedsiębiorczość. Uproszczone formy ewidencji
gospodarczej stosowane w małych firmach. WSiP, Warszawa 2000
20
Biernat B., Grobelna A., Warachim A.: Ćwiczenia z mikroi makroekonomii. Edukator, Wrocław 2003
Cisowski J., Ledwoch K., Rybarska A., Sokoła D., Sokoła A., Soswa K.:
Sam prowadzę własną firmę. INFORMER S.C., Tarnowskie Góry 2000
Duliniec E.: Badania marketingowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem.
PWN, Warszawa 2002
Griffin Rycky W.: Podstawy zarządzania organizacjami. PWN,
Warszawa 2002
Hamrol A., Matura W.: Zarządzanie jakością: teoria i praktyka. PWN,
Warszawa 2002
Holtz I.: Technika doskonalenia jakości. WSiP, Warszawa 1999
Jog. V., Suszyński C.: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa.
Wydawnictwo CIM, Warszawa 1995
Kinel K.: Technika pracy biurowej. Pisanie na klawiaturze komputera.
Cz.1. WSiP, Warszawa 2003
Komosa A.: Praca biurowa. Cz. 1 i 2. Ekonomik s.c., Warszawa 2002
Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik s.c., Warszawa
2002
Kufel J., Siuda W.: Prawo gospodarcze dla ekonomistów. Scriptum,
Poznań 2001
Musiałkiewicz J.: Elementy prawa. Ekonomik s.c., Warszawa 2002
Nasiłowski M.: System rynkowy. Podstawy makro- i mikroekonomii.
PWE, Warszawa 2002
Paczkowski A.: Zarządzanie zasobami ludzkimi: strategia – procesy –
metody. PWE, Warszawa 2003
Safin K.: Zarządzanie małą firmą. Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej, Wrocław 2003
Seidel R.: Prawo i postępowanie administracyjne. Cz. 1. Wydawnictwo
eMPi2, Poznań 2002
Siuda W.: Elementy prawa dla ekonomistów. Scriptum, Poznań 2003
Stefaniak-Piasek E.: Technika pracy biurowej. Praca biurowa. Cz. 2.
WSiP, Warszawa 2003
Żurakowski F.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Zarządzanie. Cz. 1.
WSiP, Warszawa 2003
21
Jednostka modułowa 341[03].O1.01
Stosowanie przepisów prawa w gospodarowaniu
1. Szczegółowe cele kształcenia
W
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
posługiwać się podstawowymi pojęciami prawnymi,
rozróżnić podstawowe gałęzie prawa,
sklasyfikować rodzaje norm i przepisów,
ustalić elementy stosunku prawnego,
sklasyfikować rodzaje zdarzeń prawnych,
zidentyfikować rodzaje wykładni prawa,
scharakteryzować źródła prawa,
przedstawić zakres obowiązywania prawa w czasie i przestrzeni,
ocenić sytuację prawną podmiotów stosunku cywilnoprawnego,
dostosować odpowiednią formę prawną do czynności prawnej,
ocenić skutki niezachowania właściwej formy prawnej,
ustalić warunki skutecznego działania pełnomocnika,
określić przyczyny wygaśnięcia pełnomocnictwa,
scharakteryzować instytucję przedawnienia roszczeń,
określić sposoby nabycia i utraty własności,
określić prawa i obowiązki współwłaścicieli,
scharakteryzować instytucje użytkowania wieczystego,
wyjaśnić znaczenie ksiąg wieczystych,
rozróżnić źródła zobowiązań,
scharakteryzować zasady wykonania zobowiązania,
ustalić skutki niewykonania zobowiązania,
przedstawić sposoby wygaśnięcia zobowiązania,
zaprezentować strukturę administracji publicznej,
sklasyfikować formy działania administracji publicznej,
zaprojektować przebieg postępowania administracyjnego.
2. Materiał nauczania
Prawo w znaczeniu podmiotowym i przedmiotowym. System prawa.
Normy prawne i przepisy prawne.
Stosunki i zdarzenia prawne.
Wykładnia prawa.
Źródła prawa. Obowiązywanie prawa w czasie i przestrzeni.
Podmioty stosunków cywilnoprawnych.
Formy czynności prawnej.
Osoby fizyczne i osoby prawne.
Przedstawicielstwo i pełnomocnictwo.
Przedawnienie roszczeń.
22
Instytucje prawa rzeczowego.
Atrybuty prawa własności.
Źródła
zobowiązań.
Zasady
wykonania
zobowiązań.
Skutki niewykonania zobowiązań. Sposoby wygaśnięcia zobowiązań.
Struktura administracji publicznej. Formy działania administracji
publicznej.
Postępowanie administracyjne.
3. Ćwiczenia
• Określanie rodzaju norm prawnych i przepisów prawnych
na podstawie Kodeksu cywilnego.
• Ustalanie zdarzenia prawnego powodującego określony skutek
prawny.
• Analizowanie procesu legislacyjnego ustawy.
• Dokonywanie wykładni prawa ze względu na sposób jej
przeprowadzenia.
• Ustalanie sytuacji prawnej osoby fizycznej.
• Ocenianie
ważności
i skuteczności
wskazanej
czynności
cywilnoprawnej.
• Dobieranie właściwej formy prawnej do wskazanej czynności
prawnej.
• Sporządzanie pełnomocnictwa ogólnego na podstawie Kodeksu
cywilnego.
• Ustalanie terminów przedawnienia roszczeń.
• Ustalanie sposobu nabycia prawa własności w określonej sytuacji.
• Sporządzanie wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej.
• Ustalanie skutków niewykonania lub nienależytego wykonania
zobowiązania.
• Ustalanie sposobów naprawienia szkody spowodowanej czynem
niedozwolonym.
• Sporządzanie umowy sprzedaży.
• Sporządzanie
decyzji
administracyjnej
w sprawie
wydania
zezwolenia.
4. Środki dydaktyczne
Materiały źródłowe: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, kodeksy
z komentarzem, ustawy, rozporządzenia, akty prawa miejscowego,
orzecznictwo sądowe i gospodarcze.
Dzienniki Ustaw, Monitory Polskie, dzienniki resortowe i wojewódzkie.
Wzory pism z zakresu prawa.
Czasopisma i wydawnictwa prawne.
23
Programy
komputerowe,
filmy
i administracji.
Techniczne środki kształcenia.
edukacyjne
5. Wskazania
jednostki
do
metodyczne
z zakresu
realizacji
prawa
programu
Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwracać
uwagę na kształtowanie umiejętności myślenia w kategoriach prawnych,
analizowania i interpretowania norm prawnych oraz odwoływania się do
tekstów źródłowych. Należy podkreślać, że wiedza z zakresu prawa
umożliwia zrozumienie mechanizmów funkcjonowania państwa i jest
potrzebna do uczestniczenia w życiu społeczno-gospodarczym.
Ze względu na specyficzną terminologię prawną, celowe jest
zastosowanie metod podających (wykład informacyjny, pogadanka) oraz
w szerokim zakresie metod aktywizujących, takich jak: dyskusja
dydaktyczna, metoda przypadków, metoda sytuacyjna. Dla osiągnięcia
celów kształcenia jednostki należy również zaplanować ćwiczenia
praktyczne z wykorzystaniem tekstów źródłowych. Zajęcia edukacyjne
powinny
odbywać
się
w
grupach
15
osobowych,
w pracowni wyposażonej w literaturę, teksty źródłowe, wzory pism,
formularze i druki, filmy edukacyjne, a także w komputery
z odpowiednim oprogramowaniem. Wskazane jest organizowanie
wycieczek do organów administracji i sądów.
6. Propozycje metod sprawdzania
edukacyjnych ucznia
i
oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie określonych kryteriów.
Kryteria oceniania powinny uwzględniać założone cele kształcenia oraz
aktywność
uczniów
na
zajęciach,
umiejętność
współpracy
w grupie, umiejętność posługiwania się terminologią prawniczą oraz
twórczego myślenia.
Proces oceniania powinien obejmować:
– diagnozę programu,
– sprawdzanie poziomu wiedzy ucznia przed przystąpieniem
do realizacji p postępów uczniów w nauce w toku realizacji programu
oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu celów kształcenia,
– sprawdzanie wiadomości i umiejętności po zrealizowaniu programu.
24
Do sprawdzenia osiągnięć szkolnych uczniów można wykorzystać
następujące metody:
– sprawdzian ustny w formie pytań i dyskusji,
– sprawdzian pisemny: krótka wypowiedź na piśmie lub rozwiązanie
zadania problemowego,
– ukierunkowaną obserwację czynności ucznia: w czasie wykonywania
ćwiczeń, należy zwrócić uwagę na dobór źródeł prawa, interpretację
przepisów oraz stosowanie specyficznych form wypowiedzi
i konstrukcji zapisów w dokumentach prawnych,
– testy osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi, z luką
i wielokrotnego wyboru.
W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.
25
Gospodarowanie na rynku zasobów, dóbr i usług
W
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
wyjaśnić konieczność dokonywania wyborów ekonomicznych,
podać przykłady kosztów alternatywnych dokonywanych wyborów,
podjąć decyzję ekonomiczną w procesie produkcji, wymiany
i konsumpcji,
scharakteryzować sposoby rozwiązywania problemów niedoboru
w różnych systemach ekonomicznych,
wykazać współzależność działających na rynku podmiotów
gospodarczych,
wyjaśnić zasadność równowagi odpływów płatności z dopływami do
ruchu okrężnego produktu i dochodu,
wyjaśnić mechanizm funkcjonowania rynku,
uzasadnić, że decyzje producenta w zakresie zmiany ceny zależą od
elastyczności popytu,
uzasadniać, że decyzje konsumenta w zakresie dokonywania zakupu
zależą od elastyczności podaży,
uzasadnić konieczność równoważenia rynku,
wskazać konsekwencje zachwiania równowagi gospodarczej,
dokonać interpretacji wskaźników opisujących skutki zachwiania
równowagi gospodarczej,
uzasadnić potrzebę ingerencji rządu i Banku Centralnego w procesy
gospodarcze,
wykazać wpływ instrumentów polityki fiskalnej i monetarnej
na decyzje podmiotów gospodarczych,
wykazać znaczenie wymiany międzynarodowej dla gospodarki Polski,
określić znaczenie unijnych funduszy strukturalnych i spójności dla
rozwoju społeczno-gospodarczego kraju.
2. Materiał kształcenia
Wybór i koszt alternatywny.
Decyzje konsumentów i producentów w procesie gospodarowania.
Systemy ekonomiczne.
Obieg okrężny produktu i dochodu.
Odpływy i dopływy płatności.
Mierzenie efektów działalności gospodarczej.
Produkt Krajowy Brutto.
Mechanizm funkcjonowania rynku.
Elastyczność popytu i podaży. Równowaga rynkowa.
26
Zachwianie równowagi rynkowej i jego konsekwencje.
Bezrobocie i inflacja.
Ingerencja rządu i Banku Centralnego w procesy gospodarcze. Polityka
fiskalna i monetarna.
Ekonomia gospodarki otwartej.
Jednolity rynek europejski. Fundusze strukturalne i spójności.
3. Ćwiczenia
• Dokonanie wyboru ekonomicznego.
• Alokacja zasobów ekonomicznych w różnych systemach społecznogospodarczych.
• Projektowanie transakcji kupna-sprzedaży zasobów i dóbr.
• Analizowanie dynamiki Produktu Krajowego Brutto.
• Wyznaczanie ceny równowagi na przykładzie określonego produktu.
• Analizowanie działania mechanizmu rynkowego, powstawania
nadwyżki i niedoboru na przykładzie określonego produktu.
• Interpretacja wskaźników elastyczności popytu.
• Obliczanie przychodów producentów przy zmianach cen przy popycie
elastycznym i nieelastycznym.
• Analizowanie lokalnego i krajowego rynku pracy z wykorzystaniem
współczynników aktywizacji zawodowej, zatrudnienia i stopy
bezrobocia.
• Obliczanie i interpretacja wskaźnika cen towarów i usług
konsumpcyjnych.
• Analizowanie korzyści i kosztów inflacji.
• Ustalanie struktury i analizowanie dynamiki dochodów i wydatków
państwa na podstawie danych statystycznych.
• Analizowanie bilansu płatniczego Polski.
Zestawy: foliogramów, filmów dydaktycznych.
Materiały źródłowe: czasopisma ekonomiczne i prawne, roczniki
statystyczne.
Opisy zdarzeń, gier dydaktycznych, scenariusze inscenizacji.
Zestawy ćwiczeń dla ucznia.
27
5. Wskazania
jednostki
metodyczne
do
realizacji
programu
Program nauczania jednostki modułowej porządkuje wiedzę uczniów
o funkcjonowaniu gospodarki, nabytą na zajęciach z różnych
przedmiotów ogólnokształcących. Wiedza ta ułatwi im kształtowanie
umiejętności analizowania i interpretowania tych kategorii, procesów i
zjawisk gospodarczych, które będą niezbędne przy podejmowaniu
decyzji o wykorzystaniu rzadkich zasobów, wymianie dóbr i poziomie
konsumpcji. Nabyte w czasie realizacji programu wiadomości
i umiejętności stanowią podstawę do osiągnięcia celów innych jednostek
modułowych, modułu ogólnozawodowego oraz modułów zawodowych.
Dominującymi metodami nauczania powinny być metody
aktywizujące, takie jak: metoda przypadków, sytuacyjna, gier
dydaktycznych (symulacyjnych i decyzyjnych), inscenizacji, dyskusji
dydaktycznej oraz metody praktyczne: ćwiczenia praktyczne i metoda
projektów.
Szczególnej uwadze poleca się metodę projektów dającą możliwość
doskonalenia, poszerzania i dopełniania nie tylko celów kształcenia
ogólnozawodowego, ale i ponadzawodowego, w szczególności:
rozwiązywania
problemów
w twórczy
sposób,
poszukiwania,
porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz
współpracy w zespole. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w 15
osobowych grupach.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Zagadnienia zawarte programie jednostki modułowej były
przedmiotem rozważań we wcześniejszych etapach edukacyjnych.
Dlatego konieczne jest przeprowadzenie badań diagnozujących, na
podstawie, których możliwe będzie zaplanowanie zajęć edukacyjnych
stosownie do poziomu wiedzy i umiejętności uczniów.
Badania kształtujące, określające aktualny poziom wiedzy
i umiejętności uczniów, mogą być prowadzone z zastosowaniem
różnych form prac pisemnych (testy osiągnięć szkolnych, opisy,
raporty), ustnych (wypowiedzi ustne uczniów podczas pogadanki lub
dyskusji), albo na podstawie obserwacji wykonanych ćwiczeń
i projektów.
W czasie obserwacji należy zwracać uwagę na inicjatywę
i aktywność uczniów oraz umiejętność współpracy w zespole. Ocena
poziomu umiejętności wymaga od nauczyciela przygotowania,
odpowiednich kryteriów oceny.
28
W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– określić stanowiska pracy biurowej w jednostce organizacyjnej,
– zorganizować stanowisko pracy biurowej z zastosowaniem zasad
ergonomii,
– zastosować ogólne zasady formułowania i formatowania pism,
– sporządzić pisma z zastosowaniem metody mnemotechnicznej,
– sporządzić pisma w różnych układach graficznych,
– wykonać czynności związane z przyjmowaniem korespondencji,
– zastosować biurowe urządzenia techniczne,
– odebrać i przekazać informacje za pomocą poczty elektronicznej,
– wykonać prace biurowe zgodnie z przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Struktura organizacyjna jednostki.
Stanowiska pracy biurowej. Biurowe urządzenia techniczne.
Bezpieczeństwo i higiena pracy biurowej.
Ergonomia pracy.
Metoda mnemotechniczna.
Klasyfikacja pism biurowych.
Układy graficzne tekstów.
Elementy pisma i ich rozmieszczenie.
Zasady redagowania pism.
3. Ćwiczenia
• Projektowanie stanowiska pracy biurowej zgodnie z wymaganiami
ergonomii.
• Analizowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy biurowej.
• Zapisywanie i znakowanie pism w dzienniku podawczym.
• Doskonalenie biegłości pisania metodą mnemotechniczną.
• Opracowywanie i edytowanie pism w układzie graficznym: blokowym,
a linea, a linea z interlinią.
• Odbiór i przekaz informacji pocztą elektroniczną.
• Analizowanie instrukcji obsługi biurowych urządzeń technicznych.
• Obsługa biurowych urządzeń technicznych.
29
Teksty przewodnie.
Wzory pism i układów graficznych tekstów.
Instrukcje obsługi biurowych urządzeń technicznych.
Urządzenia techniczne: telefon, faks, kserokopiarka, niszczarka.
Programy komputerowe.
Techniczne środki kształcenia: maszyny do pisania, komputery.
5. Wskazania
jednostki
metodyczne
do
realizacji
programu
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest przygotowanie
uczniów do wykonywania podstawowych prac biurowych.
Program jednostki modułowej powinien być realizowany metodami
praktycznymi z szerokim zastosowaniem metody tekstu przewodniego
oraz ćwiczeń praktycznych połączonych z pokazem. Zajęcia edukacyjne
powinny być prowadzone w pracowni symulacyjnej, wyposażonej
w nowoczesny sprzęt biurowy i środki łączności, w grupach 8 -10
osobowych. Uczniowie powinni wykonywać ćwiczenia indywidualnie.
Metody podające, takie jak: wykład informacyjny i pogadanka mogą być
zastosowane przy omawianiu wymagań ergonomii oraz przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, w pierwszej fazie realizacji programu
jednostki.
Umiejętności, określone w programie jednostki, będą doskonalone
podczas realizacji programów innych jednostek modułowych zawartych
w module ogólnozawodowym i modułach zawodowych.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie w trakcie realizacji programu jednostki
modułowej ma na celu dostarczenie informacji dotyczących zakresu
i poziomu realizacji celów kształcenia oraz rozpoznawanie trudności
w osiąganiu tych celów. Przewidziana w programie nauczania duża
ilość ćwiczeń wymaga, aby ocenianiu podlegały umiejętności
praktyczne, a zwłaszcza: organizacja stanowiska pracy, sprawność
obsługi urządzeń oraz przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy. Ocena umiejętności praktycznych powinna być
dokonywana na podstawie obserwacji pracy uczniów podczas
wykonywania zadań.
Celowe jest włączenie do badań sumatywnych oceny zawartości teczki
osiągnięć ucznia, w której powinny być zgromadzone następujące jego
prace: projekt stanowiska pracy biurowej, zestaw pism w różnych
30
sprawach, opracowanych
graficznych.
i
zredagowanych
31
w
różnych
formach
W
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
określić istotę i cele zarządzania,
scharakteryzować podstawowe funkcje i zakres zarządzania,
scharakteryzować współczesne techniki zarządzania,
określić etapy zarządzania,
scharakteryzować strategie zarządzania,
określić rolę marketingu w zarządzaniu strategicznym,
scharakteryzować style zarządzania i kierowania,
określić związki między strategiami zarządzania zasobami
rzeczowymi, ludzkimi, finansowymi a efektami ekonomicznymi,
określić znaczenie zarządzania jakością,
scharakteryzować systemy zarządzania jakością,
posłużyć się dokumentacją systemów zarządzania jakością,
rozróżnić miary statystyczne,
zastosować obliczenia statystyczne w procesie podejmowania
decyzji,
przeprowadzić analizę efektywności ekonomicznej jednostki
organizacyjnej z uwzględnieniem wskaźników statystycznych.
Istota i cele zarządzania. Funkcje i zakres zarządzania.
Etapy zarządzania.
Style zarządzania i kierowania.
Współczesne techniki zarządzania.
Rola marketingu w zarządzaniu strategicznym.
Zarządzanie zasobami rzeczowymi, ludzkimi i finansowymi.
Kierowanie pracą zespołu. Cechy dobrego menedżera.
Zarządzanie jakością.
Jakość jako sfera prac prawno – organizacyjnych.
Systemy zarządzania jakością.
Dokumentacja systemu zarządzania jakością.
Podstawowe miary statystyczne.
Zastosowanie wskaźników statystycznych.
Znaczenie obliczeń statystycznych w procesie podejmowania decyzji.
3. Ćwiczenia
• Określanie cech menedżera.
• Rozróżnianie stylów kierowania.
32
•
•
•
•
•
•
Analizowanie dokumentacji zarządzania jakością.
Określanie czynników wpływających na decyzje konsumenta.
Obliczanie podstawowych miar statystycznych.
Graficzna prezentacja wyników obliczeń statystycznych.
Interpretacja wskaźników statystycznych.
Analizowanie efektywności ekonomicznej jednostki organizacyjnej
z zastosowaniem wskaźników statystycznych.
Plansze.
Zestaw foliogramów.
Materiały źródłowe: przykładowe dokumentacje (lub ich elementy)
systemów zarządzania jakością.
Zestaw ćwiczeń dla ucznia.
Programy komputerowe do obliczeń statystycznych.
5. Wskazania
jednostki
metodyczne
do
realizacji
programu
Zagadnienia ujęte w programie jednostki mają charakter ogólny. Ich
uszczegółowienie i usystematyzowanie przewidziane jest w trakcie
realizacji programów jednostek modułowych zawartych w modułach
zawodowych. Podczas realizacji programu jednostki należy zwrócić
uwagę na rolę zarządzania w procesie gospodarowania zasobami, ze
szczególnym uwzględnieniem zarządzania jakością. Wskazane jest
kształtowanie umiejętności wykorzystywania miar statystycznych
i działań marketingowych w procesie podejmowania decyzji.
Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone aktywizującymi
metodami nauczania. Szczególnie polecane są metody: przypadków,
sytuacyjna, projektów oraz różne odmiany dyskusji dydaktycznych.
Celowe jest również zastosowanie specyficznych dla prac
wdrożeniowych z zakresu jakości, narzędzi i technik rozwiązywania
problemów.
Ćwiczenia z zakresu obliczeń statystycznych oraz prezentacji
wyników tych obliczeń technikami komputerowymi, powinny odbywać
się w grupach 10 – 15 osobowych w pracowni komputerowej
z indywidualnym dostępem ucznia do komputera.
33
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno odbywać się
systematycznie na podstawie określonych kryteriów. Poziom
umiejętności uczniów w posługiwaniu się programami komputerowymi
stosowanymi do obliczeń statystycznych i graficznej prezentacji
wyników, sprawdzamy w początkowej fazie realizacji programu.
Do sprawdzenia osiągnięć ucznia można zastosować następujące
metody:
– sprawdzian ustny - może być przeprowadzony w formie pytań
i dyskusji w celu sprawdzenia umiejętności posługiwania się
terminologią ekonomiczną oraz właściwego argumentowania
i wnioskowania,
– sprawdzian pisemny - wypowiedź pisemna, np.: na temat systemów
zarządzania jakością,
– obserwację czynności uczniów w czasie wykonywania zadań
praktycznych.
Podczas oceniania należy uwzględnić również: aktywność uczniów
w czasie zajęć, sposób prezentowania wytworów pracy indywidualnej
i grupowej.
Jako badanie sumatywne można zastosować metodę projektów
w ramach, której uczniowie dokonają interpretacji wskaźników
statystycznych i na ich podstawie ocenią efektywność ekonomiczną
jednostki organizacyjnej.
34
– określić
uregulowania
prawne
dotyczące
prowadzenia
rachunkowości,
– posłużyć się podstawową terminologią z zakresu rachunkowości,
– określić nadrzędne zasady rachunkowości,
– rozróżnić typy operacji gospodarczych,
– sporządzić dowody księgowe,
– zastosować procedury przygotowania dowodów do księgowania,
– dokonać archiwizacji dowodów księgowych,
– określić źródła przychodów,
– sklasyfikować koszty według układu rodzajowego,
– określić koszty jednostkowe,
– ustalić cenę sprzedaży,
– przeprowadzić inwentaryzację zapasów,
– zaewidencjonować przychody i koszty uzyskania przychodów
w podatkowej księdze przychodów i rozchodów,
– ustalić podatek dochodowy od osób fizycznych,
– dokonać zapisów w rejestrze zakupów i sprzedaży VAT,
– rozliczyć podatek VAT,
– obliczyć wynagrodzenia pracowników,
– sporządzić listę płac,
– przeprowadzić ewidencję gospodarczą z zastosowaniem programu
komputerowego dla podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz
ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
– sporządzić deklaracje ZUS i podatkowe przy pomocy programów
komputerowych.
Podstawy prawne prowadzenia rachunkowości.
Zakres podmiotowy rachunkowości.
Typy operacji gospodarczych.
Dokumentacja księgowa.
Inwentaryzacja: cel, zasady, dokumentacja.
Źródła przychodów.
Klasyfikacja kosztów według rodzajów. Kalkulacja.
Podatek dochodowy od osób fizycznych. Podatek VAT.
Rozliczenia dotyczące wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych.
35
Ewidencja gospodarcza uproszczona: podatkowa księga przychodów
i rozchodów, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
3. Ćwiczenia
•
•
•
•
•
•
Przeprowadzanie inwentaryzacji zapasów.
Sporządzanie dowodów księgowych.
Kontrolowanie i archiwizacja dowodów księgowych.
Sporządzanie imiennych kart przychodów pracowników.
Sporządzanie listy płac.
Ewidencjonowanie operacji gospodarczych w podatkowej księdze
przychodów i rozchodów.
• Prowadzenie rejestru zakupów i sprzedaży VAT.
• Sporządzanie deklaracji ZUS i deklaracji podatkowej.
• Ewidencjonowanie przychodów w celu opodatkowania ich ryczałtem
od przychodów ewidencjonowanych.
Przepisy prawa podatkowego.
Druki dokumentów i deklaracji podatkowych i ZUS.
Arkusze spisu z natury.
Wzór ewidencji przychodów ewidencjonowanych.
Księga przychodów i rozchodów.
Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Ewidencja wyposażenia.
Ewidencja przebiegu pojazdów.
Rejestry zakupów i sprzedaży VAT.
Imienne karty przychodów pracowników.
Listy płac.
Programy
komputerowe
dotyczące
prowadzenia
ewidencji
uproszczonej.
5. Wskazania
jednostki
metodyczne
do
realizacji
programu
Celem realizacji programu jednostki jest przygotowanie uczniów do
prowadzenia uproszczonych form rachunkowości. Ćwiczenia z zakresu
ewidencji zdarzeń gospodarczych należy ograniczyć do ewidencji
uproszczonej w formie księgi przychodów i rozchodów, ryczałtu
przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej. Wskazane jest
prowadzenie ewidencji z zastosowaniem programów komputerowych.
36
Szczególną uwagę należy zwracać na pracę z dokumentami
księgowymi. Uczniowie powinni opanować umiejętność posługiwania się
nimi w ewidencji i rozliczeniach z ZUS i urzędem skarbowym.
Osiągnięcie zaplanowanych celów kształcenia możliwe będzie pod
warunkiem wykonania przez uczniów wskazanych ćwiczeń. Treść
ćwiczeń powinna odzwierciedlać rzeczywiste zdarzenia gospodarcze.
Wykonywanie przez uczniów ćwiczeń powinno być poprzedzone
pokazem.
Zajęcia powinny odbywać się w nowocześnie wyposażonej pracowni,
w
której oprócz komputerów z oprogramowaniem finansowoksięgowym, powinny znajdować się zestawy druków i dokumentów,
literatura oraz odpowiednie przepisy z zakresu prawa podatkowego.
Ćwiczenia należy prowadzić w grupach 15 osobowych, z dostępem
każdego ucznia do komputera.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się według
określonych kryteriów, w trakcie i na zakończenie realizacji programu
jednostki modułowej.
W procesie sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy
zwracać uwagę na ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych oraz
prowadzenie rozliczeń z tytułu wynagrodzeń, podatków i ubezpieczeń
społecznych.
Ocena zakresu i poziomu realizacji programu może być dokonywana na
podstawie sprawdzianów ustnych, sprawdzianów pisemnych oraz
obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań.
Ocena sumatywna powinna uwzględniać wyniki sprawdzianów oraz
efekty i jakość wykonanych zadań.
Sumatywnej oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów można także
dokonać na podstawie analizy tak zwanego portfolio, czyli teczki
osiągnięć, w której gromadzone są wytwory pracy ucznia oraz
kwestionariusze oceny i samooceny za poszczególne zadania
wykonywane przez ucznia w trakcie realizacji jednostki modułowej.
Należy podkreślić, że konsekwentne stosowanie tej metody
przygotowuje ucznia do przyjmowania odpowiedzialności za własną
pracę, szczególnie istotnej w wypełnianiu zadań zawodowych z zakresu
rachunkowości.
37
Moduł 341[03].Z1
Obsługa klienta
1. Cele kształcenia.
– wykorzystywać wiedzę z psychologii w kontaktach z klientami,
– stosować środki komunikacji interpersonalnej w kontaktach
z klientami,
– posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu handlu,
– wyodrębniać segmenty rynku,
– prowadzić badania marketingowe,
– prowadzić negocjacje z klientami i kontrahentami,
– posługiwać się językiem obcym podczas rozmowy sprzedażowej,
– stosować zasady racjonalnej organizacji pracy,
– organizować proces sprzedaży w handlu detalicznym i hurtowym,
– prowadzić racjonalną gospodarkę zapasami,
– określać funkcje obiektów handlowych,
– posługiwać się nowoczesnymi urządzeniami, sprzętem technicznym
i urządzeniami biurowymi podczas działalności handlowej,
– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
Symbol jednostki
modułowej
341[03].Z1.01
341[03].Z1.02
Organizowanie i wyposażanie obiektów
handlowych
Wykonywanie czynności związanych
z procesem sprzedaży
Prowadzenie rozmowy sprzedażowej
w języku obcym
Razem
341[03].Z1.03
341[03].Z1.04
38
Orientacyjna
liczba godzin na
realizację
40
40
102
34
216
341[03].Z1
Obsługa klienta
341[03].Z1.01
Organizowanie i wyposażanie
obiektów handlowych
341[03].Z1.02
Identyfikacja zachowań
konsumentów
341[03].Z1.03
Wykonywanie czynności
związanych z procesem
sprzedaży
341[03].Z1.04
Prowadzenie rozmowy
sprzedażowej w języku obcym
4. Literatura
Cialdini R.: Wywieranie wpływu na ludzi. Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne, Gdańsk 1999
Cox R. Brittain.: Zarządzanie sprzedażą detaliczną. PWE, Warszawa
2000
Chwałek J.: Nowoczesny sklep. WSiP, Warszawa 2002
Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. WSiP, Warszawa
2003
Garbarski L.: Zrozumieć nabywcę. PWE, Warszawa 1999
Gordon J.H.: Relacje z klientem. Marketing partnerski. PWE. Warszawa
2001
Komosa A.: Ekonomika i organizacja firmy handlowej. Ekonomik s.c.,
Warszawa 2002
Komosa A.: Organizacja sprzedaży. Ekonomik s.c., Warszawa 2002
Mazurek-Łopacińska K.: Zachowania nabywców jako podstawa strategii
marketingowej. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław 1997
Scheh G.: Profesjonalny sprzedawca. Dom Wydawniczy ABC, Kraków
2001
39
Storbacka K, Lehitinen J.R.: Sztuka budowania trwałych związków
z klientami. Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2001
Światowy G:. Zachowania nabywców. Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej, Wrocław 1994
Zachowania konsumenckie. Teoria i praktyka. Redakcja Naukowa Jerzy
Woś, Akademia Ekonomiczna, Poznań 2003
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.
40
Jednostka modułowa 341[03].Z1.01
Organizowanie i wyposażanie obiektów handlowych
− dokonać klasyfikacji podmiotów gospodarczych funkcjonujących
w handlu,
− sporządzić schemat organizacyjny przedsiębiorstwa handlowego,
− określić rodzaje obiektów handlowych,
− scharakteryzować funkcje obiektów handlowych,
− sporządzić umowę najmu i dzierżawy lokalu handlowego,
− zaprojektować salę sprzedaży detalicznej,
− posłużyć się nowoczesnym sprzętem technicznym,
− zaprojektować wnętrze magazynu hurtowego,
− zaplanować uzupełniającą działalność produkcyjną i usługową,
− zastosować przepisy bezpieczeństwa, higieny pracy, ochrony
środowiska dotyczące funkcjonowania obiektów handlowych,
− zastosować wymagania ergonomii.
Istota handlu, jego zadania i klasyfikacja.
Przedsiębiorstwo handlowe i jego zadania.
Klasyfikacja podmiotów gospodarczych prowadzących działalność
handlową.
Organizacja przedsiębiorstwa handlowego.
Rodzaje i charakterystyka obiektów handlowych.
Oddziaływanie konkurencji na kształtowanie się nowych form handlowych.
Formy i funkcje handlu detalicznego.
Lokal sklepowy. Standard wyposażenia. Umowa najmu i dzierżawy.
Formy i funkcje handlu hurtowego.
Magazyny i ich lokalizacja. Wyposażenie magazynów.
Formy działalności gospodarczej uzupełniające działalność handlową.
3. Ćwiczenia
• Dokonywanie podziału podmiotów gospodarczych.
• Sporządzanie
schematu
organizacyjnego
przedsiębiorstwa
handlowego.
• Sporządzanie umowy najmu i dzierżawy lokalu sklepowego.
• Projektowanie wnętrza sklepu.
• Projektowanie wnętrza magazynu handlowego.
• Planowanie działalności uzupełniającej handel.
41
Schematy, plansze, foliogramy.
Materiały źródłowe: przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony
przeciwpożarowej
i
ochrony
środowiska
dotyczące
funkcjonowania obiektów handlowych.
Katalogi mebli sklepowych i wyposażenia magazynów.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Realizując program jednostki modułowej: Organizacja i wyposażanie
obiektów handlowych, należy zwracać szczególną uwagę na wynikające
z postępu technicznego zmiany zachodzące w wyposażeniu sklepów
i magazynów. Uczniowie powinni zapoznać się z nowoczesnymi, dobrze
wyposażonymi placówkami handlowymi uczestnicząc w wycieczkach
połączonych z pokazem obsługi środków technicznych.
W procesie nauczania - uczenia się, zalecane są aktywizujące oraz
praktyczne metody nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem metody
projektów, która może być zastosowana przy planowaniu wnętrza sklepu
i wnętrza magazynu handlowego.
Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w 15 osobowych
grupach, z możliwością korzystania z techniki komputerowej i technologii
informacyjnej.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Ze względu na problemowy charakter zagadnień zawartych w
materiale jednostki modułowej, sprawdzanie postępów edukacyjnych
uczniów powinno opierać się na obserwacji ich pracy w trakcie
wykonywania ćwiczeń praktycznych i aktywności podczas dyskusji
dydaktycznych. Ocenie powinny również podlegać umiejętności:
wyszukiwania i przetwarzania informacji, prawidłowość wnioskowania,
terminowość wykonania wskazanych zadań praktycznych.
Niezbędne jest również zaplanowanie badań sumatywnych. Jako
narzędzia pomiaru do tych badań można zastosować test składający się
z zadań wielokrotnego wyboru oraz kartę oceny prac projektowych.
42
– scharakteryzować proces komunikacji interpersonalnej,
– zidentyfikować motywy zachowań konsumentów,
– wykorzystać prawidłowości związane z motywami zachowań
konsumentów,
– przeprowadzić efektywne rozmowy, dyskusje i negocjacje z klientami,
– zaplanować i przygotować badania marketingowe,
– przeprowadzić badanie marketingowe zachowań konsumentów,
– wyodrębnić segmenty rynku na podstawie różnych kryteriów.
Proces komunikacji. Rodzaje komunikacji. Komunikacja werbalna
i niewerbalna. Zakłócenia w procesie porozumiewania się.
Typy i cechy osobowości. Pojęcie motywu i motywacji. Temperament.
Typologia i charakterystyka temperamentu.
Istota i uwarunkowania negocjacji. Techniki i przebieg negocjacji.
Analiza potrzeb i zachowań nabywców. Uwarunkowania procesu zakupu.
Wpływ czynników demograficznych, ekonomicznych, socjologicznych
i kulturowych na decyzje konsumentów.
Badania marketingowe. Segmentacja rynku. Typologia konsumentów.
Kultura osobista sprzedawcy.
Wizerunek profesjonalnego sprzedawcy.
3. Ćwiczenia
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Określanie cech profesjonalnego sprzedawcy.
Nawiązywanie kontaktów, stosowanie form grzecznościowych.
Charakteryzowanie różnych zachowań klientów.
Prowadzenie negocjacji w warunkach symulacyjnych.
Prowadzenie rozmów z klientami w warunkach symulacyjnych.
Dokonywanie oceny własnych cech jako negocjatora.
Konstruowanie kwestionariusza ankiety do badań marketingowych.
Przeprowadzenie badań marketingowych wybranymi technikami.
Opracowanie prognozy rynkowej na podstawie wyników badań
marketingowych.
• Określanie kryteriów segmentacji rynku wybranego produktu.
43
Foliogramy, plansze, schematy.
Foldery, plakaty, informatory.
Opisy zdarzeń, scenariusze inscenizacji.
Filmy edukacyjne, nagrania magnetofonowe.
Program jednostki modułowej „Identyfikacja zachowań konsumentów”
stanowi podstawę do kształtowania umiejętności analizowania
i modelowania zachowań konsumentów. Ponieważ wiedza z tego zakresu
stanowi główny element strategii przedsiębiorstw działających na rynku,
nauczyciel powinien zachęcać uczniów do pogłębiania tej wiedzy drogą
samokształcenia, przy wykorzystaniu różnych źródeł informacji.
W procesie nauczania-uczenia się powinny być zastosowane
aktywizujące metody nauczania, a zwłaszcza: metoda przypadków,
symulacyjna, projektów, inscenizacji oraz dyskusji dydaktycznych. Metody
aktywizujące dają uczniowi możliwość uczestnictwa w wymianie
poglądów, wypowiadania własnych opinii, analizowania, wartościowania
omawianych zjawisk oraz wskazywania optymalnych rozwiązań. Tworzy
to podstawy do kształtowania takich cech jak: umiejętność oceniania,
wartościowania, analizowania, wysuwania własnych opinii i wniosków.
Wskazane jest także organizowanie spotkań z psychologiem,
pracownikami marketingu i handlu.
Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni
wyposażonej w nowoczesny sprzęt multimedialny, w grupach do 15-osób.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć
informacji dotyczących zakresu i poziomu realizacji celów określonych
w jednostce modułowej.
Ze względu na społeczny i wychowawczy charakter kształtowanych
umiejętności sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
głównie poprzez obserwację ich zachowań w czasie wykonywania
ćwiczeń z zakresu komunikacji interpersonalnej.
Jako badanie sumatywne można zastosować sprawdzenie i ocenianie
projektu z zakresu planowania i prowadzenia badań marketingowych.
Projekt ten, z uwagi na szeroki zakres podejmowanych działań, powinien
być wykonany przez grupę uczniów. W tym przypadku nauczyciel,
w uzgodnieniu z uczniami, powinien określić sposób oceny udziału
każdego ucznia w wykonaniu projektu.
44
Wykonywanie czynności związanych z procesem sprzedaży
– posłużyć się pojęciami z zakresu handlu i towaroznawstwa,
– zorganizować stanowisko pracy,
– zorganizować proces sprzedaży detalicznej i hurtowej,
– dobrać i zastosować formę sprzedaży odpowiednio do asortymentu
towarowego,
– przeprowadzić rozmowy sprzedażowe,
– określić prawa konsumenta,
– przeprowadzić postępowanie reklamacyjne,
– udzielić porady dotyczącej sprzedawanego towaru, w tym zaoferować
towary komplementarne i substytucyjne,
– zastosować różne formy aktywizacji sprzedaży,
– zarejestrować sprzedaż, sporządzić dowody sprzedaży i dowody
korygujące,
– obliczyć wysokość podatku VAT od sprzedaży,
– przyjąć zapłatę za towar w różnych formach,
– dokonać rozliczeń w formach bezgotówkowych,
– odprowadzić utarg,
– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące
prowadzenia procesu sprzedaży.
Technologia i formy sprzedaży. Wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania
technologii sprzedaży: efektywność, innowacje, marketing, aktywizacja,
merchandising, rozmieszczenie towarów.
Organizacja sprzedaży detalicznej i hurtowej.
Odpowiedzialność materialna pracowników.
Umiejętność prowadzenia sprzedaży, rozmowa sprzedażowa.
Rejestracja sprzedaży z wykorzystaniem kasy fiskalnej.
Podatek VAT. Dowody sprzedaży.
Inkaso należności. Odprowadzanie utargów.
Reklamacje.
3. Ćwiczenia
•
•
•
•
Dobór asortymentu towarowego dla określonej placówki handlowej.
Prowadzenie rozmowy sprzedażowej.
Obliczanie podatku VAT od sprzedaży.
Sporządzanie dowodów sprzedaży.
45
•
•
•
•
Rejestrowanie sprzedaży z zastosowaniem kasy fiskalnej.
Obsługa wag i innych środków technicznych stosowanych w handlu.
Wypełnianie dokumentów związanych z odprowadzaniem utargu.
Przeprowadzenie postępowania reklamacyjnego.
Schematy, plansze, foliogramy.
Kasy fiskalne, wagi, inne środki techniczne stosowane w handlu
detalicznym.
Instrukcje obsługi środków technicznych stosowanych w handlu
detalicznym.
Druki: paragony, rachunki, faktury, faktury korygujące, zgłoszenia
reklamacyjne, rozliczenia kas fiskalnych.
Zbiory ćwiczeń.
Program nauczania jednostki modułowej: Wykonywanie czynności
związanych z procesem sprzedaży, nawiązuje do wiedzy uczniów
z zakresu towaroznawstwa, dokumentowania zdarzeń gospodarczych,
sporządzania podstawowych dowodów księgowych. Podczas realizacji
programu jednostki należy skupić się na kształtowaniu umiejętności
związanych z techniką i technologią sprzedaży: prowadzenie rozmowy
sprzedażowej, obsługa kasy fiskalnej i prowadzenie dokumentacji
sprzedażowej.
Ze względu na praktyczny charakter materiału jednostki modułowej
w procesie nauczania – uczenia się należy zastosować głównie metody
praktyczne, w tym metodę tekstu przewodniego.
Szczególny nacisk należy położyć na wykonywanie przez ucznia jak
największej liczby zadań praktycznych z wykorzystaniem kasy fiskalnej
i innych środków technicznych, stosowanych w handlu oraz na pracę
z dokumentami, jako typowych dla zadań zawodowych technika
handlowca.
Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w 15 - 16 osobowych
grupach, w symulacyjnej firmie handlowej.
edukacyjnych ucznia
i
oceny
osiągnięć
Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie
na podstawie kryteriów uwzględniających zaplanowane cele kształcenia,
a w szczególności: organizowanie procesu sprzedaży detalicznej
46
i hurtowej, prowadzenie rozmów sprzedażowych, rejestrowanie
i sporządzanie dowodów sprzedaży.
Ocenianie powinno odbywać się na podstawie sprawdzianów ustnych
i pisemnych.
Umiejętności praktyczne należy sprawdzać obserwując pracę uczniów
podczas wykonywania ćwiczeń. Dokonując oceny należy uwzględnić:
organizację i utrzymanie ładu na stanowisku pracy, sprawność obsługi
środków technicznych stosowanych w handlu detalicznym, dobór druków
i ich racjonalne wykorzystanie oraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy.
W końcowej ocenie osiągnięć uczniów, należy uwzględnić wyniki
wszystkich metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.
47
Prowadzenie rozmowy sprzedażowej w języku obcym
– określić czynności związane z obsługą klienta,
– sporządzić notatkę na temat wysłuchanego tekstu,
– zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu,
– posłużyć się kontekstem w zrozumieniu wypowiedzi z użyciem
specjalistycznego słownictwa,
– zaplanować i przeprowadzić rozmowę sprzedażową,
– zastosować zwroty grzecznościowe w rozmowach sprzedażowych.
Struktury organizacyjne przedsiębiorstw handlowych.
Formy przedsiębiorstw handlowych.
Wyposażenie sklepu i magazynu.
Proces sprzedaży i obsługa klienta.
3. Ćwiczenia
• Rozumienie ze słuchu odtworzonego tekstu.
• Analizowanie struktury tekstu, identyfikowanie zagadnień głównych
i pobocznych.
• Formułowanie pytań związanych z wysłuchanym tekstem
• Prowadzenie dyskusji na temat wysłuchanego tekstu.
• Ćwiczenia fonetyczne, akcentuacyjne i intonacyjne.
• Korzystanie z materiałów pomocniczych: słowników, opracowań
specjalistycznych, internetu.
• Opowiadanie obejrzanego filmu video, ilustracji lub wysłuchanego
nagrania.
• Stosowanie zwrotów konwersacyjnych wyrażających pozytywną
opinię, zgłaszanie wątpliwości, stawianie warunków, argumentowanie.
• Prowadzenie rozmów telefonicznych z kontrahentem dotyczących
terminów dostaw, form odbioru przsyłki.
• Prowadzenie rozmowy z klientem z zastosowaniem zwrotów
grzecznościowych, typowych przy obsłudze klienta.
• Rozróżnianie stylu wypowiedzi służbowej i prywatnej.
• Przeprowadzanie transakcji kupna – sprzedaży
• Posługiwanie się liczbami: cenami, procentami, miarami.
48
Nagrania magnetofonowe.
Filmy na kasetach video.
Wydawnictwa ekonomiczne, handlowe, bankowe.
Słowniki, leksykony, encyklopedie.
Czasopisma specjalistyczne w języku obcym.
Realizację programu należy rozpocząć od diagnozy umiejętności
językowych ucznia i na jej podstawie zaplanować metody nauczaniauczenia się i organizację zajęć. Podstawową formą organizacyjną
powinna być praca w 5 osobowych zespołach, tworzonych według
kryteriów poziomu umiejętności językowych uczniów.
W nauczaniu języka należy stosować zasadę stopniowania trudności,
według której najpierw kształtowane są umiejętności podstawowe
dotyczące analizy wysłuchanego tekstu, a na ich bazie kształtowane są
umiejętności złożone: przeprowadzenie dyskusji, odegranie scenki.
Zaproponowane w programie ćwiczenia można uszczegółowić,
w zależności od potrzeb edukacyjnych uczniów. Ćwiczenia powinny być
prowadzone w parach, uczniowie powinni prezentować wyniki pracy na
forum grupy. Szczególną uwagę należy zwrócić na stosowanie słownictwa
zawodowego.
W wyniku zrealizowania szczegółowych celów kształcenia jednostki
341[03].Z1.04. uczniowie powinni prowadzić rozmowy sprzedażowe
w języku obcym dotyczące typowych sytuacji zawodowych.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno odbywać się
przez cały czas realizacji programu jednostki. Rozumienie tekstu
z zakresu ogólnych i szczegółowych zagadnień, można sprawdzić za
pomocą otwartych pytań oraz testów złożonych z zadań wielokrotnego
wyboru. Do sprawdzenia i oceny znajomości nowego słownictwa jako
narzędzie pomiaru dydaktycznego można zastosować testy złożone
z zadań z luką i wielokrotnego wyboru.
Umiejętność komunikowania się sprawdzamy w czasie dialogu ucznia
z partnerem w parze i z nauczycielem.
W wypowiedziach ustnych należy ocenić poprawność leksykalną
i gramatyczną, płynność wymowy oraz umiejętność zadawania pytań,
formułowania opinii, kulturę rozmowy.
49
Nagranie konwersacji kamerą video lub na taśmie magnetofonowej
umożliwi uczniom dokonanie samooceny i doskonalenie sprawności
językowych.
50
Moduł 341[03].Z2
W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
– stosować terminologię towaroznawczą i marketingową
– korzystać z różnych źródeł informacji handlowej,
– aktualizować wiedzę o towarach,
– dokonywać oceny jakościowej produktów,
– rozróżniać wady towarów,
– udzielać informacji dotyczącej towarów,
– planować asortyment,
– wykonywać czynności logistyczne,
– prowadzić dokumentację magazynową,
– kalkulować ceny,
– obsługiwać magazynowo-sprzedażowe programy komputerowe,
– prowadzić korespondencję handlową w języku polskim i obcym,
– tłumaczyć z języków obcych podstawowe informacje zamieszczone
na towarach.
Symbol
jednostki
modułowej
341[03].Z2.01 Określanie czynników wpływających na jakość
towarów
341[03].Z2.02 Ustalanie asortymentu handlowego
341[03].Z2.03 Realizacja prac związanych z logistyczną
obsługą przedsiębiorstwa handlowego
341[03].Z2.04 Zastosowanie programów komputerowych
341[03].Z2.05 Prowadzenie korespondencji handlowej w języku
obcym
Razem
51
Orientacyjna
liczba godzin
na realizację
40
66
73
75
70
324
341[03].Z2
Towar jako przedmiot
handlu
341[03].Z2.01
Określanie czynników
wpływających na jakość
towarów
341[03].Z2.02
Ustalanie asortymentu
handlowego
341[03].Z2.03
Realizacja prac związanych
z logistyczną obsługą
341[03].Z2.04
Zastosowanie programów
komputerowych
341[03].Z2.05
Prowadzenie korespondencji
handlowej
w języku obcym
4. Literatura
Cisowska M.: Ogólne wiadomości z towaroznawstwa. Zeszyt ćwiczeń.
WSiP, Warszawa 2000
Komosa A.: Ekonomika i organizacja firmy handlowej. Cz.2. Ekonomik
s.c., Warszawa 2001
Kołożyn-Krajewska D., Sikora T.: Towaroznawstwo żywności. WSiP,
Warszawa 2003
52
Kłeczek R. i zespół.: Marketing, jak się to robi. Zakład Narodowy im.
Ossolińskich-Wydawnictwo 1992
Łatka U.:Technologia i towaroznawstwo. WSiP, Warszawa 2003
Musiałkiewicz J.: Marketing. Ekonomik s.c., Warszawa 2001
Pietraszewski M.: Marketing i analiza ekonomiczna działalności
gospodarczej. eMPI2, Poznań 2001
Radwanowicz H.: Ogólne wiadomości z towaroznawstwa. WSiP,
Warszawa 1998
Wiśniewski A.: Marketing. WSiP, Warszawa 2003
53
Określanie czynników wpływających na jakość
towarów
– posłużyć się terminologią z zakresu towaroznawstwa i marketingu,
– zastosować przepisy prawne dotyczące obrotu towarowego,
– określić różnorodne potrzeby zaspokajane przez dany towar,
– określić podstawowe właściwości artykułów,
– porównać towary i dokonać ich oceny w zakresie stopnia zaspokojenia
potrzeb,
– zademonstrować towar,
– poinformować klienta o składzie surowcowym, właściwościach,
wartości odżywczej i sposobie użytkowania towarów,
– posłużyć się normą obowiązującą w handlu,
– określić czynniki wpływające na jakość towarów,
– dokonać oceny jakościowej towaru,
– ocenić funkcjonalność opakowania,
– określić zasady i metody konserwacji towarów.
Towar w ujęciu marketingowym i towaroznawczym.
Normalizacja. Rodzaje, budowa normy. Posługiwanie się normą.
Właściwości fizyczne i chemiczne towarów.
Wartość odżywcza towarów.
Dodatki do żywności.
Czynniki wpływające na jakość. Badanie jakości.
Zmiany zachodzące w przechowywanych towarach.
Konserwowanie towarów – zasady i metody.
Charakterystyka metod badania jakości towarów. Kontrola jakości.
Odbiór jakościowy. Wady jakościowe. Reklamacje.
Odpowiedzialność odszkodowawcza.
Znaczenie, rodzaje i funkcje opakowań.
Oznaczanie towarów. Znaki towarowe.
Przepisy prawne dotyczące obrotu towarowego.
3. Ćwiczenia.
• Analizowanie treści norm.
• Określanie właściwości chemicznych i fizycznych towarów.
• Porównywanie składu chemicznego towarów.
54
• Ocenianie wartości odżywczej towarów na podstawie analizy
informacji zawartych na opakowaniach.
• Identyfikowanie dodatków zawartych w towarach na podstawie wykazu
dozwolonych dodatkowych substancji w środkach spożywczych.
• Demonstrowanie towarów.
• Ocenie organoleptycznie wybranych artykułów.
• Określanie czynników decydujących o jakości towarów.
• Dokonywanie odbioru jakościowego towarów.
• Projektowanie opakowania dla określonego produktu.
• Ocenianie opakowania pod kątem spełniania podstawowych funkcji.
• Identyfikowanie
znaków
towarowych
umieszczonych
na
opakowaniach.
• Dobieranie metod konserwowania do określonego towaru.
• Uzasadnianie wyboru metody konserwowania określonego artykułu.
Teksty przewodnie.
Filmy edukacyjne.
Foliogramy, plansze.
Normy.
Rozporządzenia
i zarządzenia
Ministra
Rolnictwa
Żywnościowej oraz Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.
Opakowania.
i Gospodarki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest nabywanie przez
uczniów podstawowej wiedzy o towarze jako wytworze pracy człowieka,
przeznaczonym na sprzedaż, zaspokajającym jego potrzeby.
Kształtowane umiejętności z zakresu badań towarów na tym etapie
kształcenia nie mają jeszcze charakteru profesjonalnego, stanowią jednak
bazę do realizacji programów jednostek modułowych: Ustalanie
asortymentu handlowego i Realizacja prac związanych z logistyczną
obsługą przedsiębiorstwa handlowego.
Treści programowe jednostki obejmują elementy towaroznawstwa
i marketingu. Szczególny nacisk należy położyć na analizowanie norm
i przepisów dotyczących obrotu towarowego, zwłaszcza mających na celu
ochronę zdrowia konsumenta. Ważne jest także kształtowanie u uczniów
etycznej postawy właściwej dla zawodu.
Realizację celów, z zakresu posługiwania się terminologią handlową,
prezentowania towarów, dokonywania odbioru jakościowego towarów,
umożliwi zastosowanie metod podających: pogadanki, wykładu
55
informacyjnego i opisu oraz metod aktywizujących. Pozostałe cele
kształcenia mogą być osiągnięte w czasie wykonywania przez uczniów
zadań praktycznych, najlepiej metodą tekstu przewodniego. Zajęcia
edukacyjne należy prowadzić w 15 osobowych grupach, w pracowni
wyposażonej w literaturę, teksty źródłowe oraz odpowiednie środki
dydaktyczne niezbędne do prowadzenia ćwiczeń praktycznych.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Z uwagi na wykorzystywanie w trakcie realizacji programu jednostki
modułowej wiedzy z zakresu przedmiotów ogólnokształcących, w tym
chemii, podstaw przedsiębiorczości, biologii, nauczyciel powinien
przeprowadzić badania diagnostyczne. Jako narzędzia pomiaru
dydaktycznego najbardziej odpowiednie będą testy z zadaniami
zamkniętymi lub krótkiej odpowiedzi.
Ponieważ w ramach programu jednostki wprowadza się dużo nowych
pojęć, badania kształtujące powinny być prowadzone za pomocą
sprawdzianów ustnych i pisemnych. Formą badań kształtujących może
być również rozmowa z uczniem pracującym metodą tekstu
przewodniego,
w fazie
dopuszczenia
ucznia
do
wykonania
zaplanowanych działań, a następnie w fazach sprawdzania i analizy.
Badania sumatywne poziomu osiągnięć ucznia można przeprowadzić
stosując testy osiągnięć z zadaniami otwartymi.
56
– sklasyfikować produkty według kryteriów towaroznawczych
i marketingowych,
– dokonać analizy wymagań higieniczno-sanitarnych w procesie obrotu
artykułami żywnościowymi w poszczególnych grupach artykułów
spożywczych,
– scharakteryzować podstawowe artykuły żywnościowe
i nieżywnościowe,
– zastosować informacje o towarach zawarte w prospektach, normach,
atlasach grzybów, warzyw i owoców, ulotkach, poradnikach oraz
kodach informacyjnych,
– określić i skontrolować warunki oraz czas przechowywania produktów
w poszczególnych grupach artykułów spożywczych,
– określić asortyment towarowy jednostki handlowej,
– zademonstrować towar zgodnie z zasadami merchandisingu,
– udzielić porady klientowi w zakresie przechowywania, wykorzystania
i zastosowania towarów,
– wyjaśnić skuteczność instrumentów marketingowych
w poszczególnych fazach życia produktu,
– zaplanować działania związane z funkcjonowaniem produktu na rynku.
Klasyfikacja
towarów
według
kryteriów
towaroznawczych
i marketingowych.
Charakterystyka wybranych artykułów żywnościowych.
Ziemniaki i przetwory ziemniaczane.
Mleko i jego przetwory.
Tłuszcze roślinne i zwierzęce.
Drób i jego przetwory, jaja.
Mięso i jego przetwory. Ryby i przetwory rybne.
Owoce, warzywa, grzyby i ich przetwory.
Cukier i miód. Wyroby cukiernicze.
Koncentraty spożywcze.
Używki i przyprawy.
Produkty przemysłu fermentacyjnego i napoje bezalkoholowe. Żywność
specjalnego przeznaczenia.
57
Charakterystyka wybranych artykułów nieżywnościowych. Poradnictwo
dotyczące poszczególnych artykułów żywnościowych i nieżywnościowych.
Instrumenty marketingowe związane z produktem: jakość, marka,
opakowanie, oznakowanie, gwarancja, usługi posprzedażowe.
Wprowadzanie nowego produktu.
Etapy cyklu rynkowego życia produktu.
Kształtowanie struktury asortymentu towarowego w jednostce handlowej.
Kształtowanie strategii produktu.
3. Ćwiczenia
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Klasyfikowanie towarów według określonych kryteriów.
Charakteryzowanie artykułów należących do określonej grupy.
Określanie różnicy między artykułami utrwalanymi różnymi metodami.
Przeprowadzanie analizy sensorycznej wybranych artykułów.
Wskazywanie różnicy między różnymi gatunkami i rodzajami
określonego artykułu.
Wskazywanie różnicy między mięsem różnych gatunków zwierząt.
Planowanie sposobów wykorzystania i przeznaczenia wskazanych
artykułów.
Identyfikowanie elementów kulinarnych mięsa.
Identyfikowanie owoców, warzyw, używek
Wykrywanie i rozpoznawanie typowych wad poszczególnych
artykułów.
Porównywanie
i proponowanie
towarów
komplementarnych
i substytucyjnych.
Oferowanie klientowi artykułów dla dzieci, żywności dietetycznej
i ekologicznej, żywności dla diabetyków i wegetarian.
Analizowanie instrukcji obsługi i sprzętu oraz urządzeń AGD i RTV.
Określenie fazy życia produktu i zaproponowanie odpowiednich
narzędzi marketingowych.
Przeprowadzenie podziału asortymentu jednostki handlowej na
rodziny, klasy, linie produktów.
Demonstrowanie artykułów zgodnie z zasadami merchandisingu.
Określanie warunków przechowywania w miejscu sprzedaży
poszczególnych artykułów.
Kontrolowanie warunków przechowywania w miejscu sprzedaży
poszczególnych artykułów.
Normy i przepisy prawne z zakresu obrotu towarowego.
Katalogi, albumy. Atlasy owoców, grzybów, warzyw.
Eksponaty towarów i opakowań.
58
Plansze, plakaty.
Przyrządy pomiarowe: termometry, psychrometry, areometry, pehametry,
mikroskopy, lupy.
Zestaw filmów na kasetach video.
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest przygotowanie
uczniów do podejmowania decyzji dotyczących racjonalnego doboru
towarów, będących przedmiotem oferty jednostki handlowej. Uczeń
powinien poznać właściwości poszczególnych grup artykułów, również
w kontekście ich przechowywania. Istotną sprawą jest także doskonalenie
umiejętności udzielania porad klientom. Należy uświadomić uczniom, że
wiedza związana z marketingiem, musi być stale aktualizowana
Preferowanymi metodami nauczania są metody aktywizujące
i praktyczne, a w szczególności metody:
projektów i tekstu
przewodniego, których stosowanie stwarza możliwość wyrabiania
nawyków samokształcenia i aktualizowania wiedzy.
Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni specjalistycznej lub
w laboratorium, z podziałem na 15 osobowe grupy.
6. Propozycje metod
edukacyjnych ucznia
sprawdzania
i oceny
osiągnąć
Badania kształtujące należy przeprowadzać systematycznie. Badania
te powinny polegać na obserwacji uczniów podczas wykonywania
ćwiczeń. Ocenie powinny podlegać: planowanie i organizowanie
bezpiecznej pracy, umiejętność posługiwania się instrukcjami,
samodzielność, staranność wykonania zadań, umiejętność wyszukiwania
i przetwarzania informacji oraz poprawność wnioskowania.
Samodzielność uczniów w poszukiwaniu informacji, planowaniu badań
i ich wykonania można również sprawdzić i ocenić na podstawie
wykonanego i zaprezentowanego na forum klasy projektu.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć powinno być realizowane zgodnie
z ustalonymi kryteriami i obowiązującą skalą ocen.
59
Realizacja prac związanych z logistyczną obsługą
W wyniku procesu kształcenia uczeń/ słuchacz powinien umieć:
– wybrać odpowiedni kanał dystrybucji dla produktu,
– określić rodzaj strategii dystrybucji,
– zastosować podstawowe pojęcia związane z transakcjami w handlu
zagranicznym,
– określić
fazy
przygotowań
i realizacji
transakcji
w handlu
zagranicznym,
– posłużyć się w stopniu podstawowym taryfą celną,
– wyodrębnić składniki procesów logistycznych,
– zrealizować zadania marketingu zakupów i marketingu sprzedaży,
– określić warunki racjonalnego przechowywania, magazynowania
i transportu towarów,
– zaproponować infrastrukturę magazynową dla przechowywanych
towarów,
– dokonać odbioru towaru,
– przyjąć towar do magazynu,
– skontrolować poziom zapasów,
– dokonać analizy wykorzystania powierzchni magazynowej,
– skalkulować cenę,
– wybrać strategię ustalania ceny,
– zróżnicować ceny.
Strategie dystrybucji.
Wybór kanału dystrybucji.
Organizacja kanałów dystrybucji.
Transakcje w handlu zagranicznym.
Istota i zadania logistyki.
Składniki procesów logistycznych.
Zapytanie o ofertę. Wybór dostawcy. Umowa zakupu i sprzedaży.
Oferta sprzedaży.
Znaczenie zapasów. Rodzaje zapasów. Rotacja zapasów.
Przepustowość magazynu.
Zasady przechowywania i rozmieszczania towarów.
Warunki magazynowania i transportu materiałów.
Strategie ustalania ceny. Obliczanie ceny.
Próg rentowności. Rabaty negocjowane.
60
3. Ćwiczenia
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ustalanie zapotrzebowania na towary.
Sporządzanie zapytania o ofertę.
Sporządzanie ofert.
Dokonywanie wyboru dostawcy.
Analizowanie dokumentów przykładowej transakcji w handlu
zagranicznym
Posługiwanie się taryfą celną.
Sporządzanie zamówienia.
Wypełnianie druku reklamacji.
Określanie warunków magazynowania dla wybranej grupy artykułów.
Sporządzanie protokołu odbioru towaru.
Planowanie infrastruktury magazynowej dla określonego asortymentu.
Obliczanie poziomu zapasów towarów.
Analizowanie wykorzystania powierzchni magazynowej.
Obliczanie ceny sprzedaży.
Przeliczanie walut z zastosowaniem tabel kursów.
Obliczanie progu rentowności.
Obliczanie opustów.
Projektowanie działań związanych z intensyfikacją sprzedaży.
Plansze, schematy.
Przepisy prawne dotyczące warunków przechowywania i transportu
towarów.
Foliogramy, filmy edukacyjne
Druki, formularze stosowane w działalności logistycznej.
Teksty przewodnie.
Umiejętności kształtowane w wyniku realizacji programu jednostki
modułowej są bardzo ważne w przyszłej pracy technika handlowca, gdyż
sprawność wykonywania prac logistycznych, ekonomizacja działalności
i redukcja kosztów stanowią niezbędne warunki zachowania pozycji
rynkowej lub uzyskania przewagi konkurencyjnej.
Realizując program jednostki należy stwarzać możliwość doskonalenia
umiejętności analizowania i interpretacji wskaźników ekonomicznych,
specyficznych dla działalności logistycznej.
Dominującymi metodami nauczania powinny być ćwiczenia
praktyczne, metoda tekstu przewodniego oraz metoda projektów.
61
Szczególnie wskazane jest zaplanowanie ćwiczeń kształtujących
umiejętność obliczania wielkości ekonomicznych związanych z zapasami,
sporządzania dokumentów handlowych, wykonywania czynności
magazynowych.
Najbardziej efektywną metodą pracy uczniów jest wykonywanie zadań
praktycznych w symulacyjnej firmie handlowej. Zajęcia edukacyjne
powinny odbywać się w 15 osobowych grupach.
Ponieważ prace logistyczne wymagają współpracy wielu osób, celowe
jest zaplanowanie projektów do wykonania przez grupę uczniów.
Tematyka prac projektowych może dotyczyć: określania warunków
magazynowania dla wybranej grupy artykułów, planowania infrastruktury
magazynowej dla określonego asortymentu, projektowania działań
związanych z intensyfikacją sprzedaży.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być prowadzone
systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. W ocenie należy
uwzględnić umiejętności rozpoznawania rodzajów strategii dystrybucji
produktu, sporządzania zapotrzebowania na towary, sporządzania ofert,
obliczanie ceny sprzedaży, obliczanie progu rentowności. Sprawdzenie
tych umiejętności można przeprowadzić za pomocą sprawdzianów
ustnych, pisemnych oraz praktycznych.
W celu rozpoznania trudności w realizacji celów kształcenia, zwłaszcza
dotyczących wykonywania typowych czynności w obrębie prac
logistycznych, nauczyciel powinien prowadzić obserwację ucznia w czasie
ćwiczeń.
Umiejętność
działania
uczniów
w sytuacjach
problemowych,
z uwzględnieniem pracy zespołowej, można ocenić na podstawie
wykonanych projektów.
62
magazynowo - sprzedażowych
– wykonać czynności operatorskie podczas instalowania i obsługi
programu,
– wprowadzić dane o dostawcach i odbiorcach,
– stworzyć kartoteki magazynowe i skalkulować cenę sprzedaży,
– wystawić faktury VAT i faktury korygujące,
– sporządzić dokumenty magazynowe,
– zastosować przepisy dotyczące podatku VAT,
– zastosować zasady ergonomii na stanowisku komputerowym,
– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku
komputerowym.
Automatyczna
instalacja
i modyfikacja
programu
do
potrzeb
przedsiębiorstwa. Definiowanie rejestrów VAT.
Sporządzanie dokumentów magazynowych i sprzedażowych. Kontrola
merytoryczna i formalna dokumentów.
Wprowadzanie dokumentów zaopatrzeniowych.
Kartoteki kontrahentów.
Prowadzenie rozrachunków techniką tradycyjną lub komputerowo.
Kartoteki magazynowe i kalkulacja cen towarów.
Sprawozdania, deklaracje, zestawienia, wykresy.
Archiwizacja danych.
Współpraca z innymi programami.
3. Ćwiczenia
• Instalowanie programu zgodnie z potrzebami przedsiębiorstwa
handlowego.
• Wprowadzanie danych o dostawcach, dostawach i towarach.
• Wprowadzanie danych o odbiorcach i zamówieniach oraz ich
realizacji.
• Tworzenie kartotek magazynowych.
• Wystawianie faktur VAT.
• Sporządzanie dokumentów magazynowych: Pz, Wz, Pw, Rw, Mm.
• Ustalanie stanu magazynów w różnych przekrojach w określonym
czasie.
63
•
•
•
•
Kontrolowanie należności i zobowiązań.
Sporządzanie raportów i analiz zapasów towarowych.
Drukowanie raportów, analiz, zestawień, wykresów.
Tworzenie archiwum danych.
Programy magazynowo - sprzedażowe w wersji szkoleniowej.
Zestawy zadań, instrukcji, ćwiczeń.
Zestaw dokumentów magazynowych.
Program jednostki modułowej nawiązuje do wiedzy nabytej przez
uczniów w innych jednostkach, a dotyczącej zasad dokumentowania
zdarzeń gospodarczych, sporządzania podstawowych dowodów
księgowych, obsługiwania komputerowych programów
użytkowych
z zakresu księgowości, przeznaczonych dla małych przedsiębiorstw
handlowych. Wiedza ta ułatwi uczniom obsługę programów magazynowo
– sprzedażowych, stosowanych w hurtowniach oraz jednostkach handlu
detalicznego.
Specyfika treści jednostki narzuca konieczność wykonywania dużej
ilości ćwiczeń praktycznych. Każde ćwiczenie powinno być poprzedzone
pokazem starannie przygotowanym pod względem merytorycznym
i metodycznym.
Ćwiczenia praktyczne uczniowie powinni wykonywać indywidualnie.
Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w 15 osobowych grupach
w pracowni komputerowej lub w symulacyjnej firmie handlowej.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Nauczyciel powinien zaplanować badania diagnostyczne, pozwalające
na określenie stopnia sprawności uczniów w obsłudze komputerowej
księgi przychodów i rozchodów.
Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas
realizacji programu jednostki modułowej. Przed przystąpieniem do
wykonywania
ćwiczeń
należy
sprawdzić
znajomość
podstaw
teoretycznych. W zależności od warunków może to być sprawdzian ustny
lub pisemny. Pozytywny wynik sprawdzianu powinien być warunkiem
przystąpienia do ćwiczeń.
Najważniejsze kryteria oceny powinny określać: sprawność, szybkość
i bezbłędne wykonanie ćwiczenia oraz właściwe wykorzystanie systemów
informatycznych. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
64
oraz utrzymanie ładu na stanowisku pracy należy sprawdzać obserwując
pracę uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.
65
Prowadzenie korespondencji handlowej w języku
obcym
– przeczytać ze zrozumieniem i przetłumaczyć treść pism, protokołów,
sprawozdań, notatek służbowych, pism urzędowych, korespondencji
handlowej,
– zidentyfikować główne problemy zawarte w tekście,
– sformułować pytania na podstawie przeczytanego tekstu,
– zredagować: zaproszenie, zapytanie ofertowe, ofertę, odpowiedź
na ofertę, kontrakt, pismo w sprawie reklamacji, podziękowanie,
– napisać pełny i skrócony tekst faksu,
– sporządzić korespondencję w sprawach finansowych z bankami
i firmami ubezpieczeniowymi.
Komunikacja z kontrahentami. Rozmowy handlowe.
Notatki służbowe, protokoły.
Pisma urzędowe.
Blankiety, formularze, kwestionariusze o charakterze handlowym.
Komunikacja z bankami i firmami ubezpieczeniowymi
3. Ćwiczenia
• Analizowanie struktury przeczytanego tekstu, identyfikowanie
zagadnień głównych i drugorzędnych.
• Wyciąganie wniosków z informacji podanych w tekście.
• Formułowanie pytań dotyczących przeczytanego tekstu.
• Redagowanie notatki.
• Dobieranie właściwego stylu pisma urzędowego.
• Stosowanie zwrotów używanych w pismach urzędowych.
• Sporządzanie pism na podstawie odpowiednich wzorów.
• Samodzielne formułowanie pism na zadany temat.
• Sporządzanie zapytania o ofertę.
• Sporządzanie notatek służbowych i protokołów.
• Wypełnianie blankietów, druków, formularzy związanych z tematyką
handlową.
66
Czasopisma specjalistyczne w języku obcym.
Druki, blankiety, formularze w języku obcym.
Wzory pism handlowych w języku obcym.
Realizację programu należy rozpocząć od diagnozy umiejętności
językowych ucznia i na jej podstawie zaplanować metody nauczaniauczenia się i organizację zajęć. Podstawową formą organizacyjną
powinna być praca w małych 5 osobowych zespołach, tworzonych według
kryteriów poziomu umiejętności językowych uczniów.
Aby osiągnąć założone cele kształcenia uczniowie powinni prowadzić
rozmowy telefoniczne z kontrahentami i przedstawicielami instytucji
finansowych, sporządzać korespondencję handlową oraz korespondencję
w sprawach finansowych.
Kompetencje językowe opierać się będą na poznanych w liceum
kategoriach semantycznych wypełnionych materiałem leksykalnym języka
zawodowego.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
systematycznie na podstawie ustalonych kryteriów. Pisemne formy
sprawdzania umiejętności w zakresie prowadzenia korespondencji
handlowej to: sprawdziany leksykalno-gramatyczne w formie testów,
tłumaczenie zdań na język obcy, redagowanie dialogu lub uzupełnianie go
replikami, wypełnianie blankietów i formularzy, pisanie pism w sprawach
handlowych i finansowych
W końcowej ocenie osiągnięć uczniów należy uwzględnić ocenę
różnych sprawności językowych, kształtowanych w jednostce modułowej.
67
Moduł 341[03].Z3
Zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie handlowym
– stosować przepisy kodeksu pracy i innych aktów prawnych
dotyczących prawa pracy,
– przewidywać skutki prawne czynności związanych z prowadzeniem
polityki kadrowej,
– korzystać z różnych źródeł prawa,
– stosować zasady racjonalnej organizacji i zarządzania zasobami
ludzkimi,
– sporządzać dokumenty związane z korespondencją w sprawach
osobowych, także w języku obcym,
– obsługiwać programy użytkowe kadrowo-płacowe i program Płatnik,
– rozliczać się z urzędem skarbowym i z ZUS,
– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej,
– prowadzić korespondencję dotyczącą spraw osobowych w języku
polskim i obcym.
Symbol jednostki
modułowej
341[03].Z3.01
341[03].Z3.02
341[03].Z3.03
Zastosowanie programu komputerowego
kadrowo-płacowego
spraw osobowych w języku obcym
Razem
68
Orientacyjna
liczba godzin na
realizację
61
67
16
144
341[03].Z3
Zasoby ludzkie
w przedsiębiorstwie
handlowym
341[03].Z3.01
341[03].Z3.02
Zastosowanie programu
komputerowego kadrowo-płacowego
341[03].Z3.03
Prowadzenie korespondencji
dotyczącej spraw osobowych
w języku obcym
4. Literatura
Bittel R. Lester: Krótki kurs zarządzania. PWN, Warszawa 1994
Boratyński J.: Podstawy prawa. WSiP, Warszawa 2000
Chudy S., Pietraszewski M.: Ekonomika i organizacja firmy handlowej.
eMPi2, Poznań 2000
Sam prowadzę własną firmę. INFORMER s.c., Tarnowskie Góry 2000
Griffin Rycky W.: Podstawy zarządzania organizacjami. PWN, Warszawa
1998
Warszawa 2002
69
Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik s.c., Warszawa
2002
Lanz K.: Zatrudnianie i zarządzanie personelem. PWN, Warszawa 1998
Lewandowski J.: Elementy prawa. WSiP, Warszawa 2000
Musiałkiewicz J.: Elementy prawa. Ekonomik s.c., Warszawa 2002
Seidel R.: Prawo i postępowanie administracyjne. Cz.1. Wybrane zagadnienia
prawa. eMPi 2, Poznań 2002
Siuda W.: Elementy prawa dla ekonomistów. PWN, Warszawa 1994
Stefaniak-Piasek E.: Technika pracy biurowej. Praca biurowa. Cz. 2.
WSiP, Warszawa 2003
Wajgner M.: Prawo i postępowanie administracyjne. Cz.1. Wybrane
zagadnienia prawne. REA, Warszawa 2003
70
Prowadzenie polityki kadrowej w przedsiębiorstwie
handlowym
– zastosować przepisy kodeksu pracy i innych aktów prawnych
dotyczących prawa pracy,
– przewidzieć skutki prawne czynności związanych z prowadzeniem
polityki kadrowej,
– skompletować dokumenty składane przed rozpoczęciem pracy,
– skompletować akta osobowe,
– sporządzić pisma w sprawach pracowniczych,
– sporządzić umowę zlecenia i umowę o dzieło,
– opracować plan zatrudnienia i funduszu płac,
– ustalić składniki wynagrodzenia i potrącenia,
– wystawić i rozliczyć delegację służbową,
– sporządzić dokumenty związane ze zgłoszeniem i wyrejestrowaniem
pracownika z ZUS,
– skompletować dokumentację pracownika w trakcie ubezpieczenia.
2. Materiał nauczania.
Planowanie zatrudnienia. Konkurencja na krajowym i europejskim rynku
pracy.
Rekrutacja pracowników. Selekcja kandydatów.
Dokumenty składane przed podjęciem pracy.
Umowy o świadczenie pracy. Umowy cywilnoprawne.
Akta osobowe. Zakres obowiązków pracownika.
Systemy wynagradzania pracowników. Wynagrodzenie podstawowe
i dodatkowe. Potrącenia od wynagrodzenia.
Regulamin pracy. Bezpieczeństwo i higiena pracy.
Ochrona pracy kobiet i młodocianych.
Rodzaje odpowiedzialności pracowniczej.
Kary porządkowe. Przyjęcie odpowiedzialności materialnej.
Prawo do urlopu wypoczynkowego. Plan i ewidencja urlopów.
Ustalanie wynagrodzenia za czas urlopu.
Ewidencja czasu pracy.
Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy.
Ustanie stosunku pracy. Rozwiązanie umowy o pracę. Świadectwo pracy.
Finansowanie działalności socjalnej.
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Inne świadczenia
pracodawcy na rzecz pracowników.
71
Dokumentacja i rozliczanie podróży służbowych.
Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pracowników.
Zasady ustalania i finansowania składek na ubezpieczenia społeczne,
zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych.
Obowiązki
pracowników
i pracodawcy
dotyczące
ubezpieczeń
społecznych.
Podatek dochodowy od osób fizycznych.
Zadania pracodawcy jako płatnika podatku.
3. Ćwiczenia
• Opracowanie planu zatrudnienia dla przykładowego przedsiębiorstwa
handlowego.
• Opracowanie funduszu płac.
• Rozróżnianie rodzajów stosunku pracy.
• Rozróżnianie umów o pracę i umów cywilnoprawnych.
• Sporządzanie umów o dzieło i umów zlecenia.
• Ustalanie warunków nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego.
• Obliczanie wymiaru urlopu wypoczynkowego.
• Analizowanie procedur postępowania pracownika w przypadku sporu
z pracodawcą.
• Kompletowanie akt osobowych pracowników.
• Prowadzenie korespondencji w sprawach osobowych.
• Obliczanie terminów okresów wypowiedzenia.
• Sporządzenie świadectwa pracy.
• Obliczanie wskaźników fluktuacji.
• Obliczanie składników wynagrodzenia.
• Obliczanie składek ZUS.
• Obliczanie podatku dochodowego od osób fizycznych.
• Sporządzanie listy płac.
• Obliczanie wynagrodzenia za czas urlopu i choroby.
Kodeks pracy i akty wykonawcze.
Regulamin pracy, regulamin wynagradzania.
Formularze: kwestionariusz osobowy, wzory pism dotyczących stosunku
pracy.
Filmy video.
72
Program jednostki modułowej nawiązuje do wiedzy i umiejętności
uczniów nabytych w trakcie kształcenia ogólnozawodowego.
Realizacja celów kształcenia jednostki modułowej będzie zależeć od
zastosowania metod sprzyjających kształtowaniu umiejętności korzystania
ze źródeł prawa oraz analizowania i stosowania przepisów prawa. Obok
metod nauczania, takich jak: wykład i pogadanka, należy stosować
ćwiczenia w grupach. Szczególny nacisk należy położyć na wykonywanie
przez ucznia ćwiczeń dotyczących korzystania z przepisów prawa pracy
oraz sporządzania dokumentacji pracowniczej. Zajęcia powinny być
prowadzone w 15 osobowych grupach w pracowni specjalistycznej. Każde
ćwiczenie powinno być poprzedzone pokazem starannie przygotowanym
pod względem merytorycznym i metodycznym.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
systematycznie na podstawie określonych kryteriów. Sprawdzanie wiedzy
z zakresu prawa pracy, może mieć formę testów składających się z zadań
wielokrotnego wyboru i zadań krótkiej odpowiedzi.
Badania kształtujące mogą być prowadzone w formie obserwacji pracy
uczniów wykonujących przewidziane programem jednostki zadania
praktyczne. W wyniku obserwacji nauczyciel powinien ocenić umiejętności
uczniów w zakresie: doboru druków i ich racjonalnego wykorzystania,
wyszukiwania i interpretowania podstaw prawnych z zakresu prawa pracy
i ubezpieczeń społecznych oraz organizacji stanowiska pracy.
W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania stosowanych przez nauczyciela oraz zawartości portfolio.
73
Zastosowanie programu komputerowego kadrowopłacowego
1. Szczegółowe cele kształcenia.
– zainstalować program kadrowo – płacowy, odpowiedni do potrzeb
przedsiębiorstwa handlowego,
– wprowadzić dane o pracownikach,
– sporządzić dokumenty pracownicze z wykorzystaniem systemu
komputerowego,
– stworzyć schemat wynagrodzenia,
– obliczyć wynagrodzenie brutto i netto w różnych systemach,
– obliczyć
składki
ubezpieczeniowe
i sporządzić
deklaracje
ubezpieczeniowe,
– obliczyć podatek dochodowy od osób fizycznych i sporządzić
deklaracje podatkowe,
– wydrukować: dokumenty, raporty, analizy, sprawozdania, zestawienia,
wykresy, formularze deklaracji podatkowych i ZUS,
– sporządzić listę płac,
– stworzyć archiwum danych.
Instalacja i modyfikacja programu kadrowo - płacowego dla potrzeb
przedsiębiorstwa handlowego.
Prowadzenie i aktualizacja akt osobowych.
Rejestrowanie nagród, urlopów, szkoleń.
Organizacja pracy w kontaktach z urzędem skarbowym i z ZUS.
Sporządzanie deklaracji podatkowych i ZUS.
3. Ćwiczenia
• Instalowanie programu kadrowo - płacowego i dostosowywanie go do
potrzeb przedsiębiorstwa.
• Tworzenie bazy danych o pracownikach.
• Prezentowanie danych o pracownikach według dowolnie wybranych
kryteriów.
• Sporządzanie umowy zlecenia i umowy o dzieło z wykorzystaniem
programu komputerowego.
• Sporządzanie świadectwa pracy i innych dokumentów pracowniczych
z wykorzystaniem programu komputerowego.
74
•
•
•
•
•
•
•
Wystawianie zaświadczeń pracownikom.
Sporządzanie schematu wynagrodzenia dla stanowiska.
Rejestrowanie stałych i ruchomych składników płac.
Rejestrowanie nagród, odznaczeń, szkoleń, urlopów.
Drukowanie odcinków wypłat do listy płac.
Przygotowanie deklaracji ZUS z wykorzystaniem programu kadrowopłacowego lub programu Płatnik.
• Sporządzanie deklaracji PIT - 4.
• Tworzenie archiwum danych.
• Wypełnianie ewidencji prowadzonej w celu ustalenia wysokości
zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych i akty wykonawcze.
Druki deklaracji: podatkowych PIT oraz ZUS; lista płac, indywidualna karta
wynagrodzeń pracownika.
Instrukcje ZUS.
Program komputerowy kadrowo – płacowy.
Program komputerowy: Płatnik.
Zaplanowane w programie cele kształcenia stwarzają uczniom
możliwość doskonalenia sprawności obsługi profesjonalnych programów
komputerowych oraz kształtowania nawyków wykonywania powierzonych
zadań dokładnie, rzetelnie i systematycznie. Uczniowie powinni wykonać
dużą liczbę ćwiczeń pracując z dokumentami i programami kadrowopłacowymi oraz programem Płatnik. Każde ćwiczenie powinno być
poprzedzone pokazem starannie przygotowanym pod względem
merytorycznym
i metodycznym.
Efektem
podjętych
działań
dydaktycznych powinno być samodzielne prowadzenie przez uczniów
rozliczeń z ZUS i z urzędem skarbowym.
Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w 15 osobowych grupach,
w pracowni komputerowej lub w symulacyjnej firmie handlowej.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Warunkiem efektywnego przebiegu procesu kształcenia jest wysoka
sprawność uczniów w obsłudze komputerów oraz wysoki poziom wiedzy
z zakresu prawa pracy
75
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy sprawdzić
teoretyczne przygotowanie ucznia. W zależności od warunków może to
być sprawdzian ustny lub pisemny obejmujący strukturę wynagrodzeń,
rodzaje składek ZUS, zasady naliczania podatku dochodowego od osób
fizycznych. Pozytywny wynik sprawdzianu powinien być warunkiem
przystąpienia do ćwiczeń. Umiejętności uczniów należy sprawdzać
obserwując uczniów podczas wykonywania ćwiczeń oraz analizując
efekty ich pracy: wypełnione dokumenty, wydruki komputerowe. Podczas
obserwacji czynności uczniów należy zwrócić uwagę na: przestrzeganie
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, utrzymanie ładu na stanowisku
pracy, dobór druków i ich racjonalne wykorzystanie, umiejętność
korzystania z przepisów prawnych i instrukcji oraz sprawność obsługi
programów.
Nauczyciel powinien również ocenić poziom umiejętności uczniów
z zakresu sporządzania dokumentów dotyczących płac, składek ZUS
i podatku dochodowego od osób fizycznych.
76
osobowych w języku obcym
spraw
– przeczytać ze zrozumieniem i przetłumaczyć treść oferty pracy,
– przeprowadzić rozmowę telefoniczną na temat oferty pracy,
– sporządzić korespondencję w sprawach osobowych,
– przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną z pracodawcą,
– sporządzić dokumentację osobową,
– przygotować list motywacyjny, życiorys, podanie o pracę.
Oferty pracy.
Rozmowa kwalifikacyjna.
Zatrudnienie.
Korespondencja w sprawach osobowych.
Dokumentacja osobowa.
List motywacyjny, życiorys i podanie o pracę.
3. Ćwiczenia
• Prowadzenie rozmów telefonicznych na temat zatrudnienia
absolwenta.
• Ćwiczenia w mówieniu i czytaniu na podstawie prezentowanych ofert
pracy w pismach.
• Redagowanie listu motywacyjnego, podania o pracę, życiorysu.
• Układanie i redagowanie pism w sprawach osobowych.
• Prowadzenie
ćwiczeń
sytuacyjnych
związanych
z rozmową
kwalifikacyjną.
Czasopisma specjalistyczne
Wzory pism w języku obcym.
Program kształcenia zawodowych kompetencji językowych zakłada
doskonalenie umiejętności sporządzania pism i dokumentów służbowych.
77
W programie jednostki nabywane będą umiejętności prowadzenia
korespondencji dotyczącej spraw osobowych. Układanie i redagowanie
pism należy poprzedzić analizowaniem wielu materiałów źródłowych
o różnym stopniu trudności. Zadania te można realizować w formie pracy
indywidualnej uczniów lub w 5 osobowych zespołach. Po wykonaniu
zadania uczniowie powinni mieć możliwość zaprezentowania
i przedyskutowania efektów swojej pracy na forum grupy.
Uczniowie powinni również prowadzić rozmowy telefoniczne
z pracodawcami w sprawie oferty pracy oraz prowadzić symulowane
rozmowy kwalifikacyjne.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
systematycznie na podstawie kryteriów, uwzględniających umiejętności
nabyte przez uczniów w czasie realizacji jednostki modułowej.
W celu sprawdzania osiągnięć ucznia należy zastosować sprawdziany
ustne, sprawdziany pisemne oraz ocenę portfolio.
W wypowiedziach ustnych należy ocenić poprawność i płynność
wymowy, poprawność leksykalną i gramatyczną, zgodność wypowiedzi
z tematem. W pracach pisemnych należy ocenić poprawność leksykalną
i gramatyczną tekstu, zgodność z tematem oraz ortografię.
Jako formę oceny można uznać sprawdzenie zawartości teczek
osiągnięć uczniów. W teczkach tych powinny znaleźć się wypełnione druki
i formularze, sporządzone pisma dotyczące spraw osobowych.
Szczególnie ważnym elementem oceny osiągnięć uczniów powinna
być obserwacja aktywności i sposobów prezentowania się ucznia
w trakcie prowadzonych inscenizacji.
78
Moduł 341[03].Z4
Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa
handlowego
– posługiwać
się podstawową terminologią z zakresu finansów
i rachunkowości,
– korzystać
z ustawy o rachunkowości, przepisów podatkowych,
ubezpieczeniowych i celnych,
– identyfikować składniki aktywów i pasywów,
– interpretować i analizować typowe zdarzenia gospodarcze,
– projektować zakładowy plan kont oraz obieg dowodów księgowych,
– prowadzić księgi rachunkowe,
– ewidencjonować i interpretować typowe operacje gospodarcze,
– prowadzić
ewidencję syntetyczną i analityczną właściwą dla
poszczególnych składników majątku i kapitałów,
– poprawiać błędy księgowe,
– obliczać zużycie składników majątku trwałego,
– wyceniać składniki majątku,
– ustalać wynik finansowy przedsiębiorstwa handlowego metodą
statystyczną i księgową,
– prowadzić współpracę z bankami,
– dokonywać rozliczeń gotówkowych i bezgotówkowych,
– przeprowadzać i rozliczać inwentaryzację,
– posługiwać się technicznymi formami ewidencji księgowej,
– stosować komputerowe programy finansowo-księgowe,
– sporządzać i analizować sprawozdania finansowe.
Symbol
jednostki
modułowej
341[03].Z4.01
341[03].Z4.02
341[03].Z4.03
341[03].Z4.04
341[03].Z4.05 Obsługa systemu finansowo-księgowego
Razem
79
Orientacyjna
liczba godzin
na realizację
67
50
67
50
66
300
341[03].Z4
341[03].Z4.01
341[03].Z4.02
341[03].Z4.03
Ewidencja majątku przedsiębiorstwa
handlowego
341[03].Z4.04
Ustalanie wyniku finansowego
i sporządzanie sprawozdań
finansowych
341[03].Z4.05
Obsługa systemu finansowoksięgowego
4. Literatura
Borowska G.: Zasady rachunkowości. WSiP, Warszawa 2000
Chudy S., Pietraszewski M.: Ekonomika i organizacja firmy handlowej.
eMPi 2, Poznań 2000
Sam prowadzę własną firmę. INFORMER S.C., Tarnowskie Góry 2000
Frymark I.: Rachunkowość handlowa. WSiP, Warszawa 2000
Gierusz B.: Podręcznik do samodzielnej nauki księgowania. ODDK,
Gdańsk 2001
80
Gierusz J.:Plan kont z komentarzem 2002. Handel. Produkcja. Usługi.
ODDK, Gdańsk 2002
Jog V., Suszyński C.: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa.
Wydawnictwo CIM, Warszawa 1995
Warszawa 1996
Kuczyńska-Cesarz A., Cesarz T.: Rachunkowość. Difin, Warszawa 2002
Sawicki K.: Podstawy rachunkowości. PWE, Warszawa 2003
Szwajor J., Drej S.: Dokumenty księgowe w praktyce gospodarczej.
HERMES, Kielce 2002
81
1. Szczegółowe cele kształcenia.
– posłużyć się podstawową terminologią z zakresu rachunkowości,
– rozróżnić rachunkowość finansową i zarządczą,
– rozróżnić
i sklasyfikować
składniki
aktywów
i pasywów
– sporządzić bilans przedsiębiorstwa handlowego,
– rozróżnić typy operacji gospodarczych i określić ich wpływ na składniki
bilansu oraz sumę bilansową,
– sporządzić, skontrolować i zadekretować dowody księgowe,
– przechować dowody księgowe,
– powiązać konta z bilansem, otworzyć i zamknąć konta,
– określić zasady funkcjonowania kont bilansowych,
– posłużyć się zapisem podwójnym,
– odczytać treść zapisów księgowych,
– sporządzić oraz zinterpretować zestawienie obrotów i sald,
– poprawić błędy księgowe w urządzeniach ewidencyjnych,
– określić zasady funkcjonowania kont wynikowych,
– zaewidencjonować operacje gospodarcze na kontach wynikowych,
– zastosować zasady rozliczania kosztów w podstawowych przekrojach,
– ustalić wynik finansowy,
– posłużyć się pojedynczym zapisem powtarzanym,
– sporządzić ewidencję analityczną do różnych kont syntetycznych,
– uzgodnić ewidencję analityczną z ewidencją syntetyczną,
– dokonać ewidencji chronologicznej i systematycznej,
– posłużyć się technicznymi formami ewidencji księgowej.
Istota rachunkowości. Funkcje i znaczenie rachunkowości w gospodarce
rynkowej.
Rachunkowość finansowa i zarządcza. Ogólne zasady prowadzenia
rachunkowości.
Podstawy prawne prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Aktywa i pasywa jednostek gospodarczych.
Ogólna charakterystyka bilansu.
Operacje gospodarcze i ich wpływ na składniki bilansu.
Zasadnicze grupy operacji gospodarczych.
Przesłanki wprowadzenia kont. Funkcjonowanie kont bilansowych,
zasada podwójnego zapisu. Konta aktywno-pasywne.
82
Księgowanie od bilansu do bilansu.
Zestawienie obrotów i sald.
Błędy księgowe i ich poprawianie.
Zasady funkcjonowania kont wynikowych.
Ogólne zasady ewidencji i rozliczania kosztów i przychodów.
Charakterystyka kont służących do ewidencji obrotu towarowego.
Ogólne
zasady
ewidencji
pozostałych
przychodów
i kosztów
operacyjnych,
przychodów
i kosztów
finansowych,
wyników
nadzwyczajnych.
Ewidencja wyniku finansowego.
Charakterystyka podstawowych rodzajów dowodów księgowych
w przedsiębiorstwie handlowym.
Powstawanie, kontrola, dekretowanie i przechowywanie dowodów
księgowych. Obieg dowodów księgowych.
Potrzeby i możliwości uszczegółowienia ewidencji.
Poziomy i pionowy podział kont.
Zadania i funkcjonowanie kont analitycznych.
Zasada zapisu pojedynczego powtarzanego.
Uzgadnianie
ewidencji
analitycznej
z ewidencją
syntetyczną.
Sporządzanie zestawienia obrotów i sald kont analitycznych.
Klasyfikacja kont księgowych. Wzorcowy plan kont.
Zapis księgowy i jego elementy. Zapis chronologiczny i systematyczny.
Klasyfikacja technik i form księgowości.
Charakterystyka poszczególnych form księgowości.
Specyficzne cechy rachunkowości informatycznej.
Organizacja rachunkowości w jednostkach gospodarczych.
Formy organizacyjne rachunkowości.
3. Ćwiczenia
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Identyfikowanie i klasyfikowanie składników aktywów i pasywów.
Otwieranie i zamykanie kont.
Księgowanie operacji gospodarczych na kontach.
Sporządzanie zestawienia obrotów i sald kont syntetycznych.
Poprawianie błędów księgowych.
Dekretowanie dowodów księgowych.
Ewidencjonowanie operacji gospodarczych na kontach wynikowych.
Ustalanie wyniku finansowego.
Ewidencjonowanie operacji gospodarczych na kontach analitycznych.
Sporządzanie zestawienia obrotów i sald kont analitycznych oraz
uzgadnianie ewidencji analitycznej z syntetyczną.
• Ewidencjonowanie operacji gospodarczych w przedsiębiorstwie
handlowym (od bilansu do bilansu).
83
• Projektowanie zakładowego planu kont.
Ustawa o rachunkowości. Plan kont z komentarzem.
Zestaw druków dowodów księgowych.
Zestaw formularzy podstawowych urządzeń ewidencyjnych.
Wzory sprawozdań finansowych.
Plansze, foliogramy.
Zbiory ćwiczeń.
Program jednostki modułowej: Prowadzenie ksiąg rachunkowych,
nawiązuje do
umiejętności uczniów z zakresu: klasyfikacji majątku
i kapitałów,
zasad
dokumentowania
zdarzeń
gospodarczych,
sporządzania podstawowych dowodów księgowych, prowadzenia księgi
Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy skupić się na
umiejętnościach związanych z ewidencją księgową w przedsiębiorstwie
prowadzącym księgi rachunkowe.
Osiągnięcie celów kształcenia jednostki umożliwi zastosowanie
aktywizujących metod nauczania, które sprzyjają kształceniu
samodzielnego, logicznego myślenia, a zwłaszcza ekonomicznej
interpretacji ewidencji księgowej. Szczególny nacisk należy położyć na
wykonywanie przez uczniów jak największej liczby ćwiczeń polegających
na pracy z dokumentami księgowymi, tak aby w procesie nauczania
przybliżyć
rzeczywistość
funkcjonowania
rachunkowości
w przedsiębiorstwie handlowym.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Warunkiem efektywnego przebiegu procesu kształcenia jest duża
sprawność uczniów w obsłudze komputerów oraz wysoki poziom wiedzy
z zakresu
sporządzania
podstawowych
dowodów
księgowych,
prowadzenia księgi przychodów i rozchodów.
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy sprawdzić
teoretyczne przygotowanie uczniów. Pozytywny wynik sprawdzianu
powinien być warunkiem przystąpienia do ćwiczeń. Umiejętności uczniów
należy oceniać obserwując ich podczas wykonywania ćwiczeń. W ocenie
należy uwzględnić: zastosowanie wiadomości z zakresu ewidencji
typowych operacji gospodarczych, dobór druków i ich racjonalne
84
wykorzystanie oraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
a także utrzymanie ładu na stanowisku pracy.
Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej można
zastosować testy osiągnięć szkolnych uczniów.
85
– posłużyć się dokumentami obrotu gotówkowego i bezgotówkowego,
– sporządzić i zaewidencjonować dokumenty kasowe,
– zaewidencjonować
operacje
gospodarcze
dotyczące
obrotu
bezgotówkowego,
– sporządzić weksle i czeki,
– zaewidencjonować operacje dotyczące obrotu wekslami, czekami
i krótkoterminowymi papierami wartościowymi,
– sklasyfikować i zaewidencjonować rozrachunki przedsiębiorstwa
handlowego,
– zaewidencjonować kapitały własne,
– określić korzyści wynikające z różnych form pozyskiwania kapitału,
– sporządzić wniosek o udzielenie kredytu oraz dokumenty dotyczące
współpracy z bankiem,
– obliczyć odsetki i dyskonto,
– zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące uzyskiwania
i spłaty kredytu.
Charakterystyka obrotu pieniężnego.
Dokumentacja rozliczeń gotówkowych.
Ewidencja obrotu gotówkowego
Charakterystyka i dokumentacja rozliczeń bezgotówkowych.
Ewidencja obrotu bezgotówkowego.
Należności i zobowiązania przedsiębiorstw handlowych.
Istota, klasyfikacja oraz zasady ewidencji rozrachunków.
Dokumentacja i ewidencja rozliczeń między kontrahentami.
Kredyt handlowy. Weksle.
Ewidencja innych aktywów pieniężnych.
Ewidencja rozrachunków publicznoprawnych.
Rozrachunki z pracownikami.
Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń.
Ewidencja księgowa wynagrodzeń osobowych i bezosobowych. Pozostałe
rozrachunki.
Terminowe rozliczanie należności i zobowiązań.
Odpisy aktualizujące wartość należności.
Zasady gospodarki finansowej przedsiębiorstwa handlowego.
Kapitały własne i kapitały obce.
86
Formy organizacyjne kapitałów własnych.
Podwyższanie i obniżanie kapitału własnego.
Ewidencja kapitałów własnych firmy handlowej
Rodzaje i funkcje banków. Prowadzenie rachunków bankowych.
Kredytowanie działalności przedsiębiorstwa.
Ewidencja kredytów w rachunku bieżącym i rachunku kredytowym.
Bankowa pożyczka pieniężna i jej ewidencja.
Odsetki zwykłe i składane.
Metody obliczania oraz zasady pobierania i wypłacania odsetek.
Roszczenia banków wobec dłużników.
Przepływ środków pieniężnych w przedsiębiorstwie handlowym.
Zdolność kredytowa przedsiębiorstwa handlowego.
Franchising. Venture capital.
3. Ćwiczenia
• Sporządzanie, kontrolowanie i dekretowanie dokumentów związanych
z obrotem pieniężnym.
• Ewidencjonowanie operacji gospodarczych związanych z obrotem
pieniężnym na kontach syntetycznych.
• Identyfikowanie podstawowych grup rozrachunków.
• Dokumentowanie
i ewidencjonowanie
operacji
gospodarczych
dotyczących rozrachunków.
• Prowadzenie analitycznej i pozabilansowej ewidencji rozrachunków.
• Ewidencjonowanie operacji gospodarczych związanych z tworzeniem
i wykorzystaniem kapitałów własnych.
• Sporządzanie wniosku o udzielenie kredytu.
• Obliczanie odsetek zwykłych i składanych.
• Obliczanie dyskonta za pomocą wzorów i współczynników
dyskontujących.
• Obliczanie korzyści wynikających z różnych form pozyskiwania
kapitału.
• Obliczanie wskaźników płynności.
Ustawa o rachunkowości.
Plan kont z komentarzem.
Dokumenty dotyczące współpracy z bankami.
Zbiory ćwiczeń.
87
Realizacja programu jednostki modułowej ma na celu przygotowanie
uczniów do: dokumentowania i ewidencji operacji związanych z obrotem
gotówkowym
i bezgotówkowym,
ewidencji
kapitałów
własnych,
pozyskiwaniu i ewidencji kapitałów obcych, ewidencji rozrachunków.
Dobór metod nauczania powinien umożliwić realizację celów
kształcenia, w szczególności doskonalenia następujących umiejętności
praktycznych: dokumentowanie współpracy z bankami oraz ewidencji
obrotu gotówkowego i bezgotówkowego.
Szczególnie przydatne będą metody praktyczne: tekstu przewodniego
i ćwiczeń praktycznych. Do wprowadzenia treści teoretycznych można
zastosować wykład i pogadankę. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać
się w 15 osobowych grupach.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Program nauczania jednostki modułowej jest trudny pod względem
pojęciowym oraz praktycznym, dlatego nauczyciel na bieżąco powinien
kontrolować pracę uczniów w celu rozpoznawania trudności, które mogą
wystąpić w trakcie rozwiązywania zadań. Przed przystąpieniem do
wykonywania ćwiczeń praktycznych należy sprawdzić
teoretyczne
przygotowanie ucznia. Umiejętności praktyczne uczniów sprawdzamy
poprzez obserwację ich czynności w czasie ćwiczeń.
Oceniając osiągnięcia edukacyjne uczniów należy wziąć pod uwagę:
umiejętność zastosowania wiadomości z zakresu ewidencji typowych
operacji gospodarczych, dobór druków i ich racjonalne wykorzystanie.
88
– udokumentować i zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące
stanu, ruchu i zużycia środków trwałych,
– zidentyfikować składniki wartości niematerialnych i prawnych,
– zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące zmiany stanu
i zużycia,
– zaewidencjonować operacje gospodarcze związane z procesem
inwestycyjnym,
– obliczyć i zaewidencjonować VAT naliczony i należny,
– sporządzić deklarację VAT7 na podstawie rejestrów VAT,
– rozliczyć zakup towarów, ustalić saldo konta: Rozliczenie zakupu
towarów,
– zaprojektować i wykonać ewidencję analityczną i syntetyczną towarów,
– zaewidencjonować sprzedaż towarów,
– obliczyć marżę zrealizowaną na sprzedaży towarów,
– zaewidencjonować ruch opakowań,
– udokumentować
i zaewidencjonować
obrót
materiałami
w przedsiębiorstwie handlowym,
– zaewidencjonować
operacje
związane
z krótkoterminowymi
i długoterminowymi aktywami finansowymi,
– zastosować procedury inwentaryzacyjne,
– udokumentować i zaewidencjonować wyniki inwentaryzacji.
Aktywa trwałe w firmie handlowej.
Klasyfikacja, wycena, zużycie i amortyzacja środków trwałych.
Ewidencja i dokumentacja zmian w stanie i wartości środków trwałych.
Działalność inwestycyjna firmy handlowej.
Środki trwałe w budowie i źródła ich finansowania.
Umowy leasingu.
Gospodarka remontowa i ulepszenia środków trwałych.
Wartości niematerialne i prawne.
Ewidencja syntetyczna analityczna i pozabilansowa majątku trwałego.
Charakterystyka papierów wartościowych.
Rynek papierów wartościowych.
Inwestycje długoterminowe oraz krótkoterminowe aktywa finansowe i ich
ewidencja.
Aktywa obrotowe w firmie handlowej.
89
Dokumentacja i ewidencja syntetyczna obrotu towarowego w hurcie
i detalu. Marża zrealizowana.
Ewidencja towarów zakupionych z importu.
Ewidencja reklamacji.
Ewidencja opakowań.
Aktualizacja wartości towarów.
Ewidencja obrotu materiałowego w przedsiębiorstwie handlowym.
Ewidencja analityczna i pozabilansowa.
Inwentaryzacja składników majątku.
Tryb przeprowadzania i dokumentacja inwentaryzacji.
Weryfikacja, rozliczanie i ewidencja różnic inwentaryzacyjnych.
Racjonalne wykorzystanie majątku przedsiębiorstwa.
3. Ćwiczenia
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wycenianie majątku trwałego.
Obliczanie amortyzacji metodą liniową i degresywną.
Ewidencjonowanie umorzenia i amortyzacji.
Ewidencjonowanie stanu i ruchu poszczególnych składników aktywów
trwałych na kontach syntetycznych, analitycznych i pozabilansowych.
Dobieranie źródeł finansowania inwestycji.
Wycenianie zapasów towarowych.
Ewidencjonowanie obrotu towarowego w hurcie i detalu.
Obliczanie i ewidencja odchyleń od cen ewidencyjnych towarów.
Prowadzenie ewidencji analitycznej i pozabilansowej zapasów
towarowych.
Ewidencjonowanie reklamacji towarów.
Prowadzenie inwentaryzacji.
Sporządzanie dokumentów inwentaryzacji.
Ustalanie, weryfikowanie, rozliczanie i ewidencjonowanie różnic
inwentaryzacyjnych.
Sporządzenie dokumentów dotyczących obrotu materiałowego.
Wycenianie zapasów materiałowych.
Ewidencjonowanie operacji gospodarczych związanych z obrotem
materiałowym
na
kontach
syntetycznych,
analitycznych
i pozabilansowych.
Rozliczanie kosztów zakupu materiałów oraz odchyleń od cen
ewidencyjnych.
Obliczanie i rozliczanie podatku od towarów i usług.
Wypełnianie deklaracji VAT-7.
90
Zbiory ćwiczeń.
Program jednostki modułowej: Ewidencja majątku przedsiębiorstwa
handlowego, poszerza zakres zadań zawodowych wykonywanych przez
przyszłego technika handlowca o dokumentowanie stanu i ruchu
składników aktywów trwałych i obrotowych oraz inwentaryzacji.
Z uwagi na zdecydowanie praktyczny charakter treści programowych
jednostki modułowej nauczyciel powinien zaplanować ćwiczenia
praktyczne,
zwłaszcza
kształtujące
umiejętność
prowadzenia
dokumentacji dotyczącej majątku przedsiębiorstwa handlowego.
W procesie dydaktycznym należy kształtować właściwe postawy
zawodowe, a zwłaszcza: odpowiedzialność za wykonane zadanie,
rzetelność oraz dążenie do ciągłego doskonalenia umiejętności
zawodowych.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Umiejętności uczniów należy sprawdzać obserwując ich pracę podczas
wykonywania ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na zastosowanie
wiadomości z zakresu ewidencji typowych operacji gospodarczych, dobór
druków i ich racjonalne wykorzystanie oraz przestrzeganie zasad
bezpiecznej i higienicznej pracy, a także utrzymanie ładu na stanowisku
pracy.
Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej stosuje się testy
osiągnięć szkolnych.
91
– zaewidencjonować koszty w układzie rodzajowym i funkcjonalnym,
– zastosować procedury rozliczania kosztów,
– rozliczyć koszty w czasie,
– zaewidencjonować pozostałe przychody i koszty operacyjne,
– zaewidencjonować przychody i koszty finansowe,
– zaewidencjonować wyniki nadzwyczajne,
– ustalić wynik finansowy metodą statystyczną i księgową w wariancie
porównawczym i kalkulacyjnym,
– podzielić i rozliczyć wynik finansowy,
– obliczyć i zaewidencjonować obciążenia z tytułu wyniku finansowego
wobec budżetu,
– wypełnić deklarację podatku dochodowego,
– obliczyć strukturę i wskaźniki poziomu kosztów.
Przychody, koszty i ich klasyfikacja. Kalkulacja kosztów jednostkowych
produktu. Struktura kosztów handlowych i ich obniżanie.
Budowa rachunku kosztów.
Etapy ewidencji i rozliczania kosztów handlowych.
Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów.
Koszty reprezentacji i reklamy.
Pozostałe przychody i koszty operacyjne.
Przychody i koszty operacji finansowych.
Zyski i straty nadzwyczajne.
Ustalanie i podział wyniku finansowego przedsiębiorstwa handlowego.
Podatek dochodowy od osób prawnych.
Elementy wyniku finansowego.
Porównawczy i kalkulacyjny rachunek zysków i strat.
Podział i rozliczenie wyniku finansowego.
Podstawowe sprawozdania finansowe i ich analiza.
Bilans i rachunek zysków i strat.
Rachunek przepływu środków pieniężnych.
Zasady pionowej i poziomej analizy bilansu.
Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych.
92
3. Ćwiczenia
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Rozróżnianie i klasyfikowanie kosztów.
Obliczanie struktury i dynamiki kosztów.
Ewidencjonowanie kosztów w różnych przekrojach.
Stosowanie różnych wariantów rachunku kosztów.
Rozliczanie kosztów w czasie.
Ewidencjonowanie kosztów handlowych.
Ewidencjonowanie pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych.
Ewidencjonowanie przychodów i kosztów finansowych.
Ewidencjonowanie wyników nadzwyczajnych.
Obliczanie wysokości wyniku finansowego metodą statystyczną.
Ustalanie
wyniku
finansowego
w wariancie
porównawczym
i kalkulacyjnym.
• Ewidencjonowanie podziału i rozliczania wyniku finansowego.
• Sporządzanie podstawowych sprawozdań finansowych.
• Analizowanie bilansu oraz rachunku zysków i strat.
Zbiory ćwiczeń.
Jednostka modułowa: Ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie
sprawozdań finansowych, poprzedzona jest realizacją programu
jednostki:
Prowadzenie
ksiąg
rachunkowych.
Uczeń
potrafi
scharakteryzować podstawowe koszty i przychody, zna zasady
dokumentowania zdarzeń gospodarczych, potrafi sporządzić dowody
księgowe,
posługuje
się
podstawowymi
pojęciami
z zakresu
rachunkowości, ewidencjonuje operacje gospodarcze.
Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować umiejętności
związane z ewidencją przychodów i kosztów, rozliczaniem kosztów,
ustalaniem wyniku finansowego oraz sporządzaniem podstawowych
sprawozdań finansowych.
Efektywność
procesu
dydaktycznego
zapewni
zastosowanie
praktycznych metod nauczania, które sprzyjają kształceniu umiejętności
praktycznych,
w tym:
ewidencjonowania
przychodów
i kosztów
przedsiębiorstwa
handlowego
oraz
sporządzania
sprawozdań
93
finansowych. Szczególny nacisk należy położyć na wykonywanie przez
ucznia jak największej liczby ćwiczeń opartych na pracy z dokumentami.
Ćwiczenia
powinny
być
poprzedzone
pokazem
starannie
przygotowanym pod względem merytorycznym i metodycznym.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
realizacji programu jednostki modułowej na podstawie określonych
kryteriów oceniania. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń
należy sprawdzić teoretyczne przygotowanie ucznia za pomocą
sprawdzianów ustnych lub pisemnych. Pozytywny wynik sprawdzianu
powinien być warunkiem dopuszczenia do ćwiczeń.
Umiejętności praktyczne należy sprawdzać obserwując uczniów
podczas wykonywania ćwiczeń. W czasie obserwacji należy zwrócić
uwagę na dobór druków i ich racjonalne wykorzystanie oraz
przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, a także
organizację i utrzymanie ładu na stanowisku pracy.
W końcowej ocenie osiągnięć uczniów należy wziąć pod uwagę
umiejętność stosowania w praktyce wiadomości z zakresu ewidencji
typowych operacji gospodarczych, a zwłaszcza zgodność przyjętych
rozwiązań z regulacjami prawnymi.
94
Obsługa systemu finansowo- księgowego
– obsłużyć system finansowo – księgowy,
– zaewidencjonować operacje gospodarcze w programie,
– wykonać czynności operatorskie,
– zastosować przepisy dotyczące rachunkowości komputerowej,
– zastosować zasady ergonomii na stanowisku komputerowym,
– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku
komputerowym.
Automatyczna
instalacja
i modyfikacja
programu
Definiowanie rejestrów VAT. Rejestry księgowe.
Kartoteki kontrahentów.
Plan kont i bilans otwarcia.
Dekretacja i księgowanie operacji.
Sprawozdania, deklaracje, zestawienia, wykresy.
Archiwizacja danych.
Współpraca z innymi programami.
do
potrzeb
3. Ćwiczenia
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Instalowanie programu zgodnie z potrzebami przedsiębiorstwa.
Wprowadzanie i aktualizacja planu kont.
Wprowadzanie bilansu otwarcia.
Rejestrowanie dokumentów zgodnie z dekretacją.
Ewidencjonowanie w układzie kont syntetycznych i analitycznych.
Kontrolowanie należności i zobowiązań.
Rozliczanie kosztów.
Sporządzenie zestawienia obrotów i sald kont syntetycznych
i analitycznych.
Sporządzanie bilansu i rachunku zysków i strat.
Sporządzanie informacji dodatkowej.
Drukowanie raportów, analiz, zestawień, wykresów.
Tworzenie archiwum danych.
Ewidencjonowanie
operacji
gospodarczych
związanych
z całokształtem działalności przedsiębiorstwa handlowego.
95
Programy użytkowe w wersji szkoleniowej- systemy finansowo- księgowe:
REWIZOR, SYMFONIA.
Zestawy zadań, instrukcji, ćwiczeń
Jednostka modułowa: Obsługa programu komputerowego finansowoksięgowego, poprzedzona jest realizacją jednostek dotyczących ewidencji
operacji oraz obsługi użytkowych programów komputerowych kadrowopłacowych,
i komputerowej
księgi
W trakcie realizacji programu jednostki modułowej należy położyć
nacisk na doskonalenie umiejętności związanych z obsługą systemu
finansowo – księgowego.
Treść programu jednostki stanowi podsumowanie i utrwalenie
umiejętności całego modułu.
Ćwiczenia należy prowadzić w 15 osobowych grupach, w pracowni
komputerowej, która umożliwi uczniowi indywidualną, aktywną pracą na
komputerze. Zajęcia mogą być również prowadzone w symulacyjnej
firmie handlowej.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Sprawdzenie i ocenienie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć
informacji dotyczących zakresu i poziomu realizacji celów określonych
w programie jednostki modułowej. Proces oceniania powinien być
realizowany według ustalonych kryteriów.
realizacji programu jednostki modułowej. Przed przystąpieniem do
wykonywania ćwiczeń należy sprawdzić teoretyczne przygotowanie
uczniów za pomocą sprawdzianu ustnego lub pisemnego. Pozytywny
wynik sprawdzianu powinien być warunkiem przystąpienia do ćwiczeń.
Umiejętności praktyczne uczniów należy sprawdzać obserwując ich
pracę podczas wykonywania ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na
przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz utrzymanie
ładu na stanowisku pracy.
96
Sprawność, szybkość i bezbłędne wykonanie ćwiczenia oraz właściwe
wykorzystanie
systemów
informatycznych
powinny
stanowić
najistotniejsze kryteria oceny osiągnięć uczniów.
97
Moduł 341[03].Z5
Zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym
– wyjaśniać istotę planowania i analizy działalności ekonomicznej,
– rozróżniać planowanie strategiczne i operacyjne,
– opracowywać strategię rozwoju firmy,
– opracowywać plan rzeczowy i finansowy,
– opracowywać plan marketingowy,
– sporządzać biznes plan,
– stosować metody analizy ekonomicznej,
– identyfikować metody analizy strategicznej,
– charakteryzować etapy procesu kontroli,
– gromadzić, rejestrować, przetwarzać, prezentować informacje,
– wykorzystywać narzędzia promotion mix.
Symbol jednostki
modułowej
341[03].Z5.01
341[03].Z5.02
handlowego
Prezentacja przedsiębiorstwa handlowego
w języku obcym
Razem
341[03].Z5.03
341[03].Z5.04
98
Orientacyjna
liczba godzin
na realizację
60
30
30
58
168
341[03].Z5
Zarządzanie
przedsiębiorstwem
handlowym
341[03].Z5.01
Planowanie i analiza działalności
handlowej
341[03].Z5.02
341[03].Z5.03
Kształtowanie wizerunku
341[03].Z5.04
Prezentacja przedsiębiorstwa
handlowego w języku obcym
4. Literatura
Altkorn J.(red): Zarządzanie i przedsiębiorczość, studia polskich
przypadków. PWN, Warszawa 1997
Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Cz.2. WSiP,
Warszawa 2002
Domański T., Kowalski P.: Marketing dla menedżerów. PWN, Warszawa
1998
Kay J.: Podstawy sukcesu firmy. PWE, Warszawa 1996
99
Kotler P.: Marketing, analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola. Gebethner
i s-ka, Warszawa1994
Koźmiński A.(red.), Piotrowski W.: Zarządzanie, teoria i praktyka. PWN,
Warszawa 1996
Musiałkiewicz J: Marketing. Ekonomik s.c., Warszawa 2001
Piasecki B.(red): Ekonomika i zarządzanie małą firmą. PWN, Warszawa –
Łódź 1999
Prymon M.: Menedżerskie i społeczne aspekty współczesnego
marketingu. Ekspert – Wydawnictwo i Doradztwo, Wrocław 1999
Penc J.: Zarządzanie dla przyszłości, twórcze kierowanie firmą.
Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1998
Sznajder A.: Sztuka promocji. PWN, Warszawa 1997
Sznajder A.: Euromarketing, uwarunkowania na rynku Unii Europejskiej.
PWN, Warszawa 1997
Zbiegień - Maciąg L.: Kultura w organizacji, identyfikacja kultury znanych
firm. PWN, Warszawa 1999
100
– sklasyfikować i scharakteryzować plany,
– określić zasady planowania,
– scharakteryzować metody planowania,
– określić tryb opracowania planu działalności gospodarczej,
– sporządzić uproszczony plan rzeczowy i finansowy,
– przeprowadzić uproszczoną analizę ekonomiczną.
Istota planowania. Klasyfikacja i charakterystyka planów.
Zasady i metody planowania.
Etapy opracowania planu gospodarczego. Controlling.
Biznes plan.
Planowanie sprzedaży, zakupów.
Planowanie zatrudnienia i wynagrodzenia pracowników.
Planowanie zmian majątku, kapitałów, kosztów, przychodów, wydatków.
Zadania i rodzaje analizy ekonomicznej.
Metody analizy ekonomicznej.
Analiza efektów rzeczowych i sytuacji finansowej.
3. Ćwiczenia
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Obliczanie planowanej sprzedaży i zakupu towarów.
Sporządzanie rocznego planu sprzedaży.
Projektowanie planu zatrudnienia sprzedawców.
Obliczanie planowanego wynagrodzenia pracowników sklepu.
Obliczanie zysku netto i brutto.
Przeprowadzenie analizy sprzedaży,
Przeprowadzenie analizy struktury asortymentowej.
Ocenianie kształtowania się stanu zatrudnienia.
Ocenianie poziomu efektywności gospodarowania z zastosowaniem
metod analizy ekonomicznej.
Plansze.
Czasopisma ekonomiczne.
101
Celem realizacji programu jednostki modułowej: Planowanie i analiza
działalności handlowej, jest doskonalenie umiejętności związanych
z interpretacją
wskaźników
i
zastosowaniem
ich
w procesie
podejmowania decyzji. Ponieważ treści te mają charakter problemowy,
należy zastosować aktywizujące metody nauczania: metodę sytuacyjną,
przypadków, dyskusję dydaktyczną oraz metody praktyczne: metodę
projektów i ćwiczenia.
Wskazane jest także zastosowanie arkusza kalkulacyjnego Excel do
sporządzania obliczeń i prezentacji wyników analizy ekonomicznej.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Przystępując do realizacji treści programowych jednostki modułowej:
Planowanie i analiza działalności handlowej, uczniowie powinni
przestrzegać zasad gospodarowania, określać istotę, cele zarządzania,
podstawowe funkcje i zakres zarządzania, obliczać i interpretować
podstawowe wielkości ekonomiczne i miary statystyczne oraz posługiwać
się arkuszem kalkulacyjnym. W celu określenia poziomu operowania
wiedzą nauczyciel powinien zaplanować badania diagnostyczne,
odpowiadające specyfice sprawdzanych umiejętności.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów w trakcie realizacji
programu nauczania powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu
i poziomu realizacji celów określonych w jednostce modułowej oraz
rozpoznawanie trudności w ich realizacji. Umiejętności uczniów należy
sprawdzać za pomocą następujących metod: obserwację uczniów
podczas wykonywania ćwiczeń oraz sprawdzianów ustnych i pisemnych.
102
Wybieranie strategii marketingowej przedsiębiorstwa
handlowego
– określić istotę i miejsce planów marketingowych w procesie
planowania w przedsiębiorstwie,
– wskazać elementy składające się na mikro- i makrootoczenie
– sformułować misję rynkową przedsiębiorstwa,
– zidentyfikować podstawowe metody analizy strategicznej,
– wskazać mierniki umożliwiające ustalenie pozycji rynkowej
przedsiębiorstwa,
– określić zalety i wady różnych strategii marketingowych,
– zaprojektować strategię marketingową dla małego przedsiębiorstwa
handlowego,
– scharakteryzować strategie konkurowania na rynku globalnym,
– skonstruować uproszczony plan marketingowy.
Otoczenie przedsiębiorstwa handlowego.
Marketing MIX.
Misja i rynkowy wizerunek przedsiębiorstwa.
Plan marketingowy.
Analiza SWOT.
Benchmarking.
Macierz Ansoffa.
Macierz BCG (Boston Consulting Group).
Znaczenie i elementy strategii marketingowych. Podstawowe strategie
marketingowe.
Strategie konkurowania na rynku międzynarodowym i globalnym.
3. Ćwiczenia
•
•
•
•
•
•
Identyfikowanie elementów otoczenia rynkowego.
Ustalanie pozycji rynkowej przedsiębiorstwa handlowego.
Określanie czynników wpływających na strategię przedsiębiorstwa.
Analizowanie strategicznej działalności wybranego przedsiębiorstwa.
Formułowanie misji przedsiębiorstwa.
Projektowanie strategii marketingowej dla małego przedsiębiorstwa
handlowego.
103
• Sporządzanie uproszczonego planu działalności marketingowej.
• Analizowanie przykładów konkurowania na rynku międzynarodowym
i globalnym.
Filmy edukacyjne, programy komputerowe.
Realizując cele jednostki modułowej wskazane jest odwoływanie się do
bezpośredniego otoczenia, w którym funkcjonują uczniowie. W procesie
dydaktycznym szczególnie przydatne będą aktywizujące metody
nauczania, takie jak: dyskusje dydaktyczne, metoda przypadków, metoda
sytuacyjna, gry dydaktyczne, a zwłaszcza metoda projektów. Można
również zapraszać na zajęcia edukacyjne praktyków gospodarczych oraz
w szerokim zakresie wykorzystywać filmy edukacyjne.
Realizacja zajęć edukacyjnych powinna odbywać się w 15 osobowych
grupach, w pracowni wyposażonej w nowoczesny sprzęt multimedialny.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczać
informacji dotyczących zakresu i poziomu realizacji celów określonych w
programie jednostki modułowej oraz umożliwić rozpoznawanie trudności
w ich realizacji. Proces oceniania powinien być realizowany według
ustalonych kryteriów.
Umiejętności praktyczne powinny być sprawdzane i oceniane poprzez
obserwację wykonywanych przez uczniów zadań praktycznych. W trakcie
obserwacji pracy uczniów należy zwrócić uwagę na ich aktywność,
pomysłowość, umiejętność współpracy w grupie oraz samodzielność
i twórcze myślenie. Jako badanie sumatywne można zastosować metodę
projektów, w ramach której uczniowie opracują plan działań
marketingowych.
104
handlowego
– rozróżnić zachowania etyczne i nieetyczne w stosunkach handlowych,
– sformułować etyczne zasady postępowania wobec klientów,
– przygotować zebranie pracowników,
– przyjąć interesantów,
– dostosować swój wygląd zewnętrzny do okoliczności związanych
z wykonywanymi zadaniami zawodowymi,
– określić cele komunikacji marketingowej,
– uzasadnić rolę informowania, przypominania i perswazji w działalności
marketingowej,
– uzasadnić rolę reklamy w działalności marketingowej,
– odróżnić skuteczne i nieskuteczne sposoby reklamy,
– zredagować komunikat reklamowy,
– zaprojektować kampanię reklamową przedsiębiorstwa handlowego,
– podjąć współpracę z agencją reklamową,
– objaśnić rolę public relations w działalności marketingowej.
Etyka wewnątrz przedsiębiorstwa i w jej stosunkach z klientami.
Kodeks etyczny przedsiębiorstwa.
Kultura w relacjach służbowych.
Zasady pracy w grupie. Asertywność.
Zasady zachowania się w miejscu pracy, restauracji, hotelu.
Rola zdrowia i higieny osobistej w procesie pracy.
Kształtowanie wyglądu zewnętrznego.
Estetyka, kolorystyka, elegancja, moda.
Cel, uczestnicy i wymagania komunikacji promocyjnej.
Rola promocji w marketingu. Funkcje i struktura promocji.
Warianty strategii promocji.
Kampania reklamowa. Skuteczność reklamy.
Programy marketingu bezpośredniego i public relations.
Znak towarowy.
105
3. Ćwiczenia
• Rozróżnianie zachowań etycznych i nieetycznych w stosunkach
handlowych.
• Określanie czynników związanych z kształtowaniem wizerunku
• Przygotowanie zebrania służbowego.
• Treningi sposobów ubierania się, wykonywania makijażu, układania
prostych fryzur, łączenia kolorów, dobierania dodatków.
• Analizowanie telewizyjnych spotów reklamowych.
• Ocenianie etycznie kontrowersyjnych środków wyrazu reklam.
• Projektowanie środków reklamy do kampanii reklamowej.
• Planowanie
budżetu
kampanii
reklamowej
przedsiębiorstwa
handlowego.
• Opracowanie planu współpracy z agencją reklamową.
• Planowanie działań promocyjnych skierowanych do docelowego
segmentu rynku.
• Wskazywanie podobieństw i różnic między reklamą a public relations.
• Analizowanie znaczenia sponsoringu w kształtowaniu wizerunku
przedsiębiorstwa.
Zdjęcia, plakaty, katalogi, foldery, prospekty, hasła reklamowe, wizytówki,
logo firmy, zaproszenia, broszury i gazety reklamowe.
Filmy edukacyjne.
Materiały źródłowe: przykładowe scenariusze kampanii reklamowej,
Czasopisma reklamowe.
Realizacja treści zawartych w programie jednostki modułowej:
Kształtowanie wizerunku firmy handlowej, wymaga przygotowania
z zakresu ekonomii, psychologii, komunikacji masowej i marketingu. We
wcześniejszym etapie kształcenia zagadnienia związane z tematyką
jednostki realizowano na poziomie bardziej ogólnym. Program jednostki
przewiduje ich uszczegółowienie i usystematyzowanie.
Istotne jest zwrócenie uwagi, na cele oraz narzędzia i techniki za pomocą
których, przedsiębiorstwo handlowe wyodrębnia się ze swego otoczenia
oraz kształtuje swój wizerunek. Interdyscyplinarne podejście do
omawianych problemów pozwoli uczniom zrozumieć złożoność procesów
106
zachodzących na rynku i określenie wpływu działań promocyjnych na ich
przebieg. Ważne jest także uwzględnienie zagadnień dotyczących wpływu
działań reklamowych na psychikę odbiorcy oraz zwrócenie uwagi na etykę
kupiecką.
Nauczyciel, projektując zajęcia edukacyjne, powinien uwzględnić
aktywizujące metody nauczania, takie jak: metoda przypadków,
sytuacyjna, projektów, inscenizacji oraz różne odmiany dyskusji
dydaktycznych.
Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w 15 osobowych grupach,
w pracowni dobrze wyposażonej w urządzenia multimedialne.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczać
informacji na temat zakresu i poziomu realizacji celów określonych w
programie jednostki modułowej oraz umożliwić rozpoznawanie trudności
w realizacji tych celów. Proces oceniania powinien być realizowany
według ustalonych kryteriów.
Badania kształtujące powinny polegać na kontroli wykonywanych przez
uczniów zadań praktycznych. Ocenie powinny również podlegać
umiejętności: prowadzenia dyskusji, w tym posługiwanie się właściwą
terminologią stosowaną w procesach kreowania rynku oraz właściwego
argumentowania, wnioskowania i
uzasadniania proponowanych
rozwiązań problemów.
Jako badanie sumatywne można zastosować metodę projektów,
w ramach której uczniowie opracują plan działań promocyjnych
skierowanych do docelowego segmentu rynku.
107
Prezentacja przedsiębiorstwa handlowego w języku
obcym
− przeprowadzić prezentację oferty handlowej,
− udzielić
informacji
o zadaniach
poszczególnych
komórek
organizacyjnych przedsiębiorstwa handlowego,
− posłużyć się liczbami: cenami w różnej walucie, procentami, danymi
statystycznymi,
− przeprowadzić rozmowę związaną z podróżą służbową,
− przeprowadzić rozmowę związaną z negocjacjami,
− sformułować
dłuższą
wypowiedź
dotyczącą
prezentacji
− zredagować teksty reklamowe towaru lub przedsięwzięcia,
− zastosować zwroty nadające strukturę prezentacji,
− napisać plan dłuższej wypowiedzi ustnej dotyczącej prezentacji
Handel wewnętrzny i zagraniczny.
Struktura organizacyjna firmy.
Działalność marketingowa.
Marketing - zasady działalności marketingowej.
Promocja działalności firmy handlowej i pozyskiwanie klientów. Reklama.
Konferencje. Wystąpienia i referaty.
3. Ćwiczenia
• Układanie pytań i odpowiedzi – praca z tekstem.
• Tłumaczenie zdań na język obcy.
• Analizowanie prasowych i telewizyjnych reklam pod względem
językowym, formy i treści.
• Posługiwanie się liczbami: danymi statystycznymi, cenami,
procentami, miarami.
• Symulowanie sytuacji związanych z podróżą służbową.
• Redagowanie pism zapraszających na konferencję, potwierdzających
przybycie delegata.
• Stosowanie zwrotów nadających strukturę prezentacji.
• Prezentacja oferty handlowej według opracowanego scenariusza.
• Opisywanie struktury organizacyjnej firmy.
108
• Przeprowadzenie rozmowy służbowej lub negocjacji.
• Przeprowadzenie ćwiczeń rozumienia ze słuchu, czytania i pisania na
podstawie filmu, ilustracji, tekstu.
• Redagowanie wystąpienia delegata na konferencji.
• Odczytanie referatu na temat prezentacji przedsiębiorstwa
handlowego
• Relacjonowanie przebiegu zdarzeń służbowych.
• Komunikowanie się w określonych sytuacjach z uwzględnieniem
elementów obyczajowości danego kraju.
Wydawnictwa ekonomiczno-handlowe.
Słowniki, leksykony, encyklopedie.
Realizacja programu jednostki modułowej ma na celu doskonalenie
sprawności mówienia, konwersacji w zakresie tematyki handlowej.
Celowe jest zastosowanie ćwiczeń praktycznych.
W czasie wykonywania ćwiczeń uczniowie powinni mieć możliwość
samodzielnego planowania i realizowania zadania.
Zaleca się również zastosowanie metody przypadku i inscenizacji.
Nauczyciel powinien przygotować opisy przypadków oraz scenariusze
inscenizacji na podstawie rzeczywistych sytuacji biznesowych.
Uczniowie powinni prowadzić rozmowy w typowych sytuacjach
służbowych, uczestniczyć w negocjacjach handlowych, konferencjach
o tematyce gospodarczej, śledzić sytuację gospodarczą krajów
określonego obszaru językowego poprzez środki masowego przekazu
oraz literaturę specjalistyczną, redagować i analizować reklamy,
redagować dłuższe wypowiedzi prezentujące przedsiębiorstwo handlowe.
edukacyjnych ucznia
i oceny
osiągnięć
systematycznie na podstawie kryteriów uwzględniających zaplanowane
cele kształcenia, a w szczególności: prowadzenie konwersacji na tematy
dotyczące zagadnień zawodowych, komunikowanie się z klientami,
prezentowanie oferty handlowej.
W komunikowaniu się należy ocenić: umiejętność zadawania pytań,
formułowania opinii, kulturę rozmowy. Znajomość słownictwa, które było
109
przedmiotem uczenia, można sprawdzić za pomocą testów zawierających
zadania z luką i wielokrotnego wyboru. Ogólne kompetencje językowe
powinny być oceniane na podstawie wypowiedzi ustnych poprawnych pod
względem leksykalnym i gramatycznym. Nagranie konwersacji kamerą
video lub na magnetofonie umożliwi uczniom dokonanie samooceny
i doskonalenie sprawności językowych.
110
Moduł 341[03].Z6
Praktyka zawodowa
– wykorzystywać w warunkach przedsiębiorstwa handlowego nabyte
umiejętności,
– posługiwać się terminologią dotyczącą obrotu towarowego,
– wykonywać podstawowe czynności związane z procesem sprzedaży,
– stosować nowoczesny sprzęt techniczny podczas prowadzenia
działalności handlowej,
– posługiwać się terminologią z zakresu finansów i rachunkowości,
– dokumentować, ewidencjonować i interpretować typowe operacje
gospodarcze,
– określać podstawowe wymagania dotyczące sposobu zarządzania
przedsiębiorstwem handlowym,
– wskazywać
przykłady
rynkowych
zależności
o charakterze
ekonomiczno-społecznym między uczestnikami rynku towarowego,
– przestrzegać zasad współpracy.
Symbol jednostki
modułowej
341[03].Z6.01
341[03].Z6.02
341[03].Z6.03
detalicznej
hurtowej
Uczestniczenie w procesach
organizowania i zarządzania
przedsiębiorstwem handlowym.
Orientacyjna
liczba godzin na
realizację
70
35
35
140
Razem
111
341[03].Z6
Praktyka zawodowa
341[03].Z6.01
Prowadzenie działalności
handlowej detalicznej
341[03].Z6.02
Prowadzenie działalności
handlowej hurtowej
341[03].Z6.03
Uczestniczenie w procesach
organizowania i zarządzania
przedsiębiorstwem handlowym
112
Prowadzenie działalności handlowej detalicznej
– określić asortyment towarowy w sklepie,
– sporządzić i sprawdzić dokumenty związane ze sprzedażą towarów
w sklepie,
– dokonać odbioru ilościowego i jakościowego towarów,
– przygotować towary do sprzedaży,
– rozmieścić towary w sklepie detalicznym,
– przeprowadzić rozmowę sprzedażową,
– zaprezentować towar,
– obliczyć należność,
– obliczyć wielkość obrotu, kosztów i wyniku finansowego sklepu,
– dokonać ewidencji ruchu towarów w sklepie,
– przeprowadzić postępowanie dotyczące reklamacji klientów,
– posłużyć się urządzeniami i nowoczesnym sprzętem w sklepie,
– zastosować się do obowiązujących regulaminów,
– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej.
Zapoznanie się z organizacją pracy, harmonogramem i dyscypliną pracy
oraz zasadami odpowiedzialności materialnej.
Przeszkolenie z zakresu bezpieczeństwa, higieny pracy i ochrony
przeciwpożarowej.
Analizowanie regulaminów wewnętrznych
Określanie asortymentu towarowego.
Analizowanie zapasów towarowych.
Przygotowanie towarów i rozmieszczenie ich na sali sprzedażowej,
zapleczu, w magazynie.
Demonstrowanie towarów, poradnictwo sprzedażowe.
Obliczanie należności przy zastosowaniu urządzeń technicznych.
Przyjmowanie należności w formie gotówkowej i bezgotówkowej.
Obliczanie wielkości obrotu, kosztów i wyniku finansowego sklepu.
Prowadzenie ewidencji ruchu towarów w sklepie.
Sprawdzanie jakości towarów.
Załatwianie reklamacji.
113
Pierwszy etap praktyki, trwający dwa tygodnie obejmuje udział uczniów
w pracach wykonywanych w jednostce handlu detalicznego.
Nauczyciel, któremu przydzielono nadzór nad praktykami zawodowymi,
jest zobowiązany przed rozpoczęciem praktyki udzielić uczniom
wszechstronnych wyjaśnień dotyczących formy i zakresu wykonywania
zadań zawodowych w jednostce handlu detalicznego.
Osiągnięcie założonych celów będzie możliwe przy właściwej
organizacji przebiegu praktyki przez zakładowego opiekuna praktyki oraz
pod warunkiem dużego zaangażowania i zdyscyplinowania ucznia.
Uczeń
odbywający
praktykę,
powinien
mieć
możliwość
samodzielnego wykonywania zadań zawodowych, na poszczególnych
stanowiskach pracy w sklepie.
edukacyjnych ucznia.
i oceny
osiągnięć
Opiekun praktyki, dokonując oceny osiągnięć ucznia, powinien odnieść
się do zaplanowanych celów jednostki modułowej. Najwłaściwszą formą
sprawdzenia stopnia osiągnięcia tych celów jest obserwacja
wykonywanych przez ucznia zadań zawodowych.
Obserwacja powinna być ukierunkowana na określenie stopnia
aktywności i samodzielności ucznia w wykonywaniu zlecanych zadań.
Należy ocenić jego zdyscyplinowanie, formę dokumentowania
wykonanych zadań oraz umiejętność analizowania własnych osiągnięć
i trudności w nauce. Oceny tych umiejętności można dokonać w wyniku
sprawdzenia dokumentacji przebiegu praktyki prowadzonej przez ucznia
lub na podstawie rozmów prowadzonych w trakcie i na zakończenie
realizacji programu jednostki modułowej.
114
Prowadzenie działalności handlowej hurtowej
– określić asortyment towarowy w hurtowni,
– ustalić zapotrzebowanie na towary uwzględniając poziom zapasów
towarowych,
– dokonać wyboru dostawcy,
– sporządzić i sprawdzić dokumenty związane z przyjmowaniem oraz
sprzedażą towarów,
– dokonać odbioru ilościowego i jakościowego towarów,
– rozmieścić towary w hurtowni,
– obliczyć wielkość obrotu,
– obliczyć wynik finansowy hurtowni,
– dokonać ewidencji ruchu towarów w hurtowni,
– przeprowadzić postępowanie reklamacyjne,
– posłużyć się urządzeniami i nowoczesnym sprzętem w hurtowni.
Zapoznanie się z organizacją pracy, harmonogramem i dyscypliną pracy
oraz zasadami odpowiedzialności materialnej.
Przeszkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej.
Zapoznanie się z obowiązującymi regulaminami wewnętrznymi.
Określanie asortymentu towarowego.
Analizowanie zapasów towarowych.
Ustalanie wielkości zapotrzebowania na towary. Wybieranie dostawców.
Uczestniczenie w rozmowach handlowych.
Sporządzanie dokumentów związanych z zamówieniami i przyjmowaniem
towarów.
Przygotowywanie i rozmieszczenie towarów.
Demonstrowanie towarów.
Obliczanie należności przy zastosowaniu urządzeń technicznych.
Przyjmowanie należności w formie gotówkowej i bezgotówkowej.
Sprawdzanie jakości towarów.
Uczestniczenie w reklamowaniu towarów.
Obliczanie wyniku finansowego hurtowni.
Analizowanie metod reklamy i sposobów promocji stosowanych
w hurtowni.
115
Program nauczania jednostki modułowej obejmuje zintegrowany
zakres zadań zawodowych. Realizacja programu powinna umożliwić
zastosowanie w praktyce i poszerzenie wiedzy nabytej w szkole,
zwłaszcza w zakresie wdrażania nowoczesnych technik sprzedaży
hurtowej.
Osiągnięciu założonych celów sprzyjać powinna dobra organizacja
pracy oraz wysoka aktywność ucznia. Uczniowie powinni uczestniczyć
w planowaniu prac projektowych, które będą realizować na
podstawie informacji, spostrzeżeń oraz doświadczeń nabywanych
w czasie wykonywania zadań na konkretnych stanowiskach pracy.
Tematem projektu może być, np.: opracowanie sposobów promocji
towarów.
Właściwej realizacji programu jednostki może również służyć
uzgodniona z opiekunem forma dokumentowania zadań wykonywanych
przez ucznia w trakcie odbywania praktyki.
i oceny
osiągnięć
Sprawdzanie osiągnięć słuchacza powinno odbywać się w trakcie
realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu. Oceny
umiejętności ucznia dokonuje opiekun praktyki na podstawie obserwacji
ukierunkowanej na określenie stopnia aktywności, samodzielności
i zaangażowania w wykonywaniu zlecanych praktykantowi prac.
Istotnym elementem oceny sumatywnej powinna być ocena sposobu
dokumentowania przebiegu praktyki zawodowej.
116
i zarządzania przedsiębiorstwem handlowym
– określić przedmiot działania przedsiębiorstwa handlowego,
– zidentyfikować formę prawną przedsiębiorstwa,
– scharakteryzować systemy zarządzania przedsiębiorstwem,
– wskazać obszary działania, powiązania, zakresy kompetencji
i odpowiedzialności poszczególnych komórek zarządu,
– wskazać źródła dostaw i kierunki sprzedaży,
– scharakteryzować formy i metody ewidencji księgowej stosowane
w przedsiębiorstwie,
– dokonać ewidencji księgowej różnych zdarzeń gospodarczych,
– dokonać rozliczeń z dostawcami, bankiem i urzędem skarbowym,
– przeprowadzić analizę planu operatywnego przedsiębiorstwa
handlowego,
– obliczyć i zinterpretować wskaźniki finansowe stosowane w analizie
ekonomicznej.
Analizowanie struktury prawno-organizacyjnej.
Określenie przedmiotu działania przedsiębiorstwa.
Ustalanie obszarów i zakresów działań, kompetencji i odpowiedzialności
komórek zarządu.
Określanie systemów zarządzania w przedsiębiorstwie.
Zapoznanie ze źródłami dostaw i kierunkami sprzedaży.
Zapoznanie z organizacją i zadaniami komórki finansowo-księgowej,
obiegiem dokumentów, formami i metodami ewidencji księgowej.
Dokumentowanie rozliczeń z kontrahentami, instytucjami finansowymi
oraz budżetem.
Ustalanie wyniku finansowego.
Uczestniczenie w planowaniu operatywnym i strategicznym.
Udział w analizie ekonomicznej i finansowej.
Określanie struktury majątku i kapitałów w przedsiębiorstwie handlowym.
Analizowanie organizacji marketingu.
Prowadzenie badań marketingowych.
Program nauczania jednostki modułowej obejmuje różne obszary
zarządzania przedsiębiorstwem handlowym. Uczeń powinien poznawać je
117
w kolejności, która wynika ze struktury organizacyjnej i sposobów
zarządzania w danym zakładzie. W celu realizacji programu jednostki,
szczególnie istotne jest określenie harmonogramu pracy ucznia.
Harmonogram
ten, powinien opierać się na programie jednostki
modułowej, ale może uwzględnić specyficzne problemy przedsiębiorstwa.
W czasie trwania praktyki uczniowie mogą również, w uzgodnieniu
z opiekunem praktyk, wykonywać zadania, które są potrzebne do
przygotowania
projektów
o tematyce
związanej
z organizacją
i funkcjonowaniem zakładu, na przykład: wdrażanie systemu jakości
w zakładzie, obieg dokumentacji materiałowej.
i oceny
osiągnięć
Ocenianie
osiągnięć
edukacyjnych
ucznia
przewidzianych
w programie jednostki modułowej powinno odbywać się systematycznie.
W ocenianiu należy uwzględnić obserwację czynności ucznia, analizę
prowadzonej przez ucznia dokumentacji oraz prezentację wykonanych
projektów.
W trakcie praktyki uczniowie powinni prowadzić dzienniczek praktyki.
Ocenianie umiejętności uczniów dokonuje opiekun praktyki na podstawie
obserwacji wykonywanych zadań oraz sposobu prowadzenia dzienniczka
praktyki zawodowej.
Quelle:
Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej (Zentraleinrichtung zur
Förderung der Berufs- und Fortbildung)
Url: http://www.koweziu.edu.pl/index.php?id=programy_przedmiot/przedmiotowe
[Stand: 2012-03-02]
118

2. Materiał nauczania - BQ

Transkrypt

Podobne dokumenty

Green Lights Dystrybucja Spółka z ograniczoną

Specjalista ds.rozwoju SPAR .

Organizator systemu HYDROPRESS® Organizatorem systemu

program dynamika wizyty handlowej

W związku z rozwojem działu sprzedaży jedna z największych firm

wielkopowierzchniowe obiekty handlowe

Asystent Przedstawiciela Handlowego rekrutacja.handlowy

modułowy system oceniania

technik handlowiec kl. III