Boże Narodzenie w Chorwacji

*
*
* Prezes: Milan Mihaljević
* Wiceprezes: Katarzyna Ryniak
* Sekretarz: Adriana Jodko
* Kontakt: [email protected]
* Tel: 693894832
* https://www.facebook.com/TowarzystwoPolskoCh
orwackie?ref=hl
* www.chorwacki.wroclaw.pl
*
*
*
Tradycje
bożonarodzeniowe
w Chorwacji
W drugą niedzielę Adwentu w niektórych
rejonach Chorwacji, np. Dalmatinska Zagora
odbywają się Djetinjce.
To Dzieci muszą podarować coś rodzicom.
*
W trzecią niedzielę Adwentu to mamy
muszą podarować coś dzieciom. Teraz
przeważnie są to słodycze lub
pieniądze.
Obchodzi się je w południowej
Dalmacji.
*
W czwartą niedzielę Adwentu to
ojcowie muszą coś podarować
dzieciom. Dzieci wstają wcześnie
rano, związują symbolicznie ojca a
ten musi się wykupić drobnym
podarkiem.
Obyczaj ten pochodzi z Livna, a
obchodzi się go głównie w Dalmacji i
Hercegowinie.
*
Najważniejszym zwyczajem związanym z
dniem Świętej Barbary jest sianie pszenicy. W
niektórych rejonach Chorwacji pszenicę sieje
się na dzień Świętej Łucji 0 13 grudnia. Po
zasianej pszenicy ocenia się jakie będą zbiory
w nadchodzącym roku. Sąsiedzi odwiedzają się
nawzajem i oceniają sąsiedzkie „plony”. Wokół
pszenicy wiąże się wstążkę, która ma
oczywiście kolory Chorwacji.
W Virju w Podravinje, sieje się na wacie ze
względu na lepsze utrzymanie wilgoci.
*
W Chorwacji prezenty zostawia
się nie w skarpecie (zwyczaj
amerykański) ale w butach.
*
*
W Chorwacji w dzień świętej Łucji zaczyna się
prognozować pogodę na przyszły rok.
Pogodę ocenia się także po kawałkach czerwonej cebuli.
Po ich wilgotności ocenia się jakie będą kolejne miesiące
w roku.
Niezamężne (może i zamężne też ) piszą imiona 11
chłopaków a jeden papierek zostaje pusty. Każdego dnia
losują jeden papierek i palą go – bez sprawdzania.
Wierzą, że ten, którego imię pojawi się na ostatnim
papierku będzie tym, za którego wyjdą za mąż. A jeśli
papierek będzie pusty – wtedy w nadchodzącym roku nie
wyjdą za mąż.
*
* Dolove i brijeg * Ref.
zabjelio je
snijeg
sa saona kroz
noc
nas se čuje
smijeh
Okićen i plah
nas
vranac juri svud
a zvona dalek
zvuk
pokazuje nam
put
*
Hej, zvončići,
zvončići
zvone cijelu
noc
i ostaju u
sjećanju
što nikad neće
proć'
Zvončići,
zvončići
zvone na sav
glas
kroz tihu noć i
čitav kraj
zvone za sve
nas
Ponoć već je tu
za satom ide
sat
i juri vranac
nas
k'o da nikad
neće stat
tiho pada
snijeg
ko perje mek i
lak
prijatelj je
drag
veseli mu se
svak
*
21 grudnia – nazywany jest także: Tucin dan lub Tučin
dan.
W ten dzień trwają wielkie przygotowania do świąt.
Przygotowuje się jedzenie, pieczonki, piecze się
bożonarodzeniowy chleb. Nad morzem po za krągłymi
chlebami przygotowuje się chleby o innych kształtach. W
slavini (i szerzej panonia) piecze się dwa chleby jeden
na Wigilię a drugi na Boże Narodzenie. Sprząta się,
przygotowuje drewno na opał, prało się pościel i kołdry.
*
*W
Chorwacji „ubiera się” choinkę dopiero
od roku 1850. Na początku przystrajało się
choinkę jabłkami, pomarańczami, śliwkami,
gruszkami, pozłacanymi orzechami włoskimi
i
laskowymi,
cukierkami,
ozdobami
papierowymi i oczywiście świecami.
*
* Najstarszy
zachowany żłóbek znajduje się w
otwartej kaplicy franciszkańskiej na wyspie
Košljun w pobliżu wyspy Krk. Autor jest
nieznany. Został wykonany w XVII wieku.
Słoma w Chorwacji stawiana jest
nie pod obrus – na stole ale pod
choinkę
*
*
Nazwa pochodzi od czasownika bdjeti
– co oznacza czekać, czuwać.
W wigilię pali się dużo świec, które
symbolizują nowe życie i nadzieję.
*
Dorsz
Dwa rodzaje chleba – jeden na Wigilię, drugi na
Boże Narodzenie.
W niektórych regionach Chorwacji piecze się tylko
jeden chleb, który jest na stole od Wigilii do Trzech
Króli. Nazwy tych chlebów to: česnica, litanja,
božić, krsnica, križica.
Im większy chleb tym lepiej ponieważ jest to symbol
dostatku.
W innych rejonach Chorwacji przygotowuje się:
uštipci ili pršurate
*
*
* Przed kolacją pali się świecę i zmawia modlitwę.
* Na wigilijnym stole:
* Orzechy, migdały, figi – w zależności od regionu co
rośnie.
* Główne danie o ryba ale i fasola
* Podaje się coś na kształt zupy rybnej, potrawki
rybnej z polentą – pire z kukurydzy.
* Jedzenie jest oczywiście bezmięsne.
*
*
wywar rybny, jedzony w Istrii i Dalmacji. Podstawowe
składniki to: kilka rodzajów ryb, zwykle świeżo
złowionych, sos pomidorowy i cebula. Cechą
charakterystyczną brudetu jest to, że przyrządza się go
używając jednego garnka.
*
*
*
*
W dzień Bożego Narodzenia domownicy
składają sobie najlepsze życzenia. Je się
bardzo obfite śniadanie: pieczone mięso z
chrzanem, galaretę, domowe kiełbasy,
kulen, boczek, pršut z serem oraz oliwki.
*
W Boże Narodzenie idzie się na trzy msze.
Na początek – o północy – Pasterka,
następnie na wczesną poranną mszę
zwaną małą mszą, i następnie w dzień na
tradycyjną mszę. Często także na msze
chodziło się w świątecznych sukienkach
lub tradycyjnych strojach ludowych.
* Kobiety
dzień
przed
Bożym
Narodzeniem
przygotowywały świąteczne i bogate menu, ponieważ
za stołem zbierała się cała rodzina. Innymi potrawami,
które goszczą na świątecznym stole są:
* Gołąbki,
smażona kiszona kapusta, kiszona rzepa,
ziemniaki, różne rodzaje chleba, owoce. Od słodkości:
torty, ciasta orzechowe, makowce, serniki, ciasteczka,
pierniki, ciasteczka miodowe, korzenne, ciastka
figowe, ciastka migdałowe.
*paprenjaci
*
* 225g mielonych orzechów, 225g cukier puder, 4
jajka, 2
migdałów
białka,
3
łyżeczki
rumu,
250g
*
*
*
*
*Radujte se narodi
Radujte se narodi, kad čujete glas,
da se Isus porodi u blaženi čas.
Svaki narod čuj, čuj,
i Betlemu pristupljuj,
pristupljuj.
Vidi Božje otajstvo u podrtoj štalici
I tko trpi uboštvo na toj tvrdoj slamici.
To otajstvo čuj, čuj,
i k jaslicam pristupljuj!
Pristupljuj!
Raduje se Marija s Josipom gledeći
Anđeo pjeva "Glorija" po zraku leteći
I ti, svijete čitavi,
Spasitelja pozdravi!
W pierwszy dzień Świąt zostaje się w
domu, a w drugi dzień idzie się w
odwiedziny do rodziny i sąsiadów.
Kolęduje się, składa życzenia śpiewając
kolędy. Daje się także prezenty.
*Veselje ti navješćujem
* Veselje ti navješćujem,
puče kršćanski.
Jerbo se kralj u Betlemu
rodi nebeski.
Još mali, u štali,
Kog stvorenje svako slavi
Štuje, diči, jer je pravi
On naš Spasitelj
i Otkupitelj.
Pored njega stoji Majka,
Djeva Marija.
Pa sveg svijeta Spasitelja
lijepo povija.
Njeg doji i goji,
Uspavljuje njegujući
"Spavkaj, spavkaj" pjevajući
U toj štalici,
* Najstarsze
chorwackie kolędy mają około 100 lat.
Chorwaccy Paulini pierwszy zbiór kolęd wydali w 1731
roku. Znalazły się tam takie kolędy jak: "Narodi nam
se kralj nebeski". A jeszcze starsza kolęda to: "U se
vrime godišća (U to vrijeme godišta)”. Wszystkie te
kolędy powstały w rejonie morza adriatyckiego.
*
*U to vrijeme godišta
U to vrijeme godišta
Mir se svijetu navješta
Porođenjem Djetešca
Kom je Majka Djevica.
Anđeli se javili
Rajsku pjesmu slagali
Slava Bogu pjevali
A mir ljudma prosili.
Djeva Sina rodila,
Đavlu silu slomila,
Svijetu Spasa podala
*Narodi nam se
* Narodi nam se kralj nebeski
Od Marije, čiste Djevice.
Na tom mladom ljetu
veselimo se,
Mladoga Kralja mi molimo.
Po njemu slijedi sveti Stjepan
Prvi mučenik Gospoda Boga.
Na tom mladom ljetu
veselimo se,
Mladoga Kralja mi molimo.
Daj nam Bog zdravlje, k tomu veselje
Na tom mladom ljetu svega obilja
Na tom mladom ljetu
veselimo se,
Mladoga Kralja mi molimo.
W dzień świętego Ivana (Januševo, Ivanja, Ivanuš) 27
grudnia święci się wino w kościele. Część poświęconego
wina chowa się, a drugą część wypija w intencji i z
życzeniami dobrego zdrowia. Na północy Chorwacji w
ten dzień wynosi się z domu bożonarodzeniową słomę.
Część daje się zwierzętom w gospodarstwie, a część
wkłada się do kurnika, aby siedziały na niej kury.
Wierzyło się, że ta słoma ma cudowne właściwości.
W regionie w pobliżu Sinja zachowuje się popiół z
wigilijnego ogniska, pieca, i posypuje się nim na wiosna
drzewa owocowe, winorośla i kukurydzę, wierząc, że
miał lecznicze właściwości.
*
*
*
*
*
*Neka
se pred tobom otvori put,
neka vjetar bude iza tvojih leđa,
neka te prati samo ljubav i sreća,
i neka Isus bude tvoja zaštita
najveća! Sretan Božić.
*
Pun stol s
nekoliko svijeća,
iskrene osmjehe,
miris cvijeća,
mir u duši
u ove blagdanske dane,
sretan Božić vama svima
neka svane...
*
Sretan Božić
*i sretna Nova Godina!
kraj
Hvala lijepa