raport creditreform: upadłości w niemczech 2007

Raport Creditreform: Upadłości w Niemczech 2007
Warszawa, 5 lutego 2008
Dodatkowych informacji udziela:
Magdalena Sidorowicz
Public Relations Manager
tel.: (0-22) 440 15 13, 440 15 00
tel.kom.: 0 501 042 827
e-poczta: [email protected]
Creditreform Polska Sp. z o.o.
ul. Mysłowicka 14a, 01-612 Warszawa
RAPORT CREDITREFORM:
UPADŁOŚCI W NIEMCZECH 2007
Rośnie zadłużenie konsumentów, ale maleje niewypłacalność
przedsiębiorstw
1. Upadłości w liczbach
Firmy w lepszej kondycji
Rok 2007 przynosi kolejny spadek upadłości przedsiębiorstw w Niemczech. W
stosunku do ubiegłego roku, liczba niewypłacalnych podmiotów zmniejszyła
się o 10,4 % osiągając poziom 27 490. (2006 r.: 30 680 przypadków,
-16,7%). W porównaniu z ubiegłymi latami możemy więc zauważyć delikatne
spowolnienie trendu spadkowego, jednak najważniejsze jest, że trwa on
niezmiennie od 3 lat. To dobre wieści zza zachodniej granicy.
Osoby prywatne bardziej zadłużone
Jednocześnie niewypłacalność konsumentów nadal rośnie i w 2007 r.
przekroczyła barierę stu tysięcy osiągając rekordową wysokość 109 330
złożonych pozwów o ogłoszenie upadłości.
W przypadku pozostałych upadłości osób fizycznych prowadzących działalność
gospodarczą mamy do czynienia z odwróceniem trendu. Nareszcie został
odnotowany spadek na poziomie 4,9%.
Suma wszystkich upadłości jest zatem ze względu na podmioty
prywatne wyższa niż w ubiegłym roku i wynosi 167 000 (7,8% w
stosunku do 2006 r.), co oznacza mimo wszystko osłabienie niekorzystnego
tempa wzrostu.
1
Raport Creditreform: Upadłości w Niemczech 2007
Warszawa, 5 lutego 2008
Tab. 1: Niemcy 2007: Postępowania upadłościowe
(zestawienie)
Upadłości (łącznie)
%
zmiana
liczba
Upadłości
przedsiębiorstw
liczba
%
zmiana
Upadłości
konsumenckie **)
liczba
Pozostałe
upadłości **)
% zmiana
liczba
% zmiana
1999
33.870
- 0,3%
26.620
- 4,3%
2.450
-
4.800
-
2000
41.780
+ 23,4%
27.930
+ 4,9%
10.360
+ 322,9%
3.490
- 27,3%
2001
49.510
+ 18,5%
32.390
+ 16,0%
13.490
+ 30,2%
3.630
+ 4,0%
2002
84.330
+ 70,3%
37.620
+ 16,1%
21.520
+ 59,2%
25.190
+ 593,9%
2003
100.350
+ 19,0%
39.470
+ 4,9%
33.510
+ 55,7%
27.370
+ 8,7%
2004
118.260
+ 17,8%
39.270
- 0,5%
49.100
+ 46,5%
29.890
+ 9,2%
2005
136.570
+ 15,5%
36.850
- 6,2%
68.900
+ 40,3%
30.820
+ 3,1%
2006
154.860
+ 13,4%
30.680
- 16,7%
92.450
+ 34,2%
31.730
+ 3,0%
- 10,4%
109.330
+ 18,3%
2007
167.000
+ 7,8%
27.490
30.180
- 4,9%
*) szacunkowe dane Creditreform
**) Niemieckie prawo daje możliwość ogłoszenia upadłości przez osobę prywatną od 1999 r.
Wykres czasu uwidacznia rozwój upadłości wśród przedsiębiorstw, który
obserwowaliśmy przez minione 13 lat. Aktualnie Niemcy mają znowu do
czynienia z poziomem upadłości notowanym na przełomie lat 1999/2000 czyli z poziomem, który miał miejsce jeszcze przed załamaniem się
niemieckiej gospodarki.
Grafika 1: Rozwój upadłości niemieckich przedsiębiorstw
(1994–2007)
45 000
40 000
35 000
30 000
25 000
20 000
15 000
10 000
5 000
0
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
2
Raport Creditreform: Upadłości w Niemczech 2007
Warszawa, 5 lutego 2008
Wschodnie Niemcy, jak przed rokiem, odnotowują większy spadek
upadłości niż zachodnie.
Podobnie jak przed rokiem, mniejsza liczba upadłości firm dotyczy Niemiec
Wschodnich (2007 r.: 5 960, spadek: 17,7%) niż Zachodnich (2007 r.:
21 530, spadek: 8,1%). Jednocześnie to też Niemcy Wschodnie odnotowują
wyższą dynamikę spadku.
Z kolei nadmierne zadłużenie osób prywatnych rośnie w podobnym tempie
zarówno na wschodzie jak i zachodzie Niemiec przybierając następujące
wartości w 2007 r.: 27 790 i wzrost 22,3% dla „nowych landów” oraz 81 540
i wzrost 17% dla „starych landów”.
2. Upadłości przedsiębiorstw a koniunktura
„Do spadku upadłości wśród firm przyczyniła się zdecydowanie dobra
koniunktura gospodarcza Niemiec. Jak wynika z informacji Urzędu
Statystycznego Niemiec, kolejny raz w trzecim kwartale 2007 został
odnotowany wzrost gospodarczy. Produkt krajowy brutto był o 0,7% wyższy
niż w drugim kwartale, a przecież tendencja wzrostowa utrzymywała się już
we wcześniejszym okresie. Chociaż dynamika wzrostu nie jest już tak silna
jak w 2006 roku, gdy odnotowano najlepsze wyniki od 6 lat, to jednak wciąż
mamy do czynienia z dobra koniunkturą” – komentuje Stanisław Wojtaszek
Prezes wywiadowni gospodarczej Creditreform Polska.
Tab.2: Niemcy 2007: Upadłości według branż *)
Ilość
Udział w
ogólnej
sumie
upadłości
Zmiana w
stosunku do
ubiegłego
roku
Przemysł
przetwórczy
2 890 (3 380)
10,5%
- 14,5%
Budownictwo
4 980 (5 920)
18,1%
-15,9%
Handel
5 640 (6 410)
20,5%
-12,0%
Usługi
13 980 (14 970)
50,9%
-6,6%
RAZEM
27 490 (30 680)
100%
- 10,4%
*) dane szacunkowe Creditreform
( ) dane z poprzedniego roku 2006
Z powyższej tabeli możemy odczytać, że największy spadek upadłości
odnotowano wśród przedsiębiorstw budowlanych. Jednocześnie należy
podkreślić fakt, że we wschodnich Niemczech spadek liczby upadłości wśród
wszystkich branż jest często dwukrotnie większy niż w zachodnich.
Jednak to, że branża budowlana nie wyszła jeszcze na prostą po 12 letnim
okresie spadków, pokazuje tabela nr 3. To właśnie budownictwo cechuje
najwyższy współczynnik ryzyka upadłości.
3
Raport Creditreform: Upadłości w Niemczech 2007
Warszawa, 5 lutego 2008
Tab.3: Niemcy 2007: Współczynnik ryzyka upadłości
firm wg głównych sektorów gospodarki
Upadłości na 10.000
przedsiębiorstw
Przemysł przetwórczy
Budownictwo
77 ( 90)
154 (183)
Handel
80 ( 91)
Usługi
86 ( 92)
Średnia:
90 (101)
W tym:
Zachodnie Niemcy
86 ( 94)
Wschodnie Niemcy
111 (135)
( ) - dane z poprzedniego roku
*) źródło: baza danych Creditreform i Statystyki MwSt (VAT)
Wśród branż przemysłu przetwórczego najbardziej zagrożone ogłoszeniem
niewypłacalności są wydawnictwa fachowych czasopism, przedsiębiorstwa
zajmujące się uszlachetnianiem wyrobów włókienniczych oraz związane z
budownictwem ze stali i z metali lekkich.
W budownictwie na duże ryzyko narażone są firmy prowadzące prace
uszczelniające przeciw wodzie i wilgotności oraz prowadzące działalność
związaną z rozbiórką, burzeniem i odgruzowywaniem.
W handlu zagrożone są sektory handlu detalicznego w szczególności
artykułów spożywczych, napojów i artykułów tytoniowych oraz myjnie
samochodowe.
Natomiast w usługach największe ryzyko dotyczy prowadzących prywatne
usługi kurierskie, dyskoteki i działalność detektywistyczną.
Co więc decyduje o tym czy firma odniesie sukces czy poniesie fiasko?
„Trzeba pamiętać, że nie tylko koniunktura decyduje o doli i niedoli
przedsiębiorstwa. Uniwersytet w Mannheim przeprowadził badanie, pytając
125 zarządców masy upadłościowej, którzy przebadali łącznie 19 000
przypadków niewypłacalności, o najważniejsze powody poniesienia fiaska
przez podmioty gospodarcze. Ich zdaniem, na pierwszym miejscu był brak
procedur controllingu, a także luki w finansowaniu, niewystarczające i
nieprofesjonalne zarządzanie należnościami oraz autorytarny styl kierowania
firmą.” – podsumowuje Stanisław Wojtaszek Prezes wywiadowni gospodarczej
Creditreform Polska.
3. Najbardziej zagrożeni
Udział mikroprzedsiębiorstw wśród niewypłacalnych firm rośnie od lat. Jedna
czwarta (25,5%) upadłości dotyczy firm, których roczny obrót nie przekracza
4
Raport Creditreform: Upadłości w Niemczech 2007
Warszawa, 5 lutego 2008
100 000 euro. Przedsiębiorstwa, których roczny obrót osiąga ponad 5 mln
euro stanowią niewielki odsetek upadłości. W tym roku jest to 4,2%, a w
2006 było 4.1%.
Duża liczba firm to firmy młode, których wiek nie przekracza 4 lat jednak
równocześnie aż jedna trzecia upadłości (35,4%) dotyczy tych z ponad 10letnim stażem.
Zdecydowana większość niewypłacalności odnotowywana jest wśród
przedsiębiorstw zatrudniających mniej niż 6 osób (80,4%).
Ze względu na podział na formy prawne, najczęściej poprzez upadłość kończą
swoje istnienie firmy prowadzone na zasadzie działalności gospodarczej nie
wpisanej do KRS (niemieckiego Handelsregister) oraz spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością.
Tab.4: Niemcy 2007: Upadłości firm
pod względem obrotów (w mln euro)
liczba
% udział
do 0,1
7 010
(6 960)
25,5
(22,7)
> 0,1 – 0,25
6 700
(7 490)
24,4
(24,4)
> 0,25 – 0,5
4 840
(5 550)
17,6
(18,1)
> 0,5 – 5,0
7 790
(9 420)
28,3
(30,7)
> 5,0 – 25,0
1 010
(1 110)
3,7
(3,6)
> 25,0 – 50,0
80
(90)
0,3
(0,3)
> 50
60
(60)
0,2
(0,2)
Razem
27 490
(30 680)
100,00
(100,00)
*) – dane szacunkowe Creditreform
( ) – dane z poprzedniego roku
Tab.5: Niemcy 2007: Wiek firm
zgłaszających upadłość
% udział
0 - 2 lata
15,5
(15,5)
3 - 4 lata
17,4
(16,4)
5 – 6 lat
12,9
(13,1)
7 – 8 lat
10,1
(11,5)
9 – 10 lat
8,7
( 8,5)
ponad 10 lat
35,4
(35,0)
wartości wyrażone w procentach
( ) - dane z poprzedniego roku
5
Raport Creditreform: Upadłości w Niemczech 2007
Warszawa, 5 lutego 2008
Tab.6: Niemcy 2007: Zatrudnienie
w niewypłacalnych firmach
% udział
1 – 5 osób
80,4
(77,3)
6 – 10 osób
9,4
(10,5)
11 – 20 osób
5,5
(6,4)
21 – 50 osób
3,2
(4,1)
51 – 100 osób
0,9
(1,2)
> 100 osób
0,6
(0,6)
wartości wyrażone w procentach
( ) - dane z poprzedniego roku
Tab.7: Niemcy 2007: Upadłości firm
w podziale na formy prawne
% udział
Wolne zawody
3,9 (3,2)
Działalność gospodarcza
nie wpisana do KRS
53,7 (52,3)
Spółka cywilna
1,1 (1,1)
Działalność gospodarcza
wpisana do KRS
3,7 (4,1)
Spółka jawna
0,2 (0,3)
Spółka komandytowa
0,5 (0,6)
Spółka z o.o. Spółka
komandytowa
3,6 (3,7)
Spółka z o.o.
32,0 (33,4)
Spółka akcyjna
0,6 (0,7)
Spóldzielnia
wpisana do KRS
0,1 (0,1)
Stowarzyszenie
wpisane do KRS
0,7 (0,5)
źródło: baza danych Creditreform
4. Reformy za Odrą
Przedsiębiorstwa
zarejestrowane
w
formie
spółki
z
ograniczoną
odpowiedzialnością bardzo często występują wśród sektora MSP. Dlatego w
maju 2007 powołano specjalny gabinet, który ma za zadanie
6
Raport Creditreform: Upadłości w Niemczech 2007
Warszawa, 5 lutego 2008
zmodernizowanie tej formy prowadzenia działalności. Innym ważnym
aspektem ma być walka z nadużyciami, które często prowadzą firmy do
problemów finansowych a nawet upadku. Celem jest, między innymi,
umożliwienie założycielom szybkiej i nieskomplikowanej realizacji pomysłu na
biznes. Chodzi o obniżenie wymaganego kapitału zakładowego z 25 000 euro
do
10 000
euro.
Nowością
będzie
również
możliwość
założenia
przedsiębiorstwa
o
kapitale
zakładowym
1
euro
(tzw.
Unternehmensgesellschaft, który nie ma odpowiednika wśród polskich form
prawnych). Jednakże prowadzenie działalności w tej formie ma podlegać
surowym przepisom związanym m.in. z pozyskaniem kapitału.
„Chodzi o to, że przedsiębiorstwo nie będzie mogło swobodnie dysponować
swoim zyskiem do czasu zgromadzenia 10 000 euro kapitału zakładowego tak
jak normalna spółka z o.o. Zmiany będą z pewnością bardzo korzystne dla
firm z sektora usług, którym wysoki kapitał zakładowy nie jest potrzebny na
starcie, a którego wymóg jednocześnie utrudniał założenie działalności. Ma to
również zapobiec ucieczce niemieckich przedsiębiorców do Wielkiej Brytanii,
gdzie już od wielu lat można założyć firmę wnosząc kapitał zakładowy w
wysokości 1 funta. Warto jednak pamiętać, że ograniczony kapitał zakładowy
spółki to jednocześnie większe ryzyko zawieranych transakcji dla wierzycieli.”
– wyjaśnia Stanisław Wojtaszek Prezes wywiadowni gospodarczej
Creditreform Polska.
5. Mniejsze straty i mniej utraconych miejsc pracy
Creditreform szacuje sumę strat związanych z upadłościami na 29,2 miliarda
euro. To mniej niż rok wcześniej, gdy nie zostały spłacone wierzytelności o
wartości 31,1 miliardów euro, jednak spadek jest nieduży.
Z kolei utrata miejsc pracy będąca konsekwencją ogłoszenia upadłości
dotknęła 440 000 osób, czyli o 7% mniej niż przed rokiem.
6. Wnioski o upadłość byli zmuszeni złożyć nie tylko mali
Opis wybranych przypadków:
W 2007 roku najgłośniej było o problemach producenta mebli Grupy
Schieder (Schieder Gruppe), które zostały zasygnalizowane na początku
roku, jednak dopiero w czerwcu został złożony wniosek o ogłoszenie
upadłości. Dotknął on 3 500 z 11 000 pracowników. Na początku sierpnia,
grupa się rozpadła. Całkowita suma zobowiązań została oszacowana na 400
milionów euro. Jednak wierzyciele mają małe szanse na odzyskanie
czegokolwiek. Czterem ówczesnym managerom, z założycielem firmy Rolfem
Demuthem na czele, zarzuca się manipulacje bilansowe. Demuth został nawet
aresztowany w trakcie prowadzenia śledztwa.
Firma Bohlen & Doyen Bau und Service GmbH złożyła wniosek o
rozpoczęcie postępowania upadłościowego ze względu na niewypłacalność
przedsiębiorstwa. Zagrożonych było 1 900 etatów. W połowie lipca Uwe
Kuhman zarządzający masą upadłościową ogłosił przejęcie firmy Bohlen &
Doylen przez CTP Invest spol. s.r.o. – spółkę z holenderskim kapitałem.
Przedsiębiorstwo będzie w przyszłości działało pod nazwą Bohlen & Doylen
Bauunternehmung (przedsiębiorstwo budowlane). Dzięki inwestorowi firma
będzie mogła funkcjonować w niemal niezmienionej formie, utrzymując w
dodatku dotychczasowe miejsca pracy. Grupa Bohlen & Doylen jest od ponad
7
Raport Creditreform: Upadłości w Niemczech 2007
Warszawa, 5 lutego 2008
55 lat zaangażowana w przemysł energetyczny. Oferuje w pełnym zakresie
usługi związane z planowaniem, konserwacją i doradztwem w zakresie
projektów związanych z usługami telekomunikacyjnymi oraz przesyłu gazu,
wody, ścieków i prądu.
1 marca rozpoczęto pierwsze i jak dotąd jedyne postępowanie upadłościowe
szpitala Klinikum Niederberg GmbH zatrudniającego 900 osób. Szpital
przedstawił wniosek o pozostawienie administracji w swoich rękach i nie
ustalanie zarządcy masy upadłościowej oraz przedłożył plan naprawczy, który
został zatwierdzony z końcem marca. Przewidziano w nim roczną redukcję
kosztów o 1,7 miliona euro włączając w to redukcję 78 etatów.
Tab.7: Niemcy 2007: Największe upadłości
Przedsiębiorstwo
Przedmiot działalności
Schieder Gruppe,
Schieder-Schwalenberg
Produkcja mebli
Bohlen & Doyen Bau und
Service GmbH,
Wiesmoor
Budownictwo podziemne związane z rurociągami
i kablami; budownictwo wodne; Zarządzanie
holdingowymi (z wyjątkiem zamkniętych funduszy
inwestycyjnych związanych
z nieruchomościami)
ISE Innomotive Systems
Europe GmbH, Bergneustadt
Produkcja części i akcesoriów dla samochodów
i silników samochodowych; produkcja samochodów
osobowych i silników; produkcja karoserii, naczep
i przyczep
ISE Industries GmbH,
Bergneustadt
Świadczenie usług gospodarczych dla przedsiębiorstw
i osób prywatnych
Schulte GmbH
Fachgroßhandel für Sanitär
und Heizung,
Essen
Zarządzanie spółkami holdingowymi
(z wyjątkiem zamkniętych funduszy inwestycyjnych
związanych z nieruchomościami); Handel hurtowy
artykułami do instalacji gazu, wody i ogrzewania
A & O ITEC GmbH,
München
Produkcja urządzeń do obróbki danych; działalność
związana z oprogramowaniem; handel detaliczny
komputerami, częściami komputerowymi, urządzeniami
peryferyjnymi i oprogramowaniem
Wiemer & Trachte GmbH,
Dortmund
Budownictwo lądowe naziemne i budownictwo
podziemne
Klinikum Niederberg GmbH,
Velbert
Działalność szpitali (z wyjątkiem klinik
rehabilitacyjnych, klinik uczelni wyższych)
Deilmann-Haniel GmbH, Dortmund
Budownictwo lądowe naziemne i budownictwo
podziemne
BBS Kraftfahrzeugtechnik
AG, Schiltach
Handel hurtowy i detaliczny częściami samochodowymi
i wyposażeniem; produkcja karoserii, naczep, przyczep
oraz części i wyposażenia dla samochodów i silników
Erich Rohde KG,
Schwalmstadt
Produkcja obuwia
źródło: baza danych Creditreform
8
Raport Creditreform: Upadłości w Niemczech 2007
Warszawa, 5 lutego 2008
Opracowanie:
Magdalena Sidorowicz
Public Relations Manager
Warszawa, 5 lutego 2008 r.
www.creditreform.pl
Wywiadownia gospodarcza Creditreform wywodzi się z Niemiec i została
założona w 1879 r. w Mainz. Jest obecnie jedną z najstarszych i największych
w Europie organizacji zajmujących się gromadzeniem, analizą oraz
dostarczaniem informacji o moralności płatniczej firm, oraz prowadzeniem
windykacji należności. Posiada 172 biura w różnych krajach świata, zrzeszając
170.000 stałych członków, wśród których są banki, towarzystwa
ubezpieczeniowe, firmy leasingowe, przedsiębiorstwa produkcyjne i handlowe.
Creditreform specjalizuje się w dostarczaniu firmom produktów z zakresu
zarządzania ryzykiem finansowym. Sporządza raporty o wiarygodności
płatniczej firm i analizy rynkowe. Dostarcza bazy danych bilansowych i adresy
marketingowe. W ofercie znajduje się także pełny zakres windykacji w tym
monitoring dłużników i skup wierzytelności przeterminowanych.
Creditreform Polska funkcjonuje od 1992 roku i obsługuje około 4.000
klientów i stałych członków oferując raporty ze 151 państw, a także
bezpośredni dostęp (online) do informacji o 22 mln firm z 23 krajów świata (w
tym z Polski). Jest to możliwe dzięki powiązaniom międzynarodowym oraz
współpracy z Siecią Agencji Biznesowych (Business Information Group
Network - BIGNet), którą tworzą niezależne biura informacji gospodarczej w
zachodniej Europie.
Creditreform
jest
członkiem
między
innymi:
Międzynarodowego
Stowarzyszenia Wywiadowni Gospodarczych FEBIS, Polsko-Niemieckiej Izby
Przemysłowo Handlowej, Klubu Inicjatyw Gospodarczych przy Regionalnym
Centrum
Biznesu,
Związku
Firm
Windykacyjnych
i
Wywiadowni
Gospodarczych, a także Pomorskiego Stowarzyszenie Przewoźników
Drogowych.
Creditreform Polska posiada swoje Biura w Warszawie (centrala), Gdańsku,
Katowicach, Wrocławiu, Poznaniu oraz przedstawicielstwo w Lublinie.
9