analiza - eksperci.kj.org.pl

ANALIZA
Wojna na horyzoncie. Wzrost napięcia między Azerbejdżanem, a Armenią
Na Kaukazie coraz bardziej prawdopodobne staje się wznowienie konfliktu militarnego między
Azerbejdżanem a Armenią o Górski Karabach. Dla obu stron scenariusz ten traktowany jest jako
nieunikniony od dwudziestu lat. Odczuwalny w ostatnim czasie wzrost napięcia wokół zamrożonego
konfliktu dowodzi jednak, że prawdopodobieństwo działań zbrojnych jest największe od czasu
zawieszenia broni.
Petros Tovmasyan
Na Kaukazie coraz bardziej prawdopodobny staje
nowoczesną technologią wojskową, m.in. dzięki
się
między
znacznie większym możliwościom finansowym
Azerbejdżanem a Armenią o Górski Karabach.
(PKB Azerbejdżanu jest ponad sześć razy wyższe
Ponad 20 lat temu rozpoczęła się w regionie
od PKB Armenii). Armenia jednak bardzo
wojna o te tereny, którą czysto teoretycznie
umiejętnie balansuje politycznie, wykorzystując
wygrała Armenia, ale w praktyce żadna ze stron
historyczne partnerstwo z Rosją do wzmocnienia
nie wyszła z niej zwycięsko. Po podpisaniu
swojej pozycji wobec Azerbejdżanu.
scenariusz
nowego
konfliktu
zawieszenia broni w 1994 roku nastąpiło
niespokojne
Nowy konflikt nie będzie miał zwycięzców. Z
wyczekiwanie, zakłócane regularnym łamaniem
uwagi na to, że oba kraje dysponują dość dużą
zawieszenia broni z jednej i z drugiej strony.
siłą rażenia, jego skala może być porażająca. Na
Wszelkie
konfliktu,
pewno nie ograniczy się do terytoriów Górskiego
podejmowane przez ostatnie stronie 20 lat
Karabachu, jak to miało miejsce dwadzieścia lat
zarówno przez stronę europejską, jak i rosyjską,
temu, gdy walczyły głównie wojska lądowe.
zakończyły
Obustronne
zamrożenie
stosunków
próby
się
i
zakończenia
fiaskiem.
W
efekcie
tego
bombardowania
mogą
być
zawieszenie broni niebezpiecznie przekształca się
skierowane zarówno na obiekty cywilne, jak i
z sytuacji powojennej w przedwojenną. Między
infrastrukturę energetyczną. O ile jeszcze kilka lat
Armenią a Azerbejdżanem trwa nieustanny
temu rozważana była możliwość zawarcia pokoju
wyścig zbrojeń, napędzany z jednej strony
przez podzielenie się terytoriami Górskiego
wsparciem z Rosji, a z drugiej azerskimi
Karabachu, dziś nikt już nie bierze tego rodzaju
surowcami. W tym wyścigu wyraźną przewagę
rozwiązania pod uwagę. Armenia żąda uznania
ma Azerbejdżan, który już dziś dysponuje bardzo
formalnie
niezależnej
Republiki
Górskiego
1
ANALIZA
Karabachu. Azerbejdżan
wierzy,
że
dzięki
stosunków militarnych między Armenią a Iranem,
przewadze militarnej i wsparciu Turcji uda mu
Azerbejdżan może znaleźć się w kleszczach,
się powrócić do terytorium sprzed wojny. Powrót
ponieważ jego stosunki z Iranem od kilku lat stale
do dawnych terytoriów to także główna oś
się
polityki Ilhama Alijewa, który roztacza przed
lawirującego między Turcją, Izraelem i Ameryką
swoim narodem marzenia o przyszłej potędze
Azerbejdżanu za mocarstwo regionalne, a jego
Azerbejdżanu.
działania traktuje coraz częściej jako zagrożenie
pogarszają.
Teheran
nie
chce
uznać
dla własnego bezpieczeństwa.
Szerszym tłem dla lokalnej wojny jest oczywiście
konflikt regionalnych mocarstw – Rosji i Turcji.
Konflikt o Górski Karabach jest paliwem dla
Armenia
polityki wewnętrznej rządzących w obu krajach
jest
przyczółkiem
dla
w
Rosji
regionie.
najważniejszym
tam
reżimów. Z jednej strony wydający miliardy na
rosyjskie wojska. Turcja jest zaś „starszym
zbrojenie Alijew, z drugiej wywodząca się z
bratem” Azerów,
Górskiego
którzy
Stacjonują
bardzo
stanowczo
Karabachu
wojskowa
kasta
w
sprzeciwiają się wszelkim próbom poprawy
Armenii. Brak zagrożenia militarnego może
relacji na linii Erewań – Ankara. Bardzo dużo
oznaczać
zależy więc od decyzji Moskwy i Ankary, które
Azerbejdżanie, i to jest, zdaje się, najważniejsza
mają znaczny wpływ na Erewan i Baku. Konflikt
przyczyna napięcia między skonfliktowanymi
na pewno nie leży w interesie Turcji i Rosji,
państwami.
koniec
reżimów
w
Armenii
i
między innymi z powodu zagrożenia uszkodzenia
Miejmy nadzieję, że Erewan i Baku zachowają
infrastruktury energetycznej.
się
racjonalnie
i
nie
doprowadzą
do
Nowym graczem w konflikcie staje się Teheran.
wyniszczającego konfliktu. Niestety nie ulega
Na początku lutego w Erewaniu gościła delegacja
wątpliwości, że co najmniej od kilkunastu lat
rządowa Iranu, na czele z wiceministrem obrony
prawdopodobieństwo konfliktu nie było tak
Islamskiej Republiki generałem Nasrolloyem
wielkie.
Kalantarim.
Jeżeli
dojdzie
do
nawiązania
2
ANALIZA
Klub Jagielloński to jedna z najstarszych w Polsce organizacji pozarządowych. Stowarzyszenie od ponad 20 lat
aktywne działa w przestrzeni publicznej zarówno na szczeblu lokalnym, jak i ogólnopolskim. Ambicją Klubu jest
m.in. merytoryczny wkład do debaty publicznej i tym samym profesjonalizacja polityki poprzez dostarczanie idei
i wiedzy. Dlatego jednym z trzech filarów aktywności naszego stowarzyszenia jest działalność ekspercka, która
koncentruje się na badaniach naukowych w ważnych obszarach życia publicznego. Mamy w swoim dorobku
znaczące raporty, analizy oraz projekty badawcze w obszarze stosunków międzynarodowych, polityki
zagranicznej, samorządu terytorialnego, rozwoju regionalnego, ekonomii oraz zagadnień ustrojowych.
Zespół Ekspertów Klubu Jagiellońskiego powstał w 2012 roku jako eksperckie zaplecze stowarzyszenia. Jest to
instytucja typu think-tank, która prowadzi działalność badawczą i naukową. W jej skład wchodzą przede
wszystkim pracownicy naukowi Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, a
także pracownicy administracji publicznej, mający doświadczenie w realizacji projektów badawczych. Eksperci są
jednocześnie szefami katedr tematycznych w Klubie Jagiellońskim, które mają charakter edukacyjno-formacyjny.
Pełnią więc funkcję dydaktyczną stanowiąc bezpośrednie wsparcie dla członków Klubu Jagiellońskiego – głównie
studentów i doktorantów.
3