Recenzja pracy doktorskiej mgr Edyty Sadowskiej pt. „Realizacja

Recenzja pracy doktorskiej mgr Edyty Sadowskiej
pt. „Realizacja funkcji administracji publicznej w polityce bezpieczeństwa w
województwie małopolskim od 1999 roku” ss. 238
Recenzent: prof. dr hab. Jan Maciejewski
Miejsce pracy: Uniwersytet Wrocławski
Data wykonania recenzji: 14.11.2016 r.
Oświadczenie: Recenzent oświadcza, że nie posiada żadnych interesów w
odniesieniu do recenzowanej pracy doktorskiej, a problematyka tej rozprawy
mieści się w głównym nurcie jego zainteresowań badawczych.
Przyjęta do recenzji praca doktorska Pani mgr Edyty Sadowskiej pt.
Realizacja funkcji administracji publicznej w polityce bezpieczeństwa w
województwie małopolskim od 1999 roku napisana została pod kierunkiem
naukowym prof. dr. hab. Andrzeja Kozery.
1
Przedmiotem rozważań podjętych w pracy doktorskiej jest rola
w kształtowaniu polityki bezpieczeństwa w
administracji publicznej
województwie małopolskim po 1999 roku. Poddane analizie naukowej struktury
biurokratyczne realizują cel zapewniania bezpieczeństwa poprzez złożone
mechanizmy stworzone właśnie do tych zadań jako weberowski „typ idealny”.
Biurokracja administracyjna staje się tutaj swoistym instrumentem władzy,
sprawuje pieczę nad bezpieczeństwem publicznym oraz urzeczywistnia złożone
działania niezbędne dla zachowania porządku publicznego i bezpieczeństwa w
wymiarze lokalnym. Przyjęty tytuł zdeterminował główny cel naukowy
dysertacji, z którym skorelowane są cele naukowe oraz teza badawcza, w której
mgr Edyta Sadowska zakłada istnieje związku pomiędzy działaniami instytucji
administracji
państwa
a
przeciwdziałaniem
negatywnym
skutkom
przestępczości. Dla dokładniejszego przedstawienia problematyki
zawężono
obszar badawczy do województwa małopolskiego. Podstawowym celem
recenzowanej rozprawy jest próba usystematyzowania interdyscyplinarnej
wiedzy z zakresu bezpieczeństwa obywateli oraz przeanalizowanie prowadzonej
polityki na poziomach lokalnych badanego województwa. Doktorantka podjęła
się naukowej eksploracji zadań i kompetencji, jakie znajdują się w zakresie
obowiązków instytucji administracji publicznej i przedstawiła ocenę roli, jaką
odgrywają owe instytucje w procesie kształtowania poczucia bezpieczeństwa.
Tak wyodrębniony
zakres tematyczny dysertacji, oprócz wartości stricte
naukowej, ma walor nauki stosowanej. Stąd też zauważam w recenzowanym
doktoracie „wartość dodaną”.
Zasadnicza treść rozprawy zawarta jest na 220 stronach, a składa się ze
wstępu, czterech rozdziałów i zakończenia. Opatrzona jest wykazami tabel ( 22)
i rysunków ( 61) oraz bibliografią. Wstęp do rozprawy mieści się tylko na
czterech stronach, co jest zaletą, ale należałoby przekonać Czytelnika, iż w
dalszej
treści
będzie
bardziej
szczegółowo
dookreślona
problematyka
2
bezpieczeństwa. Recenzowana praca doktorska w moim odczuciu została
sformułowana poprawnie pod względem metodycznym, ale po oglądzie całości
zauważam, iż należałoby pełniej przedstawić wypracowane hipotezy, a
następnie odnieść się do nich i zweryfikować w poszczególnych rozdziałach
pracy, gdyż to umożliwia
klarowne przedstawienie podjętej problematyki
naukowej oraz ich treści badawczych. Zakończenie dysertacji jest skromne,
ale wystarczające do wyprowadzenia wniosków z przeprowadzonych badań oraz
zasygnalizowania wartości praktycznej zrealizowanych badań.
Przechodząc do oceny zawartości recenzowanej dysertacji, stwierdzam, iż
wstęp, zgodnie z kanonami prac doktorskich, jest wprowadzeniem do pracy.
Przedstawiona została pokrótce podjęta problematyka badawcza, podstawowe
założenia, zaprezentowana została struktura pracy, wykorzystana metodologia
oraz baza źródłowa. Stwierdzam, że we wstępie Doktorantka podjęła próbę
logicznego uzasadnienia wyboru tematu, ujęcie problemów, które analizowała w
formie
pytań
ułatwiło
zrealizowanie
ambitnego
projekt
badawczego.
Sformułowane zostały podstawowe hipotezy, skromnie zdefiniowano zakres
przedmiotowy, podmiotowy, przestrzenny i czasowy dysertacji.
W pierwszym rozdziale przedstawiono rzetelnie „platformę teoretyczną”
wprowadzającą w tematykę bezpieczeństwa lokalnego. W rzeczy samej, zabieg
ten stanowi uporządkowany przegląd pojęć i definicji, co oceniam pozytywnie.
Przyjęte przez Doktorantkę rozumienie podstawowych pojęć zastosowanych w
rozprawie pozwoliło w dalszych etapach pracy nad doktoratem dokonać
weryfikacji materiału badawczego i klarownie, aczkolwiek skromnie dokonać
weryfikacji postawionych hipotez. W całej pracy mgr Edyta Sadowska przyjęła
filozofię, zwłaszcza w części badawczej, przechodzenia od ogółu do szczegółu (
tutaj od szczebla województwa do poziomu gminy), co oceniam pozytywnie
jako przejaw logicznego analizowania rozproszonych w nauce teorii, podejść
oraz definicji.
3
Drugi rozdział w całości poświęcony jest polityce bezpieczeństwa
realizowanej na płaszczyźnie wojewódzkiej. Dzieli się on na część teoretyczną,
w której zaprezentowane zostały funkcje i kompetencje poszczególnych
instytucji działających na terenie województwa, i część badawczą, w której
przedstawione zostały programy profilaktyczne i podjęta została próba oceny
ich efektywności. Jest to rozdział syntetyczny, co oceniam pozytywnie
Z kolei w trzecim rozdziale Doktorantka w naturalny sposób przeszła do
kontynuacji zagadnień przedstawianych
w rozdziale pierwszym, dokonując
charakterystyki problemów na szczeblu powiatu. Ma on podobną do rozdziału
drugiego konstrukcję, tj. podzielony jest na część teoretyczną i empiryczną.
Zaprezentowano w nim programy profilaktyczne i podjęto udaną, aczkolwiek
zbyt ogólną próbę ich oceny. Taki podejście ma wartość nie tylko naukową, ale i
praktyczną, gdyż przedstawiona w dysertacji analiza działań prewencyjnych pod
kątem przede wszystkim ich społecznej przydatności
staje się niezbędną
pomocą naukową w przygotowywaniu kolejnych programów
edukacji dla
bezpieczeństwa.
W rozdziale czwartym mgr Edyta Sadowska prezentuje najmniejszą
jednostkę administracji samorządowej, czyli gminę.
Przyjęła podobną
konstrukcję narracji naukowej i tak jak w częściach poprzednich, w celu
kontynuacji analizy problematyki bezpieczeństwa rozdział zawiera wstęp
teoretyczny poświęcony instytucjom administracji działającym na terenie
gminy, a w części praktycznej Doktorantka przedstawia działania, jakie
administracja realizuje na danym obszarze ze sfery bezpieczeństwa, i poddaje
owe działania krytycznej analizie. Prawidłowym zabiegiem w mojej ocenie jest
zastosowanie podziału rozdziałów na część teoretyczną i praktyczną.
Początkowo anonsowane
treści merytoryczne służą późniejszemu pełnemu
zrozumieniu zaprezentowanej części praktycznej. Wytworzenie właściwej i
klarownej siatki pojęciowej pozwala zrozumieć aplikacyjne walory dysertacji.
4
Praca
doktorska
mgr
Edyty Sadowskiej jest
osadzona
na
wyselekcjonowanej, dobrze dobranej bibliografii liczącej ponad 100 pozycji,
zawierającej zarówno opracowania książkowe, jak i pojedyncze artykuły z
czasopism oraz publikacje dostępne w Internecie. W recenzowanej pracy
wykorzystano sporą ilość aktów prawnych, na których Autorka opiera się
głównie w teoretycznej części pracy. Moje zastrzeżenie dotyczy zbyt małego
odniesienia się do literatury obcojęzycznej, a przecież w dobie Internetu nie jest
to kłopotliwe. Z kolei pozytywnym i ważnym poznawczo aspektem pracy jest
skorzystanie z danych statystycznych różnych ośrodków badawczych, co
podnosi rangę wypracowanej empirii.
Ciekawym zabiegiem badawczym
dysertacji wydaje się wykorzystanie przypisów polemicznych, dygresyjnych i
odsyłających.
Jako pozytyw dysertacji wskazuję to, że Doktorantka dla zrealizowania
celów naukowych rozprawy wypracowała i zastosowała właściwie metody
analizy danych statystycznych, w szczególności analizę ilościową oraz analizę
treści dokumentów. Metody zostały właściwie dobrane, aczkolwiek mogłaby
być pełniej omówione w pracy. Takie pogłębione omówienie użytych metod
badawczych przyczyniłoby się do pełniejszego ich wykorzystania w analizie
wyników badań własnych.
Kontynuując dalszy krytyczny ogląd recenzowanego doktoratu, zwracam
uwagę na tytuły podrozdziałów, które moim zadaniem niezbyt
dokładnie
określają treści w nich omawiane. Doktorantka posiada takowe prawo do
autonomicznego podejścia, co może przedstawić w trakcie obrony publicznej.
Brakuje w tej pracy doktorskiej własnych badania ilościowych za pomocą
podstawowej chociażby ankiety, a przeprowadzonych zgodnie z metodologią na
reprezentatywnej grupie mieszkańców obszarów, o których traktuje praca.
Takie poznanie problemów bezpieczeństwa społeczności lokalnej pozwoliłoby
zobrazować ich rzeczywiste potrzeby w badanym zakresie.
5
Jako głos w dyskusji, zwracam uwagę na brak podsumowań rozdziałów,
poza czwartym.
Wartością dodaną w pracy na pewno są wyniki analizy poziomu
bezpieczeństwa, zaprezentowane zarówno na podstawie przeprowadzonej
analizy dokumentów dotyczących miasta Krakowa, jak i miasta Trzebini.
Wypracowane wyniki oprócz wartości naukowej mają wartość praktyczną, gdyż
służą przede wszystkim przyszłym konstrukcjom strategii bezpieczeństwa.
Ponadto analizy wyników takiego badania pozwalają zwrócić uwagę na istotę i
wartość, jaką we współczesnym świecie ma bezpieczeństwo w lokalnej
społeczności i w jaki sposób
wpływa
na rozwój całego regionu.
Wyartykułowanie wartości, jaką jest owe bezpieczeństwo lokalne, zwraca
uwagę na konieczność podejmowania pogłębionych i w szerszym zakresie
badań powyższej problematyki. Dookreślenie potrzeb lokalnej ludności, jej
obaw wynikających z braku przewidywalności zagrożeń, umożliwi budowanie
w przyszłości nowoczesnych strategii bezpieczeństwa. Pogłębiona analiza
danych statystycznych, odnoszących się do roli prewencji w przeciwdziałaniu
przestępczości pozwala na dogłębne zrozumienie istoty zagrożeń i umożliwia
dostosowanie potrzeb mieszkańców do konstruowanych lokalnych programów.
Ponadto uwypuklenie znaczenia sprawnej administracji publicznej na poziomie
gminy w procesie kształtowania polityki bezpieczeństwa znacząco podnosi
wartość gminy jako najbliższej jednostki organizacyjnej w administracji
samorządowej naszego państwa.
Wnioski końcowe
Recenzowana praca doktorska mgr Edyty Sadowskiej pt. Realizacja
funkcji administracji publicznej w polityce bezpieczeństwa w województwie
6
małopolskim od 1999 roku jest systematycznym opracowaniem naukowym w
dyscyplinie nauk o polityce z dziedziny problematyki bezpieczeństwa
wewnętrznego na różnych poziomach władzy administracyjnej, prezentującym
programy z tego zakresu na szczeblu zarówno krajowym, jak i wojewódzkim,
powiatowym oraz gminnym. Pomimo wielu uwag dyskusyjnych i krytycznych
zaznaczyć należy, że jest to jednocześnie udana próba wzbogacenia wiedzy na
temat
polityki
bezpieczeństwa,
uwzględniająca
działania
administracji
publicznej w Polsce po 1999 roku.
Pozytywnie oceniam wysiłki badawcze mgr Edyty Sadowskiej, dlatego
przechodząc do konstatacji końcowych, przedstawiam Doktorantce kwestie,
które w czasie publicznej obrony należy rozwinąć:
1. Które z funkcji administracji publicznej dla bezpieczeństwa
są w Polsce incydentalnie realizowane?
2. Podejście
safety
culture
we
współczesnej
polityce
bezpieczeństwa.
3. Typologia, zadania i znaczenie grup dyspozycyjnych dla
bezpieczeństwa mieszkańców gminy.
Na podstawie rzetelnej lektury przedłożonej dysertacji doktorskiej mgr
Edytę Sadowską pragnę podkreślić, że poczynione krytyczne uwagi w niczym
nie ujmują uznania dla poniesionego wysiłku badawczego. Dlatego też, pomimo
tych krytycznych uwag , rozprawę z całym przekonaniem oceniam pozytywnie,
jest w mojej opinii, dobra, samodzielna i oryginalna. Składam także propozycję
opublikowania doktoratu w postaci monografii, oczywiście po dogłębnych
korektach redakcyjnych i uzupełnieniu o publikacje dotyczące podjętej
problematyki zarówno z dorobku międzynarodowego, jak i ośrodka badawczego
z Uniwersytetu Wrocławskiego.
Podsumowując swoją recenzję, wskazuję, iż zrealizowany projekt
doktorski spełnia warunki określone w Ustawie z dnia 14 marca 2003 r.,
7
o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie
sztuki
(Dz.U.
z
2003
r.,
nr
65,
poz.
595
z późn. zm.), co kwalifikuje mgr Edytę Sadowską do uzyskania stopnia
naukowego doktora w dziedzinie nauk społecznych, w dyscyplinie nauki o
polityce. Stawiam wniosek o dopuszczenie Doktorantki do dalszych etapów
przewodu doktorskiego.
8