Diagnostyka bólu pleców

Diagnostyka bólu pleców
Ból pleców to jedna z najczęstszych
przyczyn zgłaszania się do lekarza
pierwszego kontaktu. Może być
związany z wieloma dolegliwościami i
chorobami takimi jak:
skrzywienie kręgosłupa, obciążanie
kręgosłupa pracą fizyczną, wysoki
wzrost, nadwaga, urazy, wypadnięcie
dysku, zmiany związane z wiekiem,
nieprawidłowa przemiana materii,
choroby zakaźne oraz nowotworowe,
niewydolność mięśni brzucha i miednicy,
inne.
Ból pleców to również główny objaw zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa
(ZZSK), inaczej choroby Bechterewa . Jest to poważne, trwające całe lata
schorzenie, którego skutkiem może być kalectwo w młodym wieku.
Kto cierpi na ZZSK?
Schorzenie występuje 3 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Przebiega zdradliwie,
dotyka osób w pełni sił, przed 40 rokiem życia, czasami nastolatków. Pierwsze
objawy nie budzą niepokoju i są lekceważone.
Co się dzieje z kręgosłupem?
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa to przewlekły stan zapalny, który
prowadzi do stopniowego zarastania i kostnienia szczelin pomiędzy kręgami
kręgosłupa. Jest to przyczyną utraty giętkości i deformacji jego naturalnych krzywizn.
1.Najpierw wyprostowaniu i usztywnieniu ulega okolica lędźwiowa (dolny odcinek
pleców), co objawia się trudnością w wykonaniu pełnego skłonu.
2.Następnie proces kostnienia postępuje ku górnym odcinkom kręgosłupa: pogłębia
się krzywizna w odcinku piersiowym, a szyja wysuwa się ku przodowi.
3. Etap nieodwracalnych uszkodzeń. Trwałe zmiany widoczne są na zdjęciach
rentgenowskich: poszczególne kręgi kręgosłupa są połączone poprzez zrosty kostne
dając charakterystyczny obraz „kija bambusowego".
Jakie są objawy i przebieg choroby?
Wczesne objawy choroby: ZZSK zwykle zaczyna się podstępnie od tępego bólu w
okolicy krzyża (dolny odcinek pleców). Bóle kręgosłupa paradoksalnie nasilają się po
odpoczynku, najbardziej meczące są nocą, zmuszając chorego do wstania z łóżka i
rozruszania się.
Rano chory odczuwa silne usztywnienie kręgosłupa utrzymujące się ok. pół godziny
lub dłużej. Sztywność zmniejsza się po ćwiczeniach, a narasta po okresach
bezruchu. Wczesnym objawom towarzyszy również zapalenie innych stawów poza
kręgosłupem oraz pozornie niegroźne dolegliwości takie jak podwyższona
temperatura, spadek wagi ciała, poczucie zmęczenia czy brak apetytu.
Późne objawy choroby: W ciągu kilku miesięcy sporadyczne dolegliwości
zamieniają się w stały ból, który obejmuje coraz wyższe partie kręgosłupa, klatkę
piersiową, a także inne duże stawy (ramienne, łokciowe, kolanowe, skokowe,
biodrowe, stawy rąk i stóp).
Z czasem dochodzi do niemal całkowitego usztywnienia pleców, klatki piersiowej i
karku.
Chory jest stale przygarbiony, nie może swobodnie wyprostować pleców ani unieść
głowy, nie jest w stanie schylić się lub skręcić tułowia, dlatego aby obejrzeć się za
siebie musi obrócić całe ciało. Pojawia się tkliwość kości, czyli ból przy ucisku
mostka, piszczeli i pięt.
Powikłania i choroby towarzyszące
Najpoważniejszym powikłaniem jest pęknięcie kręgosłupa, które może być
spowodowane nawet niewielkim urazem. Tego typu uszkodzenia, szczególnie w
okolicach szyi, mogą spowodować niedowład wszystkich kończyn.
Inne choroby występujące u pacjentów z ZZSK: ostre i nawracające zapalenie
tęczówki: ból oka, światłowstręt, łzawienie, choroby serca (niedomykalność zastawki
aorty i niewydolność krążenia), niewydolność układu oddechowego, zmiany zapalne
w jelicie grubym i cienkim, uszkodzenie nerek.
Diagnostyka
Ból, zesztywnienie kręgosłupa i określone zmiany na zdjęciach rentgenowskich
należą do kryteriów rozpoznania ZZSK. Niestety podobne objawy występują w wielu
różnych schorzeniach, dlatego właściwe rozpoznanie jest bardzo trudne i czasami
ma miejsce dopiero po latach trwania dolegliwości.
Typowe zmiany widoczne na zdjęciach rentgenowskich występują dopiero w
zaawansowanym stadium, dlatego jedynym sposobem na rozpoznanie choroby we
wczesnym okresie jest wykonanie badania genetycznego HLA-B27.
Co to jest HLA-B27?
HLA-B27 to nazwa genu związanego z występowaniem ZZSK, który znajduje się w
genomie 90% - 96% chorych. Posiada 51 wariantów genetycznych, z czego 49 jest
charakterystycznych dla tego schorzenia. Dwa pozostałe nie mają znaczenia
klinicznego.
Test Microarray HLA-B27
1. szybkie i proste badanie, do którego potrzebna jest jedynie próbka krwi
2. wykrywa wszystkie warianty genetyczne HLA-B27
3. różnicuje warianty HLA-B27 związane i nie związane z chorobą
4. daje w 100% pewne wyniki w przeciwieństwie do innych metod (np. badań
serologicznych, gdzie błędy zdarzają się w 20%-30% przypadków).
Na badania genetyczne nie mają wpływu czynniki mogące zaburzyć wynik (np.
wiek pacjenta, dieta, infekcje), dlatego jest to najpewniejsza metoda
diagnostyczna.