D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Świdnicy

Sygnatura akt II Cz 393/14
POSTANOWIENIE
Dnia 25 kwietnia 2014 r.
Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący : SSO Anatol Gul
Sędziowie : SO Alicja Chrzan
SO Jerzy Dydo
po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2014 r. w Świdnicy
na posiedzeniu niejawnym
sprawy ze skargi M. B. (1) na czynności Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Świdnicy A. S. w
sprawie egzekucyjnej Kmp 43/12 z wniosku małoletnich wierzycieli M. B. (2) i M. B. (3) reprezentowanych przez
przedstawicielkę ustawową A. B.
na skutek zażalenia Komornika Sądowego A. S. oraz wierzycieli na postanowienie Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia
30 stycznia 2014 r., sygn. akt III RCo 4/14
postanawia :
I. odrzucić zażalenie Komornika Sądowego oraz wierzycieli na pkt 2 i 3 postanowienia Sądu
Rejonowego w Świdnicy z dnia 30 stycznia 2014 r.,
II. oddalić dalej idące zażalenie Komornika Sądowego oraz wierzycieli.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 30 stycznia 2014 r. Sąd Rejonowy w Świdnicy uwzględnił skargę dłużnika i uchylił pkt 1
postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Świdnicy z dnia 09 grudnia 2014 r. w przedmiocie
przyznania wierzycielowi kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym i obciążenia nimi
dłużnika oraz uchylił pkt 2 tego postanowienia w części obciążenia dłużnika opłatą stosunkową w kwocie 143,40 zł
przewidzianą w art. 49 ust. 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sadowych i egzekucji (pkt I), oddalił wniosek
dłużnika M. B. (1) o nakazanie Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Świdnicy A. S. zwrotu dłużnikowi
kwoty 443,30zł (pkt II) oraz oddalił wniosek dłużnika M. B. (1) o zasądzenie na jego rzecz od małoletnich wierzycieli
kosztów postępowania związanego z rozpoznaniem jego skargi (pkt III).
W uzasadnieniu Sąd wyjaśnił, że dłużnik domagał się uchylenia postanowienia komornika z dnia 09 grudnia 2014 r.
w części dotyczącej obciążenia dłużnika opłata stosunkową w kwocie 143,30 zł. Wniósł też o nakazanie komornikowi
zwrotu wyżej wymienionych kosztów i opłaty w łącznej wysokości 443,30 zł. Sąd Rejonowy uznał, że Komornik
bezpodstawnie obciążył dłużnika opłatą z art. 49 ust. 2 u.k.s.e.,ponieważ w sprawie nie wystąpiły okoliczności,
o których mowa w tym przepisie. Umorzenie postępowania egzekucyjnego nastąpiło z powodu pozbawienia
wykonalności postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, a zatem nie mieści się w katalogu sprawy z art. 49 ust. 2
u.k.s.e. Podstawą do obciążania dłużnika opłata byłoby tylko umorzenie postępowania egzekucyjnego na wyraźny
wniosek wierzyciela lub w okolicznościach o których mowa w art. 823 k.p.c. Stąd też w tym zakresie skarga okazała
się uzasadniona.
Sąd uwzględnił skargę również w odniesieniu do postanowienia komornika o obciążeniu dłużnika kosztami zastępstwa
adwokackiego za postępowanie egzekucyjne. Wskazał, że w dniu 07 listopada 2012 r. Komornik wydał już pierwsze
postanowienie w przedmiocie obciążenia dłużnika kosztami zastępstwa adwokackiego za postępowanie egzekucyjne,
które się uprawomocniło i które w myśl art. 770 k.p.c. w zw. z art. 743 § 1 k.p.c. stanowiło tytuł oraz podlegało
wykonaniu. Wobec tego, że wcześniejsze postanowienie komornika w tym przedmiocie wywołało skutki prawne,
nieuzasadnione było ponowne wydanie przez Komornika postanowienia w tym samym przedmiocie.
Jako nieuzasadniony okazał się natomiast wniosek dłużnika o nakazanie Komornikowi zwrotu kwoty 443,30 zł
bowiem sąd nie jest uprawniony do rozstrzygania w tym przedmiocie w postępowaniu skargowym. Dłużnikowi
przysługują w tym zakresie odrębne roszczenia, które może realizować na drodze odrębnego postępowania cywilnego,
dopiero po rozpoznaniu jego skargi. Nie uwzględniono również wniosku dłużnika o zasadzenie na jego rzecz kosztów
postępowania skargowego, opierając rozstrzygnięcie w tym zakresie na art. 102 k.p.c w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł Komornik Sądowy oraz wierzyciele.
Komornik zaskarżył je w całości, domagając się jego uchylenia.
Wierzyciele wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia i oddalenia skargi jako bezzasadnej, przy uwzględnieniu
kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Okręgowy zważył :
W pierwszej kolejności zauważyć należy, że skarżący – zarówno Komornik Sądowy jak i wierzyciele - zaskarżyli
postanowienie Sądu I instancji w całości. W punkcie 2 tego postanowienia Sąd oddalił wniosek dłużnika o nakazanie
Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Świdnicy A. S. zwrotu dłużnikowi 443,30 zł, a w punkcie 3
oddalił wniosek dłużnika o zasądzenie na jego rzecz od małoletnich wierzycieli kosztów postępowania związanego z
rozpoznaniem jego skargi.
Stwierdzić zatem trzeba, że skarżący nie posiadają żadnego interesu prawnego w zaskarżeniu rozstrzygnięcia w tym
zakresie. Interes prawny w zaskarżeniu orzeczenia zachodzący w razie niezgodności orzeczenia z żądaniem, czyli w
wypadku gravamen, stanowi warunek dopuszczalności zaskarżalności orzeczenia. Oznacza to, że środek zaskarżenia
jest dopuszczalny w zasadzie tylko od orzeczenia niekorzystnego dla strony.
W punkcie 2 Sąd Rejonowy oddalił skargę dłużnika, tak więc trudno doszukać się interesu prawnego w złożonych co
do tej części zażaleniach, w szczególności, że na takowy nie powołują się również skarżący.
Podobnie jest w przypadku zaskarżonego pkt. 3 postanowienia, który jest korzystny dla wierzycieli, zaś dla Komornika
nie ma żadnego znaczenia prawnego.
Wobec powyższego Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie Komornika Sądowego oraz wierzycieli co do pkt. 2 i 3
zaskarżonego postanowienia w oparciu o art. 373 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 zd. 2 k.p.c. i w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.
orzekając jak w punkcie I przedmiotowego orzeczenia.
W pozostałym zakresie zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
Jeśli chodzi o koszty zastępstwa procesowego pełnomocników wierzycieli to stwierdzić należy, że postanowieniem
z dnia 07 listopada 2012 r. (k. 46 akt komorniczych) Komornik Sądowy przyznał wierzycielowi koszty zastępstwa
adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym w wysokości 300 zł. Rozstrzygniecie to jest zgodne z ugruntowanym
w orzecznictwie i doktrynie poglądem, w świetle których stosownie do przepisów art. 770 k.p.c. w zw. z art. 743
k.p.c. komornik wyłącznie ustala wysokość kosztów wykonania zabezpieczenia w drodze prowadzonego postępowania,
natomiast rozstrzygnięcie o nich wydaje sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, w której udzielono
zabezpieczenia (art. 745 k.p.c.). Z tego powodu ograniczone zastosowanie znajduje tutaj powoływany w zażaleniu
przepis art. 770 k.p.c.
Komornik Sądowy zarzucił, że w postanowieniu z dnia 09 grudnia 2013 r. nie obciążył żadnej ze stron kosztami w
związku z umorzeniem postępowania zabezpieczającego tylko stwierdził, jakie koszty dotychczas poniosły strony.
Podkreślił przy tym w chwili wydania postanowienia wszystkie koszty były już zapłacone, a dłużnika nie obciążono
opłatą od niewyegzekwowanej części roszczenia.
Sąd Okręgowy stwierdza jednak, że pkt 1 postanowienia z dnia 09 grudnia 2013 r. jest w zasadzie tożsamy
z orzeczeniem wydanym przez Komornika Sądowego w dniu 07 listopada 2012 r., wobec czego wątpliwa jest
konieczność jego funkcjonowania w obrocie prawnym. Wbrew jednak ocenie Sądu Rejonowego oraz skarżącego
postanowienie to nie stanowi podstawy do zapłaty przez dłużnika kosztów zastępstwa prawnego, ponieważ o
obowiązku takim orzec może tylko sąd. Dopóki postanowienie w tym zakresie nie zostanie wydane, dopóty brak jest
rozstrzygnięcia o osobie obowiązanej do zapłaty kosztów zastępstwa prawnego. Z uwagi jednak na to, że orzeczenie
w tym przedmiocie zostało wydane 07 listopada 2012 r., Sąd prawidłowo uchylił tożsame rozstrzygnięcie zawarte w
pkt. 1 postanowienia z 09 grudnia 2013 r.
Zażalenie wierzycieli nie precyzuje zakresu zaskarżenia, w uzasadnieniu pełnomocnik wskazuje jedynie na swój nakład
pracy w postępowaniu egzekucyjnym oraz podkreśla zasadność naliczenia opłat egzekucyjnych przez Komornika.
Rozstrzygniecie Sądu I instancji, jak również Sądu Okregowego w żaden jednak sposób nie podważa nakładu
pracy pełnomocnika wierzycieli, któremu przyznano przecież koszty zastępstwa prawnego postanowieniem z dnia
07.11.2012 r. Przyczyny dla których oddalono zażalenie na pkt 1 Sądu I instancji uchylającego pkt 1 postanowienia
Komornika Sądowego z dnia 09.12.2013 r. zostały wskazane już w przedmiotowym uzasadnieniu, stąd nie ma potrzeby
ich powielania.
Jeśli chodzi natomiast o zażalenie Komornika i wierzycieli na kosztów postępowania egzekucyjnego, w szczególności
wysokości opłat, to stwierdzić trzeba, że orzeczenie Sądu, pomimo błędnego uzasadnienia nie może zostać zmienione
z uwagi na treść art. 384 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c. i w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.
Jako podstawę wymiaru opłaty stosunkowej Komornik wskazał przepisy art. 49 ust. 2 i ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia
1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. Zdaniem Sądu II instancji przepisy te nie mogą mieć jednak w sprawie
zastosowania, ponieważ nie obejmują one swoim zakresem postępowań zabezpieczających. Stosownie bowiem do art.
45 ust. 1 w/w ustawy za wykonanie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia pieniężnego komornikowi
przysługuje opłata w wysokości (...)wartości roszczenia, które podlega zabezpieczeniu, nie mniejsza jednak niż (...)
przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego i nie wyższa niż pięciokrotność tego wynagrodzenia. Opłatę tę uiszcza
wierzyciel, składając wniosek o wykonanie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, a jeżeli nie uiści jej wraz z
wnioskiem, komornik wzywa wierzyciela do jej uiszczenia w terminie 7 dni. Do czasu uiszczenia opłaty komornik nie
wykonuje postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia.
Odwoływanie się zatem w tym wypadku do przepisów regulujących wysokość opłat za przeprowadzenie egzekucji
świadczeń pieniężnych (art. 49 ust. 1 i nast. u.k.s.e.) nie jest prawidłowe, gdyż art. 45 u.k.s.e. samodzielnie
normuje wysokość opłat za wykonanie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia pieniężnego. Ponadto
konstrukcja prawna poboru przez komornika opłat za wykonanie tytułu zabezpieczenia roszczenia pieniężnego i
za egzekucję świadczeń pieniężnych jest odmienna - w przypadku zabezpieczenia opłatę nalicza się od wartości
roszczenia podlegającego zabezpieczeniu i uiszcza ją wierzyciel jeszcze przed podjęciem czynności, natomiast opłata za
egzekucję świadczenia pieniężnego jest pobierana od dłużnika w wysokości obliczonej od wartości wyegzekwowanego
roszczenia. Jakkolwiek więc wykonanie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego nie prowadzi do jego wyegzekwowania,
to jednak ustawodawca wyraźnie zróżnicował wysokość opłat za zabezpieczenie roszczenia pieniężnego (...)i egzekucję
świadczeń pieniężnych ((...)), zależnie od sposobu egzekucji. Wskazać przy tym trzeba, że odstawą ustalenia opłaty
za wykonanie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia jest wartość roszczenia pieniężnego określona we wniosku
(vide : uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2012r., III CZP 66/12, OSNC 2013/5/58).
Wykładnia celowościowa art. 45 u.k.s.e. I art. 49 ust. 1 i 2 u.k.s.e. wskazuje, że zamiarem ustawodawcy było
ustanowienie dla postępowań zabezpieczających opłaty niższej niż w przypadku egzekucji pozostałych świadczeń
pieniężnych. Fakt, iż prowadzone w tym zakresie postępowanie zostało umorzone, zdaniem Sądu Okręgowego, w
żaden sposób nie może stanowić podstawy do naliczania opłat z art. 49 ust. 1 i ust. 2 u.k.s.e. Ponieważ jednak
dłużnik nie wniósł zażalenia na pkt 1 postanowienia Sadu Rejonowego, jego zmiana jest niedopuszczalne z uwagi na
obowiązującą w procedurze cywilnej zasadę zakazu orzekania na niekorzyść strony skarżącej.
Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił zażalenia Komornika oraz wierzycieli na podstawie art. 385 k.p.c.
w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c. i w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.