II Pszenżyto ozime

II Pszenżyto ozime
W Polsce uprawę pszenżyta na szeroką skalę rozpoczęto w połowie lat
osiemdziesiątych. Powierzchnia uprawy i zbiory tego zboża charakteryzują się
dużą dynamiką zmian. Aktualnie pszenżyto ma znaczący udział w strukturze
zasiewów.
Wartość pokarmowa ziarna pszenżyta wynika z dość wysokiej
zawartości białka, które odznacza się korzystnym składem aminokwasowym i
wysokim współczynnikiem strawności, co w konsekwencji wypiera żyto z
areału uprawy zbóż.
Pszenżyto ozime dzięki osiągniętemu postępowi w hodowli jest od kilku
lat najwyżej plonującym zbożem w doświadczeniach rejestrowych COBORU,
niemniej jednak plony pszenżyta w warunkach produkcyjnych charakteryzują
się bardzo dużym zróżnicowaniem w latach, wynikającym z dużej zmienności
warunków klimatyczno-glebowych. Pszenżyto jest więc szczególnie przydatne
dla gospodarstw mających lżejsze gleby, na których uprawa jęczmienia i
pszenicy bywa zawodna. Wprowadzenie do uprawy pszenżyta w miejsce żyta
może być wykorzystane do podniesienia efektywności tuczu trzody chlewnej
oraz chowu innych zwierząt gospodarskich.
Polska jest światowym potentatem w produkcji pszenżyta. W obecnej
sytuacji, kiedy wzrasta zapotrzebowanie na ten gatunek zboża, polscy naukowcy
pracują nad udoskonaleniem pszenżyta pod względem jakościowym z
przeznaczeniem na cele chlebowe.
Tabela 10. Pszenżyto ozime – odmiany badane w 2016 roku.
Lp.
Odmiana
Rok wpisania do:
KRO
LOZ
1
Pigmej
2008
2012
2
Fredro
2010
2014
3
Borowik
2011
2013
4
Agostino
2011
2014
5
Subito
2012
2014
6
Tomko
2012
2015
7
Torino
2012
2015
8
Meloman
2014
9
Rotondo
2014
10
Trefl
2015
11
Lombardo
2015
12
Panteon
2015
13
Trapero
2015
Hodowca (lub polski przedstawiciel
dla odmian zagranicznych)
HR Strzelce sp. z o.o.
99-307 Strzelce, ul. Główna 20
DANKO HR sp. z o.o. Choryń 27
64-000 Kościan
HR Strzelce sp. z o.o.
99-307 Strzelce, ul. Główna 20
Lantmȁnnen SW Seed sp. z o.o.
52-231 Wrocław, ul. Terenowa 6g
DANKO HR sp. z o.o. Choryń 27
64-000 Kościan
HR Strzelce sp. z o.o.
99-307 Strzelce, ul. Główna 20
DANKO HR sp. z o.o. Choryń 27
64-000 Kościan
HR Strzelce sp. z o.o.
99-307 Strzelce, ul. Główna 20
DANKO HR sp. z o.o. Choryń 27
64-000 Kościan
HR Strzelce sp. z o.o.
99-307 Strzelce, ul. Główna 20
Lantmȁnnen SW Seed sp. z o.o.
52-231 Wrocław, ul. Terenowa 6g
HR Strzelce sp. z o.o.
99-307 Strzelce, ul. Główna 20
DANKO HR sp. z o.o. Choryń 27
64-000 Kościan
Tabela 11. Agrotechniczne i polowe warunki prowadzenia doświadczeń w 2016 r.
Wyszczególnienie
Krzyżewo
Marianowo
Szepietowo
Podtrzcianka
Stelmachowo
Wszerzecz
Kompleks glebowy
Klasa bonitacyjna gleby
pH gleby
6
IV b
6,1
5
IV a
6,0
4
III b
6,0
4
III b
5,3
2
III b
6,3
4
IV a
5,7
Zasobność gleby mg/100 g
P2O5
K2O
Mg
18,5
7,4
1,3
14,9
10,9
2,5
24,6
11,1
7,6
31,9
13,8
6,0
10,8
11,3
6,9
Przedplon
Groch pastewny
Groch pastewny
Groch pastewny
Data siewu
23.09
23.09
24.09
16,5
12,9
3,6
Mieszanka zboż.strączkowa
29.09
Data zbioru
27.07
14.08
08.08
N na poziomie a1 kg/ha
100
92
N na poziomie a2 kg/ha
140
P2O5 kg/ha
K2O kg/ha
Pszenica ozima
Ziemniaki
22.09
01.10
20.08
05.08
19.08
128
105
118
90
132
168
145
158
130
50
40
60
40
60
60
75
60
90
90
90
90
ADOB Cu – 1,5 l.
Plonvit- 3kg.
Humus Active- 7 l.
Wuxal Ascofol – 3 l.
Wuxal Top 36 – 5 l.
Wuxal Grano – 4 l.
Basfoliar 36 – 3 x12 l.
Mantrac – 0,7 l.
Plonowit Z – 1,5 l.
Plonowit Opti – 1 l.
Basfoliar Extra – 10,0 l.
Basfoliar Extra – 10,0 l.
Nawożenie
Nawożenie dolistne l/ha
Insektycydy
Karate Zeon 050 CS – 0,1 l. Sumi Alpha EC– 0,25 l.
Herbicydy dawka
Legato Plus 600 SC 1,3 l.
Tomigan 250 EC – 0,8 l.
Trinity 590SC– 2,5 l.
Fungicydy dawka
Wirtuoz 520 EC – 1 l.
Chefara 330 EC– 0,5 l.
Falcon 460EC– 0,6 l.
Reveller 280SC– 0,9 l.
Antywylegacz poziom a2
Moddus 250 EC – 0,6 l.
Cerone 480 SL – 1 l.
Cyperkill – 0,3 l.
Lexus 50WG – 20 g.
Sekator 125OD – 0,15 l.
Boogie Xpro EC – 1,25 l.
Fandango 200 EC – 1,0 l.
Soligor 425 EC – 0,6 l.
Cerone 480 SL – 1,0 l.
Huzar Activ 387 OD – 1 l.
Boogie Xpro 400EC-1,25
Fandango 200 EC-1,0 l.
Soligor 425 EC – 0,6 l.
Cerone 480 SL– 1,0 l.
Lancet Plus + Dasoil –
Komplet 560 SC – 0,5 l.
0,2 l + 0,5 l.
Topsin – 1 l.
Boogie Xpro 400EC – 1,2 l.
Fandango – 1 l.
Fandango 200 EC – 1,0 l.
Boogie – 1,5 l.
Falcon 460 EC – 0,6 l.
Cerone – 1,0 l.
Cerone 480 SL – 0,75 l.
94,2
79,6
56,4
66,7
53,2
66,7
x
x
13,7
55,5
50,7
44,5
53,1
19,8
41,5
42,4
61,1
37,7
63,4
39,3
59,6
61,2
58,5
51,9
81,8
98,5
102,3
102,3
53,9
93,4
95,7
109,7
37,6
95,7
76,4
105,8
106,2
69,1
82,0
87,8
100,8
61,4
91,4
91,1
96,2
68,7
90,6
78,7
92,0
87,7
89,5
77,6
56,2
62,4
50,6
60,9
33,2
46,5
57,5
60,8
62,7
61,7
54,3
67,6
70,2
59,8
62,2
52,9
76,0
71,1
32,3
38,9
64,8
71,1
71,7
0,1
78,1
63,5
67,0
67,2
65,2
73,3
49,7
53,2
56,7
53,9
51,5
53,5
54,4
50,8
60,4
44,2
55,3
49,3
56,2
55,1
52,3
61,2
70,5
68,4
66,5
45,5
65,9
68,9
73,8
48,1
70,1
62,9
72,5
73,9
71,1
69,0
- 5,5
3,8
1,7
- 0,3
- 21,3
- 0,8
2,2
7,1
- 18,6
3,4
- 3,9
5,8
7,2
4,4
2,2
92
106
103
100
68
99
103
111
72
105
94
109
111
107
103
15,3
18,0
17,9
12,0
8,7
17,3
13,8
15,7
2,2
18,9
13,0
20,6
15,8
17,5
15,2
– Odmiany wzorcowe zaznaczono pogrubioną czcionką.
% wzorca
A2 – A1 (dt)
Wszerzecz
50,2
Średnia
poprawiona
Stelmachowo
Fredro
Meloman
Trefl
Pigmej
Agostino
Borowik
Subito
Tomko
Torino
Rotondo
Lombardo
Panteon
Trapero
Fredro + Subito +Torino
Pigmej + Tomko
Podtrzcianka
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Szepietowo
Wzorzec dt∙ha-1
Marianowo
Odmiana
Krzyżewo
Lp.
Odchylenie
od wzorca (dt)
Tabela 12. Plon ziarna pszenżyta ozimego w 2016 r. (dt∙ha-1) na poziomie a1.
Średnia
poprawiona
Odchylenie
od wzorca (dt)
60,1
110,0
95,7
87,8
82,0
66,1
83,8
x
x
64,5
61,9
57,0
62,5
36,3
57,8
54,8
71,7
35,4
73,4
50,0
76,3
71,6
66,1
61,5
91,9
124,4
113,6
114,0
66,7
101,2
108,5
124,4
43,0
114,7
82,6
134,9
123,3
89,3
94,7
103,0
108,0
69,7
108,4
98,7
112,3
74,9
108,5
90,3
106,5
98,2
108,7
92,2
78,9
97,8
86,5
74,6
35,8
89,0
70,9
73,8
82,5
88,1
85,1
81,6
88,9
89,8
93,2
71,6
88,8
85,7
43,9
51,2
75,3
92,1
95,4
0,1
91,7
82,5
98,3
89,5
86,3
83,2
62,6
63,5
72,1
67,6
65,6
67,5
71,3
59,2
65,7
57,4
64,5
61,3
67,0
65,8
64,3
76,5
88,5
86,3
78,4
54,2
83,2
82,7
89,5
50,3
89,0
75,8
93,2
89,7
88,6
84,1
- 7,3
4,7
2,6
- 5,3
- 29,6
- 0,6
- 1,0
5,7
- 33,5
5,2
- 7,9
9,4
6,0
4,8
0,4
91
106
103
94
65
99
99
107
60
106
91
111
107
106
100
– Odmiany wzorcowe zaznaczono pogrubioną czcionką.
% wzorca
Wszerzecz
Fredro
Meloman
Trefl
Pigmej
Agostino
Borowik
Subito
Tomko
Torino
Rotondo
Lombardo
Panteon
Trapero
Fredro + Subito +Torino
Pigmej + Tomko
Stelmachowo
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Podtrzcianka
Wzorzec dt∙ha-1
Szepietowo
Odmiana
Marianowo
Lp.
Krzyżewo
Tabela 13. Plon ziarna pszenżyta ozimego w 2016 r. (dt∙ha-1) na poziomie a2.
Tabela 14. Średnie wyniki plonowania odmian pszenżyta ozimego w latach (% wzorca).
Poziom a1
Lp.
Rok
Odmiana
Wzorzec dt∙ha-1
1
Fredro
2
Meloman
3
Trefl
4
Pigmej
5
Poziom a2
Lata
2014
2015
2016
2014-16
77,3
76,6
66,7
73,5
104
94
92
102
Rok
2015-16
Lata
2014
2015
2016
2014-16
2015-16
71,7
100,9
91,0
83,8
91,9
87,4
97
93
102
99
91
97
95
106
x
104
100
106
x
103
103
x
x
103
x
x
98
108
100
102
104
100
93
94
96
94
Agostino
117
102
68
96
85
114
102
65
94
84
6
Borowik
112
100
99
104
100
113
101
99
104
100
7
Subito
106
101
103
103
102
112
99
99
103
99
8
Tomko
108
104
111
108
108
101
101
107
103
104
9
Torino
106
100
72
93
86
111
98
60
90
79
99
105
x
102
95
106
x
101
94
x
x
91
x
x
12 Panteon
109
x
x
111
x
x
13 Trapero
111
x
x
107
x
x
10 Rotondo
11 Lombardo
Liczba doświadczeń
3
4
4
3
4
4
Tabela 15. Ważniejsze cechy rolnicze i porażenie przez choroby w 2016 r.
Poziom a1
Masa tysiąca
nasion
Mączniak
Septorioza liści
Rdza brunatna
Liczba doświadczeń
Wyleganie przed
zbiorem
Fredro
Meloman
Trefl
Pigmej
Agostino
Borowik
Subito
Tomko
Torino
Rotondo
Lombardo
Panteon
Trapero
Wysokość roślin
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Skala 9°
g
Skala 9°
Skala 9°
Skala 9°
93
9,0
45,8
8,9
8,3
8,7
7,0
7,3
7,5
6,8
7,3
7,3
7,0
6,8
7,8
6,8
7,0
7,0
7,8
92
93
91
90
82
109
92
99
88
86
90
103
95
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
47,3
43,6
44,6
40,8
41,8
53,4
45,9
45,6
43,2
47,9
47,1
44,2
41,7
9,0
9,0
8,8
9,0
8,3
8,8
8,8
8,5
8,0
8,3
8,8
8,8
9,0
8,3
8,3
8,5
8,8
8,8
8,3
8,5
8,3
9,0
8,3
8,5
8,5
8,5
8,5
8,8
8,5
8,5
8,5
8,5
8,5
8,3
9,0
8,8
8,8
8,3
9,0
2
2
2
2
2
2
2
100
9,0
47,5
x
7,6
6,6
7,3
101
100
99
92
84
115
101
103
99
88
87
109
105
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
49,7
44,9
46,7
41,8
41,0
56,2
46,5
44,8
40,0
48,8
47,2
44,3
40,4
202
203
203
204
203
203
203
204
201
203
202
202
203
6,8
8,8
8,0
7,0
7,3
7,8
8,0
7,8
7,0
8,0
7,3
7,8
6,5
6,0
7,0
7,0
6,5
6,8
7,0
6,5
8,0
6,8
7,0
7,3
7,5
6,8
2
2
2
2
2
Rdza brunatna
g
Septorioza liści
Skala 9°
Mączniak
cm
Dojrzałość pełna
Masa tysiąca
nasion
Wzorzec
Choroby
cm
Wyleganie przed
zbiorem
Odmiana
Choroby
Wysokość roślin
Lp.
Poziom a2
L. dni
Skala 9° Skala 9° Skala 9°
od 1.01
Charakterystyka odmian
(na podstawie listy opisowej odmian)
LOMBARDO (2015). Odmiana pastewna. Plenność bardzo dobra.
Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość średnia
(5°). Odporność na mączniaka prawdziwego i septoriozę plew – dość duża, na
pleśń śniegową, choroby podstawy źdźbła, septoriozę liści, rynchosporiozę i
fuzariozę kłosów – średnia, na rdzę brunatną – mała. Rośliny dość niskie, o
małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania dość wczesny.
Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna – średnie, gęstość ziarna w stanie
zsypnym – dość mała, odporność na porastanie w kłosie i liczba opadania –
średnie. Zawartość białka mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża.
PANTEON (2015). Odmiana pastewna. Plenność
bardzo
dobra.
Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość dość
duża (5,5°). Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, septoriozę
liści i fuzariozę kłosów – dość duża, na pleśń śniegową, septoriozę plew i
rynchosporiozę – średnia, na choroby podstawy źdźbła – dość mała. Rośliny
dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i
dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna
średnie. Gęstość ziarna w stanie zsypnym bardzo duża. Odporność na porastanie
w kłosie – średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka duża do
bardzo dużej. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża.
TRAPERO (2015). Odmiana pastewna. Plenność
bardzo
dobra.
Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość dość
duża (6°). Odporność na septoriozę liści – duża, na mączniaka prawdziwego –
dość duża, na pleśń śniegową, choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną,
rynchosporiozę, fuzariozę kłosów – średnia, na septoriozę plew – dość mała.
Rośliny dość wysokie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia
średni, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie
ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie
ziarna w kłosie średnia, liczba opadania duża. Zawartość białka duża do bardzo
dużej. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
TREFL (2015). Odmiana pastewna. Plenność bardzo dobra. Przyrost
plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Zimotrwałość
średnia (5°). Odporność na mączniaka prawdziwego – duża do bardzo dużej, na
rdzę brunatną, septoriozę liści i fuzariozę kłosów – dość duża, na
rynchosporiozę i septoriozę plew – średnia, na pleśń śniegową i choroby
podstawy źdźbła – dość mała. Rośliny dość wysokie, o małej odporności na
wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania – średni. Masa 1000
ziaren duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym
dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania –
dość duża. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.