Untitled - Gimnazjum nr 1 w Jaworzu

Urodził się w miejscowości Szczerzec pod
Lwowem w rodzinie Polaków pochodzenia
chorwackiego. W 1910 roku ukończył
gimnazjum w Drohobyczu. Po ukończeniu
gimnazjum przeniósł się z rodziną do
Lwowa. W latach 1910–1914 studiował
na Wydziale Humanistycznym
Uniwersytetu Lwowskiego: filozofię ścisłą
oraz filologię polską. Po wstąpieniu do
Związku Strzeleckiego przyjął pseudonim
Rozłucki. Służbę w Legionach Piłsudskiego
uniemożliwiło mu powołanie do armii
austro-węgierskiej.
Podczas I wojny światowej został wcielony do armii austro-węgierskiej i wysłany
wraz z pułkiem południowo tyrolskim na front włoski. Został skierowany do Szkoły
Oficerów Rezerwy III Korpusu. Po ukończeniu szkoły został dowódcą plutonu w 3
pułku Piechoty Obrony Krajowej w Grazu. W czerwcu 1915 roku został przeniesiony
do elitarnego 2 Pułku Tyrolskich Strzelców Cesarskich. W grudniu tego samego
roku został skierowany na front włoski nad rzekę Isonzo.
Wiosną 1916 roku został instruktorem szkoły oficerskiej XIV Korpusu w Steyr. W
październiku tego samego roku został podporucznikiem i dowódcą kompanii.
Dowodząc kompanią wsławił sie licznymi akcjami, za które otrzymał odznaczenia
austriackie. W lutym 1918 roku został ranny i trafił do wiedeńskiego szpitala.
Walczył w jednostkach strzelców alpejskich i dosłużył się stopnia podporucznika.
Po zawieszeniu broni 11 listopada 1918 zdezerterował i przedostał się do Krosna,
gdzie już 14 listopada wstąpił do Wojska Polskiego.
Stanisław Maczek w
mundurze austriackim
(z prawej strony widza)
Stanisław Maczek w Pułku
Tyrolskich Strzelców
Cesarskich
Maczek otrzymuje dowództwo nad kompania krośnieńską,
przeznaczoną do odsieczy oblężonego Lwowa. Żołnierze
Maczka przejmują węzeł kolejowy, ale dalsze ataki na Sambor
się nie udały. W kwietniu 1919 batalion został przerzucony w
rejon Sądowej Wiszni i wszedł w skład 4 dywizji Piechoty gen.
Aleksandrowicza. W sztabie zaproponowano Maczkowi
utworzenie „lotnej kompani szturmowej”, które miały się
składać z 4 plutonów strzeleckich i plutonu ciężkich karabinów
maszynowych oraz moździerzy. Ta jednostka niemal
samodzielnie zdobyła Drohobycz i Borysław, a później
Stanisławów. Lotna jednostka Maczka brała również udział w
walkach o parę miast, aż doszła do rzeki Zbrucz, za którą w
połowie lipca 1919 wycofała się armia ukraińska,
przekraczając w ten sposób granice z Polską.
Po ustaniu walk polsko-ukraińskich, zimą 1919/1920, Maczek został
przeniesiony do zadań sztabowych. Niedługo po tym zaczęła się
ofensywa kijowska. W tej sytuacji zameldował się we Lwowie u gen.
Iwaszkiewicza. Za jego zgodą odtworzył swój batalion szturmowy,
włączony wkrótce w skład dywizji jazdy gen. Rómmla. W połowie
sierpnia 1920 batalion kpt. Maczka zdobywając miasto Waręż,
przełamał front 24 dywizji sowieckiej i umożliwił wyjście dywizji kawalerii
podążającej za armią Budionnego w kierunku Warszawy. Oddział o
oficjalnej już nazwie "Baon szturmowy 1. dyw. kawalerii kpt. Maczka"
został potem skierowany do Zamościa, gdzie uzupełniono sprzęt i
przeszkolono żołnierzy. Później – wraz z całą dywizją – baon przeszedł w
rejon rzeki Słucz, gdzie zastał go koniec działań wojennych.
Po wojnie Maczek pozostał w wojsku. Służył na
różnych stanowiskach oficerskich. W 1922 roku
został awansowany do stopnia majora. 1 sierpnia
1923 uzyskał awans do stopnia podpułkownika.
Początkowo służył w 26 Pułku Piechoty we Lwowie. W
latach 1924-1927 kierował Ekspozyturą nr 5 we
Lwowie. Maczek dostał przydział na stanowisko
dowódcy 81 Pułku Strzelców Grodzieńskich, które
pełnił w latach 1929-1935. Następnie przez trzy lata
pełnił funkcję dowódcy piechoty dywizyjnej 7 Dywizji
Piechoty w Częstochowie. W Bielsku 1938 r. objął
dowództwo 10 Brygady Kawalerii, pierwszej polskiej
jednostki zmotoryzowanej.
Mjr dypl. S maczek około 1924
Poczty sztandarowe 10 B.K.P Rzeszów 1939r.
Zdjęcia z walk z 1939 r.
W 1939 r. Maczek wraz ze swą jednostką bierze udział w walkach odwrotowych i działaniach
opóźniających na rzecz Armii Kraków i Karpaty. Zadaje niemieckiemu XXII Korpusowi
Pancernemu ciężkie straty w bitwach pod Jordanowem, Wiśniczem, Łańcutem i Rzeszowem.
Od piętnastego września walczy po raz kolejny w obronie Lwowa, jednak już 18 września, po
najeździe sowieckim na Polskę w wykonaniu rozkazu Naczelnego Wodza zmuszony jest wraz z
całą jednostką przerwać walkę z Niemcami i wobec nadciągających jednostek szybkich Armii
Czerwonej przekroczyć granicę polsko-węgierską na Przełęczy Tatarskiej. 15 listopada 1939,
w uznaniu zasług, otrzymuje awans do stopnia generała brygady.
Niezatrzymywany przez władze węgierskie,
21 października 1939, Maczek przedostaje
się do Francji. Tam otrzymuje przydział na
dowódcę ośrodka wojskowego w Coetquidan.
Z powodu trudności czynionych przez władze
francuskie nie udaje mu się w pełni utworzyć
planowanej dywizji pancernej. Faktycznie z
całej dywizji do maja 1940 udaje się
uformować niecałą brygadę. Po agresji
niemieckiej w czerwcu 1940, Maczek na
czele odtworzonej 10. B.K.Z. wyruszył na front
w Szampanii.
Tam walczył m.in. w walkach odwrotowych francuskiej 20. Dywizji Pieszej pod
Champaubert-Mongivroux i wraz z elementami 59. Dywizji Pieszej w rejonie bagien St.
Gond. Na skutek niewykonalnego rozkazu dowództwa o zajęciu Montbard i mostów na
Kanale Burgundzkim, resztki brygady Maczka zostały odcięte. Generał wydał rozkaz o
zniszczeniu sprzętu i przebił się wraz z pół tysiącem swych żołnierzy do Marsylii. Stamtąd
w przebraniu Araba dotarł do Szkocji.
Zaraz po przybyciu do Londynu, w
październiku 1940, S. Maczek otrzymał
order Virtuti Militari za męstwo w
walkach we Francji oraz przydział na
stanowisku dowódcy 2 Brygady
Strzelców, do tego czasu dowodzonej
przez gen. Rudolfa Dreszera. Brygadę
Strzelców przekształcono z powrotem w
10 Brygadę Kawalerii Pancernej, a w
lutym 1942 w 1 Dywizję Pancerną. W
końcu sierpnia 1940 roku polskie
wojska lądowe na terenie W. Brytanii składające się w dwóch brygad strzelców i trzech
brygad kadrowych strzelców oraz ze zgrupowania żołnierzy broni pancernej. Te oddziały 28
września 1940 roku tworzyły 1 Korpus Polski pod dowództwem
gen. Kukiela. Wobec
zagrożenia Wysp Brytyjskich inwazją niemiecką, od połowy października 1940 roku, 1
Korpus Polski w sile 3498 oficerów i 10884 żołnierzy otrzymał zadanie obrony 200km
szkockiego wybrzeża.
Defilada 10 psk. po przybyciu
do Wielkiej Brytanii
Odznaka 1 Dywizji Pancernej
Uroczystość w Paryżu 1945
1 sierpnia 1944 dywizja ląduje w Normandii, w
pobliżu Caen. W składzie 2 Korpusu Kanadyjskiego,
gen. Maczek dowodzi swą dywizją w zwycięskiej bitwie
pod Falaise, gdzie zdecydowana obrona Mont Ormel
(Wzgórze 262 znane też jako "Maczuga") przez jego
dywizję uniemożliwia większej grupie rozbitków 7
Armii wydostanie się z kotła. 8 sierpnia 1944 roku
ruszyło natarcie wzdłuż szosy Cean- Falaise. W
ciągłych walkach z Wehrmachtem, gen. Maczek
prowadzi dywizję w kierunku Belgii i Holandii. Wyzwala
m.in. Ypres, Gandawę i Passchendale. Dzięki
znakomitemu manewrowi oskrzydlającemu, po
ciężkich walkach Maczkowi udaje się wyzwolić Bredę
bez strat wśród ludności cywilnej. 26 marca 1945,
pod Łukiem Triumfalnym w Paryżu został odznaczony
Komandorią Krzyża Legii Honorowej. 4 maja 1945
dywizja dociera do bazy Kriegsmarine w
Wilhelmshaven, gdzie generał przyjął kapitulację
dowództwa twierdzy, bazy Kriegsmarine, floty
"Ostfriesland"., resztki dziesięciu dywizji piechoty oraz
8 pułków piechoty i artylerii. 1 czerwca 1945 został
awansowany do stopnia generała dywizji
Defilada w Bredzie 1944 r.
Stanisław Maczek podczas uroczystości w
Bredzie
PREZENTACJĘ PRZYGOTOWALI:
- DAWID PASTERNY
- PATRYK GACEK
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ