Materiały szkoleniowe „ Strefowość środowiska” 1. Wymień trzy

Materiały szkoleniowe „ Strefowość środowiska”
1.
Wymień trzy zjawiska przyrodnicze, których rozmieszczenie na kuli ziemskiej zależy bezpośrednio od szerokości
geograficznej.
Uszereguj strefy roślinne według ich występowania od bieguna do równika. Dla każdej podaj typ klimatu, w którym
występuje. Zaznacz na mapie obszary występowania poszczególnych formacji.
a) sawanna,
e) makia,
b) selva,
f) lasy liściaste strefy umiarkowanej,
c) pustynie gorące,
g) tajga,
d) tundra,
h) preria,
i) step
2.
3.
Na podstawie opisu rozpoznaj formację roślinną.
a) Szata roślinna jest uboga. Tworzą ją formy gruboszowate, efemeryczne, a nawet kserofity. Przystosowanie roślin do
warunków klimatycznych uwidacznia się w zdrewniałych łodygach i stwardniałych liściach.
b) Szatę roślinną stanowią lasy iglaste, wielogatunkowe. Igły otoczone są warstwą kutyny, która stanowi ochronę przed
czynnikami atmosferycznymi. Drzewostany tych lasów są jednopoziomowe. Runo i podszyt są słabo rozwinięte.
c) Wyróżnia się brakiem drzew. Wczesną wiosną zakwitają tulipany, hiacynty i szafrany. Niekorzystną porą jest mroźna
zima, gdy wieją suchowieje. Bezdeszczowe lato także nie sprzyja rozwojowi roślinności.
d) Bogactwo gatunkowe roślin nie wykazuje rytmu wegetacyjnego. Występuje warstwowość. Liście lakierowane,
błyszczące odbijają promienie słoneczne. Korzenie skarpowe i przybyszowe chronią drzewa przed przewróceniem.
e) Zarośla zawsze zielonej roślinności twardolistnej (wrzosiec drzewiasty, mirt, pistacja kleista, skarlałe dęby. Formacja
ta powstała w miejscu zniszczonych przez Rzymian twardolistnych, głównie dębowych lasów.
f) Bezleśne zbiorowisko roślinności. Charakteryzuje się bardzo niską pokrywą roślinną, zdominowaną przez mchy i
porosty.
4.
Zaznacz ten szereg, w którym wszystkie elementy spełniają kryterium przyporządkowania.
a) Klimat równikowy – selva – czarnoziemy – Kotlina Konga.
b) Klimat śródziemnomorski – lasy iglaste – gleby cynamonowe – Wybrzeże Kalifornii.
c) Klimat podrównikowy suchy – sawanna – czerwonoziemy – Wyżyna Brazylijska.
5.
Procesy glebotwórcze zależą od różnych czynników. Wymień trzy czynniki przyrodnicze kształtujące genetyczne
typy gleb. Krótko omów wpływ każdego czynnika na formowanie się gleby.
6. Na schemacie obok zaznacz odpowiednio poziomy glebowe:
skała macierzysta, poziom wymywania (eluwialny),
poziom wmywania (iluwialny), poziom organiczny, próchnica,
1
7.
Rozpoznaj typy gleb na podstawie profilu:
A
B
D
C
E
8. Tabela ukazuje zależności miedzy klimatem, roślinnością a typami genetycznymi gleb. Uzupełnij puste miejsca w tabeli.
Zaznacz na mapie miejsca wysterowania tych gleb na świecie.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Typ gleby
Arktyczne
Klimat
polarny
Subpolarny
Bielicowe
Brunatne i płowe
Zółtoziemy i czerwonoziemy
Cynamonowe
Gleby pustynne
Roślinność
tundra
Umiarkowany ciepły kontynentalny
Podzwrotnikowy ciepły
Lasy mieszane i liściaste
stepy
Wilgotne lasy podzwrotnikowe
lasy podzwrotnikowe (makia)
zwrotnikowy
równikowy
Las równikowy
2
9.
Uzupełnij tabelę przedstawiającą zależności między elementami środowiska przyrodniczego.
Typy gleb
Rolnicza przydatność
gleb
Roślinność
potencjalna
Warunki wodne
Typ krajobrazu
Płytko zalegające wody
podziemne
Mady
Słabo urodzajne
Kosodrzewina
Olsy, bory
bagienne
Słabo rozwinięta sieć
wód powierzchniowych
Rędziny
Brunatne
Średnio żyzne
Najżyźniejsze, pszenica,
burak cukrowy
Bielicowe
10. Jaki typ gleby zaznaczono najciemniejszym kolorem? Wypisz rejony występowania tego typu gleb w Polsce.
11. Wymień piętra roślinne w Tatrach począwszy od podnóża.
Rozpoznaj je na podstawie opisu roślinności i zaznacz na rysunku.






Trawa, krzewinki, zioła,
Głównie buk, miejscami jodła świerk, jawor,
Karłowata sosna, niskopienne świerki,
Mchy, porosty, kępy traw,
Świerk
Pola uprawne, lasy grądowe.
3