Mogłby` ale... nie moze

wvchawania
Mogłby' ale... nie moze
o zdaŁnym dzxecku bez osiągnięĆ
sobiejako uczniowie.Mają stabestopnie
Czasamibystrei zdolnedziecinie potrafiąradziĆ
cechy,które mogąświadczyć
i w szkoleosiągająznaczniemniej,niżbymogty. przejawiają
osiągnięćszkolnych.
o tym, żewystępujeu nich syndromnieadekwatnych
Aleksandra Godlewska
Psvcholos.
SzkotaPodstawowa
nr 209w Warszawie
z opanowywanianowych
|1/aż.dedzieckoczerpieradość
l\umiejętności i ma naturalnq motywację do uczenia
się. Kilkutatekjest ciekawy świata,co znajduje wyraz
w niezliczonychpytaniach,z których każderozpoczyna
się od dlaczego albo po co. I chociaż ci4gtymi dociekaniami może doprowadzićrodziców do stanu skrajnego
maj4 takiego inwyczerpania,to jednak sq oni dumni, ż:.e
że
teligentnegopotomka. Sq szczęśliwi, ich dziecko tak
świetniesię zapowiada,spodziewajqsię,żeczekaje wiele
sukcesów.Gdy osiqgniewiek szkolnyi rozpocznienaukę,
zwykle w btyskawicznymtempie traci pasję poznawczq.
Szybko znika jego niedawny entuzjazm do uczenia siQ
wciqż nowych rzeczy,zniechęca się do nauki szkolnej.
Zaczyna narzekać,że w szkole jest nudno i ,,beznadziejnie''.Czuje się sfrustrowanei coraz mniej chętniedo niej
chodzi.Dostajesłabeoceny,nie wyróżniasię na tle klasy
ani wreszcie
myślenia,
ani postawq,ani samodzielnościq
pewnym
po
czasie
osiqgnięciami.Jego rodzice natomiast
potomek
nie
zostat
dochodz4do wniosku,że ich wybitny
doceniony w szkole, że nauczycielenie dostrzeglijego
nieprzeciętnychzdolności.Zarówno dta rodziców, jak
i pani w szkolejest oczywiste,że mategoMichatastaĆna
więcej,ale z jakichśprzyczyn nie sposób wzbudziĆw nim
ochoty do większegowysiłku.Dziecko wyraźniemarnuje
swoje zdolności.
Portretuczniabez osiągnięć
o Szybkosię zniechęca
- do tej porynie miatokazjipoznaĆ,co to znaczywytrwalepracować,więc liczy na
nieefektwysitkulub po pierwszych
natychmiastowy
udanychpróbachrezygnuje.
- tatwo się
o Ma sktonność
do dziatańchaotycznych
sopotrafi
zaplanować
nie
gubi,jestniesystematyczny,
bie pracy.
i szukawymówek- ma dzier Łatwosięusprawiedliwia
siqtki argumentówna swojq obronę,szkotawedtug
rzeczy,wymaga
niegoto ,,nudy",uczy nieprzydatnych
zbytwiele,rodziceza duzood niegooczekujq,byciekujonemto nie dla niego,a panito się na niegouwzięta.
o Przyczynwtasnychporażekszuka poza sob4 - jest
osiqgnięprzekonany,
żenie ma kontrolinadwłasnymi
ciami, że nie wiedzie mu się w szkole,bo tak się ztoŻyło,iż:enie warto się wysilać,bo to i tak nic nie da.
- mimo braku sukcesów szkolnych
o Liczy na szczęście
wcale nie rezygnujez pięknych, choĆ nierealistyczMyśli,że uda mu się zostaĆ
nych planów na przyszłośĆ.
znanym podróżnikiem,piosenkarzem,świetnympitkarzem. Jeszczewszystkim pokaże,ile jest wart. Nie chce
pamiętać,że na sukcestrzeba ciężkopracować,i ciqggwiazdę.
le wierzy w swoj4 szczęśliwq
jegointeuczniaponiżej
Zjawiskofunkc.ionowania
zostatonazwaneprzezpsy.
możliwości
lektualnych
chologów syndromem nieadekwatnychosiągnięć
które
szkolnych.Nie jest to deficytani schorzenie,
dzieckudolega.Jest to natomiastskutek sytuacji
psychologicznej,
w jakiejmtodycztowieksię znalazt.
Przyczyny
Aby dziecko mogto odnosić sukcesy jako uczeń, musi
nauczyć się pewnych zachowań i opanować określone
zanim jeszczerozpocznieuczniowskqkarierę.
umiejętności,
Uczy się ich w domu, a jego pierwszymi nauczycielami
sq rodzice,rodzeństwo i dziadkowie.Wiele razy ksztattujq
Pewne cechy
oni dzieckow tym kierunkunieświadomie.
będq wptywaty na to, że
i zachowania, które w przyszłości
prawdopodobnie
osiqgnieono w szkolemniej,niżbymogło,
nie sq w jego wczesnym dzieciństwie spostrzeganeprzez
najbtiższeotoczenie i oceniane jako ,,barieryprzysztejkaze specyfikidanej rodziny'oboriery,'.Wynikajqnajczęściej
wi4zujqcegow niej stylu wychowania oraz pozycjimalucha
w rodzinnym uktadzie.Żaden z tych ,,czynników ryzyka,,
powodem wystqpieniasyndromu
nie jest bezpośrednim
nieadekwatnychosi4gnięću dziecka,ale wspóttworzy warunki, które temu sprzyjajq.Do potencjalnychwczesnych
szkolnychproblemównależq:
symptomów późniejszych
- dziecko nie ma okazji wykazaĆsię
o Nadopiekuńczośi.
inicjatywq i pomystowościq,bo wszystko ma podane
sprawdzeniasię, buna tacy. Nie ma więc możliwości
dowania zaufaniado samego siebie,do swoich zdolnościi umiejętności.
o Nierealistyczneoczekiwaniadorostych- uczeń nie jest
w stanie im sprostać,co budzi frustrację.Dziecko nabiera przekonania,żedo niczegosię nie nadaje.
?r1
Z vci e sz koł v n r 5 /7 0 1 4
łemą
r Wybitne uzdolnienia- taki mtodycztowieknudzi się na
lekcjach, czasami takze przeszkadzaw ich prowadzeniu. Chce byćwyróżnianyprzez nauczyciela,ma poczucie wyższości,
a to powoduje,że nie chce podporzqdkowywać się tak ,,przyziemnym,'sprawom,jak szkolne
wymagania,dlategodostajestabeoceny.
o Bardzosilna rywalizacjamiędzyrodzeństwem- porównywanie się ze starszymlub osiqgajqcymsukcesy bratem b4dźsiostr4 ostabiawiarę we wtasne możliwości
i de mobi l i zuj e .
o Pozycja najmtodszego- takiemu dziecku się pobłaża,
Wyręczaje, zwykle jest ono takżezdominowaneprzez
starszerodzeństwo,co sprawia,żemtodszyczęstoprzejawia cechy sprzyjajqcenieadekwatnymosiqgnięciom.
o Konfliktyw rodzinie- rodzice ucznia sq skłócenialbo
majq odmienne poglqdyna wychowanie.Dzieckostale
jest w kręguwalki o wtadzę,cierpiz powodu konfliktu
jest zdezorientowane,
co odbija się na szkoltojalności,
nych wynikach.
o Samotnerodzicielstwo- mama samotniewychowujqca
syna lub córkę może zachowywaćsię nadopiekuńczo
lub traktowaćdziecko jak dorosłegoi czyniĆz niego
swojego powiernika,co jest dla niego zbyt dużymobciqżeniememocjonalnymi możepowodowaću niego
trudn oś ci
W n au c e .
Ważneobserwacje
Wańo obserwowaćdzieckopodczaszabaw z rówieśni.
i wykami, w sytuacjachwymagajqcychsamodzielności
petnianiaobowiqzków NależyprzyjrzeĆ
się'jak radzi sobie
z zadaniami,czy potrafije kończyć,jak reaguje na niepowodzenia,czy próbuje podporzqdkowywać
się regutom
gry lub zabawy,czy umie wspótpracowaćz innymi dzieĆmi, jak radzi sobie z rywa|izacjq.Swoimi spostrzeżeniami
f9
cłtawawia
trzeba podzielićsię z wychowawcq.Może się okazać,że
uczeń pasujedo poniższegoopisu:
l Nadmiemieruchliwy_ niejestw stanieusiedziećna lekcji.
Często brakuje mu czasu' by zapisać,co jest zadane, bo
zajmujesię czymśinnym.W plecaku,na biurkuw domu
i na szkolnej tawce panuje kompletny chaos. Zeszyly
ma pobazgrane.Ciqglegubi przyboryszkolne,zapomina,
co miał przynieśina zajęcia plastyczne.Nie słucha,co
mówi wychowawca,ale bardzo tubi być chwalony.Szkolgo nuzy.Takiegoucznia nie należy
na rutyna śmiertelnie
wyręczać,lecz pozwoliĆmu na poniesieniekonsekwenGdy zapomni tenisówek na
cji wtasnej niefrasobliwości.
gimnastykę,niech ćwiczy boso. Warto wprowadzićstaty
porzqdekdnia i ustalonqgodzinęodrabianialekcji'Dostrzegaći chwalićzakazde, nawet niewielkieosiqgnięcie'
np.starannienapisanqlinijkępracydomowej.Gdy mimo
podjętychdziatańtrudnościnadalwystępujq,warto prze'
badaćdzieckou psycho[oga(byĆmożema ADHD).
o Śpiqcy rycerz- nigdzie mu się nie spieszy,na lekcji rozglqda się, myślinie wiadomo o czym i stale chce mu się
dlaziewać.Jest grzeczny,mity,ale nie potrafi wyjaśnić,
czego nie odrobittekcji.Zapytanyo cokolwiekczęsto nie
wie, jakie byto pytanie.W domu możegodzinami oglqdaćtelewizjęalbo graĆna komputerze.Nie przygotujesię
samodzielniedo klasówki, bo oczekujepomocy od rodziców. Nie rozumie,po co się wysitaćdla dobrejoceny,skoro wystarczydostaćjakqkolwiek.Takiemudzieckutrzeba
sprawdzaćprace domowe, przepytywaćje przed sprawdzianem.Warto ograniczyćkontakt z mediami i zadbać
o regularnytryb życia (np. wcześniejszepójściespać),
jakieśhobby,dziedzinę,która
a takżepomóc mu znaleźć
go zainteresujei w którq z chęciqby się zaangażował'
o Kontestator- od mategowykazuje siln4 wolę i stanowjest pewny,czego chce,a czego na pewno
czośĆ.Zawsze
sobie nie zyczy.D|ategopotrafi sprzeciwićsię rodzicom.
Szkotynie znosi, bo nie lubi dostosowywaćsię do jakichkolwiek wymagań. Nikt nie zmusi go do ślęczenianad
nudnq tabliczkqmnożenia,skoro wynalezionokalkulatow życiu,nie
ry.Nie będzieuczyłsię rzeczynieprzydatnych
zależymu na ocenach.]eślima motywacjędo wykonania
zadania, zrobi to bardzo dobrze i wykaże się oryginatnościq.Takiemu uczniowi trzeba okazywać akceptację
i ciepteuczuciaoraz prezentowaćpozytywneWzorceporodziców
dejściado problemów.Dzieci często naśtadujq
lubi4cych narzekać i kontestować'Bunty powinniśmy
staraćsię przyjmowai.z dystansemi spokojem.
o Maty profesor- szkota go nudzi,a rysowanie szlaczków
i wykonywaniećwiczeń uwaza za bezsensownezajęcie. Na lekcjizwykle wszystkowie, więc zadaje nauczycielowi trudne, prowokacyjnepytania albo komentuje
to, co mówi. Takim zachowaniemnie wzbudza sympatii. Jest uczniem ktopotliwym.Wie i umie bardzo duzo,
ale nie podporzqdkowujesię szkolnym wymaganiom
i zasadom.Uczy się tego, co go interesuje.Ważne,by
z takim dzieckiem rozmawiać dużo o konieczności
respektowaniaspotecznychregut, bez których życie
w grupie bytoby niemożliwe.Warto je wspierać np.
przez uprawianiezespotowejdyscyptinysportu.
Ź yci e 5 z koł y N 5 /2 0 1 4