Plik źródłowy - Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny w Lublinie

Lubelski Wojewódzki Inspektor
Farmaceutyczny
w Lublinie
LU-A.8523.5.2014
Lublin, dnia 12.06.2014 r.
………………
………………
………………
DECYZJA
Na podstawie art. 94a ust. 1- 4 w związku z art. 129b, art. 108 ust. 4 pkt 7 lit. b ustawy z dnia
6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 45 , poz. 271
z późn. zm.), art. 43 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r.
o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów
medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696 ze zm.) oraz art. 104 § 1, art. 107 § 1 i art. 108 § 1 Kodeksu
postępowania administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r.
poz. 267 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w przedmiocie wydania
decyzji zakazującej prowadzenia reklamy działalności apteki ogólnodostępnej o nazwie
„………………….”, położonej w …………., przy ul. …………………z naruszeniem art. 94a
ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne oraz w przedmiocie nałożenia kary
pieniężnej zgodnie z art. 129b ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (tekst
jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 ze zm.)
Lubelski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny
w Lublinie
1/ stwierdza naruszenie przez przedsiębiorcę ……………sp. z o. o. z siedzibą w …………….
zapisu, o którym mowa w art. 94a ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne
poprzez prowadzenie reklamy apteki ogólnodostępnej o nazwie „………………….”, położonej w
…………….., przy ul. …………………… oraz jej działalności polegającej na umieszczeniu w
oknie wystawowym apteki plakatu o treści : „UWAGA PACJENCI Zgodnie z obowiązkiem
wskazanym w tzw. ustawie refundacyjnej APTEKA informuje o możliwości nabycia TAŃSZYCH
odpowiedników LEKÓW refundowanych”, przy użyciu wielokrotnie zróżnicowanej czcionki, która
układa się w zbitkę słowną; APTEKA TAŃSZYCH LEKÓW.
2/ zakazuje spółce ……………………... z siedzibą w ………………., prowadzącej na podstawie
zezwolenia Lubelskiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego w Lublinie, znak:
…………….. z dnia ………………… r. aptekę o nazwie „…………………….”, położoną w
…………………., przy ………………………… prowadzenia reklamy ww. apteki oraz jej
1
działalności polegającej na zachęcaniu klientów apteki do zakupu produktów leczniczych poprzez
umieszczenie w oknie wystawowym apteki plakatu o treści : „UWAGA PACJENCI Zgodnie
z obowiązkiem wskazanym w tzw. ustawie refundacyjnej APTEKA informuje o możliwości nabycia
TAŃSZYCH odpowiedników LEKÓW refundowanych”, przy użyciu wielokrotnie zróżnicowanej
czcionki, która układa się w zbitkę słowną; APTEKA TAŃSZYCH LEKÓW.
3/ nakłada na przedsiębiorcę …………………………..sp. z o. o. z siedzibą w Lublinie karę
pieniężną w kwocie 4000 zł (słownie: cztery tysiące złotych), którą należy wpłacić na konto
Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego w Lublinie, ul. Unicka 4, 20-126 Lublin,
nr 30 1010 1339 0042 1322 3100 0000 w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji,
4/ niniejszej decyzji w punkcie 2 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.
UZASADNIENIE
W dniu ……………………. roku do Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego w Lublinie
wpłynął wniosek ………………… z dnia …………………..o wszczęcie postępowania
wyjaśniającego w sprawie łamania ustawowego zakazu reklamy m.in. przez „……………………”
w …………………. Skarżący poinformowali, że na szybach witryn lokalu apteki umieszczony jest
plakat o następującej treści: „Uwaga Pacjenci, zgodnie z obowiązkiem wskazanym w tzw. ustawie
refundacyjnej APTEKA informuje o możliwości nabycia TAŃSZYCH odpowiedników LEKÓW
refundowanych”, gdzie wytłuszczono i zapisano wyraźnie większą czcionką wyrazy składające się
w zbitkę słowną „APTEKA TAŃSZYCH LEKÓW”. Do wniosku skarżący załączyli płytę CD
ze zdjęciami przedstawiającymi witryny okienne lokalu „………………” z wywieszonym
ww. plakatem.
(dowód: wniosek o wszczęcie postępowania wyjaśniającego z dnia ………………… r.)
W dniu …………………… roku Lubelski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny w Lublinie
wystosował do przedsiębiorcy prowadzącego aptekę zawiadomienie o wszczęciu postępowania
administracyjnego w przedmiocie naruszenia art. 94a poprzez prowadzenie reklamy apteki
ogólnodostępnej o nazwie „……………………”, położonej w ……………., przy ul.
……………….. polegającej na umieszczeniu w witrynach zewnętrznych lokalu apteki plakatu
informującego o tańszych zamiennikach leków refundowanych o szacie graficznej noszącej
znamiona reklamy oraz w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej na podstawie art. 129b ustawy z
dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 ze
zm.).
(dowód: zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia ………………… r. znak:
LU-A.8523.5.2014)
W dniu ………………. roku organ zawiadomił stronę o zakończeniu postępowania
administracyjnego i o zamiarze wydania decyzji zakazującej prowadzenia reklamy działalności
apteki ogólnodostępnej o nazwie „……………………”, położonej ………………., przy ul.
………………….. Strona odebrała powyższe zawiadomienie, jednak nie złożyła żadnych
wyjaśnień ani nie zgłosiła wniosków dowodowych.
2
Po zapoznaniu się z całością materiału dowodowego Lubelski Wojewódzki Inspektor
Farmaceutyczny w Lublinie zważył, co następuje:
Od dnia 1 stycznia 2012 roku obowiązuje zapis art. 94a ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne
stanowiący, że zabroniona jest reklama aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności.
Nie stanowi reklamy informacja o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego.
Wojewódzki inspektor farmaceutyczny sprawuje nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy
w zakresie działalności reklamowej aptek, punktów aptecznych i placówek obrotu pozaaptecznego.
W razie stwierdzenia naruszenia ww. przepisu wojewódzki inspektor farmaceutyczny nakazuje,
w drodze decyzji, zaprzestanie prowadzenia takiej reklamy.
Zapis art. 94a ust. 1 ww. ustawy nie definiuje pojęcia działań, które stanowią reklamę apteki,
wskazując jedynie działania, które nimi nie są. Nie stanowi reklamy jedynie informacja
o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego.
W orzecznictwie wskazuje się, że wobec braku ustawowej definicji reklamy działalności aptek,
należy w tym względzie odwołać się do opracowań słownikowych. W Wielkim Słowniku Wyrazów
Obcych (pod red. M. Bańki, PWN, Warszawa 2003) wskazano, że reklamą jest działanie mające
na celu zachęcenie potencjalnych klientów do zakupu konkretnych towarów lub do skorzystania
z określonych usług.
Istnieje ponadto bogate orzecznictwo sądów administracyjnych precyzujące pojęcia reklamy.
Orzecznictwo sądowe jest przy tym niezwykle spójne.
„Reklamą działalności apteki będzie więc zamiar przyciągnięcia potencjalnych klientów
do dokonania zakupu towarów sprzedawanych w aptece (aptekach) - niezależnie od form i metod
jej prowadzenia oraz użytych do jej realizacji środków - jeśli jej celem jest zwiększenie sprzedaży
produktów leczniczych lub wyrobów medycznych" (wyrok WSA w Warszawie z dnia
17 października 2008 r., VII SA/Wa 698/08, niepubl. oraz wyrok WSA w Warszawie z dnia
1 lutego 2008 r., VII SA/Wa 1960/07, Lex, nr 451165).
„Za reklamę działalności apteki należy uznać każde działanie, skierowane do publicznej
wiadomości, niezależnie od sposobu i metody jego przeprowadzenia oraz środków użytych do jego
realizacji, jeśli jego celem jest zwiększenie sprzedaży produktów leczniczych i wyrobów
medycznych oferowanych w danej aptece (wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 września 2010 r. VI
SA/Wa 838/10)
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do orzeczenia z dnia 26 stycznia 2006 r. (sygn. akt V CSK 83/05,
Lex nr 191239) wskazał, iż reklamą jest każda wypowiedź skierowana do potencjalnych
konsumentów, odnosząca się do towarów, usług, a także przedsiębiorcy oferującego towary
lub usługę, mająca na celu zachęcenie i skłonienie adresatów do nabywania towarów
lub korzystania z usług. Zachęta może być wyrażona bezpośrednio, np. poprzez użycie określeń
odpowiadających konkretnym czynnościom, w wyniku których nastąpi zbyt towarów lub usług,
albo pośrednio przez stworzenie sugestywnego obrazu towarów i usług, a także samego
przedsiębiorcy, w stopniu narzucającym adresatom nieodpartą chęć nabycia towarów i usług.
3
W wyroku z dnia 6 marca 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie sygn. akt VII
SN 1985/07 stwierdził, iż: "Reklamą działalności apteki jest działanie polegające na zachęcaniu
potencjalnych klientów do dokonywania zakupu usług farmaceutycznych w konkretnej aptece
lub punkcie aptecznym. Każde działanie, skierowane do publicznej wiadomości, niezależnie
od sposobu i metody jego przeprowadzenia oraz środków użytych do jego realizacji, jeśli jego
celem jest zwiększenie sprzedaży produktów leczniczych i wyrobów medycznych oferowanych
w danej aptece".
Z uwagi na brak legalnej definicji reklamy aptek określenie praktyk marketingowych, które mogą
być uznane za reklamę apteki, wymaga każdorazowo oceny stanu faktycznego. Zadaniem organu
jest w tej sytuacji określenie, czy działania polegające na umieszczeniu w oknie wystawowym
apteki plakatu o treści : „UWAGA PACJENCI Zgodnie z obowiązkiem wskazanym w tzw. ustawie
refundacyjnej APTEKA informuje o możliwości nabycia TAŃSZYCH odpowiedników LEKÓW
refundowanych” wyczerpuje znamiona reklamy niedozwolonej określonej w art. 94a ustawy Prawo
farmaceutyczne.
Lubelski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny w Lublinie stoi na stanowisku, że zróżnicowanie
wielkości czcionki, która układa się w zbitkę słowną „APTEKA TAŃSZYCH LEKÓW” jest
celowym oddziaływaniem na pacjenta w celu wywołania u niego skojarzenia, że w tej konkretnej
aptece może nabyć tańsze leki. Wyróżnione słowa stanowią slogan reklamowy, które strona
świadomie wykorzystuje powołując się na ustawowy obowiązek farmaceuty informowania
o tańszych zamiennikach leków. Poza tym umieszczenie ww. plakatu w witrynach okiennych apteki
nadało mu publiczny charakter, gdyż zawarte w nim informacje stały się dostępne dla szerokiego
grona odbiorców, a nie tylko dla klientów apteki.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków
spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U.
Nr 122, poz. 696 ze zm.) „Apteka w celu realizacji świadczeń objętych umową na realizację recept
ma obowiązek zamieścić, w widocznym i łatwo dostępnym miejscu, informację o zawarciu umowy
na realizację recept oraz informację, o której mowa w art. 44 ust. l.” Z treści art. 44 ust. 1 wynika,
że „osoba wydająca leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyroby
medyczne objęte refundacją ma obowiązek poinformować świadczeniobiorcę o możliwości nabycia
leku objętego refundacją, innego niż lek przepisany na recepcie, o tej samej nazwie
międzynarodowej, dawce, postaci farmaceutycznej, która nie powoduje powstania różnic
terapeutycznych i o tym samym wskazaniu terapeutycznym, którego cena detaliczna nie przekracza
limitu finansowania ze środków publicznych oraz ceny detalicznej leku przepisanego na recepcie.
Apteka ma obowiązek zapewnić dostępność tego leku.”
Ustawa wyraźnie wskazuje, że to „osoba wydająca” a nie apteka ma obowiązek poinformować
o możliwości nabycia tańszego odpowiednika. Powyższy obowiązek, jako narzucony ustawowo,
realizowany jest w każdej aptece, a nie tylko w aptece prowadzonej przez spółkę
……………….Wielokrotne zróżnicowanie wielkości czcionki świadczy o zamiarze spółki
wykorzystania ustawowego zapisu do prowadzenia reklamy apteki i jej działalności. Poprzez
stworzenie widocznej z daleka zbitki słownej APTEKA TAŃSZYCH LEKÓW podmiot
prowadzący aptekę chce przyciągnąć do niej klientów, a nie udzielić im informacji o
4
przysługujących im prawach. Zatem prawdziwym celem spółki jest zamieszczenie typowego hasła
reklamowego: APTEKA TAŃSZYCH LEKÓW za pomocą wielokrotnego zróżnicowania
wielkości czcionki, które to hasło informuje przeciętnego odbiorcę, że w aptece położonej w
……………….., przy ul. ………………………………. można nabyć „tańsze leki”. Obowiązek
informowania o możliwości nabycia tańszego zamiennika został przez przedsiębiorcę
prowadzącego aptekę celowo wykorzystany w taki sposób, aby swoje działania reklamowe
usprawiedliwić koniecznością przestrzegania przepisów prawa. Jednakże w ocenie organu
rozstrzygającego, poprzez wielokrotne zróżnicowanie wielkości zastosowanej czcionki, podmiot
naruszył przepisy dotyczące zakazu reklamy aptek i ich działalności. Z tego względu organ nakazał
zaprzestania prowadzenia reklamy apteki i jej działalności w opisany wyżej sposób.
Po przeprowadzeniu analizy organ uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje
na prowadzenie reklamy działalności „…………………….” w ………………., przy ul.
…………………… z naruszeniem art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne. Mając na względzie, że
nastąpiło naruszenie zakazu reklamy ustanowionego w art. 94 Prawa farmaceutycznego należało
wydać zakaz prowadzenia tego rodzaju działań w przyszłości.
Wobec stwierdzenia naruszenia zakazu reklamy apteki i jej działalności, zgodnie z art. 129b ust. 1
i ust. 2 ustawy Prawo farmaceutyczne karze pieniężnej w wysokości do 50.000 zł podlega ten,
kto wbrew przepisom art. 94a prowadzi reklamę apteki punktu aptecznego, placówki obrotu
pozaaptecznego oraz ich działalności. Karę pieniężną nakłada wojewódzki inspektor
farmaceutyczny w drodze decyzji administracyjnej. Przy ustalaniu wysokości kary uwzględnia się
w szczególności okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy a także uprzednie
naruszenie przepisów.
Z powyższego wynika, że w przypadku stwierdzenia prowadzenia reklamy apteki organ
na podstawie przepisów prawnych jest zobligowany nałożyć na przedsiębiorcę naruszającego
powołany przepis stosowną karę pieniężną. Obowiązek powyższy wynika wprost z przepisów
ustawy Prawo farmaceutyczne.
Organ w ramach prowadzonego postępowania stwierdził bezspornie, że przedsiębiorca
…………………….prowadzi reklamę „…………………..” w ………………….., przy ul.
………………… oraz reklamę jej działalności.
Przepisy ustawy nie zawierają jednak przypadków naruszeń, które uzasadniałyby zastosowanie kary
pieniężnej w konkretnej wysokości. Z powyższych względów organ ma możliwość miarkowania
wysokości kary.
W powyższej sprawie Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny w Lublinie wziął pod uwagę,
iż obowiązek znajomości i przestrzegania przepisów prawa ciąży na profesjonalnych uczestnikach
obrotu rynkowego. Przedsiębiorca jest zobowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki
wykonywania działalności gospodarczej. W sytuacji, gdy narusza obowiązujące przepisy prawa
winien liczyć się z konsekwencjami, które w niniejszej sprawie polegają na ukaraniu go karą
pieniężną. Organ wziął pod uwagę, że naruszenie zakazu reklamy apteki i jej działalności miało
miejsce w tej aptece pierwszy raz. Z powyższego względu organ wymierzył karę w dolnych
granicach ustawowego zagrożenia. W ocenie Lubelskiego Wojewódzkiego Inspektora
Farmceutycznego w Lublinie nałożona w wysokości 4 000 zł (słownie: cztery tysiące złotych) kara
5
pieniężna za zamieszczenie plakatu „APTEKA TAŃSZYCH LEKÓW” jest adekwatna
do okoliczności i czasu prowadzenia reklamy apteki i jej działalności.
W oparciu o dyspozycję art. 129b ust. 4 i ust. 5 Prawa farmaceutycznego kary pieniężne uiszcza się
w terminie 7 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna na rachunek Wojewódzkiego
Inspektoratu Farmaceutycznego w Lublinie, 20-126 Lublin, ul. Unicka 4 o numerze 30 1010 1339
0042 1322 3100 0000.
Lubelski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny w Lublinie informuje, że od kary pieniężnej
nieuiszczonej w terminie nalicza się odsetki ustawowe. Egzekucja kary pieniężnej wraz z odsetkami
za zwłokę następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Zgodnie z art. 94a ust. 4 ustawy Prawo farmaceutyczne decyzji nakazującej zaprzestanie
prowadzenia reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności nadaje się rygor
natychmiastowej wykonalności. Zapis ten stanowi o obligatoryjnym charakterze nadania przez
wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego takiej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.
Biorąc powyższe pod uwagę na podstawie art. 94a ust. 1-4, art. 129b ust.1, 2 i 4 ustawy z dnia
6 września 2001r.- Prawo farmaceutyczne (tekst jednolity Dz. U. z 2008r. Nr 45 poz. 271 z późn.
zm.) oraz art. 104 Kpa w związku z art. 107 § 1-3 i art. 108 § 1 Kpa postanowiono, jak na wstępie.
Pouczenie:
Od decyzji przysługuje odwołanie do Głównego Inspektora Farmaceutycznego za pośrednictwem
organu, który ją wydał w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji.
Otrzymują
1/…….
2/ aa.
6