Za wo ry prze lo to we w in sta la cjach wo do cią go wych (1)

miesięcznik informacyjno-techniczny
12 (184), grudzień 2013
Zawory przelotowe w instalacjach wodociągowych (1)
Szczelne
odcinanie
Jednym z głównych elementów każdej instalacji są zawory odcinające.
Muszą się one znajdować na każdym przyłączu wodociągowym tuż,
przed i za wodomierzem głównym w budynku oraz przed każdym wodomierzem mieszkaniowym (najczęściej tuż za rozdzielaczem).
To dzięki sprawnym zaworom
istnieje możliwość odcięcia dopływu wody do obiektu, wymiany wodomierza oraz wykonania wszelkich
bieżących prac konserwacyjno-remontowych na instalacji.
Zawory do wody zimnej
W latach ubiegłych najczęściej stosowanymi konstrukcjami w instalacjach wodociągowych były zawory
przelotowe proste lub skośne. Korpusy tych zaworów najczęściej wykonane
były ze staliwa pokrytego warstwą cynku. Odlewy te były niezbyt dobrej jakości, a gniazda tych zaworów pokryte
były chropowatą warstwą naniesionego
metalu. Starsze modele produkowane
były w całości z mosiądzu. Korpusy wyposażone były w głowice mosiężne zakończone pokrętłem motylkowym wykonanym najczęściej ze stopu cynku i
aluminium. Pokrętła z tego stopu wciskane były na okrągły moletkowany
trzpień głowicy. Użycie kiepskiej jakości stopu do budowy pokrętła oraz sposób jego osadzenia powodował częste
uszkodzenia gniazda uchwytu. Prawie
każda próba użycia większej siły podczas zamykania lub otwarcia zaworu
kończyła się luźnym obrotem pokrętła
wokół osi lub jego złamaniem. Wiele
tego typu uszkodzonych zaworów instalatorzy musieli zakręcać kleszczami
lub kluczem do rur. Powodowało to
zniszczenie trzpienia głowicy na skutek skrawania mosiądzu przez ostre zęby kluczy rurowych lub kombinerek.
Obecnie zawory przelotowe wyposażone są w głowice, w których trzpień
zakończony jest przekrojem kwadratowym, na który nakłada się pokrętło z
tworzywa sztucznego. Pokrętło zamo-
50
cowane jest do trzpienia za pomocą
wkręta do metalu lub nakrętki. Największą wadą ww. konstrukcji był sposób uszczelniania trzpienia głowicy za
pomocą sznura azbestowego lub łojowego. Już kilkakrotne zamknięcie i
otwarcie zaworu powodowało przeciek
na dławicy. Na skutek wycieku wody
dławica zarastała kamieniem, co sprawiało duże trudności w jej odkręceniu
w celu wymiany uszczelnienia. Dwa
płaskie nacięcia na tulejce dławicy
rzadko kiedy posiadały pełny wymiar
klucza płaskiego, co z kolei zwiększało trudności w jej odkręceniu. Dość
dobrym rozwiązaniem konstrukcyjnym były zawory przelotowe całkowicie wykonane z mosiądzu, w którym
zastosowano gumowy o-ring uszczelniający trzpień głowicy. Był on dociFot. 1. Tak wyglądają głowice do zaworów przelotowych starego typu
po ich odkręceniu. Mimo użycia specjalistycznych narzędzi i oraz kluczy
rurowych z przedłużką na dźwigni
nie dały się wykręcić. Wykręcenie nie
było możliwe nawet po podgrzaniu
głowicy do temp 550°C!
skany do niej za pomocą dławicy wykonanej z mosiężnej gwintowanej tulejki zakończonej sześciokątem. Zamknięcie przepływu wody w zaworach
przelotowych następowało przez dociśnięcie grzybka głowicy z uszczelką
gumową do gniazda zaworu.
Do najczęściej występujących wad
konstrukcyjnych można zaliczyć:
l brak mosiężnej nakrętki blokującej
uszczelkę na grzybku,
l uszkodzenie gwintu na trzpieniu
grzybka przez „wbitą”, a nie nakręconą nakrętkę,
l brak zaciśnięcia trzpienia grzybka w
gnieździe trzpienia głowicy,
l nadlewki staliwa na gnieździe zaworu.
Wraz z upływem lat uszczelki gumowe zastosowane w zaworach ulegały
destrukcji, pękały i kruszyły się. Przepływ wody wypłukiwał resztki sparciałej gumy oraz nakrętki do instalacji wewnętrznej, powodując zapychanie się
rurociągów i armatury. Nakrętki mocujące uszczelki nierzadko wykonane były ze stali i ulegały korozji. Duża część
z tych zaworów, na skutek luźnych
uszczelek na grzybku oraz jego słabego osadzenia w trzpieniu głowicy, powodowała charakterystyczny hałas w
instalacji, przypominający gwizd pociągu lub serię z karabinu maszynowego.
Dźwięk ten przenoszony przez stalowe rury na cały budynek powodował
nieprzyjemne hałasy dla lokatorów.
Zawory do wody ciepłej
Zawory do wody ciepłej posiadały
korpusy wykonane ze staliwa pokrytego warstwą cynku. W gniazda tych zaworów wciskane były tuleje wykonane z mosiądzu. Styk krawędzi tej tulejki z profilowanym grzybkiem mosiężnym (bez uszczelki gumowej) głowicy zapewnić miał zamknięcie przepływu wody. To jednak zdarzało się
bardzo rzadko i tylko w pierwszych latach od zainstalowania zaworu. Już po
kilkuletniej eksploatacji zaworami tywww.instalator.pl