FUNDAMENTY PRACY W GRUPIE
Transkrypt
FUNDAMENTY PRACY W GRUPIE
Opracowanie: Agnieszka Brzostowska FUNDAMENTY PRACY W GRUPIE – Lider także jako facylitator Przywódcy grupy – osoby, których atrybuty mogą pomóc grupie w osiągnięciu celów zadaniowych. Efektywne przywództwo wymaga zarówno skupienia na zadaniu, jak i troski o członków grupy, chod za obie sprawy nie musi odpowiadad jedna osoba. Główną cechą członków grupy, posiadających wysoki status, jest skłonnośd do poddawania pomysłów i inicjowania czynności w grupie. Dysponują oni środkami, dzięki którym wpływają na innych ludzi Budowanie tożsamości – początkowo działania w grupie nastawione są do ”wewnątrz”, formowanie się zespołu, stabilizacja składu, poznawanie się, wyłonienie się ról, negocjacje co do obowiązujących zasad w grupie, deklarowanie poziomu zaangażowania, określenie wspólnego celu. Ten etap jest niesamowicie ważny dla jakości następnego – czyli „efektywnej pracy” i nie wolno nam o tym zapominad. Poniżej przedstawiam fazy procesu grupowego wraz z zadaniami dla prowadzącego grupę. Procesy i zadania w czasie FAZY Formowanie OPIS Zaczyna się tworzyd grupa, poszczególni członkowie poznają się (lub odnawiają więzi), kształtują się role w grupie Przy kreowaniu się pozycji w grupie, ustalaniu zadao często dochodzi do konfliktów, ścierają się cele i interesy jednostkowe. Uczestnicy wyrażają swoje opinie na temat prowadzenia grupy przez Sztormu/ lidera. Niestety, ta faza jest niezbędna. konfliktu Jeśli teraz ludzie nie przedstawią swoich problemów, konfliktów istniejących w grupie, to wyjawią się one później – podczas pracy, co może poważnie zakłócid jej przebieg. Po poprzednim etapie w tej fazie ustala się na nowo wspólne cele i wartości w jakich grupa chce pracowad. Może to byd przypomnienie zasad wcześniej już Kształtowania się ustalonych. Mogą pojawid się nowe norm podziały wewnętrzne. Pomyślne przejście przez ten etap może wpłynąd na większe poczucie przez uczestników udziału w życiu grupy, rozwija się solidarnośd i zaufanie. Działania/ współdziałania Członkowie są już zintegrowani – połączeni wspólnymi wartościami i zasadami. Teraz grupa gotowa jest do prawdziwej pracy – dla której grupa została przecież utworzona. 1 DZIAŁANIE LIDERA Stworzenie przyjaznych warunków pracy, tak, aby każdy uczestnik mógł zabrad głos, czuł się bezpiecznie. Należy pamiętad o znalezieniu sali na spotkanie i np. zapewnienie małego poczęstunku. Zadbanie o to, aby każda osoba mogła zgłosid swoje wątpliwości, żale, problemy. Rozwiązad konflikty i dopasowad reguły do woli uczestników. Powinien także obserwowad grupę i starad się wyłapad pojawiające się, lub już istniejące, lecz niewypowiedziane konflikty i rozwiązad je wspólnie z grupą. Wytłumaczenie grupie, że konflikty są naturalnym etapem jej rozwoju. Doprecyzowanie wraz z grupą norm i zasad – ustalenie jak grupa rozumie kwestię otwartości na nowych członków, jakie działania będą miały priorytet, jak wygląda podział zadao i obowiązków. Wyjaśnienie pojawiających się procesów i podsumowanie ich. Zachęcenie do dalszego działania. Starad się, aby nowopowstałe konflikty, przeszkody nie zakłóciły przebiegu pracy i nie nastąpiło cofnięcie się do faz wcześniejszych – czuwanie nad grupą Opracowanie: Agnieszka Brzostowska Lider musi umied dostrzegad następujące po sobie fazy i rozumied ich konsekwencje. Musi pamiętad, że kryzys, czy konflikt nie zawsze oznacza koniec pracy – lecz jest normalnym etapem pracy w grupie. Grupa ma wspólną identyfikację społeczną, w której ważniejsza jest tożsamośd społeczna niż tożsamośd osobista. W grupie: jednostki wzajemnie na siebie oddziaływają członkowie liczą koszty i zyski uczestnictwa (od tego zależy ich motywacja przy projekcie) liczą, jakie są konsekwencje uczestnictwa dla wielu grup sens ich istnienia jest określony w kategoriach jakiegoś wspólnego celu czy zadania członkowie powinni ze sobą kooperowad Proces budowania grup ma charakter ciągły i dynamiczny, a więc trzymaj rękę na pulsie, doskonal procedury współdziałania, reaguj na zmiany zarówno te na zewnątrz, jak i wewnątrz grupy (społeczności). Jako liderzy musimy stale sami się zmieniad i dopasowywad! FUNKCJA ZADANIOWA LIDERA Zadania lidera podczas całości pracy zespołu: wypracowanie z grupą wspólnego celu podkreśla, że trzeba ze sobą współpracowad organizuje i prowadzi spotkania ogrania i rozumie emocje oraz ekspresję uczestników dba, aby wypowiedział się każdy, szczególnie ten, kto ma pomysł określenie procedur postępowania podział ról ustala zasady organizacji pracy inicjuje i koordynuje działania dopinguje do aktywności pomaga w rozwiązywaniu napotykanych trudności dostarcza potrzebnych informacji i opinii nadaje strukturę troszczy się o innych motywuje, zachęca do działania – poprzez także ukazywanie dotychczasowych osiągnięd zespołu oraz poszczególnych uczestników, wspiera ich prowadzi dyskusje, dba o dynamikę grupy wspiera proces podejmowania decyzji ułatwia pracę nad rozwiązaniem problemu koordynuje działania dba o współpracę dąży do celu LIDER: ludzie chcą za nim podążad z własnego wyboru, a nie z przymusu Jest wzorem, ma pozytywne nastawienie Dzieli obowiązki Obowiązują go takie same reguły Jest otwarty na krytykę Potrafi przyznad się do błędu Jest obowiązkowy 2 Opracowanie: Agnieszka Brzostowska Zdobywanie prawomocności w oczach członków grupy dla efektywniejszego działania: Prawomocnośd można uzyskad dzięki: kompetencji zadaniowej, wstępnemu podporządkowaniu się normom grupy, identyfikacji z grupą, dobremu dopasowaniu do prototypu członka grupy sprawiedliwemu postępowaniu przy rozdziale nagród i sankcji między członkami grupy. 10 przykazao lidera społeczności lokalnej: 1. Słuchaj grupy – nie narzucaj własnej wizji! 2. Bądź bezstronny! 3. Nie ograniczaj niepotrzebnie dyskusji! 4. Zachowaj swoje emocje dla siebie! 5. Nie feruj opinii ani wyroków! 6. Bądź aktywny! 7. Nie wywołuj konfliktów! 8. Angażuj! 9. Pilnuj zasad! 10. Nie oceniaj! Materiały opracowano na podstawie: - Brown, Rupert, Procesy grupowe, wyd. GWP, Gdaosk 2006 - Kowalczyk, B., Jordan, P., Budowanie zespołu, wyd. Boris, Warszawa 1996 - Lewicka, Maria –środowisko- prezentacja - Publikacja Stowarzyszenia CAL, Poradnik dla Facylitatorów - Publikacja Stowarzyszenia CAL Pomiędzy tożsamością a skutecznością - Pudło, Piotr, zachowania ludzkie – prezentacja - Vopel, Klaus, Poradnik dla prowadzących grupy, wyd. Jednośd, Kielce 2006 Zachęcam do lektury! 3 Opracowanie: Agnieszka Brzostowska NOTATKI: 4