Człowiek - istota przedsiębiorcza Notatka 6: Społeczne podstawy

Człowiek - istota przedsiębiorcza
Notatka 6: Społeczne podstawy przedsiębiorczości.
Cel ogólny notatki: doskonalenie pracy w zespole.
Praca w grupie jest formą pracy bardziej skuteczną, pozwala na wymianę doświadczeń i wiadomości między
członkami grupy. Umożliwia również realizacje celów nieosiągalnych dla pojedynczej osoby. Warto wiec poznać reguły,
którymi rządzi się praca grupowa.
1. Kryteria podziału grup społecznych.
 Grupa społeczna to przynajmniej trzy osoby połączone względnie trwałą więzią społeczną. Grupa ta ma określone
cele, potrzeby, interesy i wartości, które odróżniają ją od innych grup.
 Więź społeczna jest akceptowanym przez jednostkę poczuciem przynależności, uczestnictwa i łączności z członkami
określonej zbiorowości. Więzi łączące członków grupy mogą mieć charakter naturalny (np. więzi występujące
w rodzinie lub środowisku lokalnym), mogą być zrzeszeniowe (np. więzi łączące członków organizacji społecznej,
przedsiębiorstwa lub państwa, wynikające z przyjętych i akceptowanych norm prawnych), więzi stanowione
(narzucone grupie, np. zasadnicza służba wojskowa).
 Rodzaje grup społecznych:
Ze względu na wielkość:
 grupy małe, kilku lub kilkunastoosobowe, co umożliwia bezpośrednie stosunki między członkami grupy
(rodzina, klasa szkolna)
 grupy duże, których struktura jest złożona, składa się z różnych podgrup, liczebność grupy uniemożliwia
bezpośrednie stosunki między jej członkami (klasa społeczna, grupa zawodowa)
Ze względu na ograniczenia dotyczące liczby członków:
 grupy ekskluzywne (zamknięte), które stosują liczne i rygorystyczne kryteria przyjęcia nowych członków, np.
rodzaj wykonywanego zawodu, majątek, pochodzenie społeczne (subkultury)
 grupy ograniczone, w których zasady przynależności są mniej surowe, mogą dotyczyć na przykład wieku,
miejsca zamieszkania (organizacje młodzieżowe, polityczne, społeczne i gospodarcze)
 inkluzywne (otwarte), czyli otwarte dla wszystkich (uczestnicy manifestacji, widownia w kinie, kibice)
Ze względu na stopień sformalizowania wyróżnia się:
 grupy formalne, których struktura, cel i normy są prawnie określone (statut, regulamin), a więzi mają zwykle
charakter bezosobowy (partie polityczne, stowarzyszenia, fundacje, przedsiębiorstwa)
 grupy nieformalne, funkcjonujące najczęściej według norm zwyczajowych cechują się więziami o charakterze
osobistym i nieformalną strukturą wewnętrzną (subkultury młodzieżowe).
Ze względu na zadanie:
 grupy celowe, które są tworzone do realizacji ściśle określonych zadań (zespół uczniów opracowujący
projekt wycieczki, sztab antykryzysowy powołany do kierowania akcją ratunkową podczas powodzi);
Ze względu na obszar:
 grupy terytorialne, utworzone przez mieszkańców jakiegoś terenu (mieszkańcy danego miasta lub wsi).
2. Role przyjmowane przez grupy.
W życiu przypadają człowiekowi role, które pełni on w sposób określony przez normy społeczne, wzorce zachowań.
Nazywa się je rolami społecznymi, czyli pewnym zestawem wskazówek, jak należy się zachować w danej sytuacji. Określają
tożsamość oraz pozycję społeczną jednostki.
Dla właściwego funkcjonowania grup społecznych, zwłaszcza o charakterze formalnym (przedsiębiorstwo,
organizacje społeczne i polityczne, szkoła) niezbędne są role organizacyjne. Wynikają one ze struktury organizacyjnej instytucji
(np. role dyrektora, kierownika, pracownika).
3. Etapy rozwoju grupy (cechy dobrej grupy).
Dla właściwego funkcjonowania grupy społecznej ważny jest stopień wewnętrznego zintegrowania. Integracja ta
może mieć charakter kulturowy (podobny styl życia, formy spędzania wolnego czasu), w wypadku zaś zgodności uznawanych
przez członków grupy norm i wartości mówi się o integracji normatywnej. Funkcjonowanie grupy zależne jest również od
intensywności kontaktów społecznych, czyli integracji komunikacyjnej. Integracja funkcjonalna natomiast dotyczy stopnia
zależności między jednostkami współdziałającymi w grupie.
Proces budowania współpracy w grupie przebiega stopniowo. Rozpoczyna się od wyłonienia wspólnych celów oraz
zaplanowania konkretnych działań, którym podporządkowują się wszyscy członkowie.
Fazy rozwoju grupy przebiegają następująco:
 Formowanie polega na wzajemnym poznaniu się i określeniu swych ról w grupie. Atmosfera w grupie jest na tym
etapie zazwyczaj związana z emocjami: podekscytowaniem, entuzjazmem, troską. Członkowie grupy odnoszą się do
siebie z rezerwą, ale starają się wypaść jak najlepiej.
 Konfrontacja jest fazą, której często towarzyszą konflikty i spięcia. Planowanie działań, ustalanie priorytetów, podział
zadań mogą rodzić wątpliwości i kontrowersje. Trzeba bardzo uważać, by drobne nieporozumienia nie przerodziły się
w gniew i rozczarowanie, wywołując zniechęcenie całego zespołu.
 Stabilizacja to etap kończący konflikty. Członkowie grupy wypracowali metody współdziałania i mogą skoncentrować
się na pracy.
 Współdziałanie stanowi ostatnia fazę rozwoju grupy. Zespół nauczył się na bieżąco rozwiązywać konflikty. Członkowie
grupy zgłaszają nowe pomysły na poziomie merytorycznym i osiągają najlepszą efektywność pracy.
4. Zasady pracy zespołowej.
Zalety pracy zespołowej są niepodważalne, a najważniejsze z nich wynikają z możliwości współpracy z innymi ludźmi. Są to:
 podniesienie jakości pracy jednostki;
 sumowanie się pojedynczych umiejętności i zdolności członków grupy
 unikanie przypadkowych błędów;
 zwielokrotniona liczba pomysłów na realizację zamierzonych zadań;
 łatwiejsze podejmowanie trafnych decyzji dzięki poczuciu bezpieczeństwa i oparcia, zapewnionym jednostce przez
grupę;
 łatwiejsze przełamywanie stereotypów;
 zachęcanie uczestników do podnoszenia efektywności pracy.
5. Podział zadań w grupie.
W fazie formowania się grupy określane są role poszczególnych jej członków. Najważniejszą osobą jest lider, który
przejmie przywództwo i będzie kierował pracą. Powinien wyróżniać się pracowitością, wiarą we własne możliwości oraz
umiejętnością kierowania innymi. Każdy z pozostałych członków otrzyma ściśle określoną rolę, adekwatną do swoich
możliwości i umiejętności, zgodnie z ich predyspozycjami, upodobaniami i oczekiwaniami.
6. Cechy lidera (zalety):
 komunikowanie się - lider ma umiejętność przekazywania informacji pozostałym członkom grupy, rozumie też
komunikaty wysyłane do niego;
 wiara w siebie - lidera charakteryzuje postawa samoakceptacji;
 wyrazistość - osobowość i postawy lidera muszą być jednoznacznie odbierane przez otoczenie;
 wiarygodność - lider cieszy się zaufaniem otoczenia;
 praca w zespole - lider potrafi przydzielać zadania, kontrolować ich realizację, w sytuacji konfliktowej wystąpić w roli
mediatora;
 odwaga - lidera charakteryzuje umiejętność podejmowania decyzji w sytuacjach ryzykownych;
 odpowiedzialność - lider jest gotów ponieść wszelkie konsekwencje swoich decyzji;
 spostrzegawczość - lider jest dobrym obserwatorem;
 koncentracja - lider potrafi skupić działania swoje i grupy na celach zasadniczych;
 zaangażowanie - lider poświęca więcej czasu na realizację zadań grupy niż pozostali członkowie zespołu;
 wizja - lider myśli w sposób twórczy.
7. Podejmowanie decyzji:
 sytuacja pewna;
 sytuacja ryzykowna;
 potencjalna użyteczność wyników;
 prawdopodobieństwo oczekiwanych wyników.
8. Zadanie domowe. Na czym polega podejmowanie decyzji w kierowaniu grupą?