Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 2

Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 2
Wykład 2.
Wolność gospodarcza ( Economic Freedom)
Koncepcja instytucjonalnego definiowania pojęcia wolności gospodarczej została opracowana
przez M. Friedmana, laureata nagrody Nobla w 1986 roku. Seria konferencji naukowych
doprowadziła do sformułowania Indeksu Wolności Gospodarczej Świata, który mierzy
zgodność polityki i instytucji 123 krajów z zasadami wolności gospodarczej.
Podstawowymi składnikami wolności gospodarczej są:
•
swoboda wyboru osobistego,
•
swoboda wymiany,
•
wolna konkurencja,
•
bezpieczeństwo (prawna ochrona) osób i własności.
Z punktu widzenia wpływu wolności gospodarczej na bezpieczeństwo biznesu można mówić
o dwu aspektach:
•
Pozytywne działania państwa: rządy prawa, opieka państwa nad majątkiem firmy,
bezpieczeństwo
publiczne,
brak
korupcji,
ochrona
własności
materialnej
i
intelektualnej, dostęp do zdrowego pieniądza,
•
Powstrzymanie się państwa od działań negatywnych, ingerujących w swobodę
wyboru osobistego (podatki, wydatki rządowe, regulacje, restrykcje) ( raport o
konkurencyjności przemysłu USA)
Mierzenie poziomu wolności gospodarczej :
Indeks EFW (Economic Freedom of World) jest tworzony przez pięć kategorii:
•
Rozmiary rządu :wydatki, podatki, przedsiębiorstwa państwowe
•
Struktura prawna i ochrona praw własności
www.wkuwanko.pl
1
Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 2
•
Dostęp do zdrowego pieniądza
•
Swoboda wymiany międzynarodowej
•
Regulacje dotyczące
•
kredytu, pracy i biznesu
Rating krajów pod względem Indeksu EFW
Polska w 2004 roku zajmuje odlegle 53 miejsce ( w 2003 roku -78 miejsce ) wraz z Indiami,
Malezja, Płd.Afryką, Trynidadem & Tobago, Gruzja i Armenią.
Jakie obszary ciągną Polskę w dół?
Rozmiary rządu
70 (76)
Struktura prawna
54 (67)
Dostęp do zdrowego pieniądza
44 (67)
Swoboda wymiany międzynarodowej
Regulacje rządowe biznesu
59 (85)
74 (98)
Czy wolność gospodarcza się zwiększa czy zmniejsza w od 1980 roku?
Polityka pieniężna była bardziej stabilna
Podatki mocno spadły
Kontrola polityki kursowej się zmniejszyła
Cła się obniżyły
postępuje umiędzynarodowienie gospodarki
kontrola rynków kapitałowych i stóp procentowych się zmniejszyła
www.wkuwanko.pl
2
Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 2
Średni poziom wolności gospodarczej w 104 krajach zwiększył się z 5.1w 1980 roku do 6.5
w 2002 roku ( Polska – 6.7 w 2004 roku)
Jak kształtowały się wyniki krajów Europy centralnej i wsch.
kraj
1995
2002
2003
2004
Ranking
2004
Estonia
5.3
7.7
7.8
7.7
12
Łotwa
4.6
7.0
6.8
7.1
35
Litwa
4.7
6.8
6.8
7.0
40
Węgry
4.8
7.3
7.4
7.4
20
Czechy
5.9
6.9
6.8
6.9
45
Słowacja
5.1
6.6
6.6
6.9
45
Polska
4.8
6.4
6.1
6.7
53
Jaki
jest
związek
pomiędzy
wolnością
gospodarczą
a
wskaźnikami
postępu
gospodarczego i społecznego?
Od czasów A.Smitha trwa dyskusja nad źródłami bogactwa narodów. Interwencjonizm
czy liberalizm.
Dwie teorie satyryczne (J.Kennedy, D.Ricardo, J,Keynes, K. Marks)
Trzy teorie wzrostu:
www.wkuwanko.pl
3
Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 2
Neoklasyczna teoria, (R.Solow) mówi, że o wzroście decydują zasoby produkcyjne i
innowacje technologiczne. Inwestycje w kapitał trwały i intelektualny są podstawą
wzrostu.
Teoria lokalizacyjna i geograficzna( J.Sachs) mówi, że wzrost zależy od warunków
klimatycznych (pas nadmorski) i dostępu do bogatych rynków. Teoria klastrów M.
Portera.
Teoria instytucjonalna kładzie nacisk na znaczenie dobrego środowiska biznesowego,
tworzonego przez dobre instytucje i politykę sprzyjającą rozwojowi biznesu. (F.Hayek,
M.Porter,M.Friedman)
Nie ma sprzeczności pomiędzy tymi teoriami.
Dlaczego wolność gospodarcza sprzyja wzrostowi ? Trzy czynniki.
Konkurencja a wolność gospodarcza
Przedsiębiorczość a wolność gospodarcza
Inwestycje a wolność gospodarcza
Badanie zależności pomiędzy wzrostem GDP per capita a wolnością gospodarczą w
latach 1980 – 2000.
EFW < 5 GDP per capita średnioroczny – 0.37
EFW < 5 < 7 GDP per capita średnioroczny – 1.67
EFW > 7
GDP per capita średnioroczny – 3.44
Wolność gospodarcza a inwestycje
Inwestycje na zatrudnionego w USD
EFW < 5
845 , BIZ 68
EFW < 5 < 7 3 319, BIZ 444
www.wkuwanko.pl
4
Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 2
EFW > 7
10871, BIZ 3117
Czy możliwy jest wysoki poziom zamożności bez dobrego systemu prawnego? (Tablica
2.7 )
Wzrost i inwestycje w krajach o niskim EFW w roku 1980 i wysokim FWE w latach 1980 –
2000. ( Tablica 2.8)
Indeks Wolności Gospodarczej Świata, EFW (Economic Freedom of World)
1.Rozmiary rządu :wydatki, podatki, przedsiębiorstwa państwowe
A.
wydatki rządu na spożycie, jako % spożycia globalnego
B.
Transfery i subsydia jako % GDP
C.
Przedsiębiorstwa państwowe i inwestycje jako % globalnych inwestycji
D.
Poziom obciążeń podatkowych od dochodów osobistych i ubezpieczeń społecznych
2.Struktura prawna i ochrona praw własności
A.
Niezależność sądów
B.
Bezstronne sądy umożliwiające zaskarżanie przez biznes decyzji rządowych
C.
Ochrona własności intelektualnej
D.
Wojskowa interwencja w proces legislacji i proces polityczny
E.
Spójność systemu prawnego
3. Dostęp do zdrowego pieniądza
A.
Średni roczny wzrost podaży pieniądza w ciągu ostatnich pięciu lat minus średni
roczny wzrost GDP w ciągu ostatnich dziesięciu lat
www.wkuwanko.pl
5
Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 2
B.
Zróżnicowanie tempa inflacji w ciągu ostatnich pięciu
C.
Poziom inflacji w ostatnim okresie
D.
Swoboda posiadania rachunków dewizowych w kraju i za granicą
4. Swoboda wymiany międzynarodowej
A. Opodatkowanie obrotów handlu zagranicznego
B. Regulacje w handlu zagranicznym
C. Rozmiary sektora handlu zagranicznego
D. Różnica pomiędzy oficjalnym i czarnorynkowym kursem walutowym
E.
Kontrola dewizowa rynku kapitałowego
5. Regulacje dotyczące kredytu, pracy i biznesu
A. Regulacje na rynku kredytowym
B. Regulacje na rynku pracy
C. Regulacje w biznesie –w jakim stopniu ograniczają konkurencję i operacje na rynku
www.wkuwanko.pl
6