[R]EWOLUCJA ENERGETYCZNA DLA ZWIĘKSZENIA

[R]EWOLUCJA ENERGETYCZNA DLA ZWIĘKSZENIA BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO
I OGRANICZENIA EMISJI
- ANALIZA DLA POLSKI –
25 czerwca 2014
Przedstawiona analiza opiera się na opublikowanym wcześniej raporcie „[R]ewolucja Energetyczna dla Polski”[1].
Raport porównuje rządową strategię rozwoju energetyki z autorskim scenariuszem alternatywnym. Scenariusz
rządowy, zwany również referencyjnym, oparty jest na krajowych planach energetycznych i/lub prognozach dla Polski
opracowanych przez IEA. Z pełną treścią raportu można zapoznać się na stronie: www.energyblueprint.info/1832.0.html
Plan [R]ewolucji energetycznej dla Polski
W 2010 r. [2] odnawialne źródła energii pokrywały 7,8 procent zapotrzebowania na energię pierwotną w Polsce.
Największy udział w produkcji energii ze źródeł odnawialnych miała biomasa, wykorzystywana zwłaszcza w sektorze
grzewczym. Udział źródeł odnawialnych w produkcji energii elektrycznej wynosił 6,6 procent i ok. 10,6 procent
w ciepłownictwie i, jak już to zostało wspomniane, opierał się głównie na wykorzystaniu biomasy, lecz coraz częściej
również na wykorzystaniu źródeł geotremalnych i kolektorów słonecznych. Około 92 procent zapotrzebowania na
energię pierwotną było w dalszym ciągu zaspokajane przez paliwa kopalne, w coraz większym stopniu pochodzące
z importu. Scenariusz [R]ewolucji energetycznej przedstawia kierunek rozwoju produkcji energii ze źródeł
odnawialnych, który doprowadzi do redukcji emisji dwutlenku węgla bez konieczności korzystania
z niekonwencjonalnych źródeł ropy naftowej czy energii atomowej. Znaczne zwiększenie udziału odnawialnych źródeł
energii w sektorze elektroenergetycznym prowadzi do podniesienia poziomu bezpieczeństwa energetycznego kraju,
pozwalając uniknąć znacznego udziału importu paliw kopalnych (zobacz s. 3). Korzyści założone w scenariuszu
[R]ewolucji energetycznej zostaną osiągnięte, jeżeli przeprowadzone zostaną następujące działania:
1. Ograniczenie zapotrzebowania na energię: prognozy dotyczące zapotrzebowania na energię w Polsce
uwzględniają zmiany liczebności populacji, wzrostu PKB i poziomu energochłonności kraju. Zgodnie ze
scenariuszem referencyjnym, zapotrzebowanie na energię w Polsce zwiększy się o 11 procent,
z aktualnych 2718 PJ/rok do 3017 PJ/rok w roku 2050. Z kolei scenariusz [R]ewolucji energetycznej
zakłada docelowy spadek zapotrzebowania na energię o 32 procent w porównaniu z obecnym poziomem
konsumpcji, by w roku 2050 osiągnąć poziom 1855 PJ/rok.
2. Kontrola zapotrzebowania na energię: według scenariusza [R]ewolucji energetycznej wzrost
gospodarczy, poprawa jakości życia i wzrost wykorzystania samochodów elektrycznych doprowadzi do
wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną zarówno w przemyśle, jak i w sektorach gospodarstw
domowych, usług czy w transporcie. Całkowite zapotrzebowanie na energię elektryczną wzrośnie
z poziomu 119 TWh/rok do 214 TWh/rok w roku 2050. Jednakże, w porównaniu ze scenariuszem
referencyjnym, działania mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej w przemyśle,
gospodarstwach domowych i sektorze usługowym, umożliwią zmniejszenie ilości potrzebnej energii
elektrycznej o ok. 77 TWh/rok.
3. Redukcja zapotrzebowania na ciepło: podniesienie efektywności energetycznej pozwoli na ograniczenie
zużycia energii cieplnej do 2050 roku o 395 PJ/rok w porównaniu ze scenariuszem referencyjnym. Dzięki
głębokiej termomodernizacji istniejących budynków mieszkalnych w celu podniesienia ich efektywności
energetycznej, wprowadzeniu standardów budownictwa niskoenergetycznego i pasywnego dla nowych
budynków oraz wysokowydajnych systemów klimatyzacji, możliwe będzie znaczne zmniejszenie
zapotrzebowania na energię przy jednoczesnym utrzymaniu poziomu komfortu i jakości usług
energetycznych.
4. Produkcja prądu: do roku 2050, 88 procent energii elektrycznej w Polsce będzie pochodzić ze źródeł
odnawialnych. „Nowe” źródła odnawialne – chodzi przede wszystkim o elektrownie wiatrowe,
geotermalne i fotowoltaiczne – będą dostarczać 54 procent energii elektrycznej wytwarzanej w kraju. Już
w 2020 roku udział źródeł odnawialnych w produkcji energii zwiększa się do 23 procent i będzie dalej rósł
do poziomu 52 procent w roku 2030. Moc zainstalowana w energetyce odnawialnej wyniesie 48 GW
w roku 2030 i a do roku 2050 wzrośnie do 119 GW. W okolicy roku 2020 elektrownie wiatrowe
i fotowoltaiczne będą zyskiwać coraz większy udział w rynku. Po roku 2020 ilość energii elektrycznej
pochodzącej z tych źródeł będzie wciąż wzrastać. Procesowi temu towarzyszyć będzie rozwój energetyki
opartej na wykorzystaniu biomasy i źródeł geotermalnych.
5. Wytwarzanie ciepła: w roku 2010 źródła odnawialne dostarczały prawie 11 procent energii potrzebnej
na pokrycie potrzeb grzewczych i chłodniczych w Polsce. Zgodnie ze scenariuszem [R]ewolucji
energetycznej źródła odnawialne będą zaspokajać 31 procent zapotrzebowania na ciepło w roku 2030
i 76 procent w roku 2050. Do roku 2050 działania zmierzające do podniesienia poziomu efektywności
energetycznej pomogą ograniczyć rosnące obecnie zapotrzebowanie na energię wykorzystywaną do
ogrzewania i chłodzenia o 28 procent (w porównaniu ze scenariuszem referencyjnym), przy
jednoczesnym utrzymaniu wzrostu jakości życia i rozwoju gospodarczego. Również w przemyśle
kolektory słoneczne, energia geotermalna (w tym pompy ciepła) oraz energia elektryczna ze źródeł
odnawialnych będą w coraz większym stopniu zastępować systemy zasilane paliwami kopalnymi.
Czasowe zastąpienie węgla gazem ziemnym we wciąż wykorzystywanych systemach konwencjonalnych
umożliwi dalsze zmniejszenie emisji CO2.
6. Transport: w scenariuszu [R]ewolucji energetycznej udział importowanej ropy naftowej w strukturze
paliw transportowych spada z 91,8 procent w roku 2010 do 13 procent w roku 2050. Paliwa
konwencjonalne zastępowane są energią ze źródeł odnawialnych, których udział w 2050 roku przekracza
65,4 procent. Rosnący udział energii ze źródeł odnawialnych wynika ze wzrastającego wykorzystania
wysokosprawnych samochodów nowej generacji z napędem hybrydowym i elektrycznym. Energia
elektryczna pokryje w roku 2050 prawie 32 procent finalnego zapotrzebowania na paliwa i energię
w transporcie. Działania mające na celu zwiększenie efektywności oraz zmiana sposobów korzystania ze
środków transportu umożliwią zmniejszenie zapotrzebowania na energię o 48 procent w porównaniu ze
scenariuszem referencyjnym (879 PJ/rok).
7. Zapotrzebowanie na energię pierwotną: według scenariusza [R]ewolucji energetycznej
zapotrzebowanie na energię pierwotną zmniejszy się o 27 procent do 3085 PJ/rok w porównaniu
z obecnym poziomem wnoszącym 4224 PJ/rok. W porównaniu z rządowym, scenariusz [R]ewolucji
energetycznej zakłada redukcję całkowitego zapotrzebowania na energię pierwotną o 40 procent do roku
2050 (w scenariuszu referencyjnym: 5133 PJ w roku 2050). Realizacja scenariusza [R]ewolucji
energetycznej doprowadzi to do wzrostu udziału energii ze źródeł odnawialnych w całkowitym bilansie
energii pierwotnej do 27 procent w roku 2030 i 66 procent w 2050 roku. W odróżnieniu od scenariusza
referencyjnego, [R]ewolucja energetyczna nie zakłada budowy elektrowni jądrowych na terenie Polski.
8. Korzyści środowiskowe: według scenariusza referencyjnego poziom emisji CO2 w Polsce między rokiem
2010 a 2050 zmniejszy się o 16 procent. Scenariusz [R]ewolucji energetycznej zakłada zmniejszenie emisji
z poziomu 309 mln ton w 2010 do 36 mln ton w roku 2050. Oznacza to spadek poziomu emisji na
mieszkańca z 8 do 1 tony/rok. Redukcja emisji CO2 w sektorze elektroenergetycznym zostanie osiągnięta
pomimo porzucenia planów budowy elektrowni jądrowych i wzrastającego zapotrzebowania na energię.
W roku 2050 sektor przemysłowy będzie największym źródłem CO2, odpowiadając za 38 procent
całkowitych emisji. Do roku 2050 krajowy poziom emisji spadnie o 90 procent w porównaniu z rokiem
1990.
Bilans wykorzystania paliw kopalnych wg [R]ewolucji energetycznej dla Polski
Pomimo ogólnego wzrostu zapotrzebowania na energię wywołanego wzrostem ekonomicznym w Polsce, całkowite
zużycie paliw kopalnych może zostać ograniczone o 36 procent w porównaniu ze scenariuszem referencyjnym.
Wykres 1 i Tabela 1. Redukcja wykorzystania paliw kopalnych w scenariuszu [R]ewolucji energetycznej ([R]E)
w porównaniu ze Scenariuszem referencyjnym (REF) – w PJ/rok
Polska
PJ/a
2 000
1 800
Redukcja wykorzystania paliw kopalnych [R]E vs REF 2030: 36%
[R]E vs REF 2030
Węgiel kamienny:
-28%
[R]E vs REF 2030
Węgiel brunatny:
-36%
[R]E vs REF 2030
Gaz:
-14%
[R]E vs REF 2030
Ropa:
-47%
[R]E vs REF 2030
Brak elektrowni
atomowych
1 600
1 400
1 200
2010 REF
2020 REF
2020 [R]E
2030 REF
2030 [R]E
1 000
800
600
400
200
0
- Węgiel kamienny
- Węgiel brunatny
- Gaz
- Ropa
- Energia jądrowa
2010
2020
2020
2030
2030
REF
1.775
590
464
1.066
0
3.894
REF
1.641
523
725
1.196
5
4.090
[R]E
1.517
421
630
992
0
3.560
REF
1.404
447
828
1.247
262
4.189
[R]E
1.016
287
713
666
0
2.682
Polska
- węgiel kamienny
- węgiel brunatny
- gaz ziemny
- ropa naftowa
- energia jądrowa
Łącznie
2010 - 2030
[R]E redukcja
wykorzystania paliw
43%
51%
-54%
37%
31%
2030
REDUKCJA [R]E w
porównaniu z REF
28%
36%
14%
47%
100%
36%
Przypisy:
[1] Raport ekspercki Greenpeace pt. „[R]ewolucja Energetyczna dla Polski. Scenariusz zaopatrzenia Polski w czyste
nośniki energii w perspektywie długookresowej”, do pobrania pod adresem:
http://www.greenpeace.org/poland/PageFiles/559373/Greenpeace_Rewolucja_Energetyczna.pdf
[2] Scenariusz referencyjny odwołuje się do roku 2010, jako do roku bazowego.
Kontakt:
Anna Ogniewska
Koordynatorka kampanii „Klimat i energia”
Fundacja Greenpeace Polska
[email protected]
Tel. +48 506 124 689