PROGRAM NAUCZANIA PRZYRODY Wymagania programowe na
Transkrypt
PROGRAM NAUCZANIA PRZYRODY Wymagania programowe na
PROGRAM NAUCZANIA PRZYRODY Wymagania programowe na poszczególne oceny w klasie IV wg programu DKW – 4014 – 165 / 99 Nowa Era SZKOŁA PODSTAWOWA NR 7 im. gen. WŁADYSŁAWA SIKORSKIEGO w Chełmie 2 DZ. I. PRZYRODA I JEJ ELEMENTY TREŚCI PROGRAMOWE Przyroda, środowisko przyrodnicze i jego elementy. Obserwacje jako podstawowe źródło wiedzy o przyrodzie. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA ( problem, treść ) Najbliższe otoczenie domu rodzinnego, sąsiedztwa i szkoły. CELE WYCHOWAWCZE 1.Zainteroesowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej ukierunkowanej na poszukiwanie piękna w świecie. 2. Postawy: Efektywne współdziałanie w zespole. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE ) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – określi co to jest przyroda, wymieni składniki przyrody ożywionej i nieożywionej, wyjaśni jakie cechy powinien posiadać przyrodnik, rozpozna elementy przyrody ożywionej i nieożywionej. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – narysuje fragment krajobrazu najbliższej okolicy, wskaże na rysunku składniki przyrody, prawidłowo posługuje się przyrządami. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Z czego składa się przyroda ? 2. Cechy przyrodnika. 3. Przyrządy i pomoce przyrodnika. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: obserwacja grupa: „portret przyrodnika”, metoda kuli śnieżnej indywidualnie: wykonanie rysunku METODY I TECHNIKI: podająca: - pogadanka, opis, instrukcja praktyczna: – ćwiczenia techniczne problemowa: – dyskusja dydaktyczna, praca z mapą eksponująca :– pokaz programowe: - praca z podręcznikiem ŚRODKI DYDAKTYCZNE: kompas, latarka, mikroskop, plan, mapa, aparat fotograficzny. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Uczeń posługuje się przyrządami stosowanymi w obserwacjach przyrodniczych, przygotowuje i przeprowadza proste obserwacje, potrafi sporządzić notatkę z obserwacji. 3 DZ. I. PRZYRODA I JEJ ELEMENTY TREŚCI PROGRAMOWE c.d. Umiejętność wyznaczania stron świata w terenie, strony świata, kompas, busola, widnokrąg. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA PROZDROWOTNA ZAGADNIENIA (problem, treść) Radzenie sobie w sytuacjach trudnych i umiejętność szukania pomocy, zachowania sprzyjające i zagrażające. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej ukierunkowanej na poszukiwanie piękna w świecie. 1. Postawy: Efektywne współdziałanie w zespole. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE ) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ –wymieni kierunki główne i pośrednie, określi pojęcie widnokręgu i horyzontu, wymieni znane mu sposoby wyznaczania głównych kierunków świata. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – narysuje różę kierunków świata, zastosuje odpowiednie skróty nazw. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Elementy przyrody ożywionej i nieożywionej. 2. Co to jest widnokrąg ? 3. Poznajemy kierunki główne i pośrednie. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: obserwacja grupa: rozsypanka literowa indywidualne: wykonanie rysunku róży kierunków. METODY I TECHNIKI: podająca: - pogadanka, opis, instrukcja praktyczna: – ćwiczenia techniczne problemowa: – dyskusja dydaktyczna, praca z mapą eksponująca :– pokaz programowe: - praca z podręcznikiem ŚRODKI DYDAKTYCZNE: kompas, latarka, mikroskop, plan, mapa, aparat fotograficzny. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Rozwiązanie problemów w twórczy sposób, poszukiwanie, porządkowanie i wykorzystanie informacji z różnych źródeł. 4 DZ. I. PRZYRODA I JEJ ELEMENTY TREŚCI PROGRAMOWE c.d. Umiejętność wyznaczania stron świata w terenie, strony świata, kompas, busola, widnokrąg. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA PROZDROWOTNA ZAGADNIENIA (problem, treść) Radzenie sobie w sytuacjach trudnych i umiejętność szukania pomocy, zachowania sprzyjające i zagrażające. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej ukierunkowanej na poszukiwanie piękna w świecie. 2. Postawy: Świadomość życiowej użyteczności i wiedzy. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE ) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ –wymieni daty pierwszych dni kolejnych pór roku, wyjaśni pojęcia: górowanie słońca, dzień równonocy, przesilenie letnie i zimowe, wyjaśni zależność między położeniem obserwatora a wielkością widnokręgu. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – opisze rodzaje krajobrazu i zaobserwuje zmiany wysokości słońca nad widnokręgiem w poszczególnych porach roku. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Wyznaczamy kierunki świata w terenie. 2. Określamy zmiany pór roku. 3. Marsz na orientację – gra terenowa. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: obserwacja widnokręgu, poznanie kierunków świata w terenie grupa: udział w grze terenowej indywidualne: wykonanie rysunku METODY I TECHNIKI: podająca: - wykład, instrukcja praktyczna: – ćwiczenia techniczne( wykonanie mapy, rysunku) wyznaczenie kierunków metodą badawczą eksponująca :– pokaz ŚRODKI DYDAKTYCZNE: kompas, latarka, mikroskop, plan, mapa, gnomon EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Rozwiązanie problemów w twórczy sposób, odnoszenie do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków 5 . DZ. I. PRZYRODA I JEJ ELEMENTY TREŚCI PROGRAMOWE Pogoda i jej składniki, przyrządy pomiarowe, obserwacje meteorologiczne i astronomiczne. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA ( problem, treść). Korzystanie z prognozy pogody w naszym regionie. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej 2. Postawy: Świadomość życiowej użyteczności i wiedzy. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE ) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ –wymieni składniki pogody, zdefiniuje pojęcie pogody, wymieni przyrządy do pomiaru składników pogody, rozróżni i wyjaśni zmienność w różnych porach roku POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – zmierzy temperaturę powietrza, prędkość wiatru, opisze rodzaj i stopień zachmurzenia, określi kierunek wiatru, rozróżni opady i osady TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. 1. Pogoda i jej składniki. 2. Przyrządy do obserwacji pogody. 3. Zmiana pogody w różnych porach roku. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: obserwacja grupa: indywidualne: prowadzenie dzienników pogody METODY I TECHNIKI: podająca: - opis, pogadanka, opowiadanie, praktyczna: – obserwacja, ćwiczenia techniczne, problemowa: - drzewko decyzyjne eksponująca :– pokaz ŚRODKI DYDAKTYCZNE: termometr, barometr, wiatromierz, deszczomierz, EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Poszukiwanie, porządkowanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł. Efektywne współdziałanie w zespole. 6 . DZ. I. PRZYRODA I JEJ ELEMENTY TREŚCI PROGRAMOWE c.d. Sposoby notowania wyników obserwacji. Zróżnicowanie wielkości obiektów przyrodniczych od małych niewidocznych gołym okiem po wielkie i odległe. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA ( problem, treść). Korzystanie z prognozy pogody w naszym regionie. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej 2. Postawy: Świadomość życiowej użyteczności i wiedzy. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE ) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ –określi znaki synoptyczne, wymieni z jakich substancji zbudowany jest świat; rozróżni znaki synoptyczne. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – wykona i narysuje znaki synoptyczne, sklasyfikuje substancje, wyjaśni wpływ pogody na codzienność TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 3. Czy prognoza pogody jest potrzebna w życiu codziennym? 4. Dziennik pogody – sposób prowadzenia. 5. Z czego zbudowany jest otaczający nas świat? ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: pokaz różnych substancji grupa: porównanie wpisu w dziennikach pogody indywidualne: prowadzenie dzienników pogody METODY I TECHNIKI: podająca: - opis, pogadanka praktyczna: – obserwacja problemowa: - drzewko decyzyjne, plakat, burza mózgów eksponująca :– pokaz ŚRODKI DYDAKTYCZNE: mapa synoptyczna, okazy różnych substancji EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Poszukiwanie, porządkowanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł. Efektywne współdziałanie w zespole. Rozwijanie sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań. 7 DZ. I. PRZYRODA I JEJ ELEMENTY TREŚCI PROGRAMOWE c.d. Obserwowanie różnych właściwości substancji, trzy stany skupienia wody. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA EKOLOGICZNA ZAGADNIENIA (problem, treść) Degradacja środowiska; przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności człowieka. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie w sobie użyteczności wiedzy. 2. Postawy: Świadomość życiowej użyteczności wiedzy. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni stany skupienia wody, wymieni substancje z jakich zbudowany jest świat; POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – sklasyfikuje substancje, objaśni i zilustruje wpływ człowieka na środowisko; TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Poznajemy różne substancje i ich właściwości. 2. Skutki degradacji środowiska. 3. Trzy stany skupienia wody. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: pokaz różnych substancji grupa: badanie właściwości różnych substancji indywidualnie: badanie, porównywanie i wyszukiwanie zastosowań badanych substancji METODY I TECHNIKI podająca: opis, pogadanka, instrukcja praktyczna: obserwacja, eksperyment problemowa: plakat, burza mózgów eksponująca: pokaz ŚRODKI DYDAKTYCZNE Okazy różnych substancji, woda, probówki, palnik EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Poszukiwanie, porządkowanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł. Efektywne współdziałanie w zespole. Rozwijanie sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań. 8 DZ. I. PRZYRODA I JEJ ELEMENTY TREŚCI PROGRAMOWE c.d. budowa substancji, obserwowanie różnych właściwości substancji, trzy stany skupienia wody. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA EKOLOGICZNA ZAGADNIENIA (problem, treść) Przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w którym obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany w środowisku. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Dążenie do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym. 2. Postawy: Szacunek dla dobra wspólnego (woda) jako podstawy życia.. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni stany skupienia wody, określi warunki w jakich istnieją dane stany skupienia, porównuje właściwości wody w trzech stanach skupienia wody, omówi zmiany stanów skupienia substancji; POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – opisze właściwości substancji znajdujących się w najbliższym otoczeniu, określi wpływ jakości wody na organizmy; TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Stany skupienia różnych substancji występujących w przyrodzie. 2. Obieg wody w przyrodzie. 3. Woda jest środowiskiem życia? ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: wykonywanie doświadczeń, pokaz różnych substancji i opisywanie ich właściwości grupa: wykonywanie doświadczeń, charakterystyka miejsc w naszym otoczeniu o korzystnych i niekorzystnych zmianach w środowisku wodnym indywidualnie: opisywanie wyników doświadczeń, rysunek – obieg wody w przyrodzie METODY I TECHNIKI podająca: wykład informacyjny, opis, instrukcja praktyczna: obserwacja, eksperyment problemowa: aktywny opis, seminarium eksponująca: pokaz ŚRODKI DYDAKTYCZNE Sprzęt laboratoryjny (zlewki, strzykawka, palnik, płytka szklana), ilustracje, zdjęcia EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób. Odnoszenie do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń. Planowanie, organizowanie i ocenianie własnej nauki. 9 DZ. I. PRZYRODA I JEJ ELEMENTY TREŚCI PROGRAMOWE Uprawa roślin i hodowla zwierząt jako obiekt obserwacji. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA ZAGADNIENIA (problem, treść) CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej. 2. Postawy: Korzyści płynące z uprawy roślin. Kształtowanie wrażliwości i dociekliwości w związku z hodowlą zwierząt. Efektywne współdziałanie w zespole. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wyjaśni jak prowadzić hodowlę, wymieni znane gatunki roślin i zwierząt; rozpozna i rozróżni pospolite gatunki roślin i zwierząt. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – założy i prowadzi typowe hodowle. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Hodujemy i obserwujemy rośliny. 2. Hodujemy i obserwujemy zwierzęta. 3. Cechy wspólne i różniące rośliny i zwierzęta. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: obserwacja grupa: zakładanie hodowli indywidualnie: sporządzanie notatki z obserwacji i wykonanie rysunku METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, opis, instrukcja praktyczna: ćwiczenia techniczne – przesadzanie i sadzenie problemowa: dyskusja dydaktyczna eksponująca: pokaz, film ŚRODKI DYDAKTYCZNE Hodowle fasoli, roślin doniczkowych, zielniki, hodowla zwierząt: chomiki, świnki. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Uczeń potrafi wykorzystać wiedzę z różnych źródeł do prowadzenia hodowli, wykazuje umiejętność obserwacji i warunków życia pospolitych gatunków roślin i zwierząt. 10 DZ. I. PRZYRODA I JEJ ELEMENTY TREŚCI PROGRAMOWE Obserwacja roślin i zwierząt w ich naturalnym środowisku, przekonanie o znaczeniu wiedzy w życiu codziennym oraz umiejętne zbieranie i porządkowanie informacji. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA ZAGADNIENIA (problem, treść) CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej. 2. Postawy: Świadomość życiowej użyteczności przedmiotów, jak i całej edukacji. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – nazwie i oznaczy znalezione przez siebie gatunki roślin i zwierząt. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – rozwiąże zadania testowe wykorzystując poznaną wiedzę, wykona mini zielnik. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Wycieczka do lasu (łąka) – rozpoznawanie pospolitych gatunków roślin i zwierząt. 2. Test sprawdzający wiadomości i umiejętności. 3. Omówienie testu sprawdzającego. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: obserwacja grupa: zebranie okazów do mini zielnika indywidualnie: wykonanie mini zielnika, rozwiązanie testu METODY I TECHNIKI podająca: instrukcja praktyczna: rozwiązywanie zadań testowych problemowa: analizowanie schematów, rysunków eksponująca: z użyciem testu ŚRODKI DYDAKTYCZNE Klucze do rozpoznawania roślin i zwierząt, testy EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Uczeń potrafi wykorzystać wiedzę z różnych źródeł do rozwiązania testu, wykazuje umiejętność obserwacji i warunków życia pospolitych gatunków roślin i zwierząt. 11 DZ. II. BUDOWA I CZYNNOŚCI ŻYCIOWE ORGANIZMÓW TREŚCI PROGRAMOWE Wspólne cechy budowy organizmów. Czynności życiowe organizmów. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA MEDIALNA ZAGADNIENIA (problem, treść) Wydawnictwa informacyjne – posługiwanie się słownikiem. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozbudzanie zainteresowań przyrodniczych. 2. Postawy: Szacunek dla wszelkich przejawów życia. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – stwierdzi, że wszystkie organizmy zbudowane są z komórek, wymieni podstawowe czynności organizmów, wyjaśni istotę rozmnażania się, określi funkcję poszczególnych elementów komórki. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – rozpozna organy i narządy na wybranych przykładach, rozpozna czynności życiowe organizmów, dostrzeże różne sposoby rozmnażania, wykona rysunek łańcucha pokarmowego. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Jak są zbudowane istoty żywe? 2. Istota żywa – co to znaczy? 3. Każda istota żywa pochodzi od istoty żywej. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: pogadanka grupa: wykonanie ćwiczeń indywidualnie: obserwacja, rysunki METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka praktyczna: obserwacja, rysunek, ćwiczenia problemowa: analizowanie schematów, rysunków eksponująca: z użyciem podręcznika ŚRODKI DYDAKTYCZNE Podręcznik, ćwiczenia, mikroskop, preparaty, ilustracje EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Efektywne współdziałanie w grupie, podejmowanie decyzji, rozwiązywanie problemów w sposób twórczy, wykorzystanie informacji z różnych źródeł, posługiwanie się technologią informacyjną. 12 DZ. II. BUDOWA I CZYNNOŚCI ŻYCIOWE ORGANIZMÓW TREŚCI PROGRAMOWE Wspólne cechy budowy organizmów. Czynności życiowe organizmów. Umiejętne wykorzystanie posiadanych informacji. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA ZAGADNIENIA (problem, treść) CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozbudzanie zainteresowań przyrodniczych. 2. Postawy: Świadomość życiowej użyteczności całej edukacji. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wskaże zależności między organizmami. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – wykona rysunek przedstawiający proste łańcuchy pokarmowe, rozwiąże zadania tekstowe wykorzystując poznaną wiedzę. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Zależności między organizmami. 2. Test sprawdzający wiadomości i umiejętności. 3. Omówienie testu. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: pogadanka grupa: wykonanie ćwiczeń indywidualnie: obserwacja, rysunki, rozwiązanie testu METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka praktyczna: rozwiązywanie zadań testowych problemowa: analizowanie schematów, rysunków eksponująca: z użyciem testu ŚRODKI DYDAKTYCZNE Przykładowe łańcuchy pokarmowe, testy. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Rozwiązywanie problemów w sposób twórczy, wykorzystanie informacji z różnych źródeł, posługiwanie się technologią informacyjną. 13 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Plan okolicy szkoły, znaki na mapie topograficznej, skala mapy, poziomice, legenda. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść) Najbliższe otoczenie domu, szkoły i sąsiedztwa. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej ukierunkowanej na najbliższe otoczenie. 2. Postawy: Efektywne współdziałanie w zespole. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – określi co to jest mapa, skala, legenda, wymieni znaki topograficzne i skojarzy je z elementami przyrody, wskaże konieczność orientowania planu. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – odczyta podstawowe informacje z planu za pomocą legendy, potrafi poruszać się po mieście przy użyciu planu. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Co to jest plan i mapa? 2. Rysujemy plan klasy, boiska szkolnego w skali. 3. Znaki topograficzne na mapie i planie. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: odczytywanie znaków topograficznych na mapie grupa: pomiar odległości w klasie lub na boisku, ćwiczenia w czytaniu i orientowaniu mapy indywidualnie: przeliczanie skali, wykonanie planu klasy lub boiska METODY I TECHNIKI podająca: opis, instrukcja praktyczna: wykorzystanie map, wykonywanie pomiarów problemowa: praca z mapą i w terenie eksponująca: z użyciem podręcznika ŚRODKI DYDAKTYCZNE Mapa, kompas, plan miasta, taśma miernicza, przybory do rysowania. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Uczeń posługuje się przyrządami stosowanymi w obserwacji, potrafi sporządzić notatkę z obserwacji oraz odczytać plan i mapę. 14 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Najbliższe otoczenie na mapie, znaki na mapie topograficznej, skala mapy, poziomice. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA ZAGADNIENIA (problem, treść). CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań. 2. Postawy: Rozwijanie problemów w twórczy sposób. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – poda co to jest mapa hipsometryczna, wymieni formy terenu: niziny, wyżyny, depresje, góry; wyjaśni potrzebę uogólniania treści mapy. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – wskaże na mapie hipsometrycznej tereny nizinne, wyżynne, górzyste, obliczy odległość rzeczywistą. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Uogólnienie mapy. Od planu do planu. 2. Mapa hipsometryczna Polski. 3. Ukształtowanie powierzchni Polski. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: rysujemy mapę hipsometryczną Polski grupa: na mapie Polski zaznaczamy obszary przedstawione na mapach turystycznych indywidualnie: obliczanie odległości rzeczywistych, rozpoznawanie i pokazywanie na mapie krain geograficznych METODY I TECHNIKI podająca: wykład praktyczna: wykorzystanie map, wykonywanie pomiarów problemowa: metoda aktywnego opisu eksponująca: pokaz ŚRODKI DYDAKTYCZNE Plan, mapa hipsometryczna, przeźrocza. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Umiejętność efektywnej pracy w zespole. Praktyczne wykorzystanie zdobytych wiadomości. 15 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Plan okolicy szkoły, znaki na mapie topograficznej i ogólnogeograficznej, skala mapy, poziomice, ukształtowanie powierzchni i formy terenu. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA ZAGADNIENIA (problem, treść). CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań. 2. Postawy: Rozwijanie problemów w twórczy sposób. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – określi wysokość względną i bezwzględną, wyjaśni pojęcie poziomicy i skali barw, określi sposób powstawania mapy poziomicowej, rozróżni formy terenu. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – odczyta z mapy wysokości, wskaże różnice między różnymi formami terenu. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Wysokość względna i bezwzględna. 2. Jak powstaje mapa poziomicowa? 3. Wklęsłe i wypukłe formy terenu. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: zaznaczanie poziomic grupa: model pagórka lub doliny, rysunek poziomicowy indywidualnie: rozróżnianie form terenu, odczytywanie wysokości względnej i bezwzględnej METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, instrukcja praktyczna: ćwiczenia techniczne, eksperyment problemowa: seminarium eksponująca: pokaz, film ŚRODKI DYDAKTYCZNE Model pagórka, model form terenu, mapa poziomicowa. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Umiejętność efektywnej pracy w zespole. Ocenianie własnej pracy. 16 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Ukształtowanie powierzchni i formy terenu. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). Najbliższe otoczenie domu rodzinnego, szkoły. Ogólna charakterystyka geograficzna. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie umiejętności orientowania się w terenie. 2. Postawy: Budzenie szacunku dla dobra wspólnego jakim jest przyroda. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni formy terenu, poda jak powstają różne formy terenu oraz określi ich zależności. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – sklasyfikuje formy terenu, dowiedzie w jaki sposób mógł powstać krajobraz naszej okolicy. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Jak powstają góry w Polsce? 2. Formy terenu – dzieło „rzeźbiarzy” krajobrazu. 3. Jak powstał krajobraz naszej okolicy? ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: dyskusja, burza mózgów grupa: analiza obrazów – polskie góry indywidualnie: podaje nazwy terenu z uwzględnieniem czynników rzeźbotwórczych, wykonanie tabeli forma terenu - rzeźbiarz METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, opis, wykład praktyczna: ćwiczenia techniczne, modelowanie problemowa: dyskusja, aktywny opis, analiza obrazów eksponująca: pokaz, film, podręcznik ŚRODKI DYDAKTYCZNE Mapa fizyczna Polski, podręcznik, obrazy, schematy. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Planowanie, organizowanie, ocenianie własnej nauki. Rozwiązywanie problemów w sposób twórczy. Odnoszenie do praktyki zdobytej wiedzy. 17 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Ukształtowanie powierzchni i formy terenu. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). Poznajemy nasz region – krajobraz naturalny i przekształcony przez człowieka. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie umiejętności orientowania się w terenie. 2. Postawy: Budzenie szacunku dla dobra wspólnego jakim jest przyroda. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni formy terenu utworzonego przez człowieka, dowiedzie wpływ czynników rzeźbotwórczych zewnętrznych na rzeźbę terenu. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – rozróżni formy i elementy krajobrazu naturalnego i przekształconego przez człowieka. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Czynniki zewnętrze kształtujące powierzchnię Ziemi. 2. Elementy krajobrazu naturalnego i sztucznego. 3. Zmiany negatywne i pozytywne. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: dyskusja, burza mózgów, oglądanie filmu grupa: wykonanie rysunków ilustrujących wpływ człowieka na krajobraz indywidualnie: analiza wybranego elementu krajobrazu METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, opis praktyczna: ćwiczenia techniczne, wykonanie rysunku problemowa: burza mózgów, drzewko decyzyjne eksponująca: pokaz, film, podręcznik ŚRODKI DYDAKTYCZNE Film, obrazy, plansze. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Efektywne współdziałanie w grupie, poszukiwanie, porządkowanie informacji z różnych źródeł. 18 DZ.IV. CZOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Wpływ czynników środowiskowych. Degradacja środowiska. Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA PROZDROWOTNA ZAGADNIENIA: (problem, treść ) Zasady postępowania z niecelne wypałami i niewybuchami oraz niebezpiecznymi przedmiotami pochodzenia przemysłowego. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej. 2. Postawy: przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – zdefiniuje i dokona podziału odporności organizmów, uzasadni konieczność przestrzegania higieny osobistej, poda zasady używania leków. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – zaproponuje działania wzmacniające odporność organizmów, uzasadni wykorzystanie środowiska przyrodniczego do aktywnego wypoczynku i profilaktyki zdrowotnej. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Czym grozi nieprzestrzegania higieny osobistej. 2. Profilaktyka – co to znaczy? 3. Zagrożenie zdrowia i życia. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy z całą klasą: pogadanka, prelekcja, pokaz grupa: metoda sytuacyjna indywidualnie: METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, prelekcja praktyczna: pokaz eksponująca: problemowa: metoda sytuacyjna programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE: Plansza, apteczka, środki opatrunkowe, środki higieny osobistej. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Prezentacja własnego punktu widzenia, Stosowanie wiedzy w praktyce. Tworzenie doświadczeń i nawyków. 19 DZ.IV. CZOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Przyczyny i profilaktyka chorób zakaźnych. Drobnoustroje chorobotwórcze – wirusy i bakterie. Ogólna charakterystyka wybranych chorób zakaźnych. Choroby wywołane przez pasożyty. Zapobieganie chorobom. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA PROZDROWOTNA ZAGADNIENIA: (problem, treść ) Profilaktyka przeciw chorobom zakaźny. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Zainteresowanie własnym ciałem płci przeciwnej. 2. Postawy: Kształtowanie odpowiedzialności za siebie i innych. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni przyczyny i drogi zakażeń, poda przykłady chorób zakaźnych i niezakaźnych, wyjaśni pojęcia: wirusy, bakterie, antybiotyki, wyjaśni zagrożenia związane z następstwami chorób zakaźnych. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – stosuje w praktyce zasady zapobiegania chorobom zakaźnych i odczytuje umowne znaki dotyczące niepełnosprawnych. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Co to znaczy chorować? 2. Choroby, którymi się zarażamy. 3. Poznajemy choroby zakaźne. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy z całą klasą: pogadanka, film, wideo grupa: drzewo decyzyjne, burza mózgów, indywidualnie: praca z podręcznikiem, rysunki METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, praktyczna: praca z podręcznikiem, drzewo decyzyjne, burza mózgów eksponująca: film problemowa: programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE: Podręcznik, kaseta video EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Prezentacja własnego punktu widzenia. Stosowanie wiedzy w praktyce. Tworzenie potrzebnych doświadczeń i nawyków. 20 DZ.IV. CZOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Rozmnażanie się i rozwój człowieka. Zmiany w okresie dojrzewania dziewcząt i chłopców. Płeć – różnice w budowie i psychice. Rozwój zarodka i płodu. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA PROZDROWOTNA ZAGADNIENIA: (problem, treść ) CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Zainteresowanie własnym ciałem płci przeciwnej. 2. Postawy: Zachowanie właściwej postawy w okresie dojrzewania. Przygotowanie do ról pełnionych w rodzinie. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – poda różnice w budowie kobiety i mężczyzny, wymieni elementy żeńskiego i męskiego układu rozrodczego, wyróżni okresy rozwojowe POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – dostrzeże różnice między kobietą a mężczyzną, dzieckiem, wymieni role członków rodziny TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Zestawienie wiadomości z podrozdziału „Zanim zostaniesz rodzicem” 2. Sprawdzian wiadomości. 3. Omówienie sprawdzianu. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy z całą klasą: pogadanka, grupa: krzyżówka, układanka indywidualnie: test METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, praktyczna: rozwiązanie testu eksponująca: problemowa: analizowanie schematów, ilustracji programowane: z użyciem testu ŚRODKI DYDAKTYCZNE: Tablice, fazogramy, modele, krzyżówki, układanki, dobieranki EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Rozwijanie w sobie dociekliwości poznawczej. Poszukiwanie prawdy, dobra i piękna. 21 DZ.IV. CZOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Dojrzałość biologiczna i psychiczna. Zmiany fizyczne i psychiczne w okresie dojrzewania dziewcząt i chłopców. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA PROZDROWOTNA ZAGADNIENIA: (problem, treść ) Koleżeństwo, przyjaźń, miłość. Podstawowe zasady obowiązujące w relacjach międzyludzkich. Higiena ciała, odzieży i obuwia. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Zainteresowanie własnym ciałem płci przeciwnej. 2. Postawy: Zachowanie właściwej postawy w okresie dojrzewania. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ –wymieni problemy okresu dojrzewania, które mogą go spotkać, dostrzeże różnice między przyjaźnią a miłością. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – właściwie korzysta ze środków higieny osobistej . TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Problemy okresu dojrzewania. 2. Przyjaźń pierwsza miłość. 3. Higiena okresu dojrzewania. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy z całą klasą: pogadanka, film video grupa: obserwacja, praca z tekstem źródłowym, burza mózgów indywidualnie: analiza ilustracji METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, praktyczna: obserwacja eksponująca: film problemowa: burza mózgów programowane: z użyciem podręcznika ŚRODKI DYDAKTYCZNE: Podręcznik, kaseta video, ilustracja EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Rozwijanie w sobie dociekliwości poznawczej. Poszukiwanie prawdy, dobra i piękna. 22 DZ.IV. CZOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Charakterystyka etapów rozwojowych człowieka ze szczególnym uwzględnieniem zmian fizycznych i psychicznych w okresie dojrzewania dziewcząt i chłopców. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA PROZDROWOTNA ZAGADNIENIA: (problem, treść ) Macierzyństwo, ojcostwo. Związki uczuciowe i przekaz tradycji w rodzinie. Potrzeby, prawa i obowiązki członków rodziny. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Zainteresowanie własnym ciałem płci przeciwnej. 2. Postawy: Kulturalne operowanie słownictwem związanym z rozrodczością. Przygotowanie do ról pełnionych w rodzinie. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – określi znaczenie dojrzewanie, poda główne oznaki dojrzewania u dziewcząt i chłopców, opisze rozwój emocjonalny. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – narysuje drzewo genealogiczne. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Zaczynają się obowiązki. 2. Moja rodzina. 3. Dojrzewanie – czas wielkich przemian. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy z całą klasą: pogadanka, film video grupa: obserwacja, praca z tekstem źródłowym, burza mózgów indywidualnie: analiza ilustracji METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, praktyczna: obserwacja eksponująca: film problemowa: burza mózgów programowane: z użyciem podręcznika ŚRODKI DYDAKTYCZNE: Podręcznik, kaseta video, ilustracja EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Rozwijanie w sobie dociekliwości poznawczej. Poszukiwanie prawdy, dobra i piękna. 23 DZ.IV. CZOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Rozmnażanie się i rozwój człowieka. Płeć – różnice w budowie i psychice kobiety i mężczyzny. Budowa oraz rola męskich i żeńskich narządów rozrodczych. Zapłodnienie, rozwój dziecka przed urodzeniem i poród. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA PROZDROWOTNA ZAGADNIENIA: (problem, treść ) Macierzyństwo, ojcostwo. Związki uczuciowe i przekaz tradycji w rodzinie. Potrzeby, prawa i obowiązki członków rodziny. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Zainteresowanie własnym ciałem płci przeciwnej. 2. Postawy: Kulturalne operowanie słownictwem związanym z rozrodczością. Przygotowanie do ról pełnionych w rodzinie. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – poda różnice w budowie ciała kobiety i mężczyzny, wymieni elementy żeńskiego i męskiego układu rozrodczego, scharakteryzuje przebieg zapłodnienia, wyróżni okresy rozwojowe człowieka. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – dostrzeże różnice między kobietą a mężczyzną oraz dzieckiem, wykaże właściwe zachowanie wobec kobiet ciężarnych. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Omówienie sprawdzianu z podrozdziału „Tajemnice życia” 2. Kobieta, mężczyzna, dziecko. 3. Od początku do narodzin. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy z całą klasą: pogadanka, fazogramy grupa: modele – analiza indywidualnie: praca z podręcznikiem, obserwacja METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, praktyczna: pokaz eksponująca: problemowa: analiza schematów, rysunków, programowane: z użyciem podręcznika ŚRODKI DYDAKTYCZNE: Podręcznik, tablice, fazogramy, kaseta video, modele, EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Wszechstronny rozwój osobowości, rozwijanie w sobie dociekliwości poznawczej. Poszukiwanie prawdy, dobra i piękna. 24 DZ.IV. CZOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Ogólna charakterystyka układu ruchu, oddechowego, pokarmowego. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA PROZDROWOTNA ZAGADNIENIA: (problem, treść ) CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Różne formy powtarzania i utrwalania wiedzy. 2. Postawy: Umiejętność pracy w grupie. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – rozpozna stłuczenia, zranienia, złamania, wykaże współzależność działania kości i mięśni. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – udzieli pierwszej pomocy w przypadku stłuczenia, zranienia czy złamania. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku stłuczenia, zranienia i złamania? 2. Zestawienie wiadomości o odżywianiu i oddychaniu. 3. Sprawdzian wiadomości. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy z całą klasą: pogadanka, grupa: rozwiązywanie zadań tematycznych, indywidualnie: test, METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, praktyczna: pokaz eksponująca: problemowa: analiza schematów, rysunków, programowane: z użyciem testu ŚRODKI DYDAKTYCZNE: Dobieranki, krzyżówki, zgadywanki, test, EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Wszechstronny rozwój osobowości, rozwijanie w sobie dociekliwości poznawczej. Efektywne posługiwanie się informacjami. 25 DZ. IV. CZŁOWIEK I SRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Ogólna charakterystyka układu ruchu, prawidłowa postawa ciała i czynniki ją warunkujące. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). Zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Aktywne formy zabawy na świeżym powietrzu. 2. Postawy: Odpowiedzialność z zdrowie własne i innych. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni części układu kostnego, podzieli mięśnie ze względu na ich pracę, wyjaśni rolę szkieletu, określi pracę mięśni zależnie i niezależnie od naszej woli, uzasadni konieczność ruchu i przebywania na świeżym powietrzu. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – poda przykłady mięśni pracujących zależnie i niezależnie. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 4. Jak wpływa nikotyna i alkohol na nasze zdrowie? 5. Jak się poruszamy? 6. Jak odpoczywać na świeżym powietrzu? ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: pogadanka, grupa: analizowanie schematów, rysunków, indywidualnie: praca z podręcznikiem METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka praktyczna: problemowa: analizowanie schematów, rysunków, eksponująca:, pokaz programowane: z użyciem podręcznika ŚRODKI DYDAKTYCZNE Podręcznik, tablice, fazogramy EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Wszechstronny rozwój osobowości w wymiarze zdrowotnym, rozwijanie w sobie dociekliwości poznawczej. 26 DZ. IV. CZŁOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Ogólna charakterystyka układu oddechowego, oddychanie jako proces wyzwalania energii zawartej w pokarmach. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). Urozmaicenie i regularność posiłków, estetyka spożywania posiłków, postępowanie w przypadku zatruć, sposoby zabezpieczania żywności przed zepsuciem. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: poznawanie i dbałość o właściwe funkcjonowanie organizmu. 2. Postawy: Przygotowanie do rozpoznawania wartości moralnych i dokonywania wyborów, wykazywanie asertywnej postawy. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni elementy układu oddechowego, wskaże na schemacie powstawanie energii w organizmie i jej wykorzystanie, wymieni zawody wymagające energii, wykaże zależności miedzy procesem odżywiania i oddychania, określi sytuacje zwiększonego zapotrzebowania organizmu na pokarm i tlen.. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – określi rolę krwi w procesie wymiany gazowej, zmierzy ilość oddechów przed i po wysiłku. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Jak ustrzec się przed zakażeniem pokarmowym ? 2. W jaki sposób oddychamy? 3. Wspólny cel odżywiania i oddychania. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: pogadanka, pokaz, wykład informacyjny, grupa: ćwiczenia, indywidualnie: praca z tekstem, METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, wykład informacyjny praktyczna: ćwiczenia, problemowa: eksponująca:, pokaz programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Podręcznik, ilustracje, model układu oddechowego, taśma miernicza, zegarek, artykuły z czasopism, EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Analizowanie, wnioskowanie, umiejętność podejmowania decyzji i dokonywania wyborów, wyszukiwanie informacji z różnych źródeł. 27 DZ. IV. CZLOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Ogólna charakterystyka układu pokarmowego, podstawowe składniki pokarmowe i ich rola w organizmie, zasady właściwego odżywiania się. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). Urozmaicenia i regularność posiłków, estetyka spożywania posiłków, postępowanie w przypadku zatruć, sposoby zabezpieczania żywności przed zepsuciem. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej – symbole i oznaczenia na opakowaniach produktów spożywczych. 2. Postawy: Odpowiedzialność z zdrowie własne i innych. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni elementy układu pokarmowego, wyjaśni pojęcie „ zdrowa żywność” , wymieni objawy chorobowe zatrucia pokarmowego, wyjaśni na czym polega trawienie pokarmów, porówna chemiczne i biologiczne sposoby ochrony roślin. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – odróżni trawienie chemiczne i mechaniczne, dokona wyboru artykułów spożywczych na podstawie informacji o składzie, potrafi zabezpieczyć pokarm przed zepsuciem, właściwe postąpić Przy zatruciu pokarmowym. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Jak estetycznie przygotować posiłek? 2. Ogólna charakterystyka układu pokarmowego? 3. Żywność i zdrowie. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: pogadanka, pokaz, grupa: gry tematyczne, drama, indywidualnie: ćwiczenia, METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka ilustrowana praktyczna: obserwacja, gra dydaktyczna, problemowa: eksponująca: drama, programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Opakowania po artykułach spożywczych, model układu pokarmowego, apteczka pierwszej pomocy. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Odnoszenie zdobytej wiedzy do tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków, efektywne posługiwanie się informacjami. 28 DZ. IV. CZŁOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Ogólna charakterystyka układu ruchu, podstawowe składniki pokarmowe i ich rola w organizmie, zasady prawidłowego odżywiania się. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). Urozmaicenie i regularność posiłków, estetyka spożywania posiłków, postępowanie w przypadku zatruć, sposoby zabezpieczania żywności przed zepsuciem CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozbudzenie zainteresowań funkcjonowaniem własnego ciała. 2. Postawy: Kształcenie nawyku właściwego zachowania się Przy stole. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – rozróżni pokarmy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, wymieni składniki pokarmowe oraz składniki budujące ciało człowieka, rozpozna produkty o różnej zawartości składników pokarmowych, wymieni źródła witamin. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – wykażę rolę poszczególnych składników pokarmowych w organizmie, poda zasady racjonalnego odżywiania się, właściwie przygotuje pokarmy do spożycia, nakryje do stołu i posłuży się sztućcami . TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Czy się odżywiamy? 2. Co koniecznie trzeba jeść? 3. Nasze ciało a nasze pożywienie? ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: pogadanka ilustrowana, ekspozycja, grupa: pokaz, indywidualnie: ćwiczenia – zachowanie się przy stole. METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka ilustrowana, praktyczna: obserwacja problemowa: eksponująca: ekspozycja programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Ilustracje, podręcznik, schematy, artykuły spożywcze, zastawa stołowa, fazogramy EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Odnoszenie do praktyki zdobytej wiedzy, efektywne współdziałanie w zespole, działanie na gruncie obowiązujących norm. 29 DZ. IV. CZŁOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze. Zanieczyszczenie powietrza, wody, gleby (produkcja odpadów, nadużywanie środków chemicznych, emisja zanieczyszczeń przemysłowych ). Odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie zainteresowań przyrodniczych. 2. Postawy: Poczucie obowiązku i szacunku dla dobra wspólnego. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – poda sposoby zmniejszania zanieczyszczeń środowiska, definiuje pojęcie parku narodowego, wymieni miejsca zabawy i pracy, wyjaśni wpływ roślin na poprawę stanu środowiska, odróżni park narodowy od miejskiego, rozpozna zachowanie niesprzyjające i sprzyjające środowisku. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – wyjaśni konieczność segregacji śmieci, potrafi wskazać na mapie wybrane parki narodowe, oceni wpływ swojego zachowania na stan środowiska. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 4. Jak ratować przyrodę? 5. Parki i rezerwaty przyrody. 6. Moje miejsce pracy i wypoczynku. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: pogadanka, film video, grupa: obserwacja, praca z tekstem źródłowym, indywidualnie: analiza ilustracji, opis, praca z mapą, METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, opis, praktyczna: obserwacja eksponująca: pokaz, film, problemowa: programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Ilustracje, podręcznik, schematy, plan, mapa, kaseta video, czasopisma, EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Przyjmowanie coraz większej odpowiedzialności za własne zachowania, wykorzystanie informacji z różnych źródeł, współdziałanie w grupie. 30 DZ. IV. CZŁOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze. Zanieczyszczenie powietrza, wody, gleby (produkcja odpadów, nadużywanie środków chemicznych, emisja zanieczyszczeń przemysłowych ). Odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie zainteresowań przyrodniczych. 2. Postawy: Poczucie obowiązku i szacunku dla dobra wspólnego. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni miejsca powstawania odpadów i ich rodzaje, określi ilość odpadów, wyjaśni dlaczego przyroda sama nie może poradzić sobie z zanieczyszczeniami, oceni wpływ kwaśnych deszczy. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – wyróżni rodzaje zanieczyszczeń, wskaże sposoby ich likwidacji. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 7. Dlaczego przyroda jest w niebezpieczeństwie? 8. Co i jak zagraża przyrodzie? 9. Odpady są wszędzie – parę słów o śmieciach. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: pogadanka, film video, grupa: obserwacja, praca z tekstem źródłowym, indywidualnie: analiza ilustracji, opis, praca z mapą, METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, opis, praktyczna: obserwacja eksponująca: pokaz, film, problemowa: programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Ilustracje, podręcznik, schematy, plan, mapa, kaseta video, czasopisma, EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Przyjmowanie coraz większej odpowiedzialności za własne zachowania, wykorzystanie informacji z różnych źródeł, współdziałanie w grupie. 31 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Różnorodność środowisk życia. Znane rośliny i zwierzęta oraz ich przystosowanie do środowiska lądowego i wodnego. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie zainteresowań przyrodniczych. 2. Postawy: Świadomość użyteczności poznanej wiedzy. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni, czynniki decydujące o istnieniu zależności w biocenozach, poda cechy biocenoz lądowych i wodnych.. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – ułoży przykładowe łańcuchy pokarmowe, oceni wpływ człowieka na biocenozy. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Zależności pokarmowe w biocenozach. 2. Utrwalenie i podsumowanie wiadomości o biocenozach. 3. Sprawdzian wiadomości. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: cechy charakterystyczne środowisk lądowych wodnych grupa: przykłady roślin i zwierząt ( lądowych i wodnych) indywidualnie: napisanie sprawdzianu wiedzy METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, opis, praktyczna: rozwiązanie zadań testowych eksponująca: pokaz, problemowa: programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Podręcznik, plansze, fazogramy EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Wykorzystanie informacji z różnych źródeł, 32 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Różnorodność środowisk życia. Główne czynniki warunkujące życie na łące, polu i w lesie. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie w sobie dociekliwości poznawczej ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna. 2. Postawy: Efektywne współdziałanie w zespole. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni, czynniki decydujące o życiu w lesie, na polu i łące, scharakteryzuje biocenozę przekształconą przez człowieka. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ –oceni wpływ człowieka na biocenozy. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 4. Biocenoza lasu. 5. Pole uprawne przykładem biocenozy przekształconej. 6. Poznajemy biocenozę łąki. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: warstwowe rozmieszczenie roślin i zwierząt w lesie grupa: przykłady roślin uprawnych i łąkowych indywidualnie: wykonanie rysunków, schematów i tabel - warstwowa budowa lasu METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, opis, praktyczna: ćwiczenia w wykonywaniu rysunku eksponująca: film problemowa: dyskusja dydaktyczna programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Tablice poglądowe, film, zielnik EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Odnoszenie zdobytej wiedzy do praktyki oraz tworzenie potrzebnych doświadczeń i nawyków. 33 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Różnorodność środowisk życia. Główne czynniki określające warunki życia w środowisku lądowym. Rośliny i zwierzęta lądowe. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie w sobie dociekliwości poznawczej ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna. 2. Postawy: Kształtowanie wrażliwości i dociekliwości w dostrzeganiu piękna przyrody. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – poda czynniki warunkujące życie na lądzie, określ przystosowanie roślin i zwierząt do życia na lądzie POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – wykona rysunek warstwowego rozmieszczenia organizmów lesie TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 7. Warunki życia na lądzie. 8. Jak rośliny przystosowały się do życia na lądzie? 9. Niektóre przystosowania zwierząt do życia na lądzie. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: czynniki decydujące o życiu na lądzie grupa: przystosowanie roślin i zwierząt do życia na lądzie indywidualnie: przykłady zwierząt żyjących na lądzie, sposoby rozsiewania roślin METODY I TECHNIKI podająca: opis, pogadanka, praktyczna: eksponująca: pokaz, film problemowa: dyskusja dydaktyczna programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Tablice poglądowe, fazogramy EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Rozwijanie sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań, efektywne współdziałanie w zespole. 34 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Różnorodność środowisk życia. Główne czynniki określające warunki życia w środowisku wodnym. Rośliny i zwierzęta wodne. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie w sobie dociekliwości poznawczej ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna. 2. Postawy: Kształtowanie wrażliwości i dociekliwości w dostrzeganiu piękna przyrody. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – określi warunki życia w wodzie oraz gatunki roślin i zwierząt wodnych, rozpozna pospolite gatunki roślin i zwierząt wodnych. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – poda cechy roślin i zwierząt umożliwiające ich przystosowanie się do środowiska wodnego, narysuje proste łańcuchy pokarmowe TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Warunki życia w środowisku wodnym. 2. Przystosowanie roślin do życia w wodzie. 3. Niektóre przystosowania zwierząt do życia na lądzie. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: narysowanie prostego łańcucha pokarmowego. grupa: przykłady strefowego rozmieszczenia roślin w jeziorze i charakterystyka ich przystosowań indywidualnie: rysunek i schemat METODY I TECHNIKI podająca: ilustracja, pogadanka, praktyczna: ćwiczenia w terenie eksponująca: pokaz, problemowa: dyskusja dydaktyczna programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Akwarium, tablice poglądowe, fazogramy EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Rozwijanie sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań, odnoszenie do praktyki zdobytej wiedzy. 35 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Najbliższe otoczenie, krajobraz, plan, mapa, znaki topograficzne, poziomice, skala, formy terenu. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść). CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań. 2. Postawy: Rozwiązywanie problemów w sposób twórczy. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni rodzaje krajobrazów, wyjaśni pojęcie planu, mapy poziomicy, określi wpływ czynników rzeźbotwórczych, rozpozna formy terenu POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – odczyta różne mapy i ich legendy, wskaże związki między elementami środowiska. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1. Powtórzenie wiadomości z planu, mapy i charakterystyki form terenu. 2. Sprawdzian wiadomości dotyczących planu, mapy. 3. Omówienie sprawdzianu. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: omówienie i korygowanie błędów testowych grupa: praca z mapą, analizowanie i powtarzanie wiadomości indywidualnie: rozwiązywanie testu sprawdzającego METODY I TECHNIKI podająca: omówienie zasad rozwiązywania testu praktyczna: rozwiązanie testu sprawdzającego eksponująca: problemowa: praca z testem programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Podręcznik, test sprawdzający wiadomości EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach, prezentacja własnego punktu widzenia. 36 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Najbliższe otoczenie na mapach i planach.. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA, PROZDROWOTNA ZAGADNIENIA (problem, treść). Przykłady miejsc, w których obserwuje się zmiany w otoczeniu, bezpieczeństwo na drodze. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Znajdowanie w szkole środowiska wszechstronnego rozwoju osobowości. 2. Postawy: Rozwiązywanie problemów w sposób twórczy. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni mapy, poda sposoby ich wykorzystania, rozpozna obiekty zaznaczone na mapie, opisze krajobrazy z mapy. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – odczyta różne mapy i ich legendy, zaplanuje trasę wycieczki korzystając z mapy. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1Ćwiczenia w czytaniu mapy. 2Opracowanie trasy wycieczki. 3Opracowanie trasy ścieżki zdrowia z wykorzystaniem mapy. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: rozpoznanie różnych obiektów na mapie grupa: wykonywanie projektu ścieżki zdrowotnej, opracowanie trasy wycieczki. Indywidualnie: ćwiczenia METODY I TECHNIKI podająca: praktyczna: wykonanie rysunków, map. eksponująca: problemowa: praca z mapą, dyskusja. programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Mapa hipsometryczna, turystyczna , atlas samochodowy, plan miasta. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Odnoszenie do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków. 37 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Ukształtowanie powierzchni i formy terenu.. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA, PROZDROWOTNA ZAGADNIENIA (problem, treść) CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy. 2. Postawy: Efektywne współdziałanie w zespole. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – poda czynniki przekształcające krajobraz, wyjaśni jak powstają góry, określi w jaki sposób woda i temperatura wpływają na rzeźbę. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – wykaże związki między elementami środowiska przyrodniczego. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1 Woda „rzeźbiarzem” krajobrazu. 2 Czy wiatr przenosi góry? 3 Co to jest wietrzenie? ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: rozpoznanie różnych obiektów na mapie grupa: planowanie prostych doświadczeń ilustrujących procesy rzeżbiotwórcze. Indywidualnie: ćwiczenia METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, wykład praktyczna: wykonanie rysunków, modelowanie.. eksponująca :pokaz , film problemowa: praca z mapą. programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Piasek, konewka, naczynie z wodą, suszarka. EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Odnoszenie do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków. 38 DZ. III. POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE TREŚCI PROGRAMOWE Ukształtowanie powierzchni i formy terenu.. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść) Rozmieszczenie elementów krajobrazu naturalnego w najbliższej okolicy. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej. 2. Postawy: Samodzielność w dążeniu do zamierzonego celu. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni elementy krajobrazu, zna formy terenu oraz rodzaje skał. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – rozpozna skały oraz formy terenu. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1 . Charakterystyka rzeźby terenu najbliższej okolicy. 2 . Jakie skały i gleby występują w naszej okolicy? 3 . Woda elementem krajobrazu. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: wycieczka, film grupa: badanie właściwości i rozpoznawanie skał indywidualnie: obserwacja i opis skał, rysunek form terenu METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka praktyczna: obserwacja eksponująca : ćwiczenia terenowe problemowa: praca z podręcznikiem programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Mapa, poziomica, okazy skał, film, podręcznik EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Wykorzystanie informacji z różnych źródeł, posługiwanie się technologią informacyjną. 39 DZ. IV. CZŁOWIEK I ŚRODOWISKO TREŚCI PROGRAMOWE Wpływ czynników środowiskowych. Degradacja środowiska. Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA REGIONALNA ZAGADNIENIA (problem, treść) Zasady postępowania z niewypałami i niewybuchami oraz niebezpiecznymi przedmiotami pochodzenia przemysłowego. CELE WYCHOWAWCZE 1. Zainteresowania: Rozwijanie dociekliwości poznawczej. 2. Postawy: Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. CELE OPERACYJNE (POZNAWCZE) STANDARDY WYMAGAŃ: POZIOM WIADOMOŚCI: UCZEŃ – wymieni zagrożenia cywilizacyjne, określi pozytywny i negatywny wpływ człowieka na środowisko, rozumie zależności między działalnością człowieka a jej skutkami. POZIOM UMIEJĘTNOŚCI: UCZEŃ – zaproponuje działanie umożliwiające unikanie zagrożeń cywilizacyjnych. TYGODNIOWY BLOK TEMATYCZNY 1 . Ochrona przed zagrożeniami naturalnymi i cywilizacyjnymi. 2 . Zestawienie wiadomości z działu: „Człowiek i środowisko”. ORGANIZACJA AKTYWNOŚCI I PRACY UCZNIÓW: Formy pracy: z całą klasą: pogadanka, film grupa: indywidualnie: METODY I TECHNIKI podająca: pogadanka, prelekcja praktyczna: pokaz eksponująca : problemowa: programowane: ŚRODKI DYDAKTYCZNE Plansza, film EFEKTY: Osiągnięcia w zakresie umiejętności kluczowych: Stosowanie wiedzy w praktyce. 40 WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY program nr DKW-4014-165/99 DZIAŁ PROGRAMU: PRZYRODA I JEJ ELEMENTY Poziom konieczny Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ wymienić niektóre elementy przyrody wymienić przyrządy i pomoce przyrodnika nazwać kierunki główne i pośrednie wymienić pory roku podać przykład opadu atmosferycznego założyć hodowlę fasoli bezpiecznie obserwować różne substancje wymienić stany skupienia wody i umieć je nazwać Poziom podstawowy Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ wyjaśnić pojęcie widnokręgu wyjaśnić do czego służy lupa, mikroskop, lornetka wymienić kierunki główne i pośrednie oraz wyznaczyć je w dowolny sposób zdefiniować pojęcie pogody prowadzić dziennik pogody zaznaczyć niektóre elementy pogody w dzienniku zdefiniować pojęcie substancja wymienić podstawowe właściwości substancji wymienić stany skupienia substancji, podaje przykłady opiekować się roślinami doniczkowymi i zwierzętami domowymi Poziom rozszerzający Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ wyjaśnić zależności między położeniem a wielkością widnokręgu posługiwać się kompasem, lupą oraz lornetką wymienić przyrządy do pomiaru pogody rozpoznać charakterystyczne właściwości substancji zmierzyć temperaturę powietrza wyjaśnić z czego zbudowane są substancje używając pojęć: atom, cząsteczka określić warunki w jakich istnieją dane stany skupienia nazwać i rozpoznać rośliny uprawne i zwierzęta hodowane w najbliższej okolicy wyjaśnić terminy: rośliny zbożowe, okopowe, oleiste Poziom dopełniający Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ wyznaczyć kilkoma sposobami kierunki główne i pośrednie oraz podać ich oznaczenie określić zmiany wysokości słońca nad widnokręgiem w różnych porach roku opisać stopień zachmurzenia, rozróżnia opady i osady atmosferyczne obliczyć średnią temperaturę przeprowadzić proste doświadczenie ilustrujące zmiany stanu skupienia wyjaśnić, które ze stanów skupienia wody jest najważniejsze dla istnienia organizmów żywych ¾ określić korzyści płynące z uprawy roślin oraz optymalne warunki dla hodowli ¾ omówić obieg wody w przyrodzie 41 WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY program nr DKW-4014-165/99 DZIAŁ PROGRAMU: BUDOWA I CZYNNOŚCI ŻYCIOWE ORGANIZMU Poziom konieczny Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ wyjaśnić, że komórki budują każdy organizm podać przykłady narządów zwierzęcych i organów roślinnych wymienić podstawowe czynności życiowe organizmów wyjaśnić istotę rozmnażania jako formę przetrwania organizmów wyróżnić płeć żeńską i męską Poziom podstawowy Uczeń potrafi: ¾ wyjaśnić pojęcie komórki ¾ dokonać podziału organizmów na jedno- i wielokomórkowe ¾ określić podstawowe czynności organizmów Poziom rozszerzający Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ wymienić różne kształty komórek podać przykłady samo- i cudzożywnych dokonać analizy schematu przedstawiającego czynności życiowe organizmów podać przykłady organizmów rozmnażających się płciowo i bezpłciowo określić na czym polegają zależności pokarmowe istot żywych podać pojęcie producent i konsument wyjaśnić istotę zapłodnienia Poziom dopełniający Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ uszeregować w kolejności pojęcia: komórka, tkanka, narząd, układ porównać czynności życiowe u roślin i zwierząt wyjaśnić różnicę między rozmnażaniem płciowym a bezpłciowym podać przykłady zależności pomiędzy zwierzętami a roślinami 42 WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY program nr DKW-4014-165/99 DZIAŁ PROGRAMU: POZNAJEMY NASZE OTOCZENIE Poziom konieczny Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ określić co to jest mapa, plan, skala wymienić niektóre znaki topograficzne i znaki stosowane na mapach ogólnogeograficznych odczytać znaki topograficzne rozpoznać niektóre obiekty zaznaczone na mapie opisać niektóre obiekty krajobrazu na podstawie mapy wymienić elementy krajobrazu rozróżnić formy terenu wklęsłe i wypukłe podać warunki życia w wodzie podać warunki życia na lądzie wyróżnić wysokość względną i bezwzględną odczytać niektóre elementy ukształtowania terenu za pomocą mapy hipsometrycznej Poziom podstawowy Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ wymienić różnice między planem i mapą wymienić podstawowe zasady posługiwania się mapami rozpoznać obiekty zaznaczone na mapie opisać elementy krajobrazu na podstawie mapy wymienić rodzaje form terenu podać definicję krajobrazu rozpoznać podstawowe gatunki roślin i zwierząt wodnych Poziom rozszerzający Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ wyjaśnić zależności między rzeczywistym obrazem a jego wizerunkiem na mapie wymienić rodzaje skali i dokonać przeliczeń rozpoznać obiekty i opisać krajobraz na podstawie mapy podać elementy krajobrazu naturalnego i przekształconego podać różnice między formami terenu narysować za pomocą poziomic formę wklęsłą i wypukłą podać cechy roślin i zwierząt przystosowujące je do środowiska wodnego podać cechy roślin i zwierząt przystosowujące je do środowiska lądowego rozróżnić wysokość względną i bezwzględną scharakteryzować elementy ukształtowania terenu za pomocą mapy hipsometrycznej 43 Poziom dopełniający Uczeń potrafi: ¾ posługiwać się planem miasta i mapą turystyczną ¾ szkicować plany pomieszczenia szkoły i klasy ¾ ocenić stopień trudności szlaku turystycznego na podstawie poziomic i innych szlaków na mapie ¾ planować trasę wycieczki ¾ opisywać krajobraz na podstawie mapy ¾ określić zależności między krajobrazem a formami terenu ¾ oznaczyć na podstawie klucza pospolite gatunki roślin (drzew) ¾ wykonać rysunek lub schemat warstwowego rozmieszczenia roślin i zwierząt w lesie ¾ zdefiniować pojęcie biocenoza, biotop ¾ określić wysokość względną z mapy ¾ wskazać różnicę między nizinami, wyżynami oraz równinami i górami. 44 WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY program nr DKW-4014-165/99 DZIAŁ PROGRAMU: CZŁOWIEK I ŚRODOWISKO Poziom konieczny Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ wymienić rodzaje śmieci (szkło, plastik, makulatura, pochodzenie odpadów) podać źródła pochodzenia substancji zatruwających przyrodę podać przyczynę wzrastającej ilości śmieci podać kilka sposobów ochrony przyrody wymienić znane mu rezerwaty przyrody i parki narodowe podać źródła pochodzenia pokarmu, wymienia najczęściej spożywane przez niego pokarmy wskazać na tablicy biologicznej odcinki przewodu pokarmowego podać ogólne zasady prawidłowego odżywiania się wskazać na schemacie drogi oddechowe człowieka wymienić części układu ruchu wyjaśnić istotę rozmnażania podać podstawowe czynności człowieka podać nazwy niektórych chorób zakaźnych wymienić choroby pasożytnicze człowieka akceptować i zauważyć zmiany zachodzące w organizmie podczas dojrzewania podać artykuły spożywcze, które powinien spożywać człowiek, aby organizm funkcjonował prawidłowo Poziom podstawowy Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ rozróżnić rodzaje zanieczyszczeń środowiska – wody, gleby, powietrza wyjaśnić wpływ zanieczyszczeń na stan wód, gleby i powietrza wyjaśnić własny wpływ na ochronę przyrody wymienić parki i rezerwaty przyrody w najbliższym otoczeniu podzielić pokarmy na grupy ze względu na ich znaczenie dla organizmu (białka, cukry, tłuszcze, witaminy) wymienić produkty spożywcze bogate w białka i witaminy uzasadnić konieczność spożywania urozmaiconych pokarmów wymienić elementy układu rozrodczego męskiego i żeńskiego zdefiniować pojęcie zapłodnienia i ciąży wymienić problemy okresu dojrzewania wymienić przyczyny i drogi przenoszenia zakażeń wymienić choroby niezakaźne podać przyczyny i objawy zatruć pokarmowych wykonać prosty opatrunek z zachowaniem zasad higieny określić różnice biologiczne dziewczynki i chłopca wyjaśnić co to jest choroba 45 Poziom rozszerzający Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ zanalizować powstawanie kwaśnych deszczy uzasadnić konieczność ochrony przyrody zdefiniować pojęcie parku narodowego i rezerwatu przyrody scharakteryzować walory przyrodnicze wybranego parku narodowego i rezerwatu klasyfikować artykuły spożywcze według ich składu i znaczenia zaplanować przykładowy jadłospis zanalizować wpływ podstawowych zasad żywieniowych na zdrowie organizmu wyjaśnić pojęcie wdechu i wydechu oraz opisać drogę wdychanego i wydychanego powietrza wyliczyć sytuację w których wzrasta zapotrzebowanie człowieka na pokarm i tlen podać przykłady mięśni pracujących niezależnie i zależnie od woli człowieka podać przykłady zawodów, które wymagają dużego wysiłku fizycznego ocenić konieczność ruchu i przebywania na świeżym powietrzu podać różnice w budowie fizycznej kobiety i mężczyzny wyjaśnić przebieg procesu zapłodnienia wyjaśnić w kolejności etapy dojrzewania u dziewcząt i chłopców dostrzec różnicę między przyjaźnią i miłością, przyjaźnią a koleżeństwem ustalić drogi zakażenia się chorobami zakaźnymi odczytać znaki dotyczące niepełnosprawnych określić znaczenie szczepień ochronnych wyjaśnić sposoby działań chroniących przed zanieczyszczeniem Poziom dopełniający Uczeń potrafi: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ oceń zdolność przyrody do samooczyszczenia dowieść konieczności ochrony przyrody zaproponować sposoby ochrony przyrody w swojej miejscowości wykryć i ocenić różnice między PN, parkiem miejskim a rezerwatem ocenić pozytywne i negatywne strony wegetarianizmu lub innych sposobów odżywiania się scharakteryzować etapy trawienia pokarmów w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego, zna pojęcie – enzym trawienny wykazać różnice między trawieniem mechanicznym a chemicznym wykazać rolę krwi w transporcie gazów ( dwutlenek węgla, tlen, para wodna) omówić rolę żeńskich i męskich narządów rozrodczych scharakteryzować etapy rozwoju człowieka zaplanować swój dzień wyjaśnić pojęcie dojrzałości płciowej, psychicznej, społecznej zaproponować zmiany w otoczeniu ułatwiające życie niepełnosprawnych wymienić czynniki sprzyjające rozwojowi chorób nowotworowych wyjaśnić pojęcie przeciwciała skompletować apteczkę 46 OGÓLNE ZASADY FORMUŁOWANIA ZADAŃ TESTOWYCH TYPU ZAMKNIĘTEGO 1. do każdego zadania ustalamy cztery odpowiedzi, z których jedna jest prawdziwa według schematu: a) dwie odpowiedzi wykluczające b) jedna zbliżona c) jedna prawdziwa 2. Dostosowanie ilości zadań do wyznaczonego czasu ( dwie minuty na rozwiązanie jednego zadania) 3. Ustalenie punktowej skali oceniania ( za prawidłową odpowiedź jeden punkt) 4. Przeliczenie ilości punktów na daną ocenę według zasady: 1. 100% - 90% bardzo dobry 2. 89% - 75% dobry 3. 74% - 50% dostateczny 4. 49% - 31% dopuszczający 5. poniżej 30% niedostateczny 5. Ustalenie na ocenę celującą jednego zadania wykraczającego poza wymagania programowe. 47 KRYTERIA ODNŚNIE WYPOWIEDZI USTNEJ NA POSZCZGÓLNE OCENY Z PRZYRODY OCENA: BARDZO DOBRA KRYTERIA : POZIOM MERYTORYCZNY – Pełne zrozumienie, badanego zagadnienia lub zjawiska przyrodniczego KOMUNIKACJA POSŁUGIWANIE SIĘ JĘZYKIEM PRZEDMIOTU – Wypowiedź płynna, swobodna, zwięzłe formułowanie odpowiedzi, swobodny dialog z nauczycielem, bogaty zasób słów i pojęć , nie zakłócona komunikacja, STOSOWANIE WIEDZY W SYTUACJACH TYPOWYCH I NOWYCH – Bezbłędne, spontaniczne i naturalne reagowanie w sytuacjach typowych i nowych OCENA: DOBRA KRYTERIA : POZIOM MERYTORYCZNY – Dopuszczalne drobne nieścisłości w zrozumieniu pytania, badanego zagadnienia czy zjawiska przyrodniczego KOMUNIKACJA POSŁUGIWANIE SIĘ JĘZYKIEM PRZEDMIOTU – Łatwość wypowiedzi przy adekwatnej pomocy nauczyciela, dopuszczalne błędy nie zakłócające komunikacji, mogą wystąpić nieścisłości w doborze słów i pojęć STOSOWANIE WIEDZY W SYTUACJACH TYPOWYCH I NOWYCH – Poprawne reagowanie w sytuacjach typowych OCENA: DOSTATECZNA KRYTERIA : POZIOM MERYTORYCZNY – Niepełne zrozumienie stawianych pytań, badanego zagadnienia czy zjawiska przyrodniczego KOMUNIKACJA POSŁUGIWANIE SIĘ JĘZYKIEM PRZEDMIOTU – Mały zasób słów, pojęć, trudności ich z doborem i zastosowaniem, w nieznacznym stopniu ograniczona komunikacja STOSOWANIE WIEDZY W SYTUACJACH TYPOWYCH I NOWYCH – Wyraźne trudności w poprawnym reagowaniu w sytuacjach typowych. OCENA: DOPUSZCZAJĄCA KRYTERIA : POZIOM MERYTORYCZNY – Fragmentaryczne, wybiórcze zrozumienie pytań, zagadnienia czy zjawiska przyrodniczego KOMUNIKACJA POSŁUGIWANIE SIĘ JĘZYKIEM PRZEDMIOTU – Ubogi zasób słów i pojęć, brak umiejętności samodzielnego formułowania odpowiedzi, w ograniczonym stopniu zachowana komunikacja STOSOWANIE WIEDZY W SYTUACJACH TYPOWYCH I NOWYCH – W niewielkim stopniu poprawne reagowanie w sytuacjach typowych( wyraźna niepoprawność) 48 ZASADY PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA Z PRZYRODY Ocenie podlegają: 1. Odpowiedzi ustne. Kontrola ustna ma na celu sprawdzenie takich umiejętności jak: posługiwanie się mapą, przyrządami typu: kompas, lupa, mikroskop itp. czytanie mapy, posługiwanie się terminologią biologiczną, geograficzną, fizyczną i chemiczną. 2. Prace pisemne (sprawdziany po każdym opracowanym dziale i kartkówki). Sprawdziany oceniane będą w skali punktowej przeliczanej na stopnie 1-6. 100% +zadanie dodatkowe – celujący 90%-!00% -bardzo dobry 89%-75% - dobry 74% - 50%- dostateczny 49% - 31% - dopuszczający poniżej 31% - niedostateczny 3. Zeszyty przedmiotowe i ćwiczenia. 4. Aktywność. 5. Inne wytwory pracy uczniów: ¾ albumy, ¾ zielniki, ¾ pomoce dydaktyczne, ¾ samodzielnie wykonane doświadczenia. 49 50