Postępowanie cywilne
Transkrypt
Postępowanie cywilne
2011-10-16 Postępowanie cywilne Wykład 3 Podmioty postępowania SĄD Iudex et Iudicium • Możliwe role sędziego – Jedyny protagonista – Obserwator – kierujący – Współprotagonista procesu • Zadania – Ochrona praw i wolności – Bezstronne prowadzenie sprawy – Wyjaśnianie stronom (nieprofesjonalnym) kwestii proceduralnych Organizacja sądów • • • • • Rejonowe Okręgowe Apelacyjne Dzielą się na wydziały SO Warszawa: – Sąd ochrony konkurencji i konsumentów – Sąd znaku i wzoru wspólnotowego – Sąd rejestrowy 1 2011-10-16 Skład organów sądowych • I instancja art. 47 KPC – Zasada jednoosobowo – Wyjątki: m. in. sprawy pracownicze • Postępowanie nieprocesowe (art. 544 § 1 KPC) – Jednoosobowo – Wyjątki: ławnicy (sprawy z art. 509 KPC), trzech sędziów zawodowych (ubezwłasnowolnienie) Skład organów sądowych II • Apelacja: – 3 sędziów zawodowych – Wyjątek: postępowanie uproszczone (art. 50510 KPC), – Niektóre ostanowienia jednoosobowo (367 § 3 i 4 KPC) • Sąd Najwyższy – Skarga kasacyjna: 3 sędziów, – Skład jednoosobowy: art 39810KPC – Zagadnienia prawne • Siedmiu sędziów • Cała izba • Pełny skład • Nieprawidłowy skład = nieważność postępowania 2 2011-10-16 Wyłączenia członków składu orzekającego • Wyłączenia ustawowe art. 48 KPC • Wyłączenia na wniosek art. 49 KPC – Składa strona lub uczestnik – Decyduje sąd, w którym sprawa się toczy lub sąd przełożony – Rozstrzygnięcie zaskarżalne • Wyłączenie innych osób - art. 54 kpc Właściwość sądu • Zakres uprawnień do rozpoznawania i rozstrzygania spraw oraz dokonywania czynności w postępowaniu sądowym. • Określa – Jakie sprawy mają być rozpoznawane przez sądy różnego rzędu – Zasady podziału spraw i czynności pomiędzy sądami równorzędnymi Kryteria podziału • Rodzaj czynności procesowych • Rodzaj spraw • Zasięg terytorialny oznaczany • Funkcyjna • Rzeczowa • Miejscowa – Przedmiotowo – podmiotowo 3 2011-10-16 „Źródła” właściwości • Właściwość ustawowa – zasada • Właściwość umowna – Prorogatio / derogatio fori art. 46 KPC (tylko miejscowa) – Umowa o mediację lub arbitraż • Właściwość delegacyjna (art. 45, 44 i 48 i n. KPC Niewłaściwość sądu • W postępowaniu spornym art. 15 KPC – Usuwalna jeśli sąd mógłby być właściwy na mocy umowy stron – Nieusuwalna: każda inna • Pozostałe postępowania – tylko nieusuwalna • Skutki: przekazanie w/g właściwości – art. 200 KPC, nieważność art. 379 p. 4 Właściwość rzeczowa • Kompetencja do rozpoznania sprawy przez sąd w I instancji • Domniemanie kompetencji sądu rejonowego • Kryteria – Ratione valoris (art. 17 pkt 4 KPC) – Ratione materiae (art. 17 pkt 1 – 3 i 4’ – 4(4) 4 2011-10-16 Wartość przedmiotu sporu • Decyduje o – Właściwości – Opłatach i kosztach – Wynagrodzeniu adwokata / radcy • Obowiązek podania w piśmie procesowym • Ustawowe kryteria obliczania Właściwość miejscowa • Wskazuje, który z sądów równorzędnych jest terytorialnie kompetentny do rozpoznania sprawy • Rodzaje – Ogólna: art. 27 – 29 KPC – Przemienna: art. 31 i nast. KPC – Wyłączna: art. 38 i nast. KPC Właściwość miejscowa w postępowaniu nieprocesowym • Zasada: właściwy sąd miejsca zamieszkania (czasem pobytu) wnioskodawcy (art. 508 KPC) • Przepisy szczególne, np. – Uznanie za zmarłego art. 526 KPC – Ubezwłasnowolnienie art. 544 KPC – Sprawy spadkowe art. 628 KPC – Sąd opiekuńczy art. 569 KPC 5 2011-10-16 Właściwość funkcyjna • Podział funkcji i czynności procesowych w postępowaniu cywilnym pomiędzy sądami różnych instancji lub sądami równorzędnymi • Określa m. in. właściwość – Instancyjną – do dokonania czynności z zakresu zabezpieczeń – do dokonania czynności pomocy sądowej Funkcje sądu rejonowego (wybór) • Rozpoznawanie spraw w I instancji • Rozpoznawanie zażaleń na własne postanowienia (art. 395 par. 2 KPC) • Rozstrzyganie o zwolnieniu od kosztów • Zabezpieczanie dowodów • Rozstrzyganie skarg na czynności komornika • Nadawanie klauzul wykonalności Funkcje sądu okręgowego (wybór) • Rozpoznawanie spraw w I instancji • Rozpoznawanie środków odwoławczych • Przyjmowanie środków odwoławczych od własnych orzeczeń (art. 369 KPC) • Przyjmowanie skarg kasacyjnych od własnych orzeczeń • Wyznaczanie sądu rejonowego do rozpoznania sprawy (art. 44 KPC) 6 2011-10-16 Funkcje sądu apelacyjnego (wybór) • Rozpoznawanie środków odwoławczych od orzeczeń SO jako sądu I instancji • Przyjmowanie skarg kasacyjnych od własnych orzeczeń • Kontrola formalna skargi kasacyjnej • Wyznaczenie sądu okręgowego do rozpoznania sprawy (art. 44 KPC) Funkcje Sądu Najwyższego • Rozpoznawanie skarg kasacyjnych • Rozpoznawanie skarg o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia • Rozstrzyganie zagadnień prawnych budzących szczególne wątpliwości powstałych przy rozpatrywaniu sprawy apelacyjnej lub skargi kasacyjnej 7