tutaj - Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny

MAM PRAWO NR 6 (136) / 2015
BIULETYN FEDERACJI NA RZECZ KOBIET I PLANOWANIA RODZINY
FEDERACJA OD 1999 ROKU POSIADA SPECJALNY STATUS KONSULTACYJNY
PRZY RADZIE EKONOMICZNO- SPOŁECZNEJ ONZ (ECOSOC)
**************************************************
Jeśli nie możesz odczytać Biuletynu, wejdź na stronę Federacji
**************************************************
POLUB NAS NA FACEBOOKU
Od Redakcji
Działalność Federacji
Drugi etap projektu EOG – kontrola realizacji prawa do przerywania ciąży
List Federacji i Pontonu do Rzecznika Praw Dziecka
Sieć ASTRA zwraca uwagę na nierówności w dostępie do metod i świadczeń zdrowia
reprodukcyjnego w UE
Federacja w Genewie na 29. posiedzeniu Rady Praw Człowieka
Spotkanie okrągłego stołu w sprawie CEDAW
Federacja w Białymstoku na Politycznej Akademii Kobiet
Wiadomości z kraju
Warszawska Parada Równości
NIL umorzył postępowanie w sprawie Chazana
Wiadomości ze świata
Parlament Europejski przyjął strategię UE dotyczącą równości kobiet i mężczyzn po 2015 roku
Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie dostępu do aborcji w Paragwaju
Federacja w mediach – wybrane wystąpienia
O macierzyństwie w TVN24
Petycje
1
Petycja w sprawie niesprawiedliwego traktowania matek prowadzących działalność gospodarczą
Petycja Amnesty International w sprawie prawa aborcyjnego w Irlandii
Ostatni Dyżur – petycja w sprawie malejącej liczby pielęgniarek i położnych
Publikacje
Nowa broszura Federacji – antykoncepcja awaryjna
Podsumowanie sprawy R.R. przeciwko Polsce
Raport Amnesty International o prawie aborcyjnym w Irlandii
Raport Światowej Organizacji Zdrowia o zdrowiu seksualnym w kontekście prawa
Linki
Od Redakcji
Polska i Irlandia to kraje pozornie takie same jak inne państwa członkowskie Unii Europejskiej. Mamy
demokrację, nienajgorszą sytuację gospodarczą, społeczeństwo obywatelskie, dostęp do państwowej
służby zdrowia. Pozornie obywatele i obywatelki tych dwóch krajów cieszą się takimi samymi prawami
człowieka jak wszystkie osoby mieszkające na terenie UE. Nie do końca jednak tak jest. Kobiety
zachodzące w ciążę w Polsce lub w Irlandii nie mają możliwości korzystania z pełni przynależnych im
praw człowieka. To z tych dwóch państw wypływają każdego roku ogromne fale dziwnych turystek –
nie takich szukających odpoczynku czy zwiedzania. Te kobiety wydają ogromne, często pożyczone w
ostatniej chwili kwoty, aby odbyć podróż niemającą nic wspólnego z przyjemnym spędzaniem czasu.
To aborcyjne turystki. Restrykcyjne prawo w Irlandii zrównuje prawo do życia kobiety z prawem płodu
do rozwoju. Tam nawet w przypadku ciąży z gwałtu, kazirodztwa lub w przypadku stwierdzenia
ciężkiego uszkodzenia płodu, nie ma możliwości przerwania ciąży. Kobiety, często przeżywające
ogromną traumę po doświadczeniu przemocy seksualnej lub usłyszeniu ponurej diagnozy dla swojej
chcianej ciąży, muszą jechać do Wielkiej Brytanii na zabieg. Dla wielu oznacza to także konieczność
pożyczenia pieniędzy i zwolnienia się z pracy, a także znalezienia opieki dla dzieci.
Polskie prawo aborcyjne jest wprawdzie nieco mniej surowe – zezwala na przerwanie ciąży także w
przypadku ciężkiego uszkodzenia płodu czy po gwałcie – ale w praktyce i te kobiety, które teoretycznie
powinny bez problemu uzyskać dostęp do aborcji w publicznym szpitalu, doświadczają łamania ich
praw. Tzw. efekt chłodzący prawa karnego sprawia, że lekarze lub całe szpitale starają się utrudniać
lub uniemożliwiać kobietom dostęp do legalnej aborcji. Niektóre kobiety, w obawie, że procedury będą
się przedłużać, że będą obrażane i odsyłane z placówki do placówki, wolą oszczędzić sobie stresu i
wyjechać na zabieg za granicę. Podobnie jak w przypadku Irlandek oznacza to dla nich dużo nerwów,
konieczność wygospodarowania dużej kwoty i przeorganizowania sobie życia na kilka dni. Dla
niektórych ciężarnych wyjazd za granicę może być niemożliwy – nie stać ich na to lub powikłana
sytuacja życiowa im to utrudnia.
Łamaniem przynależnych kobietom praw człowieka w Irlandii zajęła się niedawno Amnesty
International, która opublikowała specjalny raport i stworzyła petycję. Polskę do poprawy sytuacji
2
wzywał Komitet ONZ ds. eliminacji wszystkich form dyskryminacji kobiet. To nie zmuszanie kobiet do
przerywania ciąży w podziemiu czy za granicą sprawi, że aborcji będzie w naszym kraju mniej.
Potrzebna jest rozumna polityka zdrowotna, socjalna i rodzinna. A przede wszystkim szacunek do
kobiet, ich mądrości i zdolności do podejmowania świadomych i odpowiedzialnych decyzji.
Działalność Federacji
Drugi etap projektu EOG – kontrola realizacji prawa do przerywania ciąży
W pierwszym etapie projektu „Kontrola realizacji praw kobiet w obszarze zdrowia” zespół prawniczek
badał funkcjonowanie rozmaitych instytucji powołanych do tego, aby stać na straży realizacji praw
kobiet poprzez prowadzenie postępowań w sytuacji naruszeń. Szczegółowe wyniki tej części
monitoringu zostaną zawarte w zbiorczym raporcie.
Obecnie realizujemy część drugą monitoringu – przyglądamy się temu, jak realizowane jest prawo do
przerywania ciąży. W tym celu prosimy szpitale z województw objętych monitoringiem o to, aby
przekazały nam informację na temat konkretnej procedury postępowania w sytuacji, gdy pacjentka
zgłasza się do szpitala, aby legalnie przerwać ciążę. Wnioski o informację wysłane zostały również do
odpowiednich wojewódzkich oddziałów Narodowego Funduszu Zdrowia. Otrzymane informacje
pozwolą wyciągnąć wnioski na temat faktycznych problemów z dostępem do zabiegu legalnego
przerwania ciąży. Spływają do nas wyniki ze szpitali i NFZ. Wiele szpitali niestety próbuje nie udzielić
nam informacji, ale wiemy, że strzegą nas przepisy o dostępie do informacji publicznej i się nie
poddajemy. Trwa również analiza nadesłanych odpowiedzi i wnioski niestety są zatrważające. Wkrótce
wyniki! Projekt realizowany jest w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z
Funduszy EOG.
List Federacji i Pontonu do Rzecznika Praw Dziecka
W ramach działań rzeczniczych związanych z monitoringiem prawnym w ramach projektu EOG
„Kontrola realizacji prawa młodzieży do edukacji seksualnej”, Grupa Ponton działająca przy Federacji
na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, wystosowała list do Rzecznika Praw Dziecka, Marka Michalaka,
z zapytaniem o działania Rzecznika w zakresie zagwarantowania dostępu dzieci i młodzieży do zajęć
Wychowania do życia w rodzinie oraz poprawy dostępu młodych ludzi do programów profilaktyki
przemocy seksualnej.
Z treścią listu można zapoznać się tutaj.
Sieć ASTRA zwraca uwagę na nierówności w dostępie do metod i świadczeń zdrowia
reprodukcyjnego w UE
4 czerwca 2015 roku regionalna sieć ASTRA, zrzeszająca organizacje działające na rzecz praw i zdrowia
reprodukcyjnego i seksualnego w Europie Środkowo-Wschodniej, zorganizowała wysłuchanie
publiczne w Parlamencie Europejskim. Gospodyniami wydarzenia były wiceprzewodniczące Grupy
Roboczej w sprawie zdrowia reprodukcyjnego, HIV/AIDS i rozwoju, eurodeputowane Sophie in 't Veld
i Heidi Hautala.
Przedstawicielki organizacji z sieci ASTRA, której sekretariat prowadzi Federa, omawiały kwestie
dostępu do produktów i świadczeń zdrowia reprodukcyjnego i zwróciły uwagę na bariery w realizacji
praw reprodukcyjnych. Utrudnienia prawne, polityczne i proceduralne stają się w ostatnich latach
coraz powszechniejsze. W całym regionie pojawiają się pomysły by wyeliminować całkowicie prawa
3
aborcyjne, ostatnio takie propozycje padły w Polsce. Krystyna Kacpura, Dyrektorka Federacji,
powiedziała, że Sejm ma w najbliższym czasie debatować nad obywatelskim projektem całkowicie
zakazującym aborcji, wykreślającym z prawa przepisy o badaniach prenatalnych i uzależniającym
dostępność do edukacji seksualnej młodzieży od światopoglądu ich rodziców. Ponadto, w całym
regionie, m.in. na Litwie, w Chorwacji, Rumunii i na Węgrzech, pojawiają się inicjatywy przyznające
płodowi pełne prawa, narzucające bariery proceduralne w dostępie do aborcji, w tym obowiązkowy
czas do namysłu i wymogi skorzystania z nacechowanych ideologicznie porad, a także zapisy dotyczące
klauzuli sumienia.
W krajach Europy Środkowej i Wschodniej mamy do czynienia ze zjawiskiem „backlashu" w zakresie
równości płci. Wyrasta ruch przeciwny nauce o gender, napędzany przez siły religijne i konserwatywne.
To wszystko ma ogromny wpływ na zdrowie kobiet. Kryzys demograficzny jest często punktem wyjścia
dla ruchów dążących do odebrania kobietom ich praw człowieka.
W krajach region nadal mamy do czynienia z niskim wskaźnikiem korzystania z nowoczesnej
antykoncepcji. Ostatnia rekomendacja Komisji Europejskiej, w myśl której środek antykoncepcji
doraźnej EllaOne ma być sprzedawany bez recepty, została wdrożona przez większość krajów regionu,
ale nie przez wszystkie. Wysoka cena produktu oraz ograniczenia wiekowe stanowią realne przeszkody
w dostępie dla wielu kobiet i nastolatek. Konieczne jest większe skupienie na prawach młodzieży, gdyż
żadne z państw Europy Środkowej i Wschodniej nie oferuje im rzetelnej edukacji seksualnej. W jeszcze
trudniejszej sytuacji braku dostępu do praw reprodukcyjnych są osoby, które i tak są już
stygmatyzowane, np. kobiety w trudnej sytuacji finansowej, kobiety HIV+, kobiety LBTQ, osoby z
mniejszości etnicznych.
Neil Datta z Forum PE ds. Ludności I Rozwoju omówił geopolityczny kontekst oraz różnice w sytuacji w
krajach “starej” i "nowej” Unii. Kobiety z Europy Zachodniej wywalczyły sobie prawo do autonomii
cielesnej, podczas gdy kobiety z Europy Wschodniej otrzymały prawo do legalnej aborcji w czasach
ZSRR. To spowodowało, że nie mają one dziś poczucia zwycięstwa ideałów pro-choice. Datta zwrócił
także uwagę na zjawisko aborcji płodów żeńskich, które jest często punktem wyjścia dla ograniczania
praw kobiet. a nie do poszukiwania przyczyn dyskryminacji kobiet i dziewcząt. Dzisiejszy wzrost działań
anti-choice i neokonserwatywnych jest napędzany trzema czynnikami: „obroną życia”, wartościami
rodzinnymi i wolnością religijną, rozumianymi w sposób konserwatywny. Aby dać temu przeciwwagę
konieczne są wzmożone działania społeczeństwa obywatelskiego w regionie. Ze względu na regularne
zmniejszanie się funduszy na inicjatywy progresywne oraz jednoczesny wzrost finansowania działań
anti-choice, ten scenariusz jest coraz trudniejszy do zrealizowania.
Heidi Hautala i Sophie in ‘t Veld podkreślały, że prawa i zdrowie reprodukcyjne są częścią mandatu UE
i powinna ona się nimi zająć, szczególnie w czasie, gdy pojawiają się inicjatywy niebezpieczne dla praw
kobiet. in ‘t Veld powiedziała, że konieczne są realne zobowiązania w przyszłym programie
zdrowotnym Unii Europejskiej.
Federacja w Genewie na 29. posiedzeniu Rady Praw Człowieka
17 czerwca podczas sesji Rady Praw Człowieka w Genewie odbył się panel „Universality of Rights”
zorganizowany przez Sexual Rights Initiative, w którym wzięła udział nasza koleżanka z Federacji,
Karolina Więckiewicz. Mówiła o prawach reprodukcyjnych w Europie, zagrożeniach ze strony
rosnącego w siłę i wpływy fundamentalizmu, także o sytuacji kobiet w Polsce w tym zakresie.
Spotkanie okrągłego stołu w sprawie CEDAW
4
2 czerwca odbyło się spotkanie „okrągłego stołu” na temat zaleceń Komitetu ONZ ds. Likwidacji
Dyskryminacji Kobiet dotyczących przemocy wobec kobiet i dziewcząt, w tym przemocy domowej. W
spotkaniu wzięła udział dyrektorka Federacji Krystyna Kacpura. Dyskusję zorganizował Rzecznik Praw
Obywatelskich, Pełnomocnik Rządu ds. Równego Traktowania, Koalicja na rzecz CEDAW (w której skład
wchodzi Federacja), Stowarzyszenie Koalicja Karat. Jego celem była ocena możliwości oraz strategii
wdrożenia zaleceń dotyczących przemocy wobec kobiet i dziewcząt, w tym przemocy domowej,
zawartych w Uwagach końcowych Komitetu ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet (Komitet CEDAW)
z dnia 7 listopada 2014 r. w pkt 24-25 (harmonizacja legislacji z konwencją stambulską, przyjęcie
kompleksowej strategii zapobiegania i eliminacji wszelkich form przemocy, zapewnienie efektywności
przyjętych środków ochrony i odpowiedniego wsparcia ofiarom) oraz w pkt 22-23 wyrażających
potrzebę likwidacji stereotypów dotyczących płci.
Federacja w Białymstoku na Politycznej Akademii Kobiet
16 czerwca Dyrektorka Federacji Krystyna Kacpura gościła w Białymstoku na zaproszenie Fundacji
Izabeli Jarugi-Nowackiej w ramach Politycznej Akademii Kobiet. W tym roku, w związku z dwudziestą
rocznicą IV Światowej Konferencji ONZ w sprawach Kobiet panelistki przyglądały się przede wszystkim
temu, czy i jak Polska realizuje zobowiązania dotyczące praw kobiet i równości płci, które dobrowolnie
przyjęła podpisując się pod dokumentem Konferencji „Platforma Działania”.
Wiadomości z kraju
Warszawska Parada Równości
13 czerwca ulicami Warszawy przeszła Parada Równości. Byłyśmy tam jak co roku, bo prawa
reprodukcyjne i seksualne nie dotyczą tylko kobiet hetero, ale także lesbijek, kobiet biseksualnych i
transkobiet. Wśród postulatów Parady znalazł się dostęp do rzetelnej edukacji seksualnej.
NIL umorzył postępowanie w sprawie Chazana
Naczelna Izba Lekarska umorzyła postępowanie wyjaśniające w sprawie prof. Chazana nie widząc
podstaw do postawienia mu zarzutów przewinienia zawodowego. To kolejny sygnał, że polski system
opieki zdrowotnej stawia lekarzy wyżej niż pacjentki, których podstawowe prawa człowieka, jak prawo
wolności od nieludzkiego traktowania i tortur są często łamane w imię ideologii.
Wiadomości ze świata
Parlament Europejski przyjął strategię UE dotyczącą równości kobiet i mężczyzn po 2015 roku
9 czerwca 2015 roku Parlament Europejski przyjął strategię polityki rozwojowej UE po roku 2015 (tzw.
raport Noichl). Dokument zawiera także ważne zapisy dotyczące prawa do edukacji seksualnej,
dostępu do metod planowania rodziny i bezpiecznej aborcji. Pełny tekst dokumentu (PL) tutaj
Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie dostępu do aborcji w Paragwaju
12 czerwca Parlament Europejski przyjął bardzo ważną rezolucję dotyczącą dostępu do aborcji w
kontekście sprawy 10-letniej dziewczynki z Paragwaju, która jest w ciąży w wyniku gwałtu dokonanego
przez ojczyma. W rezolucji podkreśla się, że ogólny zakaz wykonywania aborcji ze względu na stan
zdrowia oraz w przypadku ciąż będących wynikiem gwałtu i kazirodztwa, a także odmowa zapewnienia
bezpłatnej opieki medycznej w przypadku gwałtu równa się stosowaniu tortur. W rezolucji Parlament
5
Europejski zwraca również uwagę, że powszechny dostęp do opieki zdrowotnej, zwłaszcza zdrowia
seksualnego i reprodukcyjnego i związanych z nimi praw, jest podstawowym prawem człowieka!
Z treścią rezolucji można zapoznać się tutaj (PL)
Federacja w mediach – wybrane wystąpienia
O macierzyństwie w TVN24
10 czerwca TVN24 wyemitował w programie "Tak Jest" materiał video na temat kampanii Fundacji
Mamy i Taty "Nie odkładaj macierzyństwa na potem" z komentarzem przedstawicielki Federacji Anki
Grzywacz.
Petycje
Petycja w sprawie niesprawiedliwego traktowania matek prowadzących działalność gospodarczą
Mało kto wie, że 15 maja Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z
ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw. Teraz
projekt powędrował do Senatu, a następnie trafi na biurko Prezydenta. Zachęcamy do podpisywania
petycji i sprzeciwu wobec nierówności w traktowaniu matek prowadzących działalność gospodarczą.
http://www.petycje.pl/petycja/11380/stop_nierownemu_traktowaniu_kobiet_prowadzscych_dzialal
nozc_gospodarczs_!.html
Petycja Amnesty International w sprawie prawa aborcyjnego w Irlandii
Zachęcamy do podpisywania petycji - apelu o liberalizację prawa aborcyjnego w Irlandii. Ten kraj ma
jeszcze bardziej restrykcyjne przepisy niż Polska, a życie płodu jest tam zrównane z życiem kobiety.
Irlandki zmuszone są wyjeżdżać na zabieg do Wielkiej Brytanii.
Ostatni Dyżur – petycja w sprawie malejącej liczby pielęgniarek i położnych
„Ostatni dyżur” to kampania społeczna związana z problemem malejącej liczby pielęgniarek i
położnych w polskiej służbie zdrowia. W świetle najnowszych prognoz Naczelnej Rady Pielęgniarek i
Położnych już za niespełna 5 lat Polacy i Polki zostaną pozbawione profesjonalnej opieki pielęgniarskiej
i położniczej. Liczba pielęgniarek na 1000 mieszkańców w Polsce wynosi 5,4 - to jeden z najniższych
wskaźników w Europie. Średnia wieku pielęgniarek i położnych w Polsce to 48 lat, a już w 2022 r.
osiągnie średnią 50 lat. Pielęgniarki i położne znikają ze szpitalnych oddziałów, szkół, domów opieki
społecznej, hospicjów oraz naszych domów i miejsc pracy. Za 7 lat liczba pielęgniarek i położnych w
Polsce zmniejszy się o 54 tys. Petycję-apel do rządu i polityków można podpisać tutaj
Publikacje
Nowa broszura Federacji – antykoncepcja awaryjna
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny wydała nową broszurę na temat antykoncepcji
awaryjnej. To zestaw najważniejszych informacji o działaniu i stosowaniu tych tabletek. Od niedawna
w Polsce jeden z rodzajów pigułek „po” można kupić bez recepty w aptece. Konsultację medyczną
tekstu przygotował ginekolog doktor Medard Lech.
Podsumowanie sprawy R.R. przeciwko Polsce
6
Publikacja Center for Reproductive Rights w języku polskim (2015) podsumowuje najważniejsze
informacje na temat sprawy R.R. przeciwko Polsce, która zakończyła się zasądzeniem przez Europejski
Trybunał Praw Człowieka zadośćuczynienia na rzecz R.R. od państwa polskiego.
Link
Raport Amnesty International o prawie aborcyjnym w Irlandii
Amnesty International opublikowało raport nt. prawa aborcyjnego w Irlandii.
„Czas na zmianę prawa w Irlandii, bo to obecne jest przyczyną wielu tragedii kobiet. Zagraża ich
zdrowiu
i
życiu.
Irlandzkie
prawo
"traktuje
kobiety
jak
inkubatory”.
Polskie prawo antyaborcyjne jest także bardzo restrykcyjne. Nawet uzyskanie dostępu do legalnej
aborcji jest bardzo trudne i często wymaga monitorowania i interwencji z naszej strony. Każdego roku
około 150 tys. Polek dokonuje aborcji w tzw. podziemiu, wyjeżdża do innego kraju albo zakupuje
tabletki poronne przez Internet. Ile z tych aborcji jest niebezpiecznych dla zdrowia i życia Polek ? Na to
pytanie nikt nie zna odpowiedzi. Nasze państwo nie zajmuje się rzeczywistymi skutkami okrutnej dla
kobiet ustawy, mimo zaleceń Komitetu CEDAW. Liczymy, że międzynarodowe organizacje praw
człowieka przygotują wkrótce podobny raport o sytuacji Polek. Treść raportu (EN)
Raport Światowej Organizacji Zdrowia o zdrowiu seksualnym w kontekście prawa
Ukazał się długo oczekiwany Raport, opracowany i wydany przez Światową Organizację Zdrowia
(WHO). Dokument pokazuje jasno związek pomiędzy prawami reprodukcyjnymi i seksualnymi a
prawami człowieka. Link do raportu
Kolejny, wakacyjny numer biuletynu ukaże się pod koniec sierpnia.
Linki
Strona Grupy Edukatorów Seksualnych Ponton
www.ponton.org.pl
Sieć ASTRA
www.astra.org.pl
Sieć ASTRA Youth
http://www.astra.org.pl/youth/
Otrzymałaś/łeś ten biuletyn, ponieważ został on zaprenumerowany ze strony Federacji lub została
zadeklarowana chęć otrzymania tej publikacji elektronicznej poprzez e-mail lub zapisanie się na listę
dystrybucyjną. Jest to jednoznaczne ze zgodą na wykorzystanie i przetwarzanie danych osobowych w
celach dystrybucyjnych przez Federację na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny oraz na umieszczenie ich
w adresowej bazie danych Federacji z siedzibą: 00-150 Warszawa, Nowolipie 13/15. Jeśli chcesz
zrezygnować z subskrypcji napisz na adres
7
Biuletyn przygotowała Anka Grzywacz współpraca: zespół Federacji
UWAGA: Jeżeli cytujesz informacje z naszego Biuletynu lub naszej strony www.federa.org.pl, prosimy
o podanie źródła cytatu. Propozycje, ciekawe newsy itp. prosimy przesyłać na Ten adres redakcji
Biuletynu Mam Prawo
Pomóż nam być zawsze po stronie kobiet!
Wpłać dowolną kwotę na nasze cele statutowe lub ustal polecenie zapłaty.
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
ul. Nowolipie 13/15; 00-150 Warszawa
BP PKO S.A. 15 Oddział w Warszawie, Aleje Jerozolimskie 7
45 1020 1156 0000 7902 0060 3951
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
ul. Nowolipie 13/15, 00-150 Warszawa tel/fax 022 6359395,
e-mail: [email protected]
http://www.federa.org.pl
Telefon Zaufania dla Kobiet 022 635 93 92 od poniedziałku do piątku 16.00-20.00
8