UCHWAŁA NR K/08

Uchwała Nr 16.321.2013
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej
W Warszawie
z dnia 30 lipca 2013r.
w sprawie: stwierdzenia nieważności uchwały Nr 565/2013 Rady Miejskiej w
Radomiu z dnia 1 lipca 2013r. w sprawie określenia zasad i trybu
udzielania dotacji celowych na zamianę ogrzewania węglowego na
ekologiczne źródła ciepła w ramach realizacji „Programu obniżania
niskiej emisji na terenie miasta Radomia”.
Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r o samorządzie gminnym
(tekst. jedn.: Dz. U. z 2013r., poz. 594), w związku z art. 11 ust.1 pkt.4 oraz art.18
ust.1 pkt 1 i art.18a ust.3 ustawy z dnia 7 października 1992r o regionalnych izbach
obrachunkowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012r. poz. 1113), Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie, uchwala co następuje:
§1
Orzeka o nieważności uchwały Nr 565/2013 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 1 lipca
2013r. w sprawie określenia zasad i trybu udzielania dotacji celowych na zamianę
ogrzewania węglowego na ekologiczne źródła ciepła w ramach realizacji „Programu
obniżania niskiej emisji na terenie miasta Radomia”, z powodu istotnego naruszenia
art. 403 ust. 4, ust. 5 i ust. 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony
środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2008r. Nr 25 poz. 150 z późn. zm.) oraz art.7 ust. 3
ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o postępowaniu w sprawach dotyczących
pomocy publicznej (tekst jedn.: Dz. U z 2007r. Nr 59, poz.404 z późn. zm.).
§2
Na niniejszą uchwałę przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w terminie 30 dni od dnia otrzymania uchwały za pośrednictwem
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie.
Uzasadnienie
Uchwała Nr 565/2013 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 1 lipca 2013r. w
sprawie określenia zasad i trybu udzielania dotacji celowych na zmianę ogrzewania
węglowego na ekologiczne źródła ciepła w ramach realizacji „Programu obniżania
niskiej emisji na terenie miasta Radomia” została doręczona do Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Warszawie – Zespołu Zamiejscowego w Radomiu w dniu 4 lipca
2013r.
1
Jako podstawę prawną podjęcia w/w uchwały wskazano:
-art. 18 ust. 2 pkt. 15, ustawy z dnia 8 marca 1990r ustawy o samorządzie gminnym,
- art. 400a ust. 1 pkt 21 i pkt 22 oraz art. 403 ust 2, ust. 4 pkt 1 ppkt a ppkt b oraz
ust.5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska.
Badając przedmiotową uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Warszawie stwierdziło, iż w myśl zapisu zamieszczonego w zał. Nr 1 (pkt II) do
niniejszej uchwały o dotację celową na dofinansowanie kosztów związanych ze
zmianą ogrzewania węglowego na ekologiczne źródła ciepła mogą ubiegać się;
- osoby fizyczne,
- wspólnoty mieszkaniowe.
Zgodnie z art. 403 ust 4 ustawy Prawo ochrony środowiska, finansowanie
ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o którym mowa w ust. 1 i 2 niniejszego
artykułu może polegać na udzielaniu dotacji celowej z budżetu gminy lub powiatu na
finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji:
1) podmiotów niezaliczanych do sektora finansów publicznych, w szczególności:
a) osób fizycznych
b) wspólnot mieszkaniowych
c) osób prawnych
d) przedsiębiorców
2) jednostek sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi
osobami prawnymi.
Rada Miasta określiła zatem krąg podmiotów uprawnionych do otrzymania dotacji w
inny sposób niż to wynika z przytoczonego przepisu. Kolegium Izby wskazuje, iż
przepisy uchwał organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego nie
mogą ograniczyć kręgu podmiotów uprawnionych na mocy ustawy do ubiegania się o
uzyskanie dotacji celowej z zakresu ochrony środowiska, gdyż to ustawodawca
określił, kto może taką dotację otrzymać. Postanowienia uchwały ograniczające krąg
podmiotów do osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych są zatem sprzeczne z art.
403 ust. 4 ustawy - Prawo ochrony środowiska. Przepisy rangi uchwały nie mogą
zatem ograniczyć kręgu podmiotów uprawnionych na podstawie ustawy do ubiegania
się o uzyskanie środków publicznych. Ponadto należy podkreślić, że ustanowienie
ograniczeń podmiotowych dla ubiegających się o środki publiczne pozostaje w
sprzeczności z przepisami art. 43 ustawy o finansach publicznych, w myśl którego
prawo realizacji zadań finansowanych ze środków publicznych przysługuje ogółowi
podmiotów chyba, że odrębne przepisy stanowią inaczej.
Zgodnie z art. 403 ust. 6 w przypadku występowania pomocy publicznej jej
udzielenie następuje z uwzględnieniem warunków dopuszczalności tej pomocy
określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej. Niezbędnym było zatem
zastosowanie trybu wynikającego z art. 7 ust 3 ustawy o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej. Z powyższego przepisu wynika, iż projekt uchwały
przewidujący udzielanie pomocy podlega zgłoszeniu Prezesowi Urzędu Ochrony
2
Konkurencji i Konsumentów, który w terminie 14 dni może przedstawić zastrzeżenia
dotyczące przejrzystości zasad udzielania pomocy. W trakcie badania przedmiotowej
uchwały stwierdzono, że jej projekt nie został przedłożony Prezesowi UOKiK. W
związku z powyższym Kolegium uznało, że takim zaniechaniem w sposób istotny
naruszono wskazane wyżej przepisy. Zgodnie bowiem z ukształtowanym
stanowiskiem, uchwała podjęta bez uprzedniego przekazania jej projektu do Prezesa
UOKiK lub też bez uwzględnienia zgłoszonych przez niego zastrzeżeń jest nieważna w
tym zakresie, w którym przewiduje udzielenie pomocy publicznej.
Wątpliwości budzą zapisy dotyczące wysokości dofinansowania zmieszczone w
punkcie IV załącznika Nr1 do badanej uchwały. Rada określiła wysokość
dofinansowania do określonego procentu poniesionych kosztów a w przypadku
budynków jednorodzinnych zaznaczyła również, jakiej kwoty dofinansowanie nie
może przekroczyć (przykładowo: pkt 2 części IV; do 80% poniesionych kosztów lecz
nie więcej niż 9.600zł.). Ponadto ustaliła, iż maksymalna liczba budynków
jednorodzinnych znajdujących się w strefie występowania przekroczeń pyłu
zawieszonego PM10 wynosi 800. W ocenie Kolegium Rada Miejska ustalając, iż
wysokość dotacji nie może przekroczyć 80% poniesionych kosztów nie określiła w
sposób precyzyjny wysokości dotacji. Rada winna jednoznacznie ustanowić wysokość
dofinansowania, a nie zakreślić górną (maksymalną) granicę dotacji. Należy
stwierdzić, iż w konsekwencji Rada nie określiła w sposób nie budzący wątpliwości
wysokości dotacji przyznawanej wnioskodawcom spełniającym warunki określone w
uchwale, a jedynie ustaliła maksymalną granicę zwrotu kosztów dofinansowania
realizowanego zadania i ograniczyła liczbę budynków objętych zasadami wskazanymi
w pkt 2 części IV załącznika Nr1 do uchwały. Stanowi to naruszenie art. 403 ust. 5
ustawy- Prawo ochrony środowiska. Tym samym Rada Miejska w Radomiu scedowała
swoją kompetencję do określenia zasad przyznawania dotacji w tym zakresie Komisji i
Prezydentowi, do czego nie była uprawniona.
Kolejny zarzut stawiany omawianej uchwale dotyczy treści zamieszczonej w
zał. Nr 1 (VII. Rozliczenie dotacji). Wynika z niego, iż „po wymianie źródeł ciepła, w
ciągu 5 kolejnych lat Gmina Miasta Radomia zastrzega sobie możliwość kontroli w
obiektach, w których dokonano wymiany źródła ciepła dofinansowanego w ramach
funkcjonowania Programu”. Rada Gminy na podstawie przepisu art.403 ust.5 ustawy
- Prawo ochrony środowiska jest uprawniona wyłącznie do określenia zasad
udzielania dotacji celowej, trybu postępowania w sprawie udzielenia tej dotacji oraz
sposobu jej rozliczenia. Upoważnienie udzielone organowi stanowiącemu jednostki
samorządu terytorialnego, nie obejmuje swoim zakresem kontroli faktycznego
wykonania inwestycji. Elementy te powinny zostać określone w umowie zawartej
pomiędzy gminą oraz podmiotem ubiegającym się o udzielenie dotacji.
W załączniku do przedmiotowej uchwały oznaczonym Nr 2 - Wniosek o
udzielenie dotacji, zamieszczono treść oświadczenia, które jest wymagane od
wnioskującego o udzielenie dotacji, a dotyczące wyrażenia zgody na przetwarzanie
danych osobowych zawartych we wniosku o udzielenie dotacji. W opinii Kolegium
3
brak jest podstaw prawnych do określenia w akcie prawa miejscowego, który jest
uchwalany na podstawie i w granicach upoważnienia ustawowego, wymogu
wyrażenia zgody przez podmiot ubiegający się o dofinansowanie realizacji
określonego zadania na przetwarzanie danych osobowych.
Przedmiotową uchwałą Rada Miejska ustaliła wzór umowy o udzielenie dotacji
(zał. Nr 3 do uchwały). Kolegium wskazuje, iż z przepisu art. 403 ust. 5 ustawy –
Prawo ochrony środowiska nie wynikają dla organów stanowiących jednostek
samorządu terytorialnego kompetencje do ustalania postanowień umów zawieranych
z podmiotami otrzymującymi dotacje. Udzielenie dotacji na podstawie podjętej przez
Radę uchwały i zawarcie umowy na realizację zadania, związane jest ze sferą
wykonania budżetu jednostek samorządu terytorialnego przez organ wykonawczy i
należy do wyłącznej jego kompetencji.
Wskazuje się jednocześnie, że konieczne elementy umowy w przypadku udzielania
dotacji celowej są określone przez ustawodawcę w art. 250 ustawy o finansach
publicznych, zgodnie z którym umowa jest zawierana przez zarząd jednostki
samorządu terytorialnego. W związku z powyższym regulacje zamieszczone w zał. Nr
3 stanowiące wzór umowy są sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawnymi.
W załączonym do uchwały zał. Nr 4 (Wzór formularza do rozliczenia dotacji
celowej) zamieszczono następującą treść oświadczenia, które ma być podpisane
przez podmiot, któremu została przyznana dotacja: „Dane zawarte w rozliczeniu są
zgodne ze stanem faktycznym i znana mi jest odpowiedzialność karna wynikająca z
art.233 Kodeksu karnego (Dz. U. z 1997r. Nr 88, poz. 553 ze zm.).” Powyższa regulacja
nie znajduje oparcia w podstawie prawnej podjętej uchwały. Żaden ze wskazanych w
niej przepisów nie daje organowi stanowiącemu gminy, możliwości nakładania na
ubiegającego się o dotację obowiązku potwierdzania danych zamieszczonych w
rozliczeniu pod groźbą odpowiedzialności karnej. Ponadto należy wskazać, że przepis
art. 233 Kodeksu karnego wiąże odpowiedzialność ze składaniem zeznań w toczącym
się postępowaniu sądowym lub innym postępowaniu prowadzonym na podstawie
ustaw. Kolegium uznało, iż ustalenie obowiązku potwierdzenia przez składającego
rozliczenie dotacji celowej zawartych w nim danych, oświadczeniem o świadomości
odpowiedzialności karnej wynikającej z art.233 Kodeksu Karnego wykraczają poza
zakres kompetencji organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.
Kolegium podkreśla, iż postanowienia aktów prawa miejscowego nie mogą
wykraczać poza granice kompetencji przysługujących organowi stanowiącemu. W
omawianym przypadku zakres ten jest określony ustawą - Prawo ochrony środowiska.
Kwestionowane postanowienia badanej uchwały jako przekraczające zakres
upoważnienia ustawowego pozostają w sprzeczności z art. 94 Konstytucji RP z
którego jednoznacznie wynika, że stanowienie prawa miejscowego następuje nie
tylko na podstawie lecz także w granicach upoważnień ustawowych. Oznacza to, że
każde działanie organu władzy w tym także rady gminy, musi mieć oparcie w
obowiązujących przepisach prawnych.
4
Mając na uwadze powyższe, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Warszawie orzekło jak w sentencji uchwały.
Przewodniczący Kolegium
Wojciech Tarnowski
5