doc4 Testy sprawdzające (wersja aib)
download 
Reklamacja Transkrypt
4 Testy sprawdzające (wersja aib)
Testy 4 Testy sprawdzajàce (wersja a i b) Przedstawione poni˝ej standardy wymagaƒ egzaminacyjnych obejmujà swym zakresem przedmioty matematyczno-przyrodnicze. Stanowià one podstaw´ do przeprowadzenia egzaminu gimnazjalnego. Zamieszczone w niniejszym rozdziale testy zosta∏y opracowane z uwzgl´dnieniem tych standardów. Standard I Umiej´tne stosowanie terminów, poj´ç i procedur z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych, niezb´dnych w praktyce ˝yciowej i dalszym kszta∏ceniu. Uczeƒ: 1. stosuje terminy i poj´cia matematyczno-przyrodnicze: • czyta ze zrozumieniem, na przyk∏ad w podr´cznikach lub w prasie, teksty, w których wyst´pujà terminy i poj´cia matematyczno-przyrodnicze, • wybiera odpowiednie terminy i poj´cia do opisu zjawisk, w∏aÊciwoÊci, zachowaƒ, obiektów i organizmów, • stosuje terminy dotyczàce racjonalnego u˝ytkowania Êrodowiska; 2. wykonuje obliczenia w ró˝nych sytuacjach praktycznych: • stosuje w∏asnoÊci dzia∏aƒ, • operuje procentami, • pos∏uguje si´ przybli˝eniami, • pos∏uguje si´ jednostkami miar; 3. pos∏uguje si´ w∏asnoÊciami figur: • oblicza miary figur p∏askich, • wykorzystuje w∏asnoÊci miar. Standard II Wyszukiwanie i stosowanie informacji. Uczeƒ: 1. odczytuje informacje przedstawione w formie: • tekstu, • mapy, • tabeli, • wykresu, • rysunku, • schematu, • fotografii; 2. operuje informacjà: • selekcjonuje, • porównuje, • analizuje, • przetwarza, • interpretuje, • prezentuje w czytelny sposób, • wykorzystuje w praktyce. Testy sprawdzajàce przygotowano wed∏ug standardów wymagaƒ zalecanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu. Uczeƒ: 1. wskazuje prawid∏owoÊci w procesach oraz w funkcjonowaniu uk∏adów i systemów: • wyodr´bnia dane zjawisko z kontekstu, • okreÊla warunki jego wyst´powania, • opisuje jego przebieg w czasie i przestrzeni, • wykorzystuje zasady i prawa do objaÊniania zjawisk; 2. stosuje zintegrowanà wiedz´ w celu objaÊnienia zjawisk przyrodniczych: • ∏àczy zdarzenia w ciàgi przemian, • wskazuje wspó∏czesne zagro˝enia dla zdrowia cz∏owieka i Êrodowiska przyrodniczego, • analizuje przyczyny i skutki oraz proponuje sposoby przeciwdzia∏ania wspó∏czesnym zagro˝eniom cywilizacyjnym, • potrafi umiejscowiç sytuacje dotyczàce Êrodowiska przyrodniczego w szerszym kontekÊcie spo∏ecznym. Standard IV Stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiej´tnoÊci do rozwiàzywania problemów. Uczeƒ: 1. stosuje techniki twórczego rozwiàzywania problemów: • formu∏uje i sprawdza hipotezy, • kojarzy ró˝norodne fakty, obserwacje i wyniki doÊwiadczeƒ oraz wyciàga wnioski; 2. analizuje sytuacj´ problemowà: • dostrzega i formu∏uje problem, • okreÊla wartoÊci dane i szukane (okreÊla cel); 3. tworzy modele sytuacji problemowej: • wyró˝nia istotne wielkoÊci i cechy sytuacji problemowej, • zapisuje je w terminach nauk matematyczno-przyrodniczych; 4. tworzy i realizuje plan rozwiàzania: • rozwiàzuje równania i nierównoÊci stanowiàce model problemu, • uk∏ada i wykonuje procedury osiàgania celu; 5. opracowuje wyniki: • ocenia, • interpretuje, • przedstawia. Standard III Wskazywanie i opisywanie faktów, zwiàzków i zale˝noÊci, w szczególnoÊci przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych. Testy sprawdzajàce opracowa∏a doÊwiadczona nauczycielka geografii: Anna Wawrzkowicz 59 grupa a Spo∏eczeƒstwo ............................................... imi´ i nazwisko Poni˝szy test sk∏ada si´ z 7 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 20 punktów. 1 ....................... data Zadanie (0 –3 pkt) Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) Kartogram to metoda przedstawiajàca na mapach Êrednie nat´˝enie danego zjawiska na okreÊlonym obszarze za pomocà skali barw lub odcieni szaroÊci. . . . . . . . b) Wspó∏czynnik przyrostu naturalnego to ró˝nica mi´dzy wartoÊciami wspó∏czynnika urodzeƒ i wspó∏czynnika zgonów. . . . . . . . c) Przemieszczanie si´ ludnoÊci ze wsi do miasta nazywamy migracjà zewn´trznà. . . . . . . . 2 Zadanie (0 –4 pkt) Na podstawie modelu rozwoju demograficznego spo∏eczeƒstw opisz faz´ II. Wymieƒ dwie przyczyny zaistnia∏ej sytuacji. .............................................................................................................................................. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 3 Zadanie (0 –2 pkt) Korzystajàc z danych zamieszczonych w tabeli, oblicz, jak zmienia∏a si´ liczba ludnoÊci Polski w 2000 roku. Ile wynosi∏a ona 31 grudnia tego roku? Rok Liczba ludnoÊci w Polsce 1 stycznia Urodzenia Zgony Imigranci Emigranci 2000 38 654 000 378 300 368 000 7300 27 000 ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 4 Zadanie (0 –3 pkt) Wymieƒ trzy czynniki przyrodnicze, które sprzyjajà osiedlaniu si´ ludzi we wschodniej cz´Êci Chin. 5 a) .............................................................................................................................................................. b) .................................................................................................................................................... c) .................................................................................................................................................. Zadanie (0 –2 pkt) WyjaÊnij terminy: a) mniejszoÊç narodowa – ................................................................................................................ ...................................................................................................................................................... b) aglomeracja – ............................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 6 Zadanie (0 –3 pkt) Obok nazwy kraju wpisz g∏ównà religi´ w nim wyznawanà. a) Hiszpania – 7 ................................................................................................................................ b) Indie – ...................................................................................................................................... c) Egipt – ...................................................................................................................................... Zadanie (0 –3 pkt) Uzupe∏nij legend´. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy najwi´kszych aglomeracji Êwiata. 1. ............................................ 2. ............................................ 3. ............................................ 4. ............................................ 5. ............................................ 6. ............................................ grupa b Spo∏eczeƒstwo ............................................... imi´ i nazwisko Poni˝szy test sk∏ada si´ z 7 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 20 punktów. 1 ....................... Zadanie data (0 –3 pkt) Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) Kartodiagram to metoda przedstawiajàca na mapach Êrednie nat´˝enie danego zjawiska na okreÊlonym obszarze za pomocà skali barw lub odcieni szaroÊci. . . . . . . . b) Przyrost rzeczywisty liczby mieszkaƒców na danym obszarze w okreÊlonym czasie to ró˝nica mi´dzy wartoÊciami wspó∏czynnika urodzeƒ i wspó∏czynnika zgonów. . . . . . . . c) Eksplozja demograficzna to zjawisko gwa∏townego wzrostu liczby ludnoÊci w krótkim okresie czasu. . . . . . . . 2 Zadanie (0 –4 pkt) Na podstawie modelu rozwoju demograficznego spo∏eczeƒstw opisz faz´ III. Wymieƒ dwie przyczyny zaistnia∏ej sytuacji. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3 Zadanie (0 –2 pkt) W 2000 roku w Polsce urodzi∏o si´ 378,3 tys. osób, a zmar∏o 368,0 tys. Liczba mieszkaƒców Polski wynosi∏a wówczas 38 654 tys. osób. Oblicz wspó∏czynnik przyrostu naturalnego. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 4 Zadanie (0 –3 pkt) Wymieƒ trzy czynniki przyrodnicze, które ograniczajà osiedlanie si´ ludzi w zachodniej cz´Êci Chin. 5 a) ................................................................................................................................................ b) ................................................................................................................................................ c) .................................................................................................................................................. Zadanie (0 –2 pkt) WyjaÊnij terminy: a) naród – .......................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. b) konurbacja – ................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................. 6 Zadanie (0 –3 pkt) Obok nazwy kraju wpisz g∏ównà religi´ w nim wyznawanà. a) Izrael – .......................................................................................................................................... b) Rosja – ........................................................................................................................................ c) Japonia – 7 ...................................................................................................................................... Zadanie (0 –3 pkt) Uzupe∏nij legend´. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy najwi´kszych aglomeracji Êwiata. 1. .......................................... 2. .......................................... 3. .......................................... 4. .......................................... 5. .......................................... 6. .......................................... grupa a Rolnictwo ............................................... imi´ i nazwisko Poni˝szy test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 24 punkty. 1 Zadanie ....................... data (0 –3 pkt) Dokoƒcz poni˝sze zdania. a) Czasowy brak po˝ywienia, którego rezultatem jest skrajne os∏abienie organizmu, nazywany jest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Zabieg agrotechniczny, stosowany w celu ograniczenia erozji gleby na obszarach górskich Japonii, Chin i krajów Pó∏wyspu Indochiƒskiego, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Okres, w którym wyst´pujà warunki termiczne umo˝liwiajàce rozwój i wzrost roÊlin, to 2 ............................................................................. . Zadanie (0 –2 pkt) Wymieƒ dwie przyczyny wyst´powania g∏odu i niedo˝ywienia na Êwiecie, wywo∏ane przez czynniki naturalne. 3 a) ................................................................................................................................................ b) ................................................................................................................................................ Zadanie (0 –3 pkt) Wymieƒ trzy pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa. 4 a) ................................................................................................................................................ b) ................................................................................................................................................ c) ................................................................................................................................................ Zadanie (0 –2 pkt) Poni˝szy wykres przedstawia struktur´ u˝ytkowania ziemi w jednym z paƒstw. a) PodkreÊl nazw´ kraju, dla którego sporzàdzono wykres. Egipt, Finlandia, Bangladesz, Argentyna b) Oblicz, ile procent ca∏kowitej powierzchni tego kraju zajmujà u˝ytki rolne. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. 5 Zadanie (0 –3 pkt) Napisz, do jakiej grupy roÊlin uprawnych nale˝à poni˝sze roÊliny. a) maniok, batat, ziemniak, taro – b) konopie, juta, len, bawe∏na – .................................................................................................... ........................................................................................................ c) papryka, cynamon, pieprz, goêdzik – 6 ................................................................................................ Zadanie (0 –3 pkt) Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) W Holandii, w celu uzyskania nowych obszarów gruntów ornych, wycina si´ lasy, osusza bagna i terasuje stoki górskie. . . . . . . . b) Indie zajmujà czo∏owe miejsce w Êwiatowej produkcji herbaty, ˝yta i trzciny cukrowej. . . . . . . . c) Warunki naturalne wyst´pujàce w Mongolii utrudniajà rozwój upraw roÊlin. . . . . . . . 7 Zadanie (0 –2 pkt) Korzystajàc z danych zamieszczonych w tabeli, oblicz roczne zbiory rolnika w Chinach i Indiach. Mieszkaniec Chin uprawia ziemniaki na powierzchni 5 ha, a mieszkaniec Indii – na obszarze 4 ha. Wska˝, który z nich osiàgnà∏ w 2002 roku wi´ksze zbiory ziemniaków. Plony ziemniaków w 2002 roku (w dt/ha) Chiny 148 Indie 170 ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 8 Zadanie (0 –3 pkt) PodkreÊl cele Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) paƒstw Unii Europejskiej: a) dop∏aty do produkcji rolniczej, b) podnoszenie dochodu rolników, c) skup nadwy˝ek ˝ywnoÊci, d) stabilizacja cen ˝ywnoÊci, e) ochrona rynku zbytu, f) stosowanie ce∏ na importowane produkty rolne. 9 Zadanie (0 –3 pkt) Wymieƒ trzy cechy rolnictwa intensywnego. a) ................................................................................................................................................ b) ................................................................................................................................................ c) ................................................................................................................................................ grupa b Rolnictwo ............................................... imi´ i nazwisko Poni˝szy test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 24 punkty. 1 Zadanie ....................... data (0 –3 pkt) Dokoƒcz poni˝sze zdania. a) U osób, które spo˝ywajà pokarmy zawierajàce niedostatecznà iloÊç niektórych sk∏adników od˝ywczych, wyst´puje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) P∏askie obszary zabezpieczone przed zalaniem i stale osuszane to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Wiatr, który w pó∏roczu letnim wieje od Oceanu Indyjskiego w kierunku Azji Po∏udniowej i Wschodniej, nazywany jest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Zadanie (0 –2 pkt) Wymieƒ dwie przyczyny wyst´powania g∏odu i niedo˝ywienia na Êwiecie, wywo∏ane przez cz∏owieka. 3 a) ................................................................................................................................................ b) ................................................................................................................................................ Zadanie (0 –3 pkt) Wymieƒ trzy przyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa. 4 a) ................................................................................................................................................ b) ................................................................................................................................................ c) ................................................................................................................................................ Zadanie (0 –2 pkt) Poni˝szy wykres przedstawia struktur´ u˝ytkowania ziemi w jednym z paƒstw. a) PodkreÊl nazw´ kraju, dla którego sporzàdzono wykres. Egipt, Finlandia, Bangladesz, Argentyna b) Oblicz, ile procent ca∏kowitej powierzchni tego kraju zajmujà u˝ytki rolne. .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... 5 Zadanie (0 –3 pkt) Napisz, do jakiej grupy roÊlin uprawnych nale˝à poni˝sze roÊliny. a) orzeszki ziemne, s∏onecznik, soja, rzepak – 6 ...................................................................................... b) kakao, chmiel, herbata, kawa – ...................................................................................................... c) sorgo, ry˝, kukurydza, owies – ...................................................................................................... Zadanie (0 –3 pkt) Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) Indie zajmujà czo∏owe miejsce w Êwiatowej produkcji ry˝u, buraków cukrowych i herbaty. . . . . . . . b) Religia zabrania wyznawcom judaizmu i islamu spo˝ywania wo∏owiny. . . . . . . . c) Belgia nale˝y do paƒstw, w których wyst´puje nadprodukcja ˝ywnoÊci. . . . . . . . 7 Zadanie (0 –2 pkt) Korzystajàc z danych zawartych w tabeli, oblicz roczne zbiory rolnika w Chinach i Indiach. Mieszkaniec Chin uprawia pszenic´ na powierzchni 6 ha, a mieszkaniec Indii – na obszarze 9 ha. Wska˝, który z nich osiàgnà∏ w 2002 roku wi´ksze zbiory pszenicy. Plony pszenicy w 2002 roku (w dt/ha) Chiny 38,8 Indie 27,7 ............................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 8 Zadanie (0 –3 pkt) PodkreÊl dzia∏ania prowadzone przez kraje Unii Europejskiej w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR): a) podnoszenie dochodu rolników, b) dop∏aty do produkcji rolniczej, c) skup nadwy˝ek ˝ywnoÊci, d) stabilizacja cen ˝ywnoÊci, e) ochrona rynku zbytu, f) stosowanie ce∏ na importowane produkty rolne. 9 Zadanie (0 –3 pkt) Wymieƒ trzy cechy rolnictwa ekstensywnego. a) ................................................................................................................................................ b) ................................................................................................................................................ c) ................................................................................................................................................ grupa a Przemys∏ i us∏ugi cz. I ............................................... imi´ i nazwisko Poni˝szy test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 17 punktów. 1 ....................... Zadanie data (0 –2 pkt) Przyporzàdkuj wymienione surowce mineralne odpowiadajàcej im grupie. rudy miedzi, marmur, w´giel brunatny, siarka a) surowce energetyczne – 2 .............................................................................................................. b) surowce budowlane – .................................................................................................................. c) surowce metaliczne – .................................................................................................................. d) surowce chemiczne – .................................................................................................................. Zadanie (0 –2 pkt) Na podstawie opisu rozpoznaj surowiec mineralny i zapisz jego nazw´. a) Jest paliwem kopalnym pochodzenia roÊlinnego. Zawiera do 92% w´gla pierwiastkowego. .............................................................................................................................................................. b) Jest ska∏à osadowà, która tworzy si´ w warunkach klimatu tropikalnego. W jego sk∏ad wchodzà tlenki glinu oraz ˝elazo. .............................................................................................................................................................. 3 Zadanie (0 –2 pkt) WyjaÊnij terminy: a) okr´g przemys∏owy – .................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. b) OPEC – .................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. 4 Zadanie (0 –2 pkt) Wymieƒ cztery pozaprzyrodnicze czynniki lokalizacji zak∏adów przemys∏owych. 5 a) ................................................................................................................................................ b) ................................................................................................................................................ c) ................................................................................................................................................ d) ................................................................................................................................................ Zadanie (0 –2 pkt) Wymieƒ dwa sposoby rozwoju gospodarki w krajach, które nie posiadajà bogatych z∏ó˝ surowców mineralnych. a) .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. b) .................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. 6 Zadanie (0 –2 pkt) Na mapie konturowej Êwiata zamaluj czerwonym kolorem i podpisz poni˝sze okr´gi przemys∏owe. Newcastle, Witwatersrand, Doniecki, Zag∏´bie Appalaskie 7 Zadanie (0 –3 pkt) Na podstawie wykresu przedstawiajàcego producentów w´gla kamiennego w 2001 roku wykonaj poni˝sze polecenia. a) Zaznacz i podpisz we w∏aÊciwym miejscu na mapie do zadania 6 czterech najwi´kszych producentów w´gla kamiennego w 2001 roku. b) Oblicz ∏àczny udzia∏ Chin i Stanów Zjednoczonych Ameryki w wydobyciu w´gla kamiennego na Êwiecie w 2001 roku. .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... 8 Zadanie Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) Na obszarze RPA znajdujà si´ bogate z∏o˝a surowców mineralnych, m.in. z∏ota, platyny i diamentów. . . . . . . . b) Obecnie w Rosji dynamicznie rozwija si´ górnictwo i przetwórstwo w´gla kamiennego oraz ropy naftowej. . . . . . . . c) „Azjatyckie tygrysy” osiàgn´∏y szybki rozwój gospodarczy dzi´ki eksploatacji bogatych z∏ó˝ surowców mineralnych. . . . . . . . d) Najwi´ksze zasoby ropy naftowej wyst´pujà w regionie Zatoki Perskiej. . . . . . . . (0 –2 pkt) grupa b Przemys∏ i us∏ugi cz. I ............................................... imi´ i nazwisko Poni˝szy test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 17 punktów. 1 ....................... Zadanie data (0 –2 pkt) Przyporzàdkuj wymienione surowce mineralne odpowiadajàcej im grupie. boksyty, sól kamienna, rudy uranu, granit a) surowce energetyczne – 2 .............................................................................................................. b) surowce budowlane – .................................................................................................................. c) surowce metaliczne – .................................................................................................................. d) surowce chemiczne – .................................................................................................................. Zadanie (0 –2 pkt) Na podstawie opisu rozpoznaj surowiec mineralny i zapisz jego nazw´. a) Jest paliwem kopalnym pochodzenia roÊlinnego. Zawiera oko∏o 70% w´gla pierwiastkowego. .............................................................................................................................................................. b) Jest kryszta∏em w´gla zaliczanym do kamieni szlachetnych. .............................................................................................................................................................. 3 Zadanie (0 –2 pkt) WyjaÊnij terminy: a) przemys∏ – .................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. b) kopalina – ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................. 4 Zadanie (0 –2 pkt) Wymieƒ cztery przyrodnicze czynniki lokalizacji zak∏adów przemys∏owych. 5 a) ................................................................................................................................................ b) ................................................................................................................................................ c) ................................................................................................................................................ d) ................................................................................................................................................ Zadanie (0 –2 pkt) Wymieƒ dwa sposoby rozwoju gospodarki w krajach, które nie posiadajà bogatych z∏ó˝ surowców mineralnych. a) .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. b) .................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. 6 Zadanie (0 –2 pkt) Na mapie konturowej Êwiata zamaluj czerwonym kolorem i podpisz poni˝sze okr´gi przemys∏owe. Shaba, Damodar, Minas-Gerais, Zag∏´bie Ruhry 7 Zadanie (0 –3 pkt) Na podstawie wykresu przedstawiajàcego najwi´kszych producentów rud ˝elaza w 2001 roku wykonaj poni˝sze polecenia. a) Zaznacz i podpisz we w∏aÊciwym miejscu na mapie do zadania 6 czterech najwi´kszych producentów rud ˝elaza w 2001 roku. b) Oblicz ∏àczny udzia∏ Chin, Brazylii i Australii w wydobyciu rud ˝elaza na Êwiecie w 2001 roku. .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... 8 Zadanie (0 –2 pkt) Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) Tajwan zaliczany jest do grupy paƒstw zwanych „azjatyckimi tygrysami”. . . . . . . . b) OPEC to Organizacja Paƒstw Eksporterów Ropy Naftowej, do której obecnie nale˝y 11 paƒstw, m.in. Arabia Saudyjska, Nigeria i Stany Zjednoczone Ameryki. . . . . . . . c) Dochody ze sprzeda˝y kopalin stanowià 95% ogólnych wp∏ywów Republiki Po∏udniowej Afryki z eksportu. ....... d) Obecnie w Rosji dynamicznie rozwija si´ górnictwo i przetwórstwo ropy naftowej oraz gazu ziemnego. . . . . . . . grupa a Przemys∏ i us∏ugi cz. II ............................................... imi´ i nazwisko Poni˝szy test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 18 punktów. 1 ....................... data Zadanie (0 –2 pkt) SpoÊród podanych poni˝ej przyk∏adów podkreÊl nieodnawialne êród∏a energii. ropa naftowa, uran, woda, ciep∏o z wn´trza Ziemi, gaz ziemny, wiatr, w´giel brunatny, S∏oƒce 2 Zadanie (0 –2 pkt) a) 3 COREL MEDIUM Rozpoznaj i zapisz nazw´ przedstawionych na zdj´ciach typów elektrowni. b) ............................................................ ............................................................ Zadanie (0 –2 pkt) Wykresy przedstawiajà struktur´ produkcji energii elektrycznej. Podpisz je w∏aÊciwymi nazwami krajów spoÊród podanych poni˝ej. Norwegia, Egipt, Islandia, Francja a) 4 ................................................ b) ................................................ Zadanie (0 –2 pkt) Uzupe∏nij tabel´, wpisujàc po dwa argumenty przemawiajàce za i przeciw budowie elektrowni atomowych. Za Przeciw ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ 5 Zadanie (0 –2 pkt) Dopasuj nazw´ kraju do odpowiadajàcego mu opisu. Szwecja, Egipt, Stany Zjednoczone Ameryki, Japonia, Portugalia a) Kraj ten jest najwi´kszym producentem samochodów osobowych na Êwiecie. S∏ynie z szybkich pociàgów Shinkansen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) W 2002 roku kraj ten w celach turystycznych odwiedzi∏o prawie 7 milionów obcokrajowców. Jednym z najcz´Êciej odwiedzanych miejsc jest sanktuarium fatimskie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Zadanie (0 –2 pkt) WyjaÊnij termin: przemys∏ high-tech – ...................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 7 Zadanie (0 –2 pkt) Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) Koncentracja oÊrodków przemys∏u high-tech wyst´puje w Ameryce Pó∏nocnej, Europie Ârodkowo-Wschodniej i Azji Po∏udniowo-Wschodniej. . . . . . . . b) Silicon Glen to oÊrodek high-tech znajdujàcy si´ w Wielkiej Brytanii. . . . . . . . c) Transport i ∏àcznoÊç tworzà razem sektor us∏ug zwany komunikacjà. . . . . . . . d) G∏ównymi przyczynami rozwoju turystyki na skal´ masowà w 2 po∏. XX w. by∏ m.in. wzrost zamo˝noÊci obywateli niektórych paƒstw, wyd∏u˝enie czasu wolnego od pracy oraz rozwój i upowszechnienie nowoczesnych Êrodków transportu. . . . . . . . 8 Zadanie (0 –2 pkt) Uzupe∏nij tabel´, wpisujàc po dwie zalety podanych rodzajów transportu. Rodzaj transportu Zalety a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kolejowy b) ...................................................................................................... a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . samochodowy 9 b) ...................................................................................................... Zadanie (0 –2 pkt) Podaj cztery przyk∏ady walorów turystycznych, które decydujà o atrakcyjnoÊci turystycznej regionu. a) .............................................................................................................................................................. b) .................................................................................................................................................................... c) .................................................................................................................................................. d) .................................................................................................................................................................... grupa b Przemys∏ i us∏ugi cz. II ............................................... imi´ i nazwisko Poni˝szy test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 18 punktów. 1 ....................... data Zadanie (0 –2 pkt) SpoÊród podanych poni˝ej przyk∏adów podkreÊl odnawialne êród∏a energii. S∏oƒce, w´giel kamienny, woda, uran, wiatr, ropa naftowa, ciep∏o z wn´trza Ziemi, gaz ziemny 2 Zadanie (0 –2 pkt) a) 3 PHOTOSTOCK PHOTOSTOCK Rozpoznaj i zapisz nazw´ przedstawionych na zdj´ciach typów elektrowni. b) ............................................................ ............................................................ Zadanie (0 –2 pkt) Wykresy przedstawiajà struktur´ produkcji energii elektrycznej. Podpisz je w∏aÊciwymi nazwami krajów spoÊród podanych poni˝ej. Francja, Norwegia, Egipt, Islandia a) 4 ................................................ b) ................................................ Zadanie (0 –2 pkt) Uzupe∏nij tabel´, wpisujàc po dwa pozytywne i negatywne skutki powstania zapory rzecznej i hydroelektrowni w Asuanie w Egipcie. Skutki pozytywne Skutki negatywne ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ 5 Zadanie (0 –2 pkt) Dopasuj nazw´ kraju do odpowiadajàcego mu opisu. Szwecja, Egipt, Stany Zjednoczone Ameryki, Japonia, Portugalia a) W kraju tym znajduje si´ najstarszy i zarazem najwi´kszy oÊrodek przemys∏u high-tech na Êwiecie. Najwa˝niejsze miasta po∏o˝one w jego obr´bie to San Jose i San Francisco. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Kraj ten jest wysoko rozwini´ty gospodarczo, wa˝nà rol´ odgrywa w nim nowoczesny transport. Posiada 173 lotniska. Najwi´ksze z nich, Haneda, to czwarty pod wzgl´dem liczby obs∏u˝onych pasa˝erów port lotniczy na Êwiecie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Zadanie (0 –2 pkt) WyjaÊnij termin: turysta – ...................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 7 Zadanie (0 –2 pkt) Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) Hiszpanie stanowili w 2001 roku najliczniejszà grup´ turystów odwiedzajàcych Portugali´. . . . . . . . b) G∏ówne czynniki, które decydujà o lokalizacji zak∏adów high-tech na Êwiecie, to bliskoÊç z∏ó˝ surowców mineralnych oraz sàsiedztwo wy˝szych uczelni i instytucji naukowo-badawczych. . . . . . . . c) Silicon Wadi to oÊrodek high-tech le˝àcy w Izraelu. . . . . . . . d) Pierwszà regularnà lini´ kolejowà uruchomiono w 1830 roku w USA. . . . . . . . 8 Zadanie (0 –2 pkt) Uzupe∏nij tabel´, wpisujàc po dwie wady podanych rodzajów transportu. Rodzaj transportu Wady a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . samochodowy b) ...................................................................................................... a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kolejowy 9 b) ...................................................................................................... Zadanie (0 –2 pkt) Podaj cztery przyk∏ady infrastruktury turystycznej, które decydujà o atrakcyjnoÊci turystycznej regionu. a) .............................................................................................................................................................. b) .................................................................................................................................................... c) .................................................................................................................................................. d) .................................................................................................................................................... grupa a Problemy wspó∏czesnego Êwiata cz. I ............................................... imi´ i nazwisko ....................... Poni˝szy test sk∏ada si´ z 7 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 16 punktów. 1 Zadanie data (0 –3 pkt) WyjaÊnij terminy: a) bezrobotny – ................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................. b) globalizacja – .............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. c) eksport – .................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. 2 Zadanie (0 –3 pkt) Wymieƒ trzy przyczyny bezrobocia. 3 a) .............................................................................................................................................................. b) .................................................................................................................................................................... c) .............................................................................................................................................................. Zadanie (0 –2 pkt) Na podstawie wykresu przedstawiajàcego udzia∏ obszarów zaj´tych przez powodzie w Bangladeszu w latach 1960–2001, odpowiedz na poni˝sze pytania. a) W którym roku mia∏a miejsce najwi´ksza powódê w Bangladeszu? Jaki obszar kraju zaj´∏a? ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ .............................................................................................. b) W których latach nie wystàpi∏y powodzie? .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. 4 Zadanie (0 –2 pkt) Korzystajàc z zamieszczonej obok mapy, wymieƒ cztery paƒstwa le˝àce w Afryce, charakteryzujàce si´ niskim stopniem rozwoju spo∏ecznego. .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... 5 Zadanie (0 –2 pkt) Uzupe∏nij tabel´, wpisujàc jeden przyk∏ad produktu wytwarzanego przez poni˝sze koncerny. Nazwa koncernu Volkswagen Microsoft 6 Produkt .................................................................................................................. .................................................................................................................. Zadanie (0 –2 pkt) WyjaÊnij ró˝nice w funkcjonowaniu Unii Europejskiej (UE) i Pó∏nocnoamerykaƒskiego Uk∏adu Wolnego Handlu (NAFTA). .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 7 Zadanie Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) Do paƒstw cz∏onkowskich Unii Europejskiej nale˝y obecnie 25 krajów, m.in. Hiszpania, Rumunia, W´gry i S∏owacja. . . . . . . . b) Europejski Bank Centralny jest unijnà instytucjà, która nadzoruje polityk´ pieni´˝nà, w szczególnoÊci emisj´ euro. . . . . . . . c) Wspólnà walut´ euro przyj´∏y m.in. Austria, Niemcy, Hiszpania i Szwecja. . . . . . . . d) Cz´Êç bud˝etu Unii Europejskiej przeznaczana jest na potrzeby najubo˝szych regionów Wspólnoty. . . . . . . . (0 –2 pkt) grupa b Problemy wspó∏czesnego Êwiata cz. I ............................................... imi´ i nazwisko ....................... data Poni˝szy test sk∏ada si´ z 7 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 16 punktów. 1 Zadanie (0 –3 pkt) WyjaÊnij terminy: a) stopa bezrobocia – .............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. b) handel – ...................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. c) import – .................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. 2 Zadanie (0 –3 pkt) Wymieƒ trzy skutki bezrobocia. 3 a) .............................................................................................................................................................. b) .................................................................................................................................................................... c) .............................................................................................................................................................. Zadanie (0 –2 pkt) Na podstawie wykresu przedstawiajàcego zatrudnienie i wielkoÊç produkcji stali we francuskim przemyÊle hutniczym w latach 1975–2000, odpowiedz na poni˝sze pytania. a) OkreÊl zmian´ zatrudnienia we francuskim przemyÊle hutniczym w latach 1975–2000. ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ b) OkreÊl zmian´ wielkoÊci produkcji stali we francuskim przemyÊle hutniczym w latach 1975–2000. ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ 4 Zadanie (0 –2 pkt) Korzystajàc z poni˝szej mapy, wymieƒ cztery paƒstwa le˝àce w Ameryce Po∏udniowej, charakteryzujàce si´ Êrednim stopniem rozwoju spo∏ecznego. ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ 5 Zadanie (0 –2 pkt) Uzupe∏nij tabel´, wpisujàc jeden przyk∏ad produktu wytwarzanego przez poni˝sze koncerny. Nazwa koncernu Shell Siemens 6 Produkt .................................................................................................................. .................................................................................................................. Zadanie (0 –2 pkt) WyjaÊnij, dlaczego poziom ˝ycia mieszkaƒców w poszczególnych krajach lepiej porównywaç przy pomocy wskaênika HDI ni˝ PKB w przeliczeniu na mieszkaƒca. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 7 Zadanie Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) 1 maja 2004 roku do Unii Europejskiej przystàpi∏o 10 paƒstw, m.in. Polska, Malta, Bu∏garia i S∏owenia. . . . . . . . b) Rada Unii Europejskiej wytycza kierunki polityki, podejmuje uchwa∏y i ustanawia prawo Wspólnoty. . . . . . . . c) Wspólnà walut´ euro przyj´∏y m.in. Francja, Niemcy, Belgia i Wielka Brytania. . . . . . . . d) Celem Unii Europejskiej jest stopniowe znoszenie granic politycznych, spo∏ecznych i ekonomicznych pomi´dzy poszczególnymi krajami Europy. . . . . . . . (0 –2 pkt) grupa a Problemy wspó∏czesnego Êwiata cz. II ............................................... imi´ i nazwisko ....................... Poni˝szy test sk∏ada si´ z 7 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 14 punktów. 1 Zadanie data (0 –2 pkt) Wymieƒ dwie korzyÊci p∏ynàce ze swobód unijnych, które przys∏ugujà mieszkaƒcom Unii Europejskiej. Scharakteryzuj jednà ze swobód. a) ................................................................................................................................................ b) ................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 2 Zadanie (0 –2 pkt) Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) Dop∏aty z europejskich funduszy strukturalnych przys∏ugujà tym regionom Unii Europejskiej, których PKB wynosi mniej ni˝ 75% Êredniego PKB Wspólnoty. . . . . . . . b) Talibowie, którzy doszli do w∏adzy w 1996 roku, wprowadzili liberalne prawo i w Afganistanie nasta∏a demokracja. . . . . . . . c) Autonomia Palestyƒska powsta∏a w 1993 roku dzi´ki dyplomatycznej dzia∏alnoÊci Organizacji Wyzwolenia Palestyny, kierowanej przez Jasira Arafata. . . . . . . . d) Najstarszym parkiem narodowym na Êwiecie jest po∏o˝ony w Wielkiej Brytanii Park Narodowy Yorkshire Dales. . . . . . . . 3 Zadanie (0 –2 pkt) Po∏àcz strza∏kami walczàce strony z przyczynami konfliktu. Burundyjskie plemiona Tutsi i Hutu • Irak – Kuwejt wraz z wojskami koalicji • Sudan – Egipt • Afganistan – Zwiàzek Radziecki • 4 • dost´p do ropy naftowej • polityka • konflikt etniczny • dost´p do wody Zadanie (0 –2 pkt) Opisz zjawisko efektu cieplarnianego. Podaj jego przyczyny i skutki. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 5 Zadanie (0 –3 pkt) Na konturowej mapie Êwiata wpisz numery odpowiadajàce podanym obszarom konfliktów zbrojnych. 1. Kaszmir 2. Irak 6 3. Kurdystan 4. Kosowo Zadanie 5. Sudan 6. Autonomia Palestyƒska (0 –1 pkt) WyjaÊnij poj´cie: dziura ozonowa – .......................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 7 Zadanie (0 –2 pkt) WyjaÊnij, w jaki sposób rozwój turystyki wp∏ywa na zmiany w Êrodowisku przyrodniczym. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... grupa b Problemy wspó∏czesnego Êwiata cz. II ............................................... imi´ i nazwisko ....................... Poni˝szy test sk∏ada si´ z 7 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów mo˝liwà do uzyskania za prawid∏owà odpowiedê. Za rozwiàzanie ca∏ego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 14 punktów. 1 Zadanie data (0 –2 pkt) Wymieƒ dwie korzyÊci p∏ynàce ze swobód unijnych, które przys∏ugujà mieszkaƒcom Unii Europejskiej. Scharakteryzuj jednà ze swobód. a) ................................................................................................................................................ b) ................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 2 Zadanie (0 –2 pkt) Oznacz literà P zdania prawdziwe, a literà F zdania fa∏szywe. a) W przysz∏oÊci gospodarka Unii Europejskiej b´dzie opieraç si´ na sektorze wyspecjalizowanych us∏ug oraz na przemyÊle przetwórczym. . . . . . . . b) Celem interwencji Rosjan w Afganistanie w 1979 roku by∏a pomoc w ustabilizowaniu sytuacji politycznej w tym kraju. . . . . . . . c) W 2000 roku Palestyƒczycy og∏osili powstanie przeciwko Izraelowi – Intifad´. . . . . . . . d) Najstarszym parkiem narodowym na Êwiecie jest po∏o˝ony w Stanach Zjednoczonych Ameryki Park Narodowy Yellowstone. . . . . . . . 3 Zadanie (0 –2 pkt) Po∏àcz strza∏kami walczàce strony z przyczynami konfliktu. Rosja – Czeczenia • Izrael – Syria, Egipt, Jordania • Burundyjskie plemiona Tutsi i Hutu • Wietnam Pó∏nocny – Wietnam • Po∏udniowy i Stany Zjednoczone 4 • dost´p do wody, religia • polityka • dost´p do ropy naftowej, polityka • konflikt etniczny Zadanie (0 –2 pkt) Opisz zjawisko dziury ozonowej. Podaj jego przyczyny i skutki. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 5 Zadanie (0 –3 pkt) Na konturowej mapie Êwiata wpisz numery odpowiadajàce podanym obszarom konfliktów zbrojnych. 1. Sudan 2. Kosowo 6 3. Kaszmir 4. Kurdystan 5. Autonomia Palestyƒska 6. Irak Zadanie (0 –1 pkt) WyjaÊnij poj´cie: gazy cieplarniane – ........................................................................................................................ .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 7 Zadanie (0 –2 pkt) WyjaÊnij, w jaki sposób rozwój przemys∏u wydobywczego i energetycznego wp∏ywa na zmiany w Êrodowisku przyrodniczym. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... Klucz odpowiedzi ab Spo∏eczeƒstwo Nr Standard zad. wymagaƒ 1. 2. II 2 II 1 III 1 Oczekiwana odpowiedê Kryterium punktowania wersja a wersja b a – P, b – P, c – F a – F, b – F, c – P za ka˝dà prawid∏owà ocen´ – 1 pkt; razem – 3 pkt cechy: wyst´puje zjawisko eksplozji demograficznej, maleje wspó∏czynnik zgonów; cechy: umiarkowany wzrost liczby ludnoÊci, maleje wspó∏czynnik urodzeƒ; za prawid∏owo podane cechy – 2 pkt, za prawid∏owo podane przyczyny – 2 pkt; razem – 4 pkt przyczyny: np. poprawa przyczyny: np. upadek modelu warunków sanitarnych, rozwój rodziny wielodzietnej, praca medycyny zawodowa kobiet I2 31.12.2000 roku liczba ludnoÊci wynosi∏a 38 644 600 mieszkaƒców. III 1 np. ˝yzne gleby, ciep∏y np. tereny wy˝ynne i górskie, i ∏agodny klimat, tereny nizinne ma∏e zasoby wody s∏odkiej, s∏abo wykszta∏cone gleby górskie za ka˝dy prawid∏owy czynnik – 1 pkt; razem – 3 pkt I1 a) grupa ludzi posiadajàca poczucie swej odr´bnoÊci, w∏asnà ojczyzn´ i kultur´; b) zespó∏ miejski z∏o˝ony z kilku miast, z których ˝adne nie dominuje za ka˝dy prawid∏owo wyjaÊniony termin – 1 pkt; razem – 2 pkt 5. a) grupa ludzi o innej narodowoÊci ni˝ wi´kszoÊç mieszkaƒców danego kraju; b) zespó∏ miast sk∏adajàcy si´ z dominujàcego miasta i otaczajàcych go wielu mniejszych 6. I1 a) katolicyzm, b) hinduizm, c) islam (sunnizm) a) judaizm, b) prawos∏awie, c) sintoizm za ka˝dà poprawnà odpowiedê – 1 pkt; razem – 3 pkt 1. Tokio, 2. Los Angeles, 3. Mumbaj, 4. Nowy Jork, 5. São Paulo, 6. Szanghaj. 1. Delhi, 2. Nowy Jork, 3. Dakka, 4. São Paulo, 5. Meksyk, 6. Tokio. za ka˝dà prawid∏owà nazw´ aglomeracji – 0,5 pkt; razem – 3 pkt 3. 4. 7. III 2 Wu = 9,79‰ (~ 9,8‰) Wz = 9,52‰ (~ 9,5‰) Wpn = 0,27‰ (~ 0,3‰) za poprawne obliczenie – 2 pkt Klucz odpowiedzi ab Rolnictwo Oczekiwana odpowiedê Nr Standard zad. wymagaƒ 1. I1 2. III 1 3. III 1 4. II 2 I2 5. III 1 6. II 2 7. I2 II 1 8. II 2 9. III 1 Kryterium punktowania wersja a wersja b a) g∏odem b) terasowanie stoków c) okres wegetacyjny a) niedo˝ywienie b) poldery c) monsunem letnim np. susze, powodzie np. wojna, kryzys gospodarczy za ka˝dy prawid∏owy przyk∏ad – 1 pkt; razem – 2 pkt za ka˝de prawid∏owe dokoƒczenie zdania – 1 pkt; razem – 3 pkt np. u˝ywanie Êrodków np. warunki klimatyczne, ochrony roÊlin i nawozów, ˝yznoÊç gleb, rzeêba terenu stosowanie maszyn i urzàdzeƒ, zastosowanie in˝ynierii genetycznej za ka˝dy prawid∏owy czynnik – 1 pkt; razem – 3 pkt a) Argentyna, b) 63% a) Bangladesz, b) 70% a) za prawid∏owo podkreÊlony kraj – 1 pkt, b) za prawid∏owe obliczenie – 1 pkt; razem – 2 pkt a) okopowe, b) w∏ókniste, c) przyprawy a) oleiste, b) u˝ywki, c) zbo˝a za ka˝dà w∏aÊciwie wpisanà grup´ roÊlin – 1 pkt; razem – 3 pkt a – F, b – F, c – P a – F, b – F, c – P za ka˝dà prawid∏owà ocen´ – 1 pkt; razem – 3 pkt Zbiory rolnika z Chin wynios∏y Zbiory rolnika z Chin wynios∏y za poprawne obliczenie – 2 pkt 740 dt, a zbiory rolnika z Indii 232,8 dt, a zbiory rolnika 680 dt. z Indii 249,3 dt. b), d), e) b), c), f) za ka˝de poprawne podkreÊlenie – 1 pkt; razem – 3 pkt np. wysokie plony i du˝a wydajnoÊç hodowli zwierzàt, du˝e nak∏ady finansowe, wysokie nak∏ady pracy, stosowanie nawozów sztucznych np. niskie plony i ma∏a wydajnoÊç hodowli zwierzàt, ma∏e nak∏ady finansowe, niskie nak∏ady pracy, z regu∏y brak stosowania nawozów sztucznych za ka˝dà prawid∏owà cech´ – 1 pkt; razem – 3 pkt Klucz odpowiedzi ab Przemys∏ i us∏ugi cz. I Nr Standard zad. wymagaƒ Oczekiwana odpowiedê Kryterium punktowania wersja a wersja b 1. II 2 a) w´giel brunatny, b) marmur, c) rudy miedzi, d) siarka 2. I1 a) w´giel kamienny, b) boksyt za ka˝dy prawid∏owo wyjaÊniony termin – 1 pkt; razem – 2 pkt I1 a) obszar przemys∏owy, a) jeden z dzia∏ów gospodarki, na którym znajduje si´ wiele który zajmuje si´ wydobypowiàzanych ze sobà waniem surowców gospodarczo zak∏adów mineralnych i ich przemys∏owych; przetwarzaniem na dobra cechuje si´ du˝ym odsetmaterialne zaspokajajàce kiem osób zatrudnionych potrzeby ludzi; w przemyÊle; b) surowiec (minera∏, ska∏a) b) Organizacja Paƒstw znajdujàcy si´ w ziemi, Eksporterów Ropy wydobywany metodà Naftowej, której celem jest górniczà kontrolowanie produkcji i sprzeda˝y ropy naftowej np. infrastruktura komunikacyjna, rynek zbytu produktów, bliskoÊç zak∏adów kooperujàcych, si∏a robocza za ka˝dy poprawnie wpisany czynnik – 0,5 pkt; razem – 2 pkt 3. 4. III 1 5. IV 1 6. II 2 7. I2 II 1 II 2 8. II 2 a) rudy uranu, b) granit, c) boksyty, d) sól kamienna za ka˝de prawid∏owe dopasowanie – 0,5 pkt; razem – 2 pkt a) w´giel brunatny, b) diament za ka˝dy prawid∏owo podany surowiec mineralny – 1 pkt; razem – 2 pkt np. z∏o˝a surowców mineralnych, zasoby wody, ukszta∏towanie terenu, naturalne szlaki komunikacyjne (wybrze˝a morskie, rzeki) np. import dóbr naturalnych z zagranicy, stosowanie w produkcji przemys∏owej substytutów lub surowców odnawialnych, rozwój dzia∏ów gospodarki niewymagajàcych znaczàcej iloÊci surowców (turystyka, us∏ugi finansowo-bankowe) za ka˝dà prawid∏owà propozycj´ – 1 pkt; razem – 2 pkt Rozpoznanie i zaznaczenie obiektów na mapie. za ka˝de prawid∏owe zaznaczenie na mapie – 0,5 pkt; razem – 2 pkt a) prawid∏owe oznaczenie na mapie b) 56,5% a) prawid∏owe oznaczenie na mapie b) 58% za ka˝de prawid∏owo wpisane paƒstwo – 0,5 pkt, za prawid∏owe obliczenie – 1 pkt; razem – 3 pkt a – P, b – F, c – F, d – P a – P, b – F, c – F, d – P za ka˝dà prawid∏owà ocen´ – 0,5 pkt; razem – 2 pkt Klucz odpowiedzi ab Przemys∏ i us∏ugi cz. II Oczekiwana odpowiedê Nr Standard zad. wymagaƒ Kryterium punktowania wersja a wersja b 1. II 2 ropa naftowa, uran, gaz ziemny, w´giel brunatny S∏oƒce, woda, wiatr, ciep∏o z wn´trza Ziemi za ka˝de poprawne podkreÊlenie – 0,5 pkt; razem – 2 pkt 2. II 1 a) elektrownia wodna, b) elektrownia wiatrowa a) elektrownia s∏oneczna, b) elektrownia cieplna za ka˝dy poprawny podpis – 1 pkt; razem – 2 pkt 3. II 2 a) Egipt, b) Islandia a) Francja, b) Norwegia za ka˝dy prawid∏owo wpisany kraj – 1 pkt; razem – 2 pkt przyk∏adowe argumenty „za”: nie zanieczyszczajà powietrza, zu˝ywajà ma∏e iloÊci paliwa; przyk∏adowe argumenty „przeciw”: niebezpieczeƒstwo awarii i ska˝enia radioaktywnego, wysokie koszty budowy i utrzymania elektrowni atomowej przyk∏adowe skutki pozytywne: za ka˝dà poprawnà propozycj´ – 0,5 pkt; dostarcza 20% energii razem – 2 pkt elektrycznej produkowanej w Egipcie, nastàpi∏ rozwój zak∏adów przemys∏owych na po∏udniu kraju; skutki negatywne: brak naturalnych wylewów Nilu spowodowa∏, ˝e pola przesta∏y byç u˝yêniane w sposób naturalny, wygin´∏o wiele gatunków roÊlin i zwierzàt ˝yjàcych w rzece 4. III 1 5. II 2 a) Japonia, b) Portugalia a) Stany Zjednoczone Ameryki, za ka˝dy w∏aÊciwie wpisany kraj – 1 pkt; b) Japonia razem – 2 pkt I1 turysta to osoba, która z w∏asnej woli opuszcza swoje miejsce zamieszkania i podró˝uje w celach poznawczych, rekreacyjnych, religijnych lub leczniczych za prawid∏owe wyjaÊnienie terminu – 2 pkt 6. przemys∏ high-tech to przemys∏ wysokiej technologii, do którego zalicza si´ zak∏ady opierajàce swojà produkcj´ na wynikach najnowszych badaƒ naukowych 7. II 2 a – F, b – P, c – P, d – P a – P, b – F, c – P, d – F za ka˝dà prawid∏owà ocen´ – 0,5 pkt; razem – 2 pkt przyk∏adowe zalety transportu kolejowego: a) niskie koszty przewozów pasa˝erskich i towarowych na Êrednich i d∏ugich trasach, b) du˝a wydajnoÊç przy transporcie ∏adunków; przyk∏adowe zalety transportu samochodowego: a) du˝y zasi´g – wiele samochodów mo˝e poruszaç si´ po naturalnych szlakach i bezdro˝ach, b) powszechna dost´pnoÊç przyk∏adowe wady transportu samochodowego: a) du˝y wp∏yw na zanieczyszczenie Êrodowiska (spaliny), b) du˝e zag´szczenie ruchu, zw∏aszcza w wielkich miastach; przyk∏adowe wady transportu kolejowego: a) wysokie koszty budowy nowych linii i utrzymania u˝ytkowanych, b) utrudnione wytyczanie nowych szlaków na terenach podmok∏ych i w górach za ka˝dà prawid∏owà propozycj´ – 0,5 pkt; razem – 2 pkt np. ciep∏y klimat, piaszczyste pla˝e, górski krajobraz, czyste jeziora np. wyciàgi narciarskie, lokale gastronomiczne, pensjonaty, wypo˝yczalnie sprz´tu sportowego za ka˝dy prawid∏owy przyk∏ad – 0,5 pkt; razem – 2 pkt 8. 9. III 1 III 1 Klucz odpowiedzi ab Problemy wspó∏czesnego Êwiata cz. I Nr Standard zad. wymagaƒ 1. 2. Oczekiwana odpowiedê Kryterium punktowania wersja a wersja b za ka˝dy prawid∏owo wyjaÊniony termin – 1 pkt; razem – 3 pkt I1 a) osoba niepracujàca, a) udzia∏ bezrobotnych aktywnie poszukujàca pracy, w ogólnej liczbie ludnoÊci zarejestrowana w urz´dzie aktywnej zawodowo, pracy; wyra˝ony w procentach; b) ∏àczenie i przenikanie si´ b) forma wspó∏pracy polegajàsystemów gospodarczych, ca na wymianie dóbr i us∏ug a tak˝e ujednolicanie pomi´dzy ich wytwórcami upodobaƒ i zachowaƒ ludzi (producentami, us∏ugodawna skal´ mi´dzynarodowà; cami) a odbiorcami (konsuc) sprzeda˝ towarów za granic´ mentami); c) sprowadzanie towarów z zagranicy III 1 np. kryzys gospodarczy, np. ubo˝enie rodzin, wzrost nieodpowiednie wykszta∏cenie, przest´pczoÊci, zwi´kszenie post´p technologiczny wydatków bud˝etowych na zasi∏ki dla bezrobotnych za ka˝dy prawid∏owy przyk∏ad – 1 pkt; razem – 3 pkt a) 1998 r., 68%; b) 1979 r., 1981 r., 1994 r., 1997 r. za ka˝dy poprawny podpunkt – 1 pkt; a) spadek zatrudnienia o 119 tys. osób: ze 156 tys. razem – 2 pkt pracowników w 1975 r. do 37 tys. w 2000 r.; b) nieznaczne zmniejszenie produkcji stali z 23,5 tys. ton w 1975 r. do 21 tys. ton w 2000 r. 3. II 1 II 2 4. II 1 II 2 np. Madagaskar, Nigeria, Tanzania, Mali np. Brazylia, Peru, Wenezuela, Boliwia za ka˝dy prawid∏owo wymieniony kraj – 0,5 pkt; razem – 2 pkt 5. II 2 Volkswagen: samochody; Microsoft: oprogramowanie komputerowe Shell: produkty naftowe – paliwa, oleje, smary; Siemens: telefony komórkowe za ka˝dy poprawny przyk∏ad – 1 pkt; razem – 2 pkt Funkcjonowanie UE opiera si´ na trzech filarach: wspólnym rynku gospodarczym i walutowym, wspólnej polityce zagranicznej oraz wspó∏pracy w dziedzinie spraw wewn´trznych i sprawiedliwoÊci. Natomiast NAFTA umo˝liwia jedynie swobodny przep∏yw towarów i us∏ug na terenie paƒstw cz∏onkowskich. WartoÊç PKB na osob´ w ró˝nych paƒstwach mo˝e byç podobna. Mimo to, w jednym kraju wi´kszoÊç ludzi mo˝e ˝yç w ubóstwie, a tylko niewielka cz´Êç spo∏eczeƒstwa byç zamo˝na. Natomiast w innym paƒstwie, o podobnej wartoÊci PKB, poziom ˝ycia nie musi byç bardzo zró˝nicowany. Przy obliczaniu HDI bierze si´ pod uwag´, oprócz PKB na mieszkaƒca, tak˝e kilka innych wskaêników, m.in. poziom analfabetyzmu i przeci´tnà d∏ugoÊç ˝ycia. za prawid∏owe wyjaÊnienie – 2 pkt a – F, b – P, c – F, d – P a – F, b – P, c – F, d – P za ka˝dà prawid∏owà ocen´ – 0,5 pkt; razem – 2 pkt 6. III 1 7. II 2 Klucz odpowiedzi ab Problemy wspó∏czesnego Êwiata cz. II Nr Standard zad. wymagaƒ 1. III 1 2. II 2 3. II 2 4. III 2 5. III 1 6. 7. I1 III 1 Oczekiwana odpowiedê Kryterium punktowania wersja a wersja b np. swoboda przep∏ywu osób, swoboda przep∏ywu us∏ug, swoboda przep∏ywu towarów, swoboda przep∏ywu kapita∏u. Swoboda przep∏ywu osób: mieszkaniec jednego paƒstwa unijnego mo˝e osiedliç si´ i podjàç prac´ w innym kraju cz∏onkowskim. Swoboda przep∏ywu towarów: zniesienie barier celnych mi´dzy paƒstwami cz∏onkowskimi u∏atwi∏o przep∏yw towarów – zlikwidowa∏o na przyk∏ad wielogodzinne kolejki przy odprawie towarów na granicy. za ka˝dy prawid∏owo podany przyk∏ad – 0,5 pkt, za poprawnà charakterystyk´ – 1 pkt; razem – 2 pkt a – P, b – F, c – P, d – F a – P, b – F, c – P, d – P Burundyjskie plemiona Tutsi i Hutu: konflikt etniczny; Irak – Kuwejt wraz z wojskami koalicji: dost´p do ropy; Sudan – Egipt: dost´p do wody; Afganistan – Zwiàzek Radziecki: polityka Rosja – Czeczenia: dost´p za ka˝de prawid∏owe przyporzàdkowanie do ropy, polityka; Izrael – Syria, – 0,5 pkt; razem – 2 pkt Egipt, Jordania: dost´p do wody, religia; Burundyjskie plemiona Tutsi i Hutu: konflikt etniczny; Wietnam Pó∏nocny – Wietnam Po∏udniowy i Stany Zjednoczone: polityka Efekt cieplarniany powstaje na skutek gromadzenia si´ w atmosferze gazów cieplarnianych, g∏ównie dwutlenku w´gla. Tworzà one pow∏ok´, która przepuszcza promieniowanie s∏oneczne docierajàce do Ziemi, a zatrzymuje ciep∏o emitowane z powierzchni Ziemi. Nadmierne nagromadzenie gazów cieplarnianych spowodowane jest m.in. spalaniem w´gla w elektrowniach i kot∏owniach oraz wycinaniem lasów. Zjawisko to prowadzi do stopniowego ocieplenia klimatu. za prawid∏owy opis zjawiska z podaniem Przyczynà powstania dziury jego przyczyn i skutków – 2 pkt ozonowej jest dzia∏anie freonów, stosowanych m.in. do produkcji sprz´tu AGD i opakowaƒ aerozolowych. Freony, przedostajàc si´ do stratosfery, powodujà niszczenie czàsteczek ozonu, które tworzà warstw´ ozonowà na wysokoÊci ok. 20 km i chronià ˝ywe organizmy przed szkodliwym dzia∏aniem promieni ultrafioletowych. za ka˝dà prawid∏owà ocen´ – 0,5 pkt; razem – 2 pkt Prawid∏owe oznaczenie na mapie obszarów konflitów zbrojnych. za ka˝dy poprawnie wpisany numer na mapie – 0,5 pkt; razem – 3 pkt ubytek naturalnej warstwy ochronnej Ziemi (ozonu) w atmosferze, powsta∏y w wyniku dzia∏ania freonów gazy, które zatrzymujà ciep∏o wypromieniowywane z powierzchni Ziemi, przyczyniajà si´ do powstania efektu cieplarnianego; zalicza si´ do nich m.in. dwutlenek w´gla, tlenki azotu i metan za prawid∏owe wyjaÊnienie poj´cia – 1 pkt Rozbudowa infrastruktury turystycznej przyczynia si´ do zmian w krajobrazie naturalnym – powstajà nowe hotele, restauracje i sklepy. Wzmo˝ony ruch turystyczny wià˝e si´ tak˝e z zaÊmiecaniem terenu przez turystów. Przemys∏ wydobywczy wp∏ywa za prawid∏owe wyjaÊnienie – 2 pkt negatywnie na krajobraz naturalny – w okolicach kopalƒ powstajà ha∏dy. Zak∏ady przemys∏u przetwórczego, m.in. elektrownie cieplne, w procesie produkcyjnym przyczyniajà si´ do zanieczyszczenia atmosfery gazami i py∏ami.
