Skaidrė 1 - Zemdirbyste

HODOWLA OWSA NA LITWIE
Vida Danytė
Instytut Rolniczy, Litewskie Centrum Nauk Agrarnych i Leśnych, Dotnuva, Litwa
Instituto al. 1, 58344 Akademija, Kedainiai distr., Lithuania [email protected], tel. +370 687 14448
Hodowlę owsa na Litwie rozpoczął w
roku 1922 prof. Dionizas Rudzinskas. W
okresie pierwszych 10 lat prac główną
metodą hodowlaną była selekcja
pojedyncza. Później, w większości
przypadków, materiał początkowy był
rozwijany metodą hybrydyzacji między
odmianowej. Od początku prowadzonych
prac hodowlanych owsa na Litwie
zarejestrowano następujące odmiany:
Stipruolės (1936), Gyrūnės (1949),
Skaistūnės (1963), Sidabrės (1974),
Jaugila (1995), Migla DS (2001) i Mina
DS (2010).
Obecnie celem hodowli owsa na Litwie
jest odporność na choroby oraz skład
chemiczny nasion, ale najważniejszym
parametrem pozostaje plon. W roku 2012
badaniom podlegało 20 nowych
oplewionych i nagoziarnistych linii
hodowlanych owsa. Litewskie odmiany
Migla DS i Mina DS były użyte jako
odmiany standardowe. Odmiana Migla
DS wyróżnia się wysoką zawartością
białka i tłuszczu. Nagoziarnista odmiana
Mina DS jest raczej wysoka ale odporna
na wyleganie. Odmiana ta daje, na ogół,
wysoki plon. Średni plon odmiany Migla
DS wynosi 4,3 t ha-1 a odmiany Mina DS
4,0 t ha-1. Większość oplewionych liniej
hodowlanych wykazują większy poziom
plonowania w porównaniu do odmian
standardowych, ale między linii
nagoziarnistych najwyżej plonują
odmiana standardowa. Plon linii
hodowlanej DS 1650-51 (Rasputin /
Belinda) był około 25% wyższy w
porównaniu do standardowej odmiany
Migla DS i wynosił 5,4 t ha-1. Wysoki plon
nasion miały także genotypy DS 1639-11
i DS 1639-37 (Flamingstern
/Flamindsprofi), DS 1526-9 (1373-24
/Edit), DS 1644-47 i DS 1644-68 (Triton
/LPSH 00503), DS 1638-9 (Cwal /149111).
Rok 2012 był bardzo dobry dla oceny
odporności zbóż na wyleganie.
Standardowa odmiana Migla DS była
wysoka i okazała się nie odporna na
wyleganie. W efekcie została oceniona
na 3,8 punktu (1 - całkowite wyleganie, 9
- brak wylegania). Rośliny owsa
nagoziarnistego były wysokie ale
większość z nich wykazało dużą
odporność na wyleganie.
Nagoziarniste linie hodowlane owsa w
porównaniu do linii oplewionych były
bardziej odporne na wyleganie i niektóre
choroby grzybowe a także miały dłuższy
okres wegetacji. Ich ziarno miało wyższą
masę hektolitra, wyższą zawartość
białka, tłuszczu i skrobi oraz więcej
fosforu i β-glukanów. Zawartość białka w
oplewionych liniach hodowlanych owsa
DS 1638-9 (Cwal /1491-11) i DS 1644-68
(Triton /LPSH 00503) była podobna do
zawartości w odmianach owsa
nagoziarnistego i może być oceniona
jako bardzo wysoka ponieważ
nagoziarniste odmiany owsa, ze względu
na brak plewek, mają zwykle wyższą
zawartość białka.
Praca finansowana ze środków Litewskiego Ministerstwa
Rolnictwa jako projekt badawczy MT/11-33 „Selekcja
odmian zbóż dla produktów z całego ziarna z wyższą
wartości żywieniowej”.