Opis merytoryczny konferencji „Zwierzę / Język / Emocje”

Laboratorium Animal Studies —Trzecia Kultura przy Wydziale Filologicznym UŚ
oraz
Zakład Historii Literatury Rosyjskiej, Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej UŚ
serdecznie zapraszają do udziału w
II Międzynarodowej Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowej
z cyklu „Człowiek — Inny/Obcy Byt”
zatytułowanej
ZWIERZĘ / JĘZYK / EMOCJE
(21–22 września 2015)
Konferencja będzie poświęcona omówieniu dwóch aspektów tematu, tj. na poziomie treści, problematyki
i przedmiotu studiów nad zwierzętami oraz na poziomie ujęcia teoretycznego i metodologicznego (jakiej metodologii /
idiolektu potrzebuje ta nowa dyscyplina?). Jak pisać o zwierzętach? Zwłaszcza o zwierzęcej śmierci i cierpieniu?
Naukowo czy empatycznie? To ostatnie pytanie (Doroty Krawczyńskiej) dotyczy stanowiska badaczy wobec Zagłady,
ale jest ono zasadne i w odniesieniu do „genocydu zwierząt” (Jacques Derrida). Racjonalnie czy emocjonalnie?
W jakim stopniu rozumnie, a w jakim duchowo? Z dystansem czy z zaangażowaniem (ideologicznym, religijnym,
światopoglądowym, moralnym, emocjonalnym)? Antropo- / homocentrycznie czy zoo- / biocentrycznie? Czy tak
można postawić pytanie, sprowadzając zagadnienie „sztuki pisania o zwierzętach” do binarnego dylematu: tertium
non datur? Dylemat „jak pisać o zwierzętach?” zwykle pojawia się wszędzie tam, gdzie rozważania dotykają
niełatwych z punktu widzenia bioetyki zielonej zagadnień, a „etyka — twierdzi Bożena Żejmo — powinna być
emocjonalna”. Jak przedstawiciele nauk empirycznych piszą o zwierzętach, a jak powinni podejmować ten temat
humaniści, aby ich rozważania nie były pozbawione implikacji literaturoznawczych, językoznawczych czy
filozoficznych?
Opis merytoryczny konferencji „Zwierzę / Język / Emocje”
Proponujemy temat konferencji rozwinąć w dwóch ujęciach:
1. Sztuka pisania o zwierzętach, czyli aspekt teoretyczno-metodologiczny

Jak pisać o zwierzętach? Jakiej metodologii / jakiego stylu potrzebują animal studies?

Czym jest ekokrytyka? Dyscypliną czy metodą badawczą?

Czy polska humanistyka porzuciła mit badacza jako obiektywnego podmiotu? Jak (nie)pisać, żeby
(nie)prowokować adwersarzy Human Animal Studies?

Jakie emocje wywołują w Polsce oraz w innych krajach HAS? Dlaczego studia nad zwierzętami są
w Polsce traktowane sceptycznie, prześmiewczo i niepoważnie? Gdzie tkwi przyczyna, dla której studia
1
te wywołują niezdrowe i niesmaczne skojarzenia w kręgach (poza)naukowych? Czy przyczyna, dla
której studia te są narażone na krytykę oponentów, leży po stronie przedmiotu badań czy — badaczy
piszących o zwierzętach z zacietrzewieniem i manifestowaniem własnych predylekcji etycznych?

Czy można w sposób neutralny wydobywać ukryty sens w dziele literackim z perspektywy Animal
Studies? Czy literaturoznawca może traktować utwory literackie jako pretekst/ materiał/ przykład do
analiz i interpretacji w badaniach interdyscyplinarnych? Czy można porzucić metaforyzowanie/
symbolizowanie/ alegoryzowanie zwierząt w literaturze i sztuce?

Czy pozostałe dyscypliny humanistyczne, nauki społeczne (np. filozofia, socjologia) lub nauki
przyrodnicze/ empiryczne również mają swoje ograniczenia w tym zakresie?

Czy nauki społeczne są pozbawione emocji? Jaki wpływ mają emocje badacza na wartość pisanych
przezeń prac o zwierzętach? (np. O okrucieństwie Mariana Zdziechowskiego, Wieczna Treblinka
Charlesa Pettersona i in.)

Jak/ czy emocje pisarza kształtują obraz świata przedstawionego (obrazy zwierząt) w dziele literackim
(J. Coetzee, O. Tokarczuk).

Jak napięcie emocjonalne/ pasja/ ekscytacja badawcza wpływa na kształt prac naukowych (negatywnie
czy pozytywnie)?

Czy zoolodzy/ biolodzy/ weterynarze mogą pisać o zwierzętach emocjonalnie i z zaangażowaniem? Jak
biolodzy piszą o zwierzętach? (np. Bernd Heinrich). Czy lekarze weterynarii (np. deontologia
weterynaryjna) ekscytują się przedmiotem badań? W jaki sposób zaangażowanie emocjonalne wpływa
na wyniki/ stan/ opis badań?

Dlaczego krytykujemy antropomorfizowanie zwierząt, skoro zwierzęta w kontakcie z człowiekiem go
zoomorfizują?
2. Zwierzęta ukazane w sztuce rozumianej szeroko (np. malarstwo, sztuka pisarska, filmowa,
a nawet sztuka prowadzenia dyskursu naukowego).
Proponujemy następujące zagadnienia:













Biokomunikacja (międzygatunkowa, wewnątrzgatunkowa);
Zoosemiotyka / biosemiotyka / ekosemiotyka;
„Język(i)” zwierząt;
Wyrażanie emocji w świecie zwierząt i na płaszczyźnie człowiek–zwierzę;
Porozumienie między- i wewnątrzgatunkowe na poziomie emocjonalnym/ uczuciowym;
Języki i emocje zwierząt w nauce, literaturze, filmie, sztuce itd.
Jak poszczególne dziedziny sztuki i kultury wyrażają „język(i)” zwierząt?
Jakie emocje zwierzęta budzą w ludziach? Jakie emocje w zwierzętach budzą ludzie?
Języki i emocje zwierząt, o których mowa w dziełach sztuki;
Sztuka wobec podmiotowości zwierząt;
Jak poszczególne dziedziny sztuki ukazują „język” zwierząt;
Zwierzę w dyskursie publicznym/ politycznym/ kulturowym/ publicystycznym;
Język gatunk(ow)izmu/ szowinizmu gatunkowego;
Lista zagadnień, które można poruszyć, jest obszerna. Zadajemy (podajemy) tylko pytania (problemy)
przykładowe, licząc na to, że osoby zainteresowane udziałem w naszej konferencji — literaturoznawcy
i językoznawcy, historycy, filozofowie, kulturoznawcy, etnolodzy, etolodzy, psycholodzy, weterynarze,
biolodzy — wzbogacą zestaw zagadnień o swoje propozycje.
2
Prosimy o zapoznanie się ze szczegółowym opisem merytorycznym konferencji i wysyłanie zgłoszeń
(z abstraktem 1/3 s.) do 15 czerwca 2015 r. na adres: [email protected]
Potwierdzimy przyjęcie zgłoszenia do 31 lipca br. Pobieramy opłatę konferencyjną w wysokości 400 zł oraz
zapewniamy publikację referatów dopuszczonych do druku przez redaktorów naukowych i recenzentów. Numer
konta, na które należy wpłacać pieniądze, jak i pozostałe informacje (noclegi, wyżywienie), wyślemy konkretnym
osobom po przyjęciu zgłoszenia.
Języki konferencji: polski, rosyjski.
Komitet Organizacyjny:
Przewodnicząca: dr hab. Justyna Tymieniecka (Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej UŚ, kierownik LAS)
Z-ca przewodniczącej: dr hab. Marzena Kubisz (Instytut Kultur i Literatur Anglojęzycznych UŚ, LAS)
Sekretarz: dr Justyna Pisarska (IFW UŚ)
Członkowie: lic. Anna Starzyczny (IFW UŚ)
lic. Aneta Wójcik (IFW UŚ)
Partner: Klub Myśli Ekologicznej
Patronat: miesięcznik „Dzikie Życie”
3