filmy Katarzyny Kozyry i Artura Żmijewskiego_więcej informacji

Katarzyna Kozyra, Szukając Jezusa, 2014, film, 75’
depozyt w kolekcji Zachęty — Narodowej Galerii Sztuki
„Każde z jej dzieł jest pamięcią i odtworzeniem segmentu z poprzedniego, każde poprzednie jest »asem
w rękawie« gotowym do zaistnienia w tym następnym. To system zależności modularnych, selekcja w oparciu
o antyformat i deformację. Jak wytrawna pokerzystka zagrywa zawsze kartą, która nie pasuje do układu […]”.
Andrzej Wajs, Poza formatem, w: Katarzyna Kozyra. Szukając Jezusa, kat. wyst., Galeria Labirynt, Lublin 2014
Szukając Jezusa to najnowszy projekt Katarzyny Kozyry, do którego punktem wyjścia była informacja o tzw.
syndromie jerozolimskim — ostrym zaburzeniu urojeniowym opisanym w medycynie dopiero w drugiej
połowie XX wieku. Cierpiący nań chorzy odwiedzający Ziemię Świętą utożsamiają się z postaciami biblijnymi,
najczęściej z Mesjaszem.
Artystka odbyła do dziś siedem podróży do Jerozolimy, by odnaleźć tam tych, którzy na początku XXI
wieku wierzą, że są Jezusami. Pierwsza z nich odbyła się w 2012 roku, dzięki wsparciu prywatnego fundatora.
Efektem wszystkich wyjazdów są setki godzin nagranych wywiadów, zdjęcia miasta będącego sceną religijnych
rytuałów, na której występują ludzie o różnych wierzeniach, wyznaniach i kolorach skóry, próbujący przekonać
artystkę o swej cudowności i prawdziwości, kolejni Mesjasze oraz otaczający ją stale barwny tłum pielgrzymów
oraz mieszkańców. Przed oczami Kozyry odbywa się niekończący się performans, w którym nie jest ona
głównym bohaterem, a jedynie odbiorcą próbującym odnaleźć i zarejestrować choć fragment tego, co się
dzieje w tym świętym mieście. Kozyra dociera do niesamowitych osobwości. Za każdym z jej bohaterów kryją
się fascynujące historie, które układają się w całość, tworząc projekt o sposobach realizacji wiary, jej miejscu
oraz roli w dzisiejszym świecie i wartościach, wokół których budujemy swoje życie.
Proces montażu materiału stanowi kolejny etap ponownej kontemplacji owego „przedstawienia”,
a jednocześnie moment weryfikacji niektórych faktów, kiedy artystka zadaje sobie i nam kolejne pytania:
jakie są mechanizmy wiary i kształtowania naszych przekonań? Jak postrzegamy rzeczywistość i jak
budujemy jej ogląd? I czy krytyczne podejście i nieustanna weryfikacja faktów nie jest tylko innym rodzajem
intuicyjnego pragnienia wiary w potęgę rozumu?
Projekt zmienia się z podróży na podróż. Po raz pierwszy jego galeryjna wersja w obecnym kształcie
pokazywana była rok temu w łódzkim Atlasie Sztuki, zaraz potem w Galerii Labirynt w Lublinie. Jednak projekt
ma to do siebie, że pojawiają się w nim wciąż nowe postacie, a niektóre z opowieści znikają. Artystka powraca
do swoich bohaterów, zarówno podczas swych powrotów do Jerozolimy, jak i podczas montażu, modyfikując
nieraz nieco ich wypowiedzi. Dzieło istnieje niczym jakiś program komputerowy, którego software co pewien
czas jest uaktualniany o nowe możliwości i informacje.
Jednocześnie z wersją galeryjną powstaje przy wsparciu Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej
pełnometrażowy film dokumentalny.
operatorzy: Jakub Burakiewicz, Katarzyna Kozyra, Pinkas Matan, Yair Moss, Piotr Niemyjski, Katarzyna Szumska,
Piotr Wacowski, Yaniv Yur
dźwięk: Krzysztof Baradziej, Katarzyna Kozyra, Nitzan Levi manager produkcji: Diana Shoef (część 1)
asystenci: Natalie Fortuna Bouwer, Chen Serfati, Yaniv Yur
montaż: Mirek Szewczyk
produkcja: Anna Walewska (Fundacja Katarzyny Kozyry)
podziękowania zechcą przyjąć: Ibrahim Ahmad, Mykola Avyerin, Monika Branicka, Fabio Cavallucci, Katarzyna Czekalska, Magda Gemra,
Joanna Gruszecka, Abu El -Hawa, Bartek Konopka, Maciej Kraśniewski, Jacek Kubiak, Paula Kukla, Nitzan Levi, Agnieszka Magdziarek,
Irad Mazliah, Jacek Michalak, Mikołaj Pietraszewski, Rachel Ritts-Volloch, Avi Sabag, Magda Sawon, Chen Serfati, Diana Shoef,
Waldemar Tatarczuk, Andrzej Walczak, Joerg v. Weiler, Anna Winkler, Hanna Wróblewska, Shlomit Yaacov, Yaniv Yur, Nikita Zułkarnajew,
Joanna Żak, Julia Żukowska projekt powstał dzięki wsparciu następujących instytucji: Atlas Sztuki, Łódź; W&W a limited liability company; Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie;
Żak | Branicka Foundation; Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego; Centrum Sztuki Współczesnej w Tel-Awiwie;
Polski Instytut w Tel-Awiwie; Momentum The Global Platform for Time-Based-Art; Musrara The Naggar School of Photography;
Media, New Music, Visual Communication
Artur Żmijewski, Lekcja śpiewu 2, 2003, film, 16’30’’
z kolekcji Zachęty — Narodowej Galerii Sztuki
Lekcja śpiewu 2 jest drugą realizacją pomysłu „głuchego chóru”. W pierwszej wersji filmu grupa młodzieży
— uczniów Instytutu Głuchoniemych z Warszawy wykonuje Kyrie z Mszy polskiej Jana Maklakiewicza z 1944
właśnie tutaj — w kościele Świętej Trójcy parafii augsbursko-ewangelickiej. W wersji drugiej (jedna z jej
edycji jest w kolekcji Zachęty), powstałej dwa lata później, młodzi ludzie z Samuel-Heinicke-Schule w Lipsku
z towarzyszeniem orkiestry Barockensemble der Fachrichtung Alte Musik i mezzosopranistki Ewy Łapińskiej
śpiewają utwory Jana Sebastiana Bacha, m.in. kantatę Herz und Mund und Tat und Leben [Serce, usta, czyn
i życie]. Akcja tego filmu dzieje się m.in. w lipskim kościele św. Tomasza, gdzie kantorem był Jan Sebastian
Bach i gdzie został pochowany.
„Łatwo przychodzi nam uznanie dla kogoś, kto np. stracił nogę — a mimo to wspina się po górach.
Jakie to wspaniałe, że przekracza siebie, zdobywa szczyty zupełnie jak zdrowi. Ale to jest terror zdrowych.
Upośledzeni mogą zostać zaakceptowani, ale wtedy, kiedy upodobnią się do zdrowych [….] Ale ja wolę
sytuację, kiedy np. głuche dzieci śpiewają, nie starając się naśladować wypracowanych wzorców. Mają
własne dźwięki, rytm, harmonię, własną muzykę pochodzącą z ich świata. Tworzona przez nich muzyka
zawsze będzie zdeformowana, można to zaakceptować lub nie, ale nie da się tego faktu sfałszować.
Śpiewając, manifestują swoja nieprzekraczalną odmienność […] Głuchym nie brakuje dźwięków, ich świat
jest pełny, kompletny. To słyszący uważają ich świat za upośledzony. Może w świecie każdego z nas, który
wydaje się nam pełny, też są braki, tylko my o nich nie wiemy”.
Artur Żmijewski w rozmowie z Katarzyną Bielas i Dorotą Jarecką,
„Duży Format” dodatek „Gazety Wyborczej”, 16.05.2005