03_Przedmiot ekonomii

Przedmiot ekonomii jako nauki
czyli odpowiedź na pytanie, czym zajmuje się ekonomia
Etymologia nazwy „ekonomia”
Słowo pochodzi z języka greckiego
Oikos = dom
Nomos = prawo
Oikonomikos = ekonomia
Pojęcie to zostało użyte przez Ksenofonta w tytule rozprawy traktującej o prawach, jakie powinny być przestrzegane w
gospodarstwie domowym.
Nazwa „ekonomia polityczna”
Została użyta po raz pierwszy przez Antoine Montchretien w 1615r.
Termin „ekonomia polityczna” oznaczał, że chodzi o rozważania dotyczące norm lub zasad postępowania w zarządzaniu
gospodarką państwa.
Powstanie ekonomii jako nauki
Ekonomia jest młodą dziedziną wiedzy – ma około 250 lat.
Jej twórcą jest szkocki uczony Adam Smith (1723-1790) – jego dzieło z 1776 roku pt. „Badania nad natura i
przyczynami bogactwa narodów” jest pierwszym systematycznym dziełem naukowym o
gospodarowaniu.
Zespół twierdzeń o gospodarowaniu, aby stał się systemem naukowym musi spełniać następujące kryteria:
1. Odrębność układu – oznacza to, że wymaga się, aby zespół tez odnoszących się do ekonomii był oddzielony od
zespołu tez dotyczących innych przedmiotów.
2. Systematyczność układu – postulat ten wymaga, aby zespół tez o przedmiocie ekonomii był ujęty w system, tzn.
uporządkowany wg jakiejś myśli przewodniej i przedstawiony w taki sposób, by powiązania między tezami były
wyraźne.
3. Uniwersalność systemu – system musi być kompletny, tzn. obejmować całość badanego problemu (wszystkie
dziedziny życia gospodarczego).
4. Nomotetyczność – system naukowy musi formułować ogólne prawidłowości, tzn. prawidłowości niezależne od
świadomości i woli ludzkiej.
5. Pozytywność – system naukowy ekonomii musi się składać z tez pozytywnych, co znaczy stwierdzających „to, co
jest”.
Ekonomia jest nauką badającą jak społeczeństwa gospodarujące radzą sobie z rzadkością, czyli brakiem
nieograniczonej dostępności dóbr, jak rozwiązują problem alokacji zasobów w celu zaspokojenia konkurencyjnych
potrzeb.
D.R. Kamerschen, R.B. McKenzie, C. Nardinelli
Ekonomia jest o tym, jak jednostki i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu rzadkich zasobów – które mogą mieć
także inne, alternatywne zastosowania – w celu wytwarzania różnych dóbr i rozdzielania ich na konsumpcję,
obecną lub przyszłą, pomiędzy różne osoby i różne grupy w społeczeństwie.
P.A. Samuelson, W.D. Nordhaus
Ekonomia jest nauką badającą w jaki sposób ludzie (pojedynczo lub w zorganizowanych zespołach) wykorzystują
zasoby, będące w ich dyspozycji, w celu zaspakajania różnorodnych potrzeb materialnych i niematerialnych.
M. Rekowski
Ekonomia to nauka społeczna zajmująca się badaniem sposobów gospodarowania społeczeństw w warunkach
nieograniczoności ludzkich potrzeb i ograniczoności czynników produkcji, służących wytwarzaniu dóbr i usług
zaspokajających te potrzeby.
Racją bytu ekonomii jako nauki jest ograniczoność zasobów.
Mikroekonomia - to dział ekonomii zajmujący się badaniem i opisem zjawisk gospodarczych związanych z
indywidualnymi decyzjami producentów i konsumentów oraz wzajemnych zależności między tymi zjawiskami.
Główną obszarami zainteresowania mikroekonomii jest teoria rynku, analizująca zależności pomiędzy popytem i
podażą i problem równowagi na poszczególnych rynkach: dóbr materialnych, usług oraz czynników produkcji.
W tym kontekście zajmuje się ona także problematyką optymalizacji wyborów:
producentów (dotyczących rozmiarów i struktury produkcji oraz metod wytwarzania)
konsumentów (w odniesieniu do rozmiarów i struktury konsumpcji).
Analiza mikroekonomiczna ma charakter cząstkowy, dotyczy szczegółowych badań konkretnych aspektów życia
gospodarczego, pomijając ich związki z resztą gospodarki.
Makroekonomia - to dział ekonomii zajmujący się analizą gospodarki jako całości. Bada wzajemne zależności pomiędzy
agregatowymi wielkościami ekonomicznymi i czynniki wpływające na ich kształtowanie się.
Główne płaszczyzny zainteresowań makroekonomii to:
problematyka wzrostu gospodarczego i równowagi w ujęciu makroekonomicznym
(metody mierzenia efektów działalności gospodarczej w skali kraju, czynniki wpływające na poziom i wzrost tych
efektów, równowaga pomiędzy globalną podażą i globalnym popytem w procesie wzrostu i czynniki kształtujące
ją, cykliczność wzrostu gospodarczego);
problematyka inflacji (istota, sposób pomiaru, przyczyny, skutki, sposoby przeciwdziałania);
problematyka zatrudnienia i bezrobocia (przyczyny, skutki, metody przeciwdziałania);
makroekonomiczna polityka państwa (kierunki i instrumenty oddziaływania państwa na gospodarkę w celu
złagodzenia niekorzystnych efektów działania mechanizmu rynkowego i przyspieszenia rozwoju gospodarki);
Szybki rozwój makroekonomii datuje się od lat 30. XX w., a jedną z jego przesłanek stał się przebieg i skutki wielkiego
kryzysu gospodarczego lat 1929-1933.
Niezaprzeczalne znaczenie dla tego rozwoju miały poglądy ekonomiczne J.M. Keynesa.
EKONOMIA POZYTYWNA:
kierunek badań naukowych w ekonomii, który odpowiada na pytania, JAK JEST
koncentruje się na wypracowaniu najbardziej uniwersalnych narzędzi i metod analizy ekonomicznej w celu
możliwie BEZSTRONNEGO uogólnienia procesów gospodarczych i mechanizmów ekonomicznych
zajmuje się rzeczywistością gospodarczą TAKĄ, JAKĄ ONA JEST, a nie jaką być powinna,
EKONOMIA NORMATYWNA
tworzy system poglądów wartościujących
kierunek badań naukowych w ekonomii, w którym formułuje się WNIOSKI lub zalecenia oraz OCENY
WARTOŚCIUJĄCE, dając odpowiedzi na pytania, JAK BYĆ POWINNO, co jest korzystne, a co nie,