Prawo cywilne
Transkrypt
Prawo cywilne
2012-03-04 Prawo cywilne Pojęcie własności Stratyfikacja własności Treść prawa własności Własność • Kategoria ekonomiczna – Władanie częścią przyrody – Osiąganie korzyści ekonomicznej z przedmiotu władania • Kategoria prawna – Pełne władztwo nad rzeczą – Fakt + prawo – Instytucja interdyscyplinarna Mienie i majątek • Mienie – Własność – Inne prawa majątkowe • Majątek – Aktywa – Pasywa – Pojęcie szersze od mienia 1 2012-03-04 Modele prawa własności • Indywiduwlistyczny • Solidaryzm: własność jako funkcja społeczna, „własność zobowiązuje” • Socjalizacja prawa własności • Własność socjalistyczna – Społeczna – Indywidualna – osobista Własność w gospodarce socjalistycznej • Prymat własności społecznej (socjalistycznej) • Państwowy monopol środków produkcji, w tym ziemi • Nacjonalizacja własności • Kolektywizacja • Słabsza ochrona własności prywatnej Przemiany prawa własności po 1989 r. • Zniesienie prymatu własności społecznej • Ograniczenie przywilejów państwa jako właściciela • Prywatyzacja • Reprywatyzacja • Problem nieusuwalnych skutków przemian prawa własności 2 2012-03-04 Własność prywatna • Jej podmiotami są – Osoby fizyczne i prawne – Niepaństwowe i nie-samorządowe • Ze względu na cel: – Własność indywidualna – Własność społeczna (organizacji społecznych) – Własność kościelna Własność publiczna • Własność państwowa – Skarbu Państwa – Agencji Skarbu Państwa – Innych państwowych osób prawnych • Własność samorządowa – Jednostki samorządu terytorialnego – Samorządowe osoby prawne Cechy • Skupienie w jednym podmiocie Imperium i dominium • Potrzebna do wykonywania zadań • Szczególne zasady zarządu – Ustawowe ograniczenia sposobu wykonywania prawa własności – Zarząd wykonywany przez osoby prawne • Osobiście • Przez wykonywanie praw udziałowych 3 2012-03-04 Zarząd własnością państwową • Skarb Państwa jako państwo w stosunkach cywilnoprawnych • Agencja Nieruchomości Rolnych – „Rolny Skarb Państwa” – Powiernik ustawowy • Państwowe osoby prawne – Fundacje (szkoły wyższe, przeds. Państw) – Korporacje Własność samorządowa • Przysługuje – jednostkom samorządu terytorialnego • Gminie • Powiatowi • Województwu – Samorządowym osobom prawnym • Związki gmin i powiatów • Stowarzyszenia samorządowe • Spółki samorządowe Cechy własności samorządowej • Gwarancja samodzielności jednostek samorządu terytorialnego • Własność powiązana z różnymi podmiotami (inaczej niż własność państwowa) • Społeczno – gospodarcze przeznaczenie – Realizacja zadań publicznych – Wyjątkowo innych zadań 4 2012-03-04 Źródła własności państwowej • Nacjonalizacja – Bezpośrednia – Pośrednia • • • • Wywłaszczenie Dochody fiskalne Źródła związane ze zwykłym obrotem Dziedziczenie Żródła własności samorządowej • Pierwotne wyposażenie nowopowstałej jednostki – Komunalizacja – Uwłaszczenie • • • • Dochody fiskalne Wywłaszczenie Obrót cywilnoprawny Dziedziczenie Treść prawa własności • Strona pozytywna – Uprawnienie do korzystania z rzeczy – Uprawnienie do rozporządzania rzeczą • Strona negatywna – Swoboda korzystania z własności z wyłączeniem innych osób – Uprawnienia zakazowe 5 2012-03-04 Strona pozytywna • Uprawnienia do korzystania z rzeczy – Ius possidendi – Ius utendi – fruendi – Ius abutendi • Uprawnienie do dysponowania – Wyzbycie się rzeczy – Obciążenie rzeczy Strona negatywna • Uprawnienia zakazowe • Ograniczenia uprawnień właściciela • Pozytywne obowiązki właściciela (wątpliwe) 6