Treść pisma

1
Kraków, 2 czerwca 2015
W związku ze zbliżającą się publikacją polskiego wydania Dyrektorium
homiletycznego może się okazać potrzebne przygotowanie dyrektorium krajowego.
Ważne, by podjęło ono realne i praktyczne kwestie, niekiedy przemilczane.
Proszę więc homiletów o przekazanie uwag i spostrzeżeń dotyczących problemów,
niedomówień czy nadużyć związanych z przepowiadaniem słowa Bożego w
Polsce.
Mogą one posłużyć do przedstawienia Komisji ds. Kultu Bożego i
Dyscypliny Sakramentów Konferencji Episkopatu Polski.
Poniżej wyliczyłem niektóre kwestie. Jeśli są jeszcze jakieś inne, uprzejmie
proszę o przesłanie na adres:
[email protected]
z tytułem SHP
Serdecznie dziękuję za współpracę
ks. dr hab. Henryk Sławiński, prof. UPJPII
Przewodniczący Stowarzyszenia Homiletów Polskich
**
1. Niedopuszczalna jest praktyka odprawiania Mszy Świętej w niedziele i uroczystości bez
homilii.
„Jako część samej liturgii zaleca się bardzo homilię, w której z biegiem roku liturgicznego
wykłada się na podstawie tekstów świętych tajemnice wiary i zasady życia chrześcijańskiego.
Bez poważnego powodu (gravi de causa) nie należy jej opuszczać we Mszach odprawianych
w niedziele i święta nakazane przy udziale wiernych” - Sacrosanctum concilium, 52.
Głoszenie homilii jest obowiązkiem biskupów i prezbiterów sprawujących duszpasterską opiekę
nad wiernymi.
Wierni mają prawo otrzymać od swoich duszpasterzy słowa życia.
2. Listy Pasterskie biskupów lub KEP powinny być komponowane w taki sposób, by
uwzględniały sugestie dyrektorium homiletycznego. Są one formą posługi słowa biskupa wobec
wiernych. Jeśli mają być odczytane zamiast homilii, a nie w ramach ogłoszeń, powinny być
komponowane w taki sposób, aby stanowiły integralną część liturgii.
Jeśli List pasterski jest traktowany jako substytut homilii, powinien spełniać wymogi, jakim i
ona ma odpowiadać.
Listy Pasterskie nie muszą być odczytywane przez osobę wyświęconą. Może je przeczytać
osoba świecka uczestnicząca w liturgii, mężczyzna lub kobieta.
3. Komunikaty przygotowane przez biskupa lub KEP nie mogą zastępować homilii.
2
4. Przy odprawianiu Mszy Świętych z okazji pogrzebu i ślubu należy głosić homilię.
Nie można karać uczestników liturgii pogrzebowej rezygnacją z homilii, nawet jeśli osoba
zmarła nie prowadziła przykładnego życia. Liturgia pogrzebowa wraz z homilią jest proklamacją
Chrystusa, który zwyciężył śmierć, a na życie rzucił światło przez Ewangelię.
5. Adoracja eucharystyczna nie zastępuje homilii. Jeśli jest gdzieś zwyczaj odprawiania
adoracji eucharystycznej po Mszy Świętej lub przed nią, niezależnie od tego homilia powinna
być wygłoszona podczas Mszy Świętej.
6. Jeśli nabożeństwo ludowe – „Gorzkie Żale” odprawiane jest w niedziele przed lub po Mszy
Świętej można zrezygnować z kazania pasyjnego, ale nie z homilii, która powinna być
wygłoszono jak zwykle podczas Mszy Świętej. Analogicznie, nie należy rezygnować z homilii,
gdy poprzedza ją inne nabożeństwo, np. majowe, w czasie którego prowadzone jest rozważanie
lub jest głoszone kazanie.
Nie należy mieszać nabożeństw ludowych z liturgią.
7. Niedopuszczalna jest praktyka głoszenia homilii przez całą niedzielę przez osobę
wyświęconą, która we Mszy Świętej nie uczestniczy. Jest to nadużycie nagminne w Polsce i
wynikające z dużej ilości prezbiterów pracujących w jednej parafii. Należy dążyć do tego, by
homilię głosił kapłan celebrujący Mszę Świętą.
Najwyraźniejszym znakiem liturgicznym jest homilia głoszona przez przewodniczącego liturgii
(funkcja prezydencjalna).
„zwykle homilię powinien głosić kapłan celebrujący”
- Zwyczajnym głosicielem homilii jest główny celebrans. Nadzwyczajnym koncelebrujący
biskup, prezbiter.
- Celebrans Mszy Świętej może zlecić wygłoszenie homilii diakonowi, o ile został mu dany czas
na przygotowanie.
Ewangelię w Mszach koncelebrowanych powinien odczytać koncelebrans (funkcja
ministerialna).
8. Nie można banalizować liturgii ani homilii dla dzieci
„Podczas homilii we Mszach z udziałem dzieci istnieje możliwość dialogu, z której należy
czasem roztropnie korzystać, aby nawiązać z nimi żywy kontakt i bardziej skutecznie przekazać
treści religijne (por. Dyrektorium o Mszach z udziałem dzieci nr 48). Dialog podczas homilii
„może być czasem roztropnie wykorzystywany przez kapłana sprawującego Mszę św. jako
forma objaśnienia, co jednak nie oznacza złożenia na innych obowiązku głoszenia słowa”
(Ecclesia de mysterio z 15 VIII 1997 art. 3 § 3)”.
- Wskazania KEP dotyczące liturgii Mszy świętych sprawowanych w małych grupach i
wspólnotach, 25.
9. Świadectwa wiernych świeckich nie mogą zastępować homilii.
„Należy „starannie” zachowywać wskazania nr. 74 Instrukcji Redemptionis Sacramentum, że
„jeśli zajdzie potrzeba, aby świecki przekazał wiernym zgromadzonym w kościele jakieś
3
informacje albo świadectwo o życiu chrześcijańskim, należy to zasadniczo przenieść poza
celebrację Mszy świętej. Z poważnych jednak przyczyn można takie informacje lub świadectwa
przekazać po odmówieniu przez kapłana modlitwy po Komunii. Praktyka ta nie może stać się
jednak zwyczajem. Co więcej, te informacje i świadectwa w żadnym razie nie powinny posiadać
takich cech, aby mogły być kojarzone z homilią, ani być powodem nie wygłoszenia homilii w
ogóle” (por. Ecclesiae de mysterio art. 3 § 2).
10. Kwestią niełatwą do rozstrzygnięcia są nauki rekolekcyjne głoszone podczas Mszy
Świętych.