OOśrodek Badawczy Adwokatury
Transkrypt
OOśrodek Badawczy Adwokatury
OOśrodek Badawczy Adwokatury Konferencja pt. „Aktualny stan prac parlamentarnych nad zmianami w kodyfikacjach karnych”, Gdańsk, 15 czerwca 2013 r. Ośrodek Badawczy Adwokatury oraz Pomorska Izba Adwokacka w dniu 15 czerwca 2013 r. w Gdańsku zorganizowały konferencję pt. „Aktualny stan prac parlamentarnych nad zmianami w kodyfikacjach karnych”. Konferencję otworzył dziekan adw. Jerzy Glanc, witając zebranych uczestników oraz wyrażając nadzieję, że wygłoszone referaty przybliżą istotę zakładanych zmian w kodyfikacjach karnych. Konferencji przewodniczył adw. prof. dr hab. Piotr Kruszyński – dyrektor Ośrodka Badawczego Adwokatury oraz członek zespołu ds. zmian w kodyfikacjach karnych. Problematyka aktualnych prac parlamentarnych nad zmianami w kodyfikacjach karnych została przedstawiona w czterech panelach dyskusyjnych. W pierwszej kolejności zabrał głos adw. prof. dr hab. Wojciech Cieślak (ORA Gdańsk, UG), którego wystąpienie skupiło się na projektowanych zmianach w Kodeksie karnym. Przede wszystkim adw. dr hab. Wojciech Cieślak przybliżył nową regulację prawną z zakresu umorzenia oportunistycznego, która zakłada, że na wniosek pokrzywdzonego umarza się postępowanie karne o występek zagrożony karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, jeżeli przed rozpoczęciem przewodu sądowego w pierwszej instancji sprawca pojedna się, w szczególności w wyniku mediacji, z pokrzywdzonym i naprawi szkodę wyrządzoną przestępstwem lub zadośćuczyni wyrządzonej krzywdzie, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami, nakazujący spełnienie celów kary. Drugim w kolejności prelegentem była adw. dr Monika Zbrojewska (ORA Łódź, UŁ), która omówiła planowane zmiany w zakresie prawa wykroczeń, tj. przedawnienie oraz konstrukcję czynów przepołowionych. Następnie przybliżyła nowelizację Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, omawiając nowe założenia, m.in. w zakresie mediacji, czynności wyjaśniających, instytucji referendarza sądowego, nowych podstaw uchylenia mandatu oraz nowych przesłanek ustania obligatoryjnej obrony. W drugiej części swojego wystąpienia adw. dr Monika Zbrojewska omówiła zmiany przewidziane w Kodeksie karnym skarbowym. Przede wszystkim zwróciła uwagę na fakt, że planowane zmiany w Kodeksie karnym skarbowym są głównie następstwem zakładanych zmian w Kodeksie postępowania karnego, a nadto wynikają z konieczności zapewnienia 293 Ośrodek Badawczy Adwokatury PALESTRA spójności tych dwóch kodeksów z uwagi na odpowiednie stosowanie w postępowaniu w sprawach o czyny skarbowe Kodeksu postępowania karnego. Swoje wystąpienie adw. dr Monika Zbrojewska skupiła na szczegółowym zaprezentowaniu planowanych zmian w ramach postępowania przygotowawczego i roli prokuratora, a także innych organów uprawnionych do prowadzenia tego postępowania. Następnie omówiła pozycje procesowe stron postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe, nowe zasady udziału prokuratora na rozprawie oraz przewidywane zmiany w zakresie postępowania mandatowego. Prelegent adw. Piotr Grudziński (ORA Łódź, UŁ) przybliżył planowane zmiany w zakresie definicji pokrzywdzonego – będzie mogła nim być jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną. W tym zakresie adw. Piotr Grudziński uwypuklił trudności w definiowaniu tej jednostki organizacyjnej, mając na uwadze rozwiązania przewidziane w prawie cywilnym. Kontynuując cywilistyczne aspekty zmian w kodyfikacji karnej, adw. Piotr Grudziński omówił nowe przesłanki odszkodowania i zadośćuczynienia za niesłuszne skazanie oraz niesłuszne stosowanie środków przymusu. Po krótkiej przerwie druga część konferencji została poświęcona wyłącznie kluczowym zmianom zakładanym w Kodeksie postępowania karnego. Referat w tym zakresie wygłosił adw. prof. Piotr Kruszyński (ORA Warszawa, UW), który omówił modele postępowania przygotowawczego w systemie anglosaskim, francuskim, niemieckim i rosyjskim. Następnie przystąpił do zaprezentowania propozycji, które w zasadniczy sposób mają zmienić dotychczasową konstrukcję pierwszego etapu postępowania, jakim jest postępowanie przygotowawcze, którego wyniki i sposób prowadzenia mają niebagatelny wpływ na kolejne stadium postępowania karnego. Niewątpliwie ta część konferencji cieszyła się wyjątkowym zainteresowaniem, z uwagi na znaczenie postępowania przygotowawczego w praktyce, bowiem po zakończeniu wystąpień prelegentów odbyła się dyskusja, w ramach której głos zabrali uczestnicy konferencji – adwokaci, którzy przedstawiali swoje wątpliwości co do swojej roli w postępowaniu przygotowawczym w sprawach karnych w ramach nowego modelu. Konferencję zamknął podsumowaniem adw. prof. dr hab. Piotr Kruszyński, dziękując wszystkim prelegentom i uczestnikom oraz zapraszając na kolejne konferencje organizowane przez Ośrodek Badawczy Adwokatury. Małgorzata Grzesiak, Monika Zbrojewska Informacja o wydanym przez OBA Komentarzu do przepisów o postępowaniu dyscyplinarnym adwokatów Ośrodek Badawczy Adwokatury im. Witolda Bayera przy Naczelnej Radzie Adwokackiej wydał Komentarz do przepisów o postępowaniu dyscyplinarnym adwokatów, którego autorami są adw. Krzysztof Kanty i adw. Tomasz Kanty. Książka ta ukazała się dzięki pomocy finansowej Naczelnej Rady Adwokackiej oraz Okręgowej Rady Adwokackiej w Gdańsku. Komentarz został podzielony na XV działów. W dziale I przedstawione zostały za- 294 9–10/2013 Ośrodek Badawczy Adwokatury gadnienia o charakterze ogólnym, takie jak: zakres obowiązywania przepisów, źródła prawa postępowania dyscyplinarnego, cele postępowania, zasady procesowe: obiektywizm, zasada domniemania niewinności, reguła in dubio pro reo, prawo do obrony, swobodna ocena dowodów, działania z urzędu, legalizm materialny, zasada skargowości i inne. W pozostałych działach omówiono zagadnienia takie, jak: uczestnicy procesu, czynności procesowe, dowody, środki przymusu, dochodzenie, postępowanie przed sądem dyscyplinarnym, postępowanie odwoławcze, postępowanie szczególne, nadzwyczajne środki zaskarżenia, postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia, postępowanie dyscyplinarne z tzw. elementem międzynarodowym, koszty procesu, postępowanie wykonawcze. Zaletą tego Komentarza jest dokładność, skrupulatność w przedstawieniu postępowania dotyczącego pociągnięcia adwokata do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Na szczególne podkreślenie zasługuje to, że Autorzy Komentarza dokonali szczegółowej analizy tego postępowania uregulowanego w ustawie Prawo o adwokaturze przez wskazanie, jakie przepisy z k.p.k. mają odpowiednie zastosowanie w ramach tego postępowania. Dokonując takiej analizy, podjęli się bardzo trudnego zadania, jakim jest przeprowadzenie trafnej weryfikacji norm prawnych stosowanych odpowiednio z innej ustawy traktującej o odpowiedzialności karnej. Dodatkową zaletą publikacji jest analiza postępowania dyscyplinarnego w sprawach adwokatów z punktu widzenia praktyki stosowania prawa w orzecznictwie SN oraz Trybunału Konstytucyjnego, który kilkakrotnie wypowiadał się w przedmiocie zgodności z Konstytucją RP niektórych rozwiązań związanych z odpowiedzialnością dyscyplinarną adwokatów. Na podkreślenie zasługuje przejrzystość Komentarza, której wyrazem jest zgodność z systematyką przyjętą w k.p.k., to jest przybliżeniem w pierwszej kolejności podstawowych zasad procesu karnego mających zastosowanie w postępowaniu dyscyplinarnym. Autorzy przedstawili dochodzenie prowadzone przez rzecznika dyscyplinarnego, aby w dalszej kolejności skomentować postępowanie przed sądem pierwszej instancji, postępowanie odwoławcze, postępowania szczególne, nadzwyczajne środki zaskarżenia, postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia, postępowanie dyscyplinarne z tzw. elementem międzynarodowym, koszty procesu oraz postępowanie wykonawcze. Autorzy przede wszystkim skupili się na analizie i komentowaniu rozwiązań ustawowych, traktując uchwały NRA jako dopełnienie procedury ustawowej, które w istocie rzeczy nie mogą jej zasadniczo kształtować. Omawiając poszczególne instytucje procesowe, autorzy sygnalizowali rozwiązania przyjęte przez władze samorządowe. Również na pozytywną ocenę zasługuje przyjęte przez nich założenie obrazowania niektórych instytucji praktycznymi przykładami (np. obliczanie upływu terminów). Dzięki tej publikacji zwiększyła się szczupła liczba dotychczasowych opracowań na temat postępowania dyscyplinarnego adwokatów. W związku z tym, że omawiana praca ma charakter Komentarza, z pewnością będzie przydatna w praktyce organów biorących udział w postępowaniu kształtującym odpowiedzialność dyscyplinarną adwokatów. Małgorzata Grzesiak, Monika Zbrojewska 295