Założenia

VIII Sympozjum
Stowarzyszenia Archeologii Środowiskowej
Naturalne i archeologiczno-historyczne
uwarunkowania osadnictwa średniowiecznego
Łódź – Łęczyca, 22-25 września 2014 r.
Relacje człowiek-środowisko leżą w sferze zainteresowań badawczych
przedstawicieli dyscyplin przyrodniczych, jak również humanistycznych i społecznych.
Zależność ta występuje od momentu pojawienia się człowieka i nasila się wraz z jego
rozwojem cywilizacyjnym. W następujących po sobie okresach rośnie też presja człowieka na
poszczególne elementy środowiska geograficznego. Zasadniczo tematyka VIII Sympozjum
Stowarzyszenia Archeologii Środowiskowej będzie obejmowała pełne ramy średniowiecza,
od VI do XV wieku. Okres ten na ziemiach polskich to czas organizacji struktur plemiennych,
tworzenia zrębów Państwa Piastów i wreszcie powstania Królestwa Polskiego, którego zasięg
terytorialny znacząco został powiększony poprzez związek z Wielkim Księstwem Litewskim.
Polskie średniowiecze cechują niezwykle dynamiczne zmiany systemowe o charakterze
społeczno-politycznym i gospodarczym, w tym również w zakresie osadniczym.
Społeczności tego okresu wykorzystywały zasoby środowiska geograficznego, rozszerzając
tym samym zasięg i skalę oddziaływań antropogenicznych. Ponadto zachodziły istotne
zmiany środowiskowe w skali globalnej – wystąpiło wówczas Wczesnośredniowieczne (tzw.
małe) Optimum Klimatyczne, a następnie klimat zaostrzał się, zwiastując początek Małej
Epoki Lodowej. Naturalne zmiany środowiskowe w sposób oczywisty miały wpływ na zasięg
i kierunki aktywności społeczności ludzkich.
Łęczyckie skupisko osadnicze jest doskonałym poligonem badawczym dla
poznawania i śledzenia przemian osadniczych i gospodarczych oraz zmian środowiskowych,
zachodzących w tym ważnym okresie dziejów człowieka na ziemiach polskich. Łęczyca, aż
do drugiego rozbioru pierwszej Rzeczypospolitej, stanowiła ośrodek centralny obszaru
zwanego dziś Polską Środkową. Wyrażamy przekonanie, że wznowione przed kilku laty
badania archeologiczne na grodzisku w Tumie, wykorzystujące nowoczesne metody
badawcze, w tym również z zakresu archeologii środowiskowej, staną się doskonałą bazą
rozważań na temat relacji człowiek-środowisko na terenie ziem polskich oraz sąsiednich
obszarów Europy Centralnej i Wschodniej w średniowieczu.
Głównym celem naukowym VIII Sympozjum Stowarzyszenia Archeologii
Środowiskowej będzie przedyskutowanie w gronie archeologów i przyrodników
uwarunkowań osadnictwa średniowiecznego. Punktem wyjścia do osiągnięcia wyżej
wymienionego celu, będzie prezentacja wyników interdyscyplinarnych badań archeologicznohistoryczno-przyrodniczych grodziska tumskiego, która nastąpi podczas wyjazdu terenowego
do Łęczycy. Uczestnikom Sympozjum zostaną zaprezentowane także inne obiekty w Łęczycy
i okolicy (np. romańska kolegiata w Tumie, zamek średniowieczny w Łęczycy oraz Skansen
Zagrody Chłopskiej w Kwiatkówku), a także podłódzkie stanowiska terenowe,
chronologicznie związane ze średniowieczem (np. Karsznice, Aleksandrów Łódzki/Rąbień,
Lutomiersk). Zakładamy, że prezentacja zbadanych obiektów średniowiecznych,
przeprowadzona przez pracowników Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi
oraz Katedry Geomorfologii i Paleogeografii WNG UŁ, z udziałem ich dalszych
współpracowników z zakresu botaniki i paleobotaniki, archeozoologii, antropologii, historii,
historii sztuki i numizmatyki, stanie się dobrą płaszczyzną do wymiany poglądów i dyskusji.
Zapraszamy zainteresowanych problematyką VIII Sympozjum SAS do przygotowania swoich
referatów tematycznych, a także szerszego upowszechnienia niniejszych informacji, z
jednoczesną zachętą do wzięcia udziału w łódzkim spotkaniu.
Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego
prof. dr hab. Ryszard Grygiel oraz dr hab. Juliusz Twardy, prof. UŁ
fot. Mirosław Makohonienko