II ROK STUDIÓW II STOPNIA W roku akademickim

II ROK STUDIÓW II STOPNIA
W roku akademickim 2011/2012 kontynuowany będzie program zajęć dramatologicznych w
ramach kierunku „wiedza o teatrze”.
SEMINARIUM MAGISTERSKIE
Prowadzący: dr Mateusz Borowski
TEMAT: Nie-dramaty. „Inne” tradycje pisania dla teatru w XX wieku
Tematem zajęć będą te formy pisania dla teatru, które rozwijały się od połowy XIX wieku
obok dominujących nurtów twórczości dramatycznej. Formy te stopniowo wchodziły do
głównego nurtu, modyfikując lub podważając kanoniczne i normatywne wyobrażenia tyleż o
naturze samej formy dramatycznej, co jej relacji z teatrem w jego prototypowej formie, a
także o jej kulturowym, społecznym i politycznym znaczeniu. Spojrzenie wstecz na te
niekanoniczne nurty pisania dla teatru z perspektywy takich współczesnych ujęć
teoretycznych, jak studia kulturowe, nowy historycyzm, performatyka i postkolonializm
pozwala zweryfikować u samych podstaw stworzoną na przełomie XIX i XX wieku definicję
dramatu jako formy typowej dla kultury zachodniej. Definicja ta dyktowała także
podstawowe sposoby jego lektury i scenicznego zastosowania. Przeniesienie punktu ciężkości
z głównych nurtów dramaturgii w XX wieku na ich marginesy pozwala zatem pokazać
funkcjonowanie tekstu dla teatru w szerokim kontekście kulturowym, a także zrozumieć jego
rozmaite role w obiegu społecznych energii.
Dokładna lista lektur zostanie ustalona po rozpoczęciu zajęć, z uwzględnieniem
indywidualnych potrzeb i zainteresowań uczestników seminarium.
Seminarium zaliczane jest na podstawie obecności i aktywnego udziału w zajęciach.
PERFORMATYKA DRAMATU
semestr zimowy, prowadzący: dr Mateusz Borowski
Zajęcia poświęcone są prezentacji tych nurtów współczesnej humanistyki, które mieszczą się
w kręgu przemian społeczno-kulturowych określanych zbiorczym mianem zwrotu
performatywnego. Performatywność / performatyka to pojęcie dalece niejednorodne, zaś jego
definicja zależy w dużej mierze od kontekstu teoretycznego i kulturowego, w odniesieniu do
którego pojęcie to jest stosowane. Dlatego kurs koncentruje się na jednym, wybranym
aspekcie performatywności. Jego celem jest bowiem pokazanie wpływu zespołu
paradygmatycznych zmian na sposób pisania tekstów dla teatru, czytania ich i wystawiania.
Zasadnicza część zajęć poświęcona będzie prezentacji tak różnorodnych propozycji
teoretycznych, jak ujęcia Richarda Schechnera, Marvina Carlsona, Jona McKenzie, Judith
Butler oraz Eriki Fischer-Lichte, przede wszystkim pod kątem możliwości zaadaptowania ich
ustaleń do badań nad dramatem i innymi typami tekstów dla teatru. Wprowadzenie do
kolejnych teorii performatywności zostanie zilustrowane konkretnymi przykładami i
osadzone w kontekście współczesnych zjawisk teatralnych i artystycznych.
Na tak zarysowanym tle teoretycznym przeprowadzone zostaną poglądowe analizy
przykładowych tekstów wybranych wspólnie ze studentami. Będą one miały na celu
pokazanie użyteczności teorii performatywności do analizy różnych poziomów tekstu dla
teatru. Teksty będą badane nie tylko pod kątem ich konstrukcji, ale przede wszystkim z
punktu widzenia ich funkcjonowania zarówno w kontekście teatralnym, jak i w relacji z
odbiorcami – potencjalnymi widzami lub czytelnikami. Przyjęcie nowego punktu widzenia na
relację tekstu dramatycznego i kontekstu jego lektury czy wystawienia wiązać się będzie
także z weryfikacją takich podstawowych pojęć, jak potencjał sceniczny, mechanizm
projekcji i identyfikacji czy konwencje retoryczne, a także z wprowadzeniem nowych pojęć,
takich jak liveness i autopojetyczna pętla feedbacku.
Kurs zaliczany jest na podstawie obecności i aktywnego udziału w zajęciach
WPROWADZENIE DO DRAMATURGII DOŚWIADCZENIA
semestr letni, prowadząca: dr Łucja Iwanczewska
Ćwiczenia konwersatoryjne mają na celu przybliżenie studentom różnych aspektów kategorii
doświadczenia. Przedmiotem analiz będzie dramatyczny wymiar rzeczywistości i ludzkiej
podmiotowości
omawiany
w
kontekście
badań
filozoficznych,
antropologicznych,
socjologicznych i kulturowych. Zajęcia będą miały charakter interdyscyplinarny, będziemy
analizowali kategorię dramaturgii doświadczenia w przestrzeni szeroko pojętej humanistyki,
ilustrując
teoretyczne
rozważania
przykładowymi
interpretacjami
dzieł
literackich,
filmowych, teatralnych, jak również wydarzeń życia codziennego. Zajęcia będą obejmowały
sześć bloków tematycznych:
I Doświadczenie – prezentacje: G. Poulet, M. Blanchot, R. Shusterman, R. Koselleck, P.
Sloterdijk, G. Simmel
II Ciało i przedmiot w doświadczeniu – od związku ciała z rzeczą po rzecz ucieleśnioną
(antropologia filozoficzna ciała i posthumanistyka).
III Język pasji – język a doświadczenie (Antygona, Chrystus i Sade – filozofia językowego
czynu).
IV Krawędzie doświadczenia – scena szaleństwa i zbrodni (Foucault, Lacan, Legendre,
Roudińesco, Soler).
V Dziwność oswojona – wyjątkowe wydarzenia, cudaczni ludzie, fikcyjne realności wobec
narzędzi porządkowania rzeczywistości.
VI Odsłony historii – rewolucje, przewroty, wojny – partytury nagłych przeobrażeń życia
społecznego.
Warunkiem zaliczenia kursu jest obecność i aktywne uczestnictwo w zajęciach.