docpowiatowa strategia rozwiązywania
download 
Reklamacja Transkrypt
powiatowa strategia rozwiązywania
POWIATOWA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH na lata 2009-2013 BOCHNIA SPIS TREŚCI: WSTĘP............................................................................................................ str. 3 Rozdział I Pomoc społeczna jej cel i znaczenie ............................................ str. 4 Rozdział II Charakterystyka Powiatu Bocheńskiego ................................... 7 str. Rozdział III Diagnoza problemów społecznych Powiatu Bocheńskiego .... str. 10 3.1 Ubóstwo .............................................................................................. str. 3.2. Bezrobocie ......................................................................................... str. 3.3. Bezradność oraz sieroctwo ................................................................ str. 3.4. Niepełnosprawność …....................................................................... str. 3.4.1 Pomoc udzielana osobom niepełnosprawnym przez PCPR ............ str. 3.5. Uzależnienia: alkoholizm i narkomania …......................................... 30 str. 3.6. Przemoc w rodzinie............................................................................. 3.6.1 Działalność Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Bochni …............. 3.6.2 Działalność punktów konsultacyjnych ............................................ str. str. str. 12 14 23 26 36 37 42 43 Rozdział IV Pomoc społeczna w Powiecie Bocheńskim ........................... str. 44 4.1. Podstawy prawne pomocy społecznej................................................. 4.2. Zadania Powiatu z zakresu pomocy społecznej................................... 4.3. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bochni .............................. 4.4. Kadra pomocy społecznej ................................................................... 4.5. Analiza SWOT – szanse i zagrożenia ................................................ 4.6. Analiza SWOT – mocne i słabe strony .............................................. str. str. str. str. str. str. 44 45 47 47 49 50 str. 51 Rozdział V Cele strategiczne i operacyjne ............................................... Zakończenie .................................................................................................. str. 54 WYKAZ TABEL ........................................................................................... str. 55 WYKAZ WYKRESÓW ................................................................................ str. 55 2 2 WSTĘP Zgodnie z art. 19 ust.1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 115 z 2008r., poz. 728 z późn. zm.) zadaniem własnym powiatu jest opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych. Realizacja zadań postawionych przed pomocą społeczną na poziomie społeczności lokalnej, jak i na poziomie rodziny i jednostki oraz konieczność wypracowania niekonwencjonalnych form pomocy, wymaga systemowego i profesjonalnego diagnozowania problemów społecznych w skali powiatu. Diagnoza problemów społecznych występujących na terenie Powiatu Bocheńskiego sporządzona została w oparciu o dane będące w dyspozycji Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Bochni oraz Ośrodków Pomocy Społecznej działających na terenie powiatu, danych uzyskanych z Powiatowego Urzędu Pracy, Komendy Powiatowej Policji, instytucji i organizacji współpracujących z Powiatowym Centrum. W oparciu o diagnozę została opracowana strategia rozwiązywania problemów społecznych na lata 2009-2013, której celem jest rozwinięcie działań oraz założeń realizowanych w sferze pomocy społecznej od 1990 roku w gminach i od 1999 roku w powiatach. Dziś można bowiem stwierdzić, że uczestniczymy w przejściu od modelu pomocy społecznej, którego zasadniczą funkcją było udzielanie przede wszystkim wsparcia finansowego, do modelu nastawionego na wzmocnienie postaw aktywnych oraz wspieranie osób i rodzin zgłaszających się o pomoc w rozwiązywaniu problemów. Zawdzięczamy to rozwojowi różnego rodzaju usług dla różnych grup beneficjentów, poradnictwa prawnego, psychologicznego, terapii i wyspecjalizowanej pracy socjalnej. Strategia wszystkim na rozwiązywania rozszerzenie problemów i pogłębienie społecznych form zorientowana pracy socjalnej, jest przede współpracę z różnymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się pomocą społeczną na terenie Powiatu Bocheńskiego oraz instytucjami działającymi w szerszym obszarze polityki społecznej takimi jak: oświata, służba zdrowia, sądownictwo. Potencjałem dającym gwarancję poprawnej realizacji założeń strategii jest kadra pomocy społecznej. Jej kwalifikacje, predyspozycje, doświadczenie oraz umiejscowienie pracy w terenie posłużyło właściwej diagnozie i stanowi podstawę skutecznych rozwiązań istniejących trudności. Powiatowa strategia rozwiązywania problemów społecznych ma na podstawie obecnego stanu rzeczy określić kierunki działań realizowanych przez samorząd powiatowy, 3 3 działający we współpracy z samorządami gmin powiatu bocheńskiego, na okres kilkunastu lat, ustalić priorytety działań, wskazać kierunki tych działań, realizatorów oraz określić zakres instytucjonalnej i społecznej odpowiedzialności w realizacji strategii regulowanej systemem prawnym i organizacyjnym. I. POMOC SPOŁECZNA – JEJ CEL I ZNACZENIE Pomoc społeczna to działalność mająca na celu wspomaganie osób i rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych. w sytuacjach ubóstwa, sieroctwa, Pomoc społeczna jest udzielana bezdomności, macierzyństwa, bezrobocia, niepełnosprawności, klęsk żywiołowych itp. Jednym słowem, celem pomocy społecznej jest zapobieganie powstawaniu trudnych sytuacji życiowych i zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych jednostek, grup i rodzin. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej. Rozmiar, forma i rodzaj świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy, muszą tez służyć umacnianiu rodziny. Od osób korzystających z tej pomocy wymaga się współudziału w rozwiązywaniu trudnych sytuacji życiowych. Pomoc ta powinna doprowadzić w miarę możliwości do życiowego usamodzielnienia się korzystających z pomocy społecznej. Zmusza to klientów pomocy społecznej do aktywnego rozwiązywania własnych problemów, a nie do postawy biernej i często roszczeniowej. Oznacza to, że świadczenia przewidziane ustawą o pomocy społecznej mogą być przyznane, dopiero gdy osoba ubiegająca się wykorzystała własne środki, możliwości i uprawnienia, a mimo to znajduje i wymaga wsparcia z zewnątrz. Przez własne środki się w trudnej sytuacji i możliwości należy rozumieć z jednej strony sytuację materialną, w tym posiadane obok dochodów bieżących zasoby osoby lub rodziny ubiegającej się, z drugiej zaś będą to umiejętności, tj. posiadane kwalifikacje zawodowe, właściwości psychofizyczne, aktywność lub jej brak w rozwiązywaniu problemów własnych i rodziny, jak również gotowość do współdziałania w ich rozwiązywaniu. Ustawa zobowiązuje również osoby korzystające z pomocy społecznej do współdziałania z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej. Z przepisu tego wynika, że jeśli zostanie potwierdzony fakt braku współdziałania rodziny lub osoby z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu problemów życiowych, jest to podstawą do odmowy przyznania pomocy lub wstrzymania wypłaty świadczeń pieniężnych. 4 4 Celem pomocy społecznej jest zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwienie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka. Pomoc społeczna powinna w miarę możliwości doprowadzić do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integrację ze środowiskiem. Godności człowieka odpowiada taki poziom życia, w którym ma on zapewnioną żywność, odzież, mieszkanie, wypoczynek, opiekę zdrowotną oraz niezbędne świadczenia ze strony władz, zwłaszcza w razie choroby, niezdolności do pracy, wdowieństwa, starości, bezrobocia oraz niezawinionego pozbawienia środków niezbędnych do życia. W szczególności zadaniami, które doprowadzają do realizacji powyższych celów, są: tworzenie warunków organizacyjnych funkcjonowania systemu pomocy społecznej, w tym rozbudowa niezbędnej infrastruktury socjalnej, analiza i ocena zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia pomocy społecznej, przyznawanie i wypłacanie przewidzianych ustawą świadczeń, pobudzanie społecznej aktywności w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz praca socjalna skierowana na pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie oraz na tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. Celem pomocy społecznej jest także zapobieganie powstawaniu trudnych sytuacji życiowych osób i rodzin. Są to działania profilaktyczno – zapobiegające, których celem powinno być kształtowanie takich warunków w środowisku lokalnym, które będą zapobiegać marginalizacji osób i rodzin, a zwłaszcza osób niepełnosprawnych, rodzin niepełnych i wielodzietnych, jak również umocnienie rodziny – jako podstawowej komórki społecznej. Rozmiar, rodzaj i forma świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy. Ograniczenie do niezbędnego minimum aż do odmowy przyznania pomocy, może nastąpić jeżeli: występuje dające się udowodnić marnotrawstwo przyznanych świadczeń z pomocy społecznej lub własnych zasobów materialnych lub przeznaczenie własnych środków lub środków uzyskanych z pomocy społecznej na cele niezgodne z przeznaczeniem - w tych sytuacjach ze względu na dobro rodziny ustawa przewiduje możliwość zamiany świadczeń pieniężnych na świadczenia rzeczowe. Jedynym minusem w realizowaniu zadań wielu gmin są braki kadrowe. Zbyt skromne są też środki finansowe przeznaczone na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej. Miarą skuteczności pomocy jest doprowadzenie do samodzielności osoby lub rodziny – ośrodki jednak nie są w stanie tego dokonać. Trudno pokonać problemy związane ze znalezieniem pracy czy mieszkania. Zarówno teoretycy jak i praktycy zajmujący się pomocą społeczną uważają zgodnie, że polityka pomocy społecznej musi być kształtowana na poziomie lokalnym. Oprócz podstawowych, określanych ustawą działań, musi ona obejmować swoim zakresem także rozwój sieci usług wspierających pracę pracownika socjalnego. Jest to konieczne tym bardziej, że z roku na rok 5 5 rośnie populacja podopiecznych pomocy społecznej. Możliwość pomocy w rozwiązywaniu ich problemów wymaga ogromnej profesjonalizacji kadr i instytucji. Nie można tutaj wspomnieć o terminie – praca socjalna. Funkcjonuje on oficjalnie od roku 1917, kiedy to pojawił się on w nazwie amerykańskiego stowarzyszenia National Conference of Socjal Work. Podstawowa definicja pracy socjalnej obowiązująca na gruncie polskim zapisana została w Ustawie o pomocy społecznej z roku 1990 r. Stwierdza ona mianowicie, iż prace socjalną należy rozumieć jako działalność zawodową, skierowaną na pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie oraz na tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. Podstawowym celem pomocy społecznej jest więc niesienie pomocy ludziom w bardzo różnych sytuacjach, nie tylko w trudnościach materialnych, ale przede wszystkim psychicznych, emocjonalnych, a nawet duchowych. Jako najważniejsze formy pracy socjalnej wymienia się: - ratownictwo, rozumiane jako działalność doraźna będąca natychmiastową reakcją na zaistniałą sytuację kryzysową. Przykładem może tu być np. działalność noclegowni dla bezdomnych. - opieka, czyli działalność zindywidualizowana, obejmująca te wszystkie sytuacje życiowe, w których ludzie nie są w stanie sami sobie poradzić w obliczu nieszczęścia, choroby itp. zdarzeń losowych. Z tą formą pracy socjalnej mamy do czynienia np. w ośrodkach dla osób przewlekle chorych, domach małego dziecka itp. placówkach, - pomoc, czyli działania, mające wspierać prawidłowy rozwój osób zarówno zagrożonych socjalnie, jak i wszystkich członków danej społeczności. Przykładem takiej działalności są kluby seniora, poradnie społeczno – zawodowe, świetlice socjoterapeutyczne itp., - kompensacja – stanowi specyficzną formę pracy socjalnej, polegającą na wyrównywaniu braków, utrudniających prawidłowy rozwój i funkcjonowanie osoby. Klasycznym przykładem instytucji kompensacyjnej jest rodzina zastępcza. 6 6 ROZDZIAŁ II CHARAKTERYSTYKA POWIATU BOCHEŃSKIEGO Powiat bocheński położony jest w środkowej części województwa małopolskiego. Od zachodu graniczy z powiatem wielickim, a na krótkich odcinkach także z krakowskim i myślenickim. Od południa sąsiaduje z limanowskim, od wschodu z brzeskim. Na północy, za Wisłą, znajduje się powiat proszowicki. Powiat bocheński to nie tylko zabytki i bogactwo form przyrody. Od zawsze lokalna gospodarka związana była z kopalnią soli. Jednak od kilku lat wydobycie tego surowca zeszło na drugi plan. Bochnia niewątpliwie może poszczycić się jedną z najlepszych firm w Polsce – przedsiębiorstwem Stalprodukt S.A., wytwarzającym w oparciu o najnowsze technologie kształtowniki stalowe gięte, ochronne bariery drogowe, blachy i taśmy elektrotechniczne krzemowe. W stolicy powiatu prężnie rozwija się przemysł chłodniczy – w licznych zakładach produkowane są zamrażarki i witryny chłodnicze. Ponadto na terenie Bochni działa bardzo nowoczesny zakład przetwórstwa rybnego “Contimax”, Zakład Produkcyjny Krakowskich Zakładów Zielarskich “Herbapol” oraz wiele mniejszych zakładów pracy. Powierzchnia powiatu wynosi 632 km kw., zamieszkuje go ponad 101 tys. osób. Prawie jedna trzecia ludności powiatu mieszka w jego stolicy, czyli w Bochni.. Tabela nr 1 Ludność wg płci w Powiecie Bocheńskim w 2008r. Stan w dniu 30.VI. Powiat Bocheński Ogółem Kobiety 101415 51812 Miasto Wieś Mężczyźni Ogółem Kobiety Mężczyźni Ogółem 49603 32236 51812 49603 69179 Kobiety 34909 Mężczyźni 34270 Tabela nr 2 Ludność wg płci w 2008 r. z podziałem na poszczególne gminy - dane GUS Gmina Miasto Bochnia Gmina w. Bochnia Gmina w. Drwinia Gmina w. Lipnica Murowana Gmina w. Łapanów Gmina n.-w. Nowy Wiśnicz Gmina w. Rzezawa Gmina w. Trzciana Gmina w. Żegocina Liczba ludności Ogółem Kobiety Mężczyźni 29472 18614 6374 5547 7625 13061 10604 5085 5033 15448 9452 3235 2785 3791 6597 5371 2598 2535 14024 9162 3139 2762 3834 6464 5223 2487 2498 7 7 W Powiecie Bocheńskim funkcjonują następujące placówki oświatowe: Tabela nr 3 – wykaz szkół funkcjonujących na terenie Powiatu Bocheńskiego Gmina/miasto Miasto Bochnia Gmina Bochnia Gmina Drwinia Gmina Lipnica Murowana Gmina Łapanów Miasto/GminaN owy Wiśnicz Gmina Rzezawa Gmina Trzciana Gmina Żegocina Przedszkole 6 10 4 Placówki oświatowe Szkoła Podstawowa Gimnazjum 5 2 14 12 5 3 Szkoła średnia 5 0 0 2 2 2 0 1 6 3 2 2 6 4 1 9 8 3 0 2 5 3 0 2 4 3 2 Powiat jako organ prowadzący nadzoruje następujące placówki oświatowe: • Zespół Szkół Ogólnokształcących w Bochni • II Liceum Ogólnokształcące im. Orła Białego w Bochni • Zespół Szkół nr 1 w Bochni • Zespół Szkół nr 2 w Bochni • Zespół Szkół nr 3 w Bochni • Zespół Szkół im. prof. Jana Zdzisława Włodka w Dąbrowicy • Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Łapanowie • Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy w Bochni • Bursa Szkolnictwa Ponadgimnazjalnego w Bochni • Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Bochni • Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Rozdzielu. Na terenie Powiatu funkcjonuje jedna placówka opiekuńczo-wychowawcza tj. Zespół Placówek Opiekuńczo – Wychowawczych w Bochni ul. Nad Babicą 7, która w sposób kompleksowy świadczy usługi opiekuńczo-wychowawcze. W skład placówki wchodzi: placówka socjalizacyjna, placówka rodzinna, mieszkania chronione dla usamodzielnianych wychowanków placówek opiekuńczo – wychowawczych i rodzin zastępczych oraz Ośrodek Interwencji Kryzysowej. Całodobową opiekę i pielęgnację wymagającym tego osobom, zapewnia Dom Pomocy Społecznej w Bochni, ul. Karolina 14D, który jest domem pobytu stałego. Posiada 135, w tym: 85 miejsc – dla osób w podeszłym wieku, 8 8 50 miejsc – dla osób przewlekle psychicznie chorych. Przy DPS funkcjonuje Środowiskowy Dom Samopomocy w którym opiekę i terapię znajduje 28 osób upośledzonych umysłowo. Opiekę zdrowotną nad mieszkańcami Powiatu Bocheńskiego sprawują następujące samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej: Tabela nr 4 – wykaz zakładów opieki zdrowotnej działających na terenie Powiatu Bocheńskiego Nazwa Jednostki Samodzielny Publiczny Miejski ZOZ Przychodnia Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Samodzielny Publiczny Zakład ZOZ Samodzielny Publiczny Zakład ZOZ Samodzielny Publiczny Zakład ZOZ Samodzielny Publiczny Zakład ZOZ Samodzielny Publiczny Zakład ZOZ Samodzielny Publiczny Zakład ZOZ Samodzielny Publiczny Zakład ZOZ Samodzielny Publiczny Zakład ZOZ Samodzielny Publiczny Zakład ZOZ Miasto Bochnia Samodzielny Publiczny Zakład ZOZ Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ''Ra Vita” Praktyka Lekarza Rodzinnego NZOZ Specjalistyczne Centrum Medyczne REMEDIUM Centrum Medyczne Kol-Med. SP ZOZ NZOZ MEDIKARTE Sp. z o.o. W Bochni Gmina Bochnia SPG ZOZ w Bochni Wiejski Ośrodek Zdrowia w Bogucicach Wiejski Ośrodek Zdrowia w Cikowicach Wiejski Ośrodek Zdrowia w Łapczycy Wiejski Ośrodek Zdrowia w Pogwizdowie Wiejski Ośrodek Zdrowia w Proszówkach Wiejski Ośrodek Zdrowia w Siedlcu Wiejski Ośrodek Zdrowia w Stradomce Gmina Rzezawa SPG ZOZ NZOZ ''NOWY'' Gmina Nowy SPG ZOZ w Nowym Wiśniczu Wiśnicz Poradnia Medycyny Rodzinnej s.c. NZOZ w Łapanowie Gmina Łapanów Ośrodek Zdrowia w Sobolowie NZOZ w Krasnem-Lasocicach Gabinet Lekarza Rodzinnego Gmina Trzciana GZOZ w Trzcianie Gmina Żegocina GZOZ w Żegocinie Lipnica SPG ZOZ w Lipnicy Murowanej Murowana Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Gmina Drwina Ośrodek Zdrowia w Świniarach Adres ul. Floris 22 ul. Jakubowskiego 6 ul. Biała 2 ul. Oracka 6 ul. Konfederatów Barskich 27 ul. Windakiewicza 23 ul. Stasiaka 4 ul. Stasiaka 1 pl. Ks. A. Czaplińskiego 1 ul. Krakowska 20 ul. Bernardyńska 1 ul. Brzeźnicka 180 ul. Kazimierza Wielkiego 73 ul. Kazimierza Wielkiego 73 ul. Wojska Polskiego 13 ul. Proszowska 1 ul. K. Wielkiego 26 ul. Wiśniowa 30 ul. Wiśniowa 9 Podzamcze 4 Łapanów 186 Łapanów 185 Trzciana 36 Lipnica Murowana 49 Dziewin 48 a Świniary 117 9 9 ROZDZIAŁ III DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU BOCHEŃSKIEGO Poziom życiowy członków społeczeństwa może być chroniony za pomocą działań o różnym charakterze. Zasada opiekuńcza odnosi się z reguły do tych osób, które nie mają uprawnień ubezpieczeniowych czy zaopatrzeniowych, a znajdują się w sytuacji wymagającej pomocy. Pomoc ta może być udzielana ze środków budżetowych państwa, samorządów, organizacji społecznych oraz ofiarności społecznej. W tym przypadku decyduje aktualna sytuacja materialna osoby ubiegającej się o pomoc. Zasada opiekuńczości właściwa jest pomocy społecznej, która jest instrumentem polityki społecznej państwa. Ma ona na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. Zadaniem pomocy społecznej na poziomie lokalnym jest współtworzenie godziwych warunków egzystencji i pracy dla grup charakteryzujących się ubóstwem i dotkniętych wszelkiego rodzaju dysfunkcjonalnością, np. niepełnosprawnością, długotrwałą chorobą, bezrobociem, alkoholizmem lub narkomanią. Podstawowym jej celem – obok zapewnienia im doraźnej pomocy – jest doprowadzenie, jeśli to tylko możliwe, do samodzielności życiowej osób i rodzin – do sytuacji, w której nie będą one wymagały zewnętrznego wsparcia. Z roku na rok na opiekę społeczną wydatkowanych jest coraz więcej środków finansowych. Coraz częściej mamy do czynienia z rodzinami żyjącymi na poziomie minimum socjalnego lub poniżej tego minimum. Brak dachu nad głową, niemożność podjęcia pracy, niepełnosprawność, niedostatek środków do życia, osamotnienie, uzależnienie od alkoholu, przemoc w rodzinie– to zaledwie kilka przykładów problemów z codziennego życia mieszkańców powiatu bocheńskiego. Problemy te swoim zasięgiem obejmują coraz większą grupę ludzi i coraz młodsze osoby. Zmuszają one część społeczności do szukania różnych form pomocy, w tym i korzystania z usług świadczonych przez ośrodki pomocy społecznej. Poziom zaspakajania potrzeb mieszkańców Powiatu Bocheńskiego determinowany jest przez różne zjawiska. Poniższe zestawienie obrazuje powody ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej w poszczególnych gminach. 10 1 Tabela Nr 5 Powody ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej na terenie Powiatu Bocheńskiego– dane za rok20071 Powód trudnej sytuacji życiowej 1 Ogółem 2 UBUSTWO SIEROCTWO BEZDOMNOŚĆ POTRZEBA OCHRONY MACIERZYŃSTWA W TYM: Wielodzietność BEZROBOCIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ DŁUGOTRWAŁA LUB CIĘŻKA CHOROBA BEZRADNOŚĆ W SPRAWACH OPIEKUŃCZO – WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO – OGÓŁEM W TYM: Rodziny niepełne Rodziny wielodzietne PRZEMOC W RODZINIE ALKOHOLIZM NARKOMANIA TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU SIĘ DO ŻYCIA PO ZWOLNIENIU Z ZAKŁADU KARNEGO BRAK UMIEJĘTNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA MŁODZIEŻY OPUSZCZAJACEJ PLACÓWKI OPIEKUŃCZO – WYCHOWAWCZE TRUDNOŚCI W INTEGRACJI OSÓB KTÓRE OTRZYMAŁY STATUS UCHODŹCY ZDARZENIA LOSOWE SYTUACJA KRYZYSOWA KLĘSKA ŻYWIOŁOWA LUB EKOLOGICZNA Liczba rodzin Liczba osób w tym: na wsi w rodzinach 3 4 1575 3 15 232 211 1231 3 10 169 156 6426 19 15 1517 1429 634 1084 1100 691 398 649 673 475 2567 3166 3163 3152 379 188 1126 281 18 115 1 13 247 14 69 0 10 1881 80 345 1 26 0 0 0 0 0 0 21 2 8 15 2 8 76 5 30 Specyfiką działalności systemu pomocy społecznej jest różnorodność kategorii osób korzystających z pomocy społecznej. Dominującymi problemami z którymi nie radzą sobie mieszkańcy powiatu są: bezrobocie, ubóstwo, długotrwała choroba, niepełnosprawność, alkoholizm, bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Na powyższym zestawieniu wykazano cyfrę „0” przy osobach opuszczających placówki socjalizacyjne, resocjalizacyjne, specjalne ośrodki szkolno – wychowawcze, przy osobach z nadanym statusem uchodźcy, uzależnionych od narkotyków jednak należy pamiętać że powyższe zestawienie opiera się na danych uzyskanych z ośrodków pomocy społecznej a grupy te są klientami głównie PCPR, Sądu, Punktów konsultacyjnych oraz Ośrodka Interwencji Kryzysowej. 1 Dane z ośrodków pomocy społecznej 11 1 3.1. UBÓSTWO Ubóstwo określa się jako stan, w którym jednostce czy grupie społecznej brakuje środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb, uznawanych w danej społeczności za poza jak: niezbędne. Pod wyżywieniem, którego pojęciem niezbędności „podstawowe nikt nie potrzeby” kwestionuje, kryją takie się, potrzeby ubranie, mieszkanie, zachowanie zdrowia, uzyskanie wykształcenia, zaspokojenie sfer intelektualnych. Ubóstwo jest głównym powodem przyznawania pomocy przez ośrodki pomocy społecznej na terenie Powiatu Bocheńskiego. Pomoc osobom które znalazły się ciężkiej sytuacji z powodu ubóstwa świadczą głównie ośrodki pomocy społecznej. Na terenie powiatu Bocheńskiego funkcjonuje 9 ośrodków pomocy społecznej: - MOPS w Bochni - MOPS w Nowym Wiśniczu - GOPS w Bochni - GOPS w Drwini - GOPS w Łapanowie - GOPS w Trzcianie - GOPS w Lipnicy Murowanej - GOPS w Rzezawie - GOPS w Żegocinie. Ustawa o pomocy społecznej w art. 17 i 18 określiła zadania własne i zlecone gminie wśród których znajdują się m.in.: 1/ udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym; 2/ przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych; 3/ przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych; 4/ przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego; 5/ przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom niemającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; 6/ przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowego; 12 1 7/ opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem; 8/ praca socjalna; 9/ dożywianie dzieci; 10/ sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym; Do zadań własnych gminy należy: 1/ przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych; 2/ przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze; 3/ prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki; 4/ podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych. Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę należy: 1/ przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych; 2/ opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ; 3/ organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 4/ przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną; 5/ realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia. Osoby znajdujące się trudnej sytuacji materialnej mogą uzyskać na terenie powiatu pomoc w formie żywności i odzieży w siedzibie Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej. Mogą również skorzystać z posiłków wydawanych przez Caritas Diecezji Tarnowskiej działający przy Parafii Rzymsko Katolickiej pod wezwaniem św. Mikołaja. 13 1 3.2. BEZROBOCIE Stopa bezrobocia jest wskaźnikiem określającym stosunek liczby bezrobotnych do liczby ludności aktywnej zawodowo. Na koniec 2007 roku wskaźnik ten w powiecie bocheńskim osiągnął poziom 7,4 % i jedynie w roku 1990 wskaźnik ten znajdował się poniżej poziomu 2007 roku. Kształtowanie się stopy bezrobocia w latach 1990-2007 w powiecie bocheńskim, w województwie małopolskim i w Polsce przedstawia poniższy wykres nr 1: Powiat bocheński 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 W ojwództwo małopolskie Polska 19,0 16,4 14,9 12,8 14,5 13,7 10,3 11,4 9,9 6,5 7,4 7,4 7,8 3,4 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Stopa bezrobocia w powiecie bocheńskim ukształtowała się na niższym o 1,4% poziomie niż w województwie małopolskim, również była niższa o 0,4% od średniej krajowej wartości. Porównując wysokość stopy bezrobocia w poszczególnych miesiącach 2007 roku do jej wysokości w analogicznych okresach 2006 roku, zauważyć można, iż była ona niższa w każdym porównywalnym okresie. Najwyższy spadek odnotowano w marcu (3,9 %) i kwietniu (3,8 %). Stopę bezrobocia w 2006 i 2007 roku w powiecie bocheńskim, prezentuje poniższy wykres nr 2: 16 2006 rok 2007 rok 14 12 10 13,4 13,6 13,5 12,9 11,9 10,2 10,3 8 11,1 9,6 9,1 8,5 10,6 8,0 6 10,5 7,6 10,1 7,5 9,8 7,6 9,9 9,6 7,3 7,2 7,4 4 2 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 14 1 Cechą charakterystyczną rynku pracy jest przede wszystkim jego zmienność, osoba w wieku produkcyjnym może pracować, być bezrobotną lub bierną zawodowo. Między tymi grupami występują wielokierunkowe wymiany. Strumień przypływu i odpływu bezrobotnych pozwala na pokazanie skali zjawiska oraz ocenienie natężenia fluktuacji bezrobotnych. W okresie od stycznia do grudnia 2007 roku zarejestrowało się w tut. Urzędzie 4490 osób, które uzyskały status osoby bezrobotnej. W porównaniu do poprzedniego roku (5170) liczba nowozarejestrowanych zmniejszyła się o 680 osób. Liczba nowozarejestrowanych bezrobotnych w 2007 roku przewyższyła liczbę wyrejestrowanych bezrobotnych z ewidencji, w miesiącach: styczeń, luty, wrzesień i grudzień, co znalazło odzwierciedlenie we wzroście w tych miesiącach zasobu bezrobotnych. Wpływ na zwiększony napływu bezrobotnych w miesiącach zimowych, miały zwolnienia w z i zmniejszenie budownictwie, ewidencji zatrudnienia rolnictwie. osób W bezrobotnych przy pozostałych przewyższyła pracach miesiącach liczbę osób sezonowych liczba np. wycofanych otrzymujących status bezrobotnego, co korzystnie wpłynęło na zasób bezrobotnych na koniec każdego okresu. Na terenie powiatu dwukierunkowy ruch bezrobotnych w 2007 roku ilustruje poniższy wykres nr 3: 600 555 548 484 500 400 322 Napływ 543 519 476 432 442 Odpływ 417 346 315 300 200 433 495 378 306 307 330 III IV V 376 403 395 387 394 X XI XII 286 100 0 I II VI VII VIII IX Spośród osób rejestrujących się jako bezrobotne przeważający odsetek stanowiły, osoby rejestrują się po raz drugi i kolejny, a ich udział w ogólnej liczbie rejestrujących się bezrobotnych wynosił 74,9 % tj. 3364 osoby. Wysoki udział osób, które zarejestrowały się po raz kolejny świadczyć może, o coraz mniejszej możliwości zatrudnienia na stałe w jednym zakładzie pracy oraz o popularności zatrudniania na czas określony, głównie wśród ludzi młodych. Osoby młode częściej niż pozostałe osoby zawierają umowy o pracę na czas określony, co obu stronom ułatwia bezkosztowe rozwiązanie umowy po upływie czasu, na 15 1 który została zawarta. Pracodawcy i zatrudnieni często wykorzystują tę możliwość, wskutek czego mobilność młodych osób na rynku pracy jest jeszcze większa. W grupie osób zarejestrowanych jako osoby bezrobotne po raz pierwszy, udział stanowił 25,1 % ogółu napływających do tutejszego Urzędu tj. 1126 osób bezrobotnych. W 2007 roku wyrejestrowało się ogółem 5399 osób bezrobotnych, w porównaniu do poprzedniego roku liczba wyłączonych bezrobotnych z ewidencji zmniejszyła się o 996 osób. Strukturę bilansu odpływu bezrobotnych od kilku lat charakteryzują dwa główne powody wyrejestrowań: podjęcia pracy i brak gotowości do podjęcia pracy. Główne powody wyłączenia bezrobotnych z terenu powiatu bocheńskiego z rejestru urzędu pracy w 2007 przedstawia poniższa tabela nr 6: Wyłączeni Wyszczególnienie w okresie % do ogółu od stycznia do wyrejestro-wanych grudnia 2007 r. Podjęcia pracy niesubsydiowanej Podjęcia pracy subsydiowanej (ze środków FP i PFRON) Rozpoczęcie stażu, przygotowania zawodowego, prac społecznie użytecznych Rozpoczęcie szkolenia Nie potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy Dobrowolna rezygnacja Odmowy podjęcia pracy Pozostałe (poszukujące pracy ale nie posiadajace statusu osoby bezrobotnej) 1904 35,3% 499 9,2% 502 9,3% 329 1244 360 339 6,1% 23,0% 6,7% 6,3% 222 4,1% WIELKOŚĆ I STRUKTURA BEZROBOCIA Wielkość rejestrowanego bezrobocia na koniec 2007 roku osiągnęła poziom 2529 osób. W porównaniu do roku poprzedniego liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 909 osób. Najwyższy poziom bezrobocia odnotowano w 2001 roku, od roku 2002 jego poziom systematycznie spadał. W porównaniu do roku 2001 liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 3688 osób. Wykres nr 4 - Liczba bezrobotnych w latach 1990 - 2007 w powiecie bocheńskim 16 1 7000 Ogółem 6217 Kobiety 6000 5337 5000 4000 2950 3000 1540 2000 1000 3535 3259 2529 2319 1848 874 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Bezrobocie wśród kobiet jest wyższe niż wśród mężczyzn. W dużej mierze uzależnione też jest od postępowania pracodawców, preferujących często mężczyzn przy rekrutacji pracowników. Na koniec 2007 roku wśród bezrobotnych, kobiety stanowiły 73,1 % (1848). Mężczyzn było 681, co stanowiło 26,9 % ogółu bezrobotnych. Liczbę bezrobotnych kobiet oraz ich udział do ogółu zarejestrowanych w PUP Bochnia w latach 1990-2007 prezentuje poniższy wykres nr 5: 4000 80,0% 3500 70,0% 3000 60,0% 2500 50,0% 2000 40,0% 1500 30,0% 1000 20,0% 500 10,0% 0 0,0% 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Liczba bezrobotnych kobiet Udział % kobiet do ogółu bezrobotnych Liczba bezrobotnych w poszczególnych gminach 17 1 Zdecydowana większość bezrobotnych obsługiwanych przez tut. Urząd Pracy pochodzi z terenów wiejskich bezrobotnych, było ich na koniec grudnia 2007 roku 1585 tj. 62,7 % ogółu pozostałe 944 osoby (37,3 %) to mieszkańcy miast – Bochni i Nowego Wiśnicza. Porównując stan bezrobotnych na koniec roku 2007 w poszczególnych jednostkach administracyjnych do ich liczby z końca roku 2006, odnotowano spadek we wszystkich gminach, przy czym największy w mieście i gminie Bochnia. Tabela nr 7 - Liczba bezrobotnych w poszczególnych jednostkach administracyjnych w powiecie bocheńskim : W y s z c z e g ó ln ie n ie M ia s t o Gm in a Gm in a Gm in a Gm in a M ia s t o Gm in a Gm in a Gm in a Gm in a Bo c h n ia Bo c h n ia Drw in ia Lipn ic a M u r. Ła pa n ó w No w y W iś n ic z No w y W iś n ic z Rze zaw a Trz c ia n a Że g o c in a Raze m S t an n a 3 1 .1 2 .2 0 0 6 r. Pro c e n t d o o gó łu S t an n a 3 1 .1 2 .2 0 0 7 r. wzros t / spade k Ko bi et y Pro c e n t d o o gó łu Ogó łem Ko bi et y Ogó łem Ko bi et y Ogó łem Ko bi et y Ogó łem 1203 593 133 199 171 96 334 432 132 145 3438 843 422 92 134 101 70 245 282 92 105 2386 35,0 17,2 3,9 5,8 5,0 2,8 9,7 12,6 3,8 4,2 100,0 24,5 12,3 2,7 3,9 2,9 2,0 7,1 8,2 2,7 3,1 69,4 877 408 118 147 156 67 199 354 101 102 2529 642 305 74 112 107 47 154 260 77 70 1848 34,7 16,1 4,7 5,8 6,2 2,6 7,9 14,0 4,0 4,0 100,0 25,4 12,1 2,9 4,4 4,2 1,9 6,1 10,3 3,0 2,8 73,1 -326 -185 -15 -52 -15 -29 -135 -78 -31 -43 -909 Bezrobotni według wieku W strukturze wiekowej bezrobotnych zaobserwować można, iż największy odsetek stanowiły osoby, w wieku od 25 do 34 lat. Na koniec 2007 roku, grupa ta stanowiła 28 % ogółu bezrobotnych w powiecie, licząc 708 osób. Drugą co do wielkości grupą wiekową były osoby młode w wieku do 24 lat (692 – 27,4 % ogółu bezrobotnych). Bezrobotnych w przedziale wiekowym 45 - 54 było 508, co stanowiło 20,1 %. Grupa osób w wieku od 35 do 45 lat stanowiła 18,2 % ogółu bezrobotnych licząc 461 osób. Bezrobotnych w wieku powyżej 55 lat było 160, co stanowiło 6,3 % bezrobotnych. Wykres nr 6 - Dane dotyczące struktury wiekowej osób bezrobotnych w powiecie bocheńskim na koniec 2007 roku : 18 1 od 55 i więcej; 160 osób do 24 lat; 692 osoby od 45 do 54; 508osób od 35 do 44; 461 osób od 25 do 34; 708 osób Bezrobotni według stażu pracy Największą populację bezrobotnych na koniec 2007 roku stanowiły osoby, które poprzednio pracowały – 79,2 %, licząc 2004 osoby. Bezrobotnych bez stażu pracy było 525 tj. 20,8 %. Wśród grupy osób, posiadających doświadczenie zawodowe, największą liczbę i udział stanowiły osoby ze stażem pracy: º od 1 roku do 5 lat, czyli 22,6 % (571 osób), º od 10 do 20 lat - 485, tj. 19,2 %. W pozostałych kategoriach udział i liczba bezrobotnych kształtowała się następująco: º staż pracy od 5 do 10 lat – 343 osób, tj. 13,6 % º staż pracy do 1 roku - 302 osób tj. 11,9 % º staż pracy od 20 do 30 lat - 244 osoby tj. 9,6 %, º staż pracy powyżej 30 lat - 59 osób tj. 2,3 %. Bezrobotni według wykształcenia Wykształcenie jest istotnym czynnikiem obok wieku i doświadczenia zawodowego, mającym wpływ na sytuację osoby bezrobotnej na rynku pracy. Największy problem z podjęciem pracy mają osoby o niskim poziomie wykształcenia lub bez kwalifikacji pożądanych na rynku pracy. Wśród bezrobotnych powiatu bocheńskiego zarejestrowanych na koniec grudnia 2007 roku największy odsetek tj. 31,4 % stanowili bezrobotni z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (793 osób). Następną grupą stanowiącą znaczny udział bezrobotnych, są osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym -na koniec 2007 r. posiadało je 731 osób bezrobotnych, co stanowiło 28,9 % ogółu bezrobotnych. Duży udział bezrobotnych stanowiły również osoby z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym – 18,7 % bezrobotnych, licząc 474 osoby. Bezrobotnych z wykształceniem średnim ogólnokształcącym było 328 tj. 19 1 13 %. Najmniejszy odsetek osób w ewidencji bezrobotnych stanowiły osoby legitymujące się wykształceniem wyższym tj. 8 % (203 osoby). Wykres nr 7 - Strukturę wykształcenia osób bezrobotnych na koniec 2007 roku zasadnicze zawodowe; 731 podstawowe/ gimnazjalne i poniżej; 474 wyższe; 203 średnie ogólnokształcące; 328 policealne i średnie zawodowe; 793 Bezrobotni według czasu pozostawanie bez pracy Struktura bezrobocia według kryterium czasu pozostawania bez pracy ujawnia poziom długotrwałości bezrobocia w powiecie bocheńskim. Na koniec 2007 roku, najwyższy udział spośród osób pozostających bez pracy, stanowili bezrobotni zarejestrowani powyżej 24 miesięcy – 24,2 % tj. 613 osób oraz od 1 do 3 miesięcy – 21,1 % (533 osoby). Pozostałe grupy bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy, kształtowały się następująco: º bezrobotni zarejestrowani od 3 do 6 miesięcy – 444 osoby, tj. 17,6 %, º bezrobotni zarejestrowani od 12 do 24 miesięcy – 335 osób, tj. 13,2 %, º bezrobotni zarejestrowani od 6 do 12 miesięcy – 331 osób, tj. 13,1 %, º bezrobotni zarejestrowani do 1 miesiąca – 273 osób, tj. 10,8 %. 20 2 Wykres nr 8 - Struktura bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy na koniec 2003 roku: 700 613 600 533 500 444 400 300 331 273 335 200 100 0 do 1 m-ca 1. Kw do 1- 3 m-cy od 3 do 6 m-cy od 6 do 12 m-cy od 12 do 24 m-cy powyżej 24 m-cy Charakterystyka grup ryzyka Do grup osób bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, należą osoby: do 25 roku życia, które do dnia zastosowania wobec nich usług lub instrumentów rynku pracy nie ukończyły 25 roku życia. Na koniec grudnia 2007 roku w urzędzie były zarejestrowane 692 takie osoby, stanowiły one 27,4 % ogółu bezrobotnych. Grupa tych osób w porównaniu do poprzedniego roku zmniejszyła się o 343, a udział procentowy o 2,7 punkta. Najwięcej osób w przedziale wiekowym do 25 lat: − to kobiety tj. 526 osób, co stanowiło 76 % ogółu osób w wieku do 25 lat, − bez stażu pracy tj. 381 osób (55,1 %), − posiadający wykształcenie policealne i średnie zawodowe tj. 264 osób (38,2 %) − zarejestrowani w ewidencji tut. Urzędu w okresie do 1-3 miesiąca, tj. 231 osób (33,4 %), długotrwale bezrobotne – tj. pozostające w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego w miejscu pracy. W końcu omawianego okresu w rejestrze było 1341 osób spełniających ten warunek, co stanowiło 53 % wszystkich bezrobotnych, ich liczba zmniejszyła się o 568, a odsetek o 2,5 %. Wśród długotrwale bezrobotnych najwięcej osób: - to kobiety tj. 1063 co stanowiło 79,3 % ogółu osób długotrwale bezrobotnych, posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe tj. 402 co stanowiło 30 %, - było w przedziale wiekowym od 25 do 34 lat tj. 359 osób (26,8 %), - posiadało staż pracy od 10 do 20 lat – 310 osób (23,1%); powyżej 50 roku życia – które w dniu zastosowania wobec nich usług lub instrumentów rynku pracy ukończyły co najmniej 50 rok życia. Warunek ten spełniało 403 osoby, posiadające status bezrobotnego, co stanowiło 15,9 % wszystkich zarejestrowanych. Liczba tych osób w stosunku do ubiegłego roku zmniejszyła się o 6, a udział procentowy do ogółu bezrobotnych wzrósł o 4 %. W grupie osób powyżej 50 roku życia najwięcej, bo: - 204 to mężczyźni tj. 50,6 % ogółu osób w wieku powyżej 50 roku życia, - 155 osób posiadało jedynie wykształcenie podstawowe (38,5 %), - 148 osób posiadało staż pracy od 20 do 30 lat (36,7 % ), 21 2 - 141 osób zarejestrowanych było w ewidencji osób bezrobotnych powyżej 24 miesięcy (35 %); bez kwalifikacji zawodowych - to grupa osób bezrobotnych nie posiadających kwalifikacji do wykonywania jakiegokolwiek zawodu poświadczonych dyplomem, świadectwem, zaświadczeniem instytucji szkoleniowej lub innym dokumentem uprawniającym do wykonywania zawodu. W końcu grudnia grupa ta liczyła 487 osób, co stanowiło 19,3 % bezrobotnych, w porównaniu do grudnia 2006 r. ich liczba zmniejszyła się o 161, a udział procentowy wzrósł o 0,5 punkta. Wśród osób bez kwalifikacji zawodowych najwięcej, bo: 349 to kobiety tj. 71,7 % ogółu osób bez kwalifikacji zawodowych, 143 było w przedziale wiekowym od 18 do 25 lat (29,4 %), 154 to osoby bez stażu pracy (31,6 % ), 135 osób zarejestrowanych było w ewidencji powyżej 24 miesięcy (27,7 %); niepełnosprawne - na koniec grudnia 2007 r. w ewidencji tut. Urzędu zarejestrowanych było 135 osób bezrobotnych niepełnosprawnych, tj. 5,3 % ogółu. Liczba tych osób w stosunku do ubiegłego roku zmniejszyła się o 26, a udział procentowy do ogółu bezrobotnych zwiększył się o 0,6 %. Wśród osób bezrobotnych niepełnosprawnych najwięcej, bo: 81 to kobiety tj. 60 % ogółu osób niepełnosprawnych, 56 osób było w wieku od 35 do 45 lat, (41,5 % ), 43 osoby posiadały wykształcenie zasadnicze zawodowe (31,9 %), 38 osób było zarejestrowanych w ewidencji osób bezrobotnych powyżej 24 miesięcy (28,1 %), 36 osób posiadało staż pracy od 10 do 20 lat (26,7 %); samotnie wychowujący, co najmniej jedno dziecko do 7 roku życia - grupa ta liczyła 53 osoby, tj. 2,1 % ogółu bezrobotnych. W stosunku do poprzedniego roku liczba tych osób zmniejszyła się o 8, a udział procentowy wzrósł o 0,3 punkta. Grupa tych osób to głównie osoby: w wieku od 25 do 34 lat (30 osób – 56,6 %), pozostające w ewidencji osób bezrobotnych od 6 do 12 miesięcy (13 osób – 24,5 %), z wykształceniem zasadniczym zawodowym i podstawowym (po 14 osób – 26,4 %). Tabela nr 8 - Osoby bezrobotne będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy: Stan na koniec roku Wyszczególnienie 2006 2007 > w wieku do 25 lat 1 035 692 > długotrwale bezrobotni 1 909 > powyżej 50 roku życia % do ogółu wzrost/ bezrobotnych wzrost/ spadek na koniec roku spadek 2006 2007 -343 30,1% 27,4% -2,7% 1 341 -568 55,5% 53,0% -2,5% 409 403 -6 11,9% 15,9% 4,0% > bez kwalifikacji 648 487 -161 18,8% 19,3% 0,5% > niepełnosprawne 161 135 -26 4,7% 5,3% 0,6% > samotnie wychowujący dziecko 61 53 -8 1,8% 2,1% 0,3% 22 2 POZOSTAŁE OSOBY PRZEBYWAJĄCE W EWIDENCJI Obok osób posiadających status bezrobotnego, klientami Urzędu są również osoby nie uznane jako osoby bezrobotne – tzw. poszukujący pracy. Na koniec grudnia 2007 roku w rejestrze figurowało ogółem 112 osób poszukujących pracy, w tym 55 kobiet (49,1 %). Wśród ogółu poszukujących pracy, zarejestrowane były 63 osoby niepełnosprawne nie pozostające w zatrudnieniu tj. 56,3 % ogółu, z tego 28 kobiet2. 3.3. Bezradność oraz sieroctwo Występowanie wyuczonej bezradności jest związane z takimi współczesnymi problemami społecznymi, jak bieda, bezrobocie i przemoc w rodzinie. Społeczne i indywidualne konsekwencje wyuczonej bezradności można łagodzić odpowiednimi oddziaływaniami profilaktycznymi i terapeutycznymi, które powinny być stosowane w wychowaniu, oraz – bezpośrednio i pośrednio – w pracy socjalnej. Znaczącą z część trudnościami klientów opiekuńczo - systemu pomocy wychowawczymi. społecznej Najczęściej stanowią rodziny niezaradność rodziny w opiece i wychowaniu własnych dzieci łączy się z innymi dysfunkcjami takimi jak: uzależnienie od środków psychoaktywnych, przemoc domowa, zaburzenia równowagi systemu rodzinnego w sytuacjach kryzysowych, problemy w pełnieniu ról rodzicielskich, małżeńskich, zawodowych emocjonalnej, problemach niezaradności w wyrażające we prowadzeniu się m. współżyciu z gospodarstwa in. w postaci ludźmi, trudnościach niedojrzałości adaptacyjnych, domowego. Problemy wychowawcze w środowisku rodzinnym, szkolnym ujawniają się w postaci zachowań buntowniczych, agresywnych, konfliktowych, łamania przez dzieci i młodzież panujących obyczajów, norm, wartości. Wyuczona bezradność prowadzi do zjawiska sieroctwa, które związane jest ze stanem pozbawienia dzieci, trwale lub przejściowo, szans wychowywania we własnej rodzinie, ze względu na brak odpowiednich warunków opiekuńczo – wychowawczych. Problem sieroctwa nie jest zjawiskiem nowym. Smutnym i znamiennym jest fakt, iż obecnie sieroty coraz większym niewłaściwa stopniu atmosfera, pochodzą konflikty z rodzin dysfunkcyjnych, w rodzinne, błędy których w panuje wychowawcze, brak odpowiedzialności za dzieci, są zerwane więzi uczuciowe między członkami rodziny, a szczególnie w stosunku do dziecka. Na dezintegrację rodziny wpływa również zła sytuacja materialna, mieszkaniowa, narastająca frustracja spowodowana bezrobociem. 2 Dane z PUP w Bochni 23 2 Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych niejednokrotnie jest podstawą do organizowania zastępczych form opieki nad dzieckiem. Według danych na koniec 2007 roku na terenie powiatu bocheńskiego funkcjonowało łącznie 86 rodzin zastępczych, w których wychowywało się 135 dzieci. Z tego 80 to rodziny spokrewnione wychowujące 116 dzieci oraz 6 niespokrewnionych z dzieckiem, które sprawowały opiekę nad 19 dzieci. Na świadczenia dla rodzin zastępczych wydatkowano w 2007 roku kwotę 1.148.914,00 zł. W roku 2008 było 85 rodzin zastępczych a w nich 148 dzieci, w tym 77 rodzin spokrewnionych z 126 dzieci, 8 niespokrewnionych wychowujących 22 dzieci. Pojawiła się też nowa forma rodzicielstwa zastępczego – zawodowe niespokrewnione z dzieckiem rodziny zastępcze. Aktualnie w powiecie funkcjonują 3 takie rodziny w których wychowuje się 15 dzieci. Tabela nr 9 Rodziny zastępcze spokrewnione i niespokrewnione z dzieckiem oraz ilość umieszczonych w rodzinie dzieci (stan na 31.12.2007r)3 RODZINA Spokrewniona z dzieckiem Niespokrewniona z dzieckiem RAZEM* z 1 dzieckiem z 2 dzieci 59 0 59 12 3 15 z 3 dzieci z 4 dzieci i więcej 4 0 4 5 1 6 Jak wynika z powyższej tabeli największą liczbę stanowią rodziny, w których wychowuje się jedno dziecko (na 86 istniejące rodziny 59 opiekuje się jednym dzieckiem), 15 rodziny zastępcze wychowuje po dwoje dzieci, natomiast 6 rodziny po czworo i więcej dzieci. Ważnym elementem przy tworzeniu rodziny zastępczej stanowi wiek opiekunów prawnych dziecka. Tabela nr 10 Rodzice zastępczy według wieku Wiek rodzica Liczba rodzin Do 21 22 – 30 31 – 40 41 – 50 51 – 60 61 – 70 71 i więcej 0 12 15 19 20 14 6 Razem 86 Wykres nr 9 Rodzice zastępczy według wieku 3 Dane z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Bochni 24 2 Rodzice zastępczy wg wieku 6 0 12 14 do 21 15 22-30 31-40 41-50 51-60 61-70 20 71 i więcej 19 Zaprezentowane dane świadczą o fakcie, iż najwięcej rodziców zastępczych znajduje się w przedziale wiekowym 51-60 lat, drugą co do wielkości grupę stanowią rodzice w wieku 41-50 lat. Niewiele mniej ogółu stanowią opiekunowie w wieku 31-40 lat. W dalszej kolejności znajdują się rodzice w wieku 61-70 lat Na kolejnej pozycji widnieją opiekunowie w wieku 22-30 lat, oraz rodzice w wieku 71 lat i więcej. Brak jest natomiast osób młodych - do 21 roku życia podejmujących się opieki nad dzieckiem w ramach rodziny zastępczej. Tabela nr 9 Dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych według wieku Wiek dziecka Liczba dzieci Do 3 4–6 7 – 13 14 – 18 Razem 8 18 42 67 135 Wykres nr 10 Dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych ze względu na wiek 25 2 Dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych wg wieku 8 18 do 3 67 4-6 7-13 14-18 42 Jak wynika z powyższych danych najwięcej dzieci wychowujących się w rodzinie zastępczej znajduje się w przedziale wiekowym 14-18 lat, co stanowi 50% ogółu. Niemniej liczną grupę stanowią dzieci w wieku 7-13 lat, które stanowią 31%. Znacznie mniejsza liczba dzieci 13% znajduje się w przedziale wiekowym 4-6 lat. Najmniejszy odsetek zaś stanowi grupa dzieci najmłodszych w wieku 0-3 lat, co stanowi 6% ogółu. 3.4. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ Niepełnosprawność to stan będący efektem dysfunkcji natury fizycznej lub psychicznej, ubytku anatomicznego lub dysfiguracji, wynikły z urazów, schorzeń lub zaburzeń rozwojowych i powodujący znaczące ograniczenie możliwości wykonywania przez jednostkę podstawowych czynności życiowych. Do podstawowych czynności życiowych zalicza się samoobsługę, przemieszczanie się, czynności manualne, orientacje w otoczeniu, zdolności komunikowania się z innymi ludźmi oraz czynności związane z uczeniem się, wykonywaniem pracy, życiem rodzinnym czy prowadzeniem gospodarstwa domowego. Osoby niepełnosprawne stanowią w Polsce bardzo liczną społeczność. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego uzyskanych dzięki Narodowemu Spisowi Powszechnemu w 2002 roku liczba osób niepełnosprawnych w Polsce wynosiła 5456,7 tys. co stanowiło 14,3% ogółu ludności kraju. Oznacza to, że co 7 mieszkaniec Polski był osobą niepełnosprawną. Według tych samych danych ponad 16% z ogółu mieszkańców Powiatu legitymuje się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności lub innym, równorzędnym dokumentem potwierdzającym niepełnosprawność, z tego zaledwie 20% jest aktywna zawodowo. Główne systemy wsparcia osób niepełnosprawnych określa ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 1997 r. Nr 123, poz. 776 z póżn. zm.) zaliczając do nich: - orzekanie o niepełnosprawności 26 2 - rehabilitację zawodową, - rehabilitację społeczną oraz związane z w/w uprawnienia osób niepełnosprawnych, a także obowiązki i uprawnienia pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne. Do systemu wspierania osób niepełnosprawnych zalicza się też chroniony rynek pracy : zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej oraz system służb działających na rzecz niepełnosprawnych, a także odrębny system szkoleń zawodowych dla osób niepełnosprawnych. Podstawowym instrumentem finansowym do realizacji zadań wynikających z zakresu wspierania osób niepełnosprawnych w Polsce jest Państwowy Fundusz rehabilitacji osób Niepełnosprawnych. Ponadto zadania rehabilitacji zawodowej i społecznej powinny być finansowane także ze środków własnych samorządów, z budżetu państwa, Funduszu Pracy oraz ze środków Unii Europejskiej. W Powiecie Bocheńskim zadania dotyczące rehabilitacji społecznej i częściowo rehabilitacji zawodowej realizuje PCPR w Bochni. Zadania dotyczące rehabilitacji zawodowej realizuje przede wszystkim Powiatowy Urząd Pracy. Duża cześć osób posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności otrzymała ten dokument w Powiatowym zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Bochni. W 2007 roku tut. Zespół przyjął do rozpatrzenia 1474 wnioski w sprawie wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności osób po 16 roku życia oraz 214 wniosków w sprawie wydania orzeczenia o niepełnosprawności dzieci do 16 roku życia. Dodatkowo z 2006 roku pozostało do rozpatrzenia w 2007 roku ogółem 182 wnioski ( w tym 163 wnioski w sprawie wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności i 19 wniosków w sprawie wydania orzeczenia o niepełnosprawności ). Z ogółu 1474 wniosków osób dorosłych najwięcej złożonych zostało dla celów : • zaopatrzenia w przedmioty ortoped. i środki pomocnicze- 453 ( 30,7% ogółu ) • odpowiedniego zatrudnienia - 370 ( 25,1% ogółu ) • uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego - 351 ( 23,8% ogółu ) • uzyskania zasiłku stałego - 143 ( 9,7% ogółu ) Wśród 214 wniosków dzieci do 16 roku życia 202 – 94,4% ogółu stanowiły wnioski złożone w celu uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego, a 3 – 1,4% wnioski o świadczenie pielęgnacyjne, pozostałe 9 wniosków – 4,2% zostało złożonych w celu korzystania z innych ulg i uprawnień (np. karta parkingowa, dofinansowanie do sprzętu rehabilitacyjnego ). Wydawanie orzeczeń. 27 2 W 2007 roku tut. Zespół wydał ogółem 1472 orzeczenia dla osób po 16 roku życia (w tym : 1442 z określeniem stopnia niepełnosprawności, 10 orzeczeń o niezaliczeniu do osób niepełnosprawnych, 20 orzeczeń o odmowie ustalenia stopnia niepełnosprawności ) oraz 206 orzeczeń dla dzieci do 16 roku życia (w tym: 192 zaliczające do osób niepełnosprawnych, 12 o niezaliczeniu do osób niepełnosprawnych, 2 o odmowie ustalenia niepełnosprawności ). Z ogółu 1472 orzeczeń wydanych osobom po 16 roku życia – 847 ( 57,5% ) wydano osobom ubiegającym się o orzeczenie stopnia niepełnosprawności po raz pierwszy. Największa liczba osób ubiegających się o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności została zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - 603 osoby, co stanowi 41,8% ogółu wydanych orzeczeń z określeniem stopnia niepełnosprawności , drugą co do wielkości grupę stanowią osoby z orzeczonym lekkim stopniem niepełnosprawności – 499 osób ( 34,6% ogółu) i znacznym – 340 osób ( 23,6% ogółu ). Wykres nr 11 – podział osób wg stopnia niepełnosprawności Podział wg stopnia niepełnosprawności Sopień um iarkowany 41,80% Stopień znaczny 23,60% Sopień umiarkowany Stopień lekki Stopień lekki 34,60% Wśród osób Stopień znaczny uzyskujących stopień niepełnosprawności dominowały osoby w przedziale wiekowym 41 – 60 lat . Osoby te stanowiły 45,7 % ogółu oraz w wieku 61 lat i więcej stanowiąc 30,9%. Prawie 70% osób ubiegających się o orzeczenie stopnia niepełnosprawności stanowiły osoby z wykształceniem podstawowym i zasadniczym zawodowym. Wykres nr 12 – podział osób niepełnosprawnych wg wieku 28 2 Podział wg przedziału wiekowego 41-60 45,70% do 40 23,40% 41-60 61 i więcej do 40 61 i więcej 30,90% Z osób, które otrzymały orzeczenie o stopniu niepełnosprawności najwięcej osób otrzymało niepełnosprawność z tytułu chorób układu ruchu – 476 ( 33,0%), chorób psychicznych – 314 ( 21,8% ) oraz schorzeń narządów wewnętrznych – 236 ( 16,4 % ). wykres nr 13 – podział osób niepełnosprawnych wg przyczyny niepełnosprawności Podział wg przyczyn niepełnosprawności Choroby układu ruchu 33,00% Pozostałe 28,80% Choroby układu ruchu Choroby psychiczne Schorzenia narządów wewnętrznych Pozostałe Schorzenia narządów w ew nętrznych 16,40% Choroby psychiczne 21,80% Z 192 orzeczeń wydanych dzieciom do 16 roku życia 163 – 84,9% uprawniały do pobierania zasiłku pielęgnacyjnego, a 29 – 15,1% do pobierania świadczenia i zasiłku pielęgnacyjnego. Najwięcej orzeczeń zaliczających do osób niepełnosprawnych – 11 (59,9% ) wydano dzieciom w wieku 8 – 16 lat i 4 – 7 lat – 46 ( 24,0% ) . 29 2 Wśród dzieci zaliczonych do osób niepełnosprawnych największą grupę ( 25,3% ) osób stanowią – 41 dzieci ze schorzeniami neurologicznymi oraz - 29 (15,1% ) z powodu chorób psychicznych i upośledzenia umysłowego. 3.4.1. Pomoc udzielana osobom niepełnosprawnym przez PCPR w Bochni 1. Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych W roku 2007 w PCPR rozpatrzono 625 wniosków osób niepełnosprawnych (tj. o 139 więcej niż w 2006 r.) o dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych. Ze środków PFRON udzielono dofinansowania 469 osobom niepełnosprawnym (tj. o 5 osób więcej niż w 2006 r.) z czego 120 osobom dodatkowo wypłacono dofinansowanie dla opiekuna (tj. o 20 osób więcej niż w 2006 r). Wydatkowano środki PFRON w wysokości 312.282 zł (tj. więcej o 35.399 zł w stosunku do 2006 r.) . Osobom niepełnosprawnym zainteresowanym rehabilitacją poza miejscem zamieszkania świadczono informacje na temat zasad uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym i udostępniano drukowaną i internetową bazę tele-adresową organizatorów turnusów. 2. Dofinansowanie sportu, kultury, turystyki i rekreacji osób niepełnosprawnych W roku 2007 w PCPR rozpatrzono 6 wniosków (tj. o 4 wnioski mniej niż w 2006 r.) organizacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych w sprawie dofinansowania imprez sportowych, kulturalnych, turystycznych i rekreacyjnych. W PCPR przygotowano i zawarto 3 umowy (tj. o 2 mniej niż w 2006 r.) pomiędzy Powiatem Bocheńskim a projektodawcami organizującymi imprezy dla osób niepełnosprawnych. W tym zakresie objęto wsparciem 142 osoby niepełnosprawne (tj. o 146 osób mniej niż w 2006 r.), w tym 31 dzieci i młodzieży. Wydatkowano na ten cel 42.859 zł (tj. o 2.213 zł mniej niż w 2006 r.). 3. Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów a) zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny podmiotów działających na rzecz rehabilitacji osób niepełnosprawnych: W 2007 r. w PCPR rozpatrzono 6 wniosków (tj. o 1 mniej niż w 2006 r.) w sprawie zaopatrzenia w sprzęt. Przygotowano i rozliczono 4 umowy (tj. o 3 mniej niż w 2006 r.) zawarte między Powiatem Bocheńskim a podmiotami działającymi na rzecz rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Poprzez dofinansowanie do zakupu sprzętów do rehabilitacji 30 3 umożliwiono lepszy dostęp do nowych sprzętów rehabilitacyjnych niepełnosprawnym mieszkańcom. b) zaopatrzenie indywidualne w sprzęt rehabilitacyjny osób niepełnosprawnych celem prowadzenia rehabilitacji w warunkach domowych: W 2007 r. w PCPR rozpatrzono 30 wniosków (tj. o 1 więcej niż w 2006 r.) osób niepełnosprawnych w sprawie dofinansowania zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny w odniesieniu do indywidualnych potrzeb tych osób. Przygotowano i rozliczono 27 umów (tj. o 4 więcej niż w 2006 r.) zawarte między Powiatem Bocheńskim reprezentowanym przez upoważnionego Dyrektora PCPR z osobami niepełnosprawnymi. Wydatkowano ze środków PFRON 18.533 zł (tj. o 8.749 zł więcej niż w 2006r.) c) indywidualne zaopatrzenie osób niepełnosprawnych w podstawowe przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze: W 2007 r. w PCPR w Bochni rozpatrzono 1060 wniosków (tj. o 113 mniej niż w 2006 r.) o dofinansowanie zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów, tj. w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Dofinansowanie ze środków PFRON wypłacono osobom niepełnosprawnym w kwocie ogółem 467.403 zł (tj. o 133.960 zł mniej niż w 2006 r.) 4. Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych W 2007 r. w PCPR rozpatrzono 120 wniosków (tj. o 15 mniej niż w 2006 r.) osób niepełnosprawnych o dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych w miejscu zamieszkania, likwidacji barier technicznych i barier w komunikowaniu się w związku z indywidualnymi potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności. Przygotowano i rozliczono 89 umów (tj. o 29 więcej niż w 2006 r.) obejmując wsparciem bezpośrednio 89 osób niepełnosprawnych. Realizacja umów w zakresie dofinansowania likwidacji barier architektonicznych i/lub technicznych wymagała dodatkowo zaangażowania inspektora nadzoru budowlanego do oceny projektów budowlanych załączanych do wniosków a później do rozliczania umów. Komisja oceniająca wnioski a później komisja nadzorująca prawidłowość realizacji i rozliczenia umów dokonywała wielokrotnych wizji lokalnych w miejscu zamieszkania osób niepełnosprawnych. Ponadto pracownicy PCPR świadczyli porady na temat dostępnych rozwiązań technologicznych, technicznych i architektonicznych likwidujących lub niwelujących bariery w indywidualnych przypadkach osób niepełnosprawnych. 31 3 5. Rehabilitacji dzieci i młodzieży W 2007 r. w PCPR udzielono wsparcia w formie dofinansowania ze środków PFRON do poszczególnych zadań: - dla 31 (tj. o 67 mniej niż w 2006 r.) dzieci i młodzieży w ramach dofinansowania organizacji imprez sportowych, kulturalnych, turystycznych i rekreacyjnych, - dla 170 (tj. o 8 mniej niż w 2006 r.) dzieci i młodzieży w ramach zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, - dla 46 (tj. o 12 więcej niż w 2006 r.) dzieci i młodzieży w ramach turnusów rehabilitacyjnych, - dla 23 (tj. tyle samo co w 2006 r.) dzieci i młodzieży w ramach likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych. 6. Dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej, W 2007 r. na terenie Powiatu Bocheńskiego funkcjonowały dwa warsztaty terapii zajęciowej. Jednostkami prowadzącymi WTZ na podstawie umów z Powiatem Bocheńskim są: Bocheńska Spółdzielnia Inwalidów w Proszówkach i Katolickie Stowarzyszenie Przyjaciół Niepełnosprawnych „Otwarte Serca” w Łapanowie. Nadzór i kontrolę nad działalnością warsztatów prowadziło PCPR równocześnie przekazując środki PFRON na pokrycie kosztów działalności obydwóch WTZ. W 2007 r.75 (tj. o 8 więcej niż na początku 2006 r.) osób niepełnosprawnych objętych było rehabilitacją zmierzającą do pozyskania lub przywrócenia indywidualnych umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia. Koszty działalności WTZ pokrywane były w 2007 r. ze środków PFRON do wysokości 95%, ze środków własnych Powiatu Bocheńskiego do wysokości 3,5% a ze środków własnych Gmin z terenu Powiatu Bocheńskiego do wysokości 1,5%. Całkowity koszt funkcjonowania WTZ-tów w 2007 r. wyniósł 1.058.997 zł, z czego wydatki na kwotę 1.006.048 zł sfinansował PFRON, na kwotę 37.064 zł Powiat Bocheński a na kwotę 15.885 zł Gminy: Rzezawa (353 zł), Drwinia (706 zł), Lipnica Murowana (4.236 zł), Gm. Bochnia (4.942 zł), Trzciana (4.942 zł). 7. Udzielanie pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej lub rolniczej podejmowanej przez osoby niepełnosprawne W 2007 r. w PCPR rozpatrzono 1 wniosek (tj. o 1 mniej niż w 2006 r.) w sprawie udzielenia pożyczki. Przygotowano 1 umowę pożyczki zawartą między Starostą Bocheńskim a osobą niepełnosprawną na kwotę 16.000 zł ze środków PFRON. W okresie sprawozdawczym PCPR kontrolowało 7 (tj. o 4 mniej niż w 2006 r.) pożyczek udzielonych w latach poprzednich. Rozpatrzono 2 wnioski o umorzenie połowy udzielonej kwoty pożyczki w związku z prawidłowym wypełnianiem zapisów umowy ze strony 32 3 pożyczkobiorców. W wyniku spełnienia warunków umowy 2 osoby niepełnosprawne uzyskały umorzenie decyzją Starosty. 8. Dofinansowanie w zakresie przystosowania stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych Znowelizowana ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych umożliwiła na nowo (po 4 letniej przerwie) w 2007 r. udzielać dofinansowania dla pracodawców chętnych zatrudnić osoby niepełnosprawne zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoby bezrobotne. Do PCPR wpłynął 1 wniosek w sprawie dofinansowania do kosztów utworzenia 3 stanowisk pracy, na których zatrudniono 3 osoby niepełnosprawne. Przygotowano i rozliczono umowę na kwotę 55.000 zł dofinansowania ze środków PFRON. 9. Projekty społeczne i infrastrukturalne realizowane w 2007 r. na rzecz osób niepełnosprawnych z udziałem dodatkowych środków zewnętrznych pozyskanych w drodze aplikacji opracowywanych w PCPR a) W 2007 r. PCPR przygotowało wystąpienie Powiatu Bocheńskiego do PFRON w ramach programu celowego PFRON pn. Program wyrównywania różnic między regionami. Powiat Bocheński wystąpił o dofinansowanie realizacji projektów na rzecz wyposażenia stanowisk pracy a następnie zatrudnienia osób niepełnosprawnych w 3 zakładach pracy na terenie Powiatu Bocheńskiego na łączną kwotę dofinansowania ze środków PFRON w wysokości 116.750 zł. Jeden z zakładów pracy wycofał się z projektu z powodu nieznalezienia odpowiedniego pracownika z orzeczeniem o niepełnosprawności. Ostatecznie zawarto umowy z dwoma przedsiębiorcami z terenu Gminy Nowy Wiśnicz (Fimą Handlowo-Usługową „Kris” oraz z Firmą Handlowo-Usługową „Metal-Tech”). PCPR kontrolowało prawidłowość realizacji i rozliczenia się Powiatu z PFRON oraz przygotowało i nadzorowało realizację i rozliczenie umów zawartych między Powiatem Bocheńskim a beneficjentami Programu b) odpowiadając na zapotrzebowanie społeczne w dziedzinie szerszej informacji dla osób niepełnosprawnych i ich otoczenia PCPR opracowało projekt na kontynuację funkcjonowania Ośrodka Informacji dla Osób Niepełnosprawnych w Bochni. Działalność Ośrodka Informacji jest dofinansowywana ze środków PFRON. Najważniejsze działania podjęte w ramach ośrodka informacji to: 33 3 - przygotowanie, niepełnosprawnych, wydrukowanie czasopism i i kolportaż literatury ulotek fachowej z informacyjnych dziedziny dla wspierania osób osób niepełnosprawnych, - opracowanie i umieszczenie w Internecie strony z informacjami przydatnymi szczególnie niepełnosprawnym mieszkańcom Powiatu Bocheńskiego: www.niepelnosprawni.bochnia.pl, - organizowanie i prowadzenie spotkań informacyjnych w terenie dla takich grup osób jak: nauczyciele i pedagodzy szkolni, pracownicy socjalni, członkowi stowarzyszeń działających na rzecz osób niepełnosprawnych, przedsiębiorców i pracodawców osób niepełnosprawnych, dla osób zainteresowanych poznaniem rozwiązań technicznych i architektonicznych ułatwiających funkcjonowanie osobom niepełnosprawnym ruchowo, mieszkańców Gmin z terenu Powiatu Bocheńskiego na temat możliwości uzyskania wsparcia rzeczowego i finansowego, - organizowano dyżury prawnika udzielającego porad prawnych w sprawach osób niepełnosprawnych jeden raz w tygodniu, - Ośrodek wyposażony jest w aktualizowaną kwartalnie bazę aktów prawnych, orzecznictwa i wzorów pism procesowych. W ramach funkcjonowania Ośrodka Informacji zatrudniano jedną osobę niepełnosprawną w charakterze referenta do spraw obsługi klientów Ośrodka. Pracownikowi zapewniono możliwość udziału w szkoleniach wewnętrznych w PCPR oraz możliwość podniesienia kwalifikacji poprzez udział w specjalistycznych szkoleniach dla pracowników ośrodków informacji organizowanych przez PFRON. Obsługę organizacyjną i merytoryczną, w tym kierowanie ośrodkiem oraz sekretariat, a zwłaszcza obsługę w zakresie księgowości zapewniło PCPR w ramach planu finansowego przewidzianego przez Zarząd Powiatu dla PCPR. Ośrodek Informacji udzielił w 2007 r. blisko 10 tysięcy porad i konsultacji w sprawach osób niepełnosprawnych. 10. Powiatowy Program Działań na rzecz osób niepełnosprawnych PCPR opracowało i realizowało w partnerstwie z instytucjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych lokalny program działań na rok 2007. PCPR pełniło także funkcje koordynatora Programu, opracowało szczegółowy raport na temat jego realizacji, który został przedstawiony Zarządowi Powiatu. 11. Wydawanie kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych. 34 3 W 2007 r. w PCPR rozpatrzono pozytywnie 320 (tj. o 22 więcej niż w 2006 r.) wniosków o wydanie karty parkingowej dla osób niepełnosprawnych. Osoba niepełnosprawna o obniżonej sprawności ruchowej, kierująca pojazdem samochodowym oznaczonym kartą parkingową może nie stosować się do niektórych znaków drogowych dotyczących zakazu ruchu lub postoju, w zakresie określonym przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515 z późn. zm.) 12. Współpraca z Powiatową Społeczną Radą do Spraw Osób Niepełnosprawnych w Bochni W 2007 r. PCPR współpracowało z Radą przygotowując i przedstawiając członkom Rady informacje, opracowania i zbiory danych gromadzone w PCPR a niezbędne do wydania opinii w sprawach osób niepełnosprawnych w Powiecie Bocheńskim. PCPR udostępniało pomieszczenia, organizowało i udostępniało zaplecze biurowe do posiedzeń Rady, na wniosek Przewodniczącego PCPR zawiadamiając członków Rady o terminach posiedzeń. Rada opiniowała w sprawach realizacji zadań na rzecz osób niepełnosprawnych pod kątem skutków dla niepełnosprawnych mieszkańców Powiatu. 11. Realizacja zadań towarzyszących działaniom na rzecz niepełnosprawnych a) Pomoc publiczna: PCPR realizując zadania finansowane ze środków publicznych realizowało zapisy ustawy o pomocy publicznej. Przygotowywano i wydawano zaświadczenia o udzielonej pomocy publicznej. Sporządzono 4 kwartalne sprawozdania do Starostwa Powiatowego o udzielonej pomocy publicznej celem przekazania tych sprawozdań do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. b) Ewaluacja i monitoring realizacji zadań w PCPR: - PCPR w wyniku prowadzonego monitoringu potrzeb klientów i ewaluacji planu działań na rzecz niepełnosprawnych mieszkańców Powiatu Bocheńskiego przygotowywało zamówienia środków PFRON oraz proponowało Radzie Powiatu w Bochni zmiany w uchwale wyznaczającej zadania i wielkości środków PFRON przeznaczone na te zadania w Powiecie Bocheńskim, - PCPR opracowało 4 kwartalne sprawozdania finansowo-rzeczowe składane przez Zarząd Powiatu do PFRON w zakresie wydatkowania środków finansowych przekazywanych Powiatowi na podstawie algorytmu - realizowano sprawozdawczość kwartalną z realizacji umów zawartych z PFRON w ramach programów celowych. 3.5 UZALEZNIENIA – ALKOHOLIZM I NARKOMANIA 35 3 1. Alkoholizm Kolejną z grup dysfunkcyjnych, która objęta jest pomocą ze strony systemu pomocy społecznej, stanowią osoby uzależnione od alkoholu. Nadużywanie napojów alkoholowych stanowi dziś bezsprzecznie jeden z najpoważniejszych problemów. Zjawisko to stwarza problem złożony i trudny do przezwyciężenia dla wielu mieszkańców i nie zależy od płci, wieku ani poziomu wykształcenia. Jego rozmiar i niszczycielskie działanie daje się zaobserwować wśród klientów pomocy społecznej. Z problemem nadużywania alkoholu pracownicy socjalni spotykają się od wielu lat, niepokojącym jest jednak fakt wzrastania liczby osób uzależnionych od alkoholu i obniżania wieku pierwszego z nim kontaktu. W rodzinach, które objęte są pomocą socjalną pracownicy dość często obserwują stwarzanie sytuacji sprzyjających piciu alkoholu, stosowanie zachęty do jego spożywania i przedstawianie łatwości jego zdobywania. Szczególnego znaczenia w tych rodzinach nabiera wzorzec picia alkoholu i niekorzystny wpływ rozbieżności między zachowaniem rodziców a wymaganiami stawianymi wobec dziecka, co do spożywania alkoholu, brak kontroli ze strony rodziców i stosowanie niewłaściwych metod wychowawczych. W wielu środowiskach daje się zauważyć zjawisko “dziedziczenia” alkoholizmu. Problem nadużywania alkoholu przez podopiecznych pomocy społecznej jest bardzo skomplikowany, ponieważ obok alkoholizmu występują zaburzenia komunikacji między członkami rodziny, bieda, problemy wychowawcze i zdrowotne. Alkoholizm to częsta przyczyna interwencji sądu w sprawy opiekuńczo – wychowawcze. Praca z tak zaburzonymi klientami jest bardzo trudna, długotrwała i często skazana na niepowodzenie. Z pomocą w pracy z osobami uzależnionymi pracownikom socjalnym przychodzą: Poradnia Zdrowia Psychicznego, Komenda Powiatowa Policji, OIK, punkty konsultacyjne, Sąd Rejonowy, Szpital Powiatowy oraz gminne komisje ds. rozwiązywania problemów alkoholowych. 2. Narkomania Od początku lat dziewięćdziesiątych obserwujemy w naszym kraju znaczny wzrost rozmiarów problemu narkotyków. Szybko rosło rozpowszechnianie eksperymentalnego i okazjonalnego używania substancji nielegalnych wśród młodzieży. Pojawiły się pierwsze sygnały zainteresowania narkotykami wśród dorosłych, przynajmniej w dużych miastach. Rosły w znacznym tempie wskaźniki narkomanii rozumianej jako regularne używanie 36 3 narkotyków powodujące poważne problemy. Zwiększała się podaż narkotyków na nielegalnym rynku i w ślad za tym ich dostępność. Terminem narkomania określa się stan uzależnienia od środków odurzających. Pojęcie to ma szerokie znaczenie i obejmuje nie tylko nałogowe używanie narkotyków, ale także stosowanie wszelkich środków wywołujących euforię odurzającą. Nawykowe odurzanie się narkotykami staje się zjawiskiem masowym i groźnym dla zdrowia i życia (nadużywanie silnych środków narkotycznych prowadzi do śmierci, samobójstw na skutek przyjmowania różnych substancji) i dla mienia społeczeństwa (rozboje, rabunki, kradzieże popełnione w celu zdobycia pieniędzy na zaspokojenie głodu narkotycznego). Problem narkomanii na terenie Powiatu Bocheńskiego pomimo braku potwierdzenia w udostępnionych danych jest coraz większy. PCPR w Bochni współpracuje z Punktem Konsultacyjnym MONAR w Krakowie, do którego kierujemy wszystkie osoby zgłaszające się do centrum a wymagające fachowej pomocy terapeutycznej. 3.6. PRZEMOC W RODZINIE Przemoc w rodzinie to zamierzone, wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw członkowi rodziny, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody. W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest zazwyczaj słabsza, a sprawca silniejszy. Zgodnie z art. 207§1 Kodeksu Karnego, przemoc w rodzinie jest przestępstwem. Ponad 95% ofiar przemocy w rodzinie to kobiety i dzieci. Co trzecia osoba w Polsce styka się z przemocą w rodzinie. Również na terenie powiatu bocheńskiego można zaobserwować wzrost liczby osób uwikłanych w przemoc zgłaszających się po pomoc do różnego rodzaju instytucji pomocowych, w tym PCPR i OIK. Zadania polskich instytucji i służb społecznych w dziedzinie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Do podstawowych zadań policji należy m.in: 1. Ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra, 37 3 2. Inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami pozarządowymi. 3. Wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców. Działania chroniące ofiary przemocy domowej podejmowane przez policję zgodnie z obowiązującym prawem: * interwencja, * sporządzenie dokładnego opisu zdarzenia (notatka urzędowa), * zatrzymanie sprawców przemocy domowej stwarzających w sposób oczywisty zagrożenie dla życia bądź zdrowia ofiar, a także mienia, *wszczęcie postępowania przygotowawczego przeciwko sprawcy przemocy w przypadku zgłoszenia lub stwierdzenia popełnienia przestępstwa, * zabezpieczenie dowodów popełnienia przestępstwa, * podjęcie działań prewencyjnych wobec sprawcy przemocy, * udzielenie informacji ofiarom o możliwości uzyskania pomocy. Osoby wzywające policję mają prawo do: * uzyskania od policjantów zapewnienia doraźnego bezpieczeństwa, * uzyskania informacji, kto przyjechał na wezwanie - numer identyfikacyjny policjantów, nazwa i siedziba jednostki, * wykorzystania dokumentacji interwencji policyjnej jako dowodów w sprawie karnej przeciw sprawcy przemocy, * zgłoszenia interweniujących policjantów na świadków w sprawie sądowej. Z danych Komendy Powiatowej Policji w Bochni wynika, że w 2007 roku stwierdzono znaczny wzrost ilości interwencji domowych oraz interwencji dotyczących przemocy w rodzinie, jednocześnie wzrosła ilość wdrożonych procedur „Niebieska karta” (w roku 2006 – 134 / 2007 – 163). Szczególnie wzrosła ilość dzieci będących świadkami przemocy 200660 / 2007 – 161). Może to mieć związek z prowadzonymi szkoleniami funkcjonariuszy OPI, dzielnicowych i dyżurnych, przez co policjanci dokładniej wypełniają dokumentację i dane te są następnie wprowadzane do systemu KSIP. W roku 2007 przeprowadzono mniej postępowań przygotowawczych tj. 54 (w roku 2006 – 84) jednak zakończyły się one o wiele bardziej dotkliwymi sankcjami. Wobec 5 sprawców przemocy domowej Sąd Rejonowy w Bochni zastosował środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania oraz w 2 przypadkach środek zapobiegawczy w postaci dozoru policyjnego. 38 3 Ilości wniosków do Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych o skierowanie na leczenie odwykowe oraz informacji do innych instytucji i organizacji społecznych i pozarządowych utrzymała się prawie na dotychczasowym poziomie (2006 - 83 / 2007 - 89). Dane liczbowe: - przeprowadzono interwencji domowych – 3586 - założonych Niebieskich Kart – 163 * w tym w mieście 60 * wieś 103 - liczba pokrzywdzonych – 344 * w tym kobiety 159 * mężczyźni 21 * dzieci do lat 13 – 95 * małoletni od 13 – 18 lat - 69 - liczba sprawców przemocy ogółem 163 * w tym mężczyźni 159 - liczba zatrzymanych sprawców 79 * w tym 77 mężczyzn Do podstawowych zadań prokuratury należy m.in: Osoby poszkodowane na skutek przemocy domowej, a także świadkowie mogą złożyć w prokuraturze bądź na policji zawiadomienie o przestępstwie ściganym w trybie publiczno-skargowym lub wniosek o ściganie przestępstwa (dotyczy to przestępstw ściganych na wniosek osoby poszkodowanej). W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że popełniono przestępstwo prokuratura wspólnie z policją ma obowiązek: * wszcząć postępowanie przygotowawcze mające na celu sprawdzenie czy faktycznie popełniono przestępstwo, * wyjaśnienia okoliczności czynu, * zebrania i zabezpieczenia dowodów, * ujęcia sprawcy, * w uzasadnionym przypadku zastosować środek zapobiegawczy wobec sprawcy przemocy w postaci: - dozoru policyjnego, - tymczasowego aresztowania. Z danych Prokuratury Rejonowej w Bochni wynika, że w 2007 roku prowadzono m.in. 41 sprawy o przestępstwa przeciwko rodzinie (znęcanie, niealimentacja) oraz 6 postępowań o doprowadzenie do innej czynności seksualnej. 39 3 Zadania gminy w stosunku do osób uwikłanych w przemoc Obowiązek przeciwdziałania przemocy w rodzinie, szczególnie w rodzinie z problemem alkoholowym, spoczywa także na samorządach lokalnych. Zgodnie ze znowelizowaną Ustawą o Wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, do zadań w których własnych występują gminy problemy należy m.in. udzielanie alkoholowe, pomocy psychologicznej rodzinom, i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Możliwości działań na rzecz pomocy ofiarom przemocy domowej podejmowanych na terenie gmin: 1. Udostępnienie rodzinom, w których występuje przemoc, pomocy psychospołecznej i prawnej, poprzez: a) tworzenie i prowadzenie: * punktów informacyjno-konsultacyjnych * schronisk dla ofiar przemocy domowej * ośrodków interwencji kryzysowej * telefonów zaufania * programów środowiskowych b) inicjowanie powstawania i wspieranie: * organizacji społecznych pomagających ofiarom przemocy domowej, * grup wsparcia dla ofiar przemocy domowej, Zadania te powinny być umieszczone w Gminnym programie rozwiązywania problemów alkoholowych. Na realizację tego programu gmina przeznacza środki z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu. 2. W przypadku gdy aktom przemocy towarzyszy picie alkoholu należy powiadomić gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych, która zgodnie z prawem powinna: * przeprowadzić dokładne rozeznanie sytuacji (wywiad środowiskowy), * wezwać osobę nadużywająca alkoholu i stosującą przemoc na rozmowę ostrzegawczą, informującą o prawnych konsekwencjach stosowania przemocy wobec bliskich, * udzielić wsparcia socjalnego, psychologicznego, prawnego osobom poszkodowanym, * poinformować członków rodzin o możliwościach szukania pomocy w zakresie problemów alkoholowych i przemocy domowej, * prowadzić dokumentację przypadku, * w przypadku stwierdzenia bądź podejrzenia popełnienia przestępstwa powiadomić organy ścigania, * w razie konieczności powiadomić policję i wnioskować o objęcie rodziny działaniami zgodne z kompetencjami, np. wizyty dzielnicowego, 40 4 * w razie konieczności powiadomić ośrodek pomocy społecznej i wnioskować o objęcie rodziny działaniami zgodne z kompetencjami, * wnioskować do sądu rejonowego o zastosowanie, wobec osoby uzależnionej od alkoholu, obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego, * współpracować z innymi instytucjami i organizacjami pomagającymi ofiarom przemocy domowej w środowisku lokalnym, Zadania służby zdrowia Głównym zadaniem służby zdrowia jest ochrona zdrowia pacjenta. Zjawisko przemocy domowej kwalifikuje się do zakresu sytuacji objętych świadczeniami zdrowotnymi ponieważ: a) bardzo często towarzyszą mu wyraźne uszkodzenia zdrowia somatycznego, b) zawsze występują poważne uszkodzenia zdrowia psychicznego. W dziedzinie pomocy ofiarom przemocy domowej, oprócz zadań podstawowych, takich jak np. udzielenie pomocy medycznej, istotne jest: * rozpoznanie sygnałów świadczących o występowaniu przemocy, szczególnie gdy ofiary bądź świadkowie próbują to ukryć, * umiejętność przeprowadzenia rozmowy umożliwiającej rozpoznanie form przemocy i częstotliwości jej występowania, * poinformowanie ofiar o możliwościach szukania pomocy, *wystawienie na prośbę poszkodowanych zaświadczenia lekarskiego o stwierdzonych obrażeniach. * poinformowanie ofiar o miejscach i warunkach wykonania obdukcji, * w przypadku stwierdzenia takiej konieczności lub na prośbę poszkodowanych powiadomienie innych służb np. pomocy społecznej, policji, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych * w przypadku stwierdzenia podczas badania lub podejrzenia popełnienia przestępstwa, np. ślady ciężkiego uszkodzenia ciała, ślady podejrzanych oparzeń, wykorzystania seksualnego, powiadomienie organów ścigania, Ofiary przemocy domowej potrzebują zwykle pomocy psychologicznej, prawnej, materialnej, socjalnej, medycznej, a także wsparcia. Niezmiernie istotna jest współpraca i przepływ informacji pomiędzy różnymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się pomaganiem ofiarom przemocy domowej, a co za tym idzie tworzenie koalicji lokalnych. Czynniki sprzyjające podniesieniu skuteczności pomocy ofiarom przemocy domowej świadczonej przez różne służby: 41 4 * tworzenie zespołów pomocowych składających się z przedstawicieli różnych instytucji, np. policjant, pracownik socjalny, lekarz, pedagog, * znajomość miejsc, osób, możliwości udzielenia pomocy w środowisku lokalnym, * przekazywanie i zbieranie informacji od poszczególnych osób i instytucji pomagających rodzinom, * konsekwentne egzekwowanie świadczeń wynikających z zadań i kompetencji poszczególnych instytucji, * podnoszenie kwalifikacji pracowników w dziedzinie zjawiska przemocy domowej oraz sposobów skutecznej interwencji i możliwości pomocy. * odpowiednia dokumentacja poszczególnych przypadków, form udzielania pomocy i efektów. 3.6.1 Działalność Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Bochni. Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Bochni jest integralna częścią Zespołu Placówek Opiekuńczo – Wychowawczych w Bochni. Siedzibę ma w Bochni przy ul. Karolina 14F. Osobami zgłaszającymi się do Osrodka są mieszkańcy Bochni oraz powiatu, którzy znaleźli się w sytuacji ostrego kryzysu, którego nie są w stanie przezwyciężyć i rozwiązać w dotychczas wypróbowany sposób, znanymi im i rutynowo podejmowanymi metodami. Klientami OIK są: • sprawcy i ofiary przemocy w tym dzieci molestowane seksualnie • uzależnieni i współuzależnieni • adolescenci i rodzice borykający się z problemami wychowawczymi; • zagrożeni samobójstwem oraz cierpiący na zaburzenia psychiczne • zagrożeni wykluczeniem społecznym z powodu biedy, braku pracy, przebywania w zakładzie karnym, choroby; • osoby przezywające kryzysy małżeńskie , rodzinne, osobowościowe itp. Klientami Ośrodka są również osoby, które z racji swojego zawodu mają kontakt z drugim człowiekiem. Szukają wsparcia i konsultacji dla swoich działań. Są to pedagodzy, nauczyciele, kuratorzy rodzinni, policjanci. 42 4 Poniższa tabela nr 12 przedstawia zestawienie problemów z jakimi klienci zgłaszają się do Ośrodka (dane otrzymane z OIK). Lp Problem Liczba osób 2007 2006 1. a) b) c) d) e) 2. 3. 4. 5. 6. Problemy wychowawcze związane z trudnościami szkolnymi dziecka związane z sięganiem po używki wynikające z dopuszczenia się czynu karalnego związane z niewłaściwymi relacjami w rodzinie wynikające z niewłaściwego wpływu grupy rówieśniczej Problemy adaptacyjne związane ze zmianą środowiska Zachowania agresywne, stosowanie przemocy Problem uzależnienia i współuzależnienia Depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia nastroju, ADHD, myśli samobójcze Zaburzenia psychiczne (psychotyczne Nadużycie seksualne Mobbing w pracy Konflikty małżeńskie Rozwód w rodzinie Problem wychowania niepełnosprawnego dziecka Rodzina zastępcza, ustalenie spotkań z rodzicem biologicznym Brak wiedzy klienta o uprawnieniach wynikających z regulacji prawnych dotyczących sfery zabezpieczenia socjalnego Problem bezdomności Żałoba po starcie bliskiej osoby Problemy zdrowotne Problemy prawne 2008 34 6 17 36 10 10 13 2 5 41 8 36 5 17 2 3 3 0 79 63 47 49 58 24 59 45 30 3 6 1 25 9 2 5 1 2 26 9 3 5 11 4 0 6 1 1 18 9 8 4 1 18 38 1 2 6 4 3 4 2 12 Nazwy projektów realizowanych przez OIK w okresie 2006-2008: - „Agresja mnie dotyczy” - „Zostań motylem – z trudności w twórczość” - „Różne wyzwania, te same potrzeby” - Program Korekcyjno-Edukacyjny dla Sprawców Przemocy w Rodzinie – „Ku odpowiedzialnej wolności” - „Z tatą na co dzień”. 43 4 3.6.2. Działalność Punktów konsultacyjnych Pomoc osobom uzależnionym, współuzależnionym i ich rodzinom na terenie powiatu świadczą również miejskie i gminne punkty konsultacyjne. tabela nr 13 - Zestawienie punktów konsultacyjnych wg gmin: 1. Miasto/Gmina 1. 2. 3. 4. 5. Adres punktu konsultacyjnego Rodzaj poradnictwa Miasto Bochnia Miejski Punkt konsultacyjny dlaOdpowiednio do sytuacji, pomoc osobom Uzależnionych, Współuzależnionych iuzależnionym, współuzależnionym i ich Ofiar Przemocy, Bochnia ul. Sądeckarodzinom 1a Miasto Nowy WiśniczGminny Punkt Konsultacyjny dlaDiagnozowanie i rozpoznawanie problemu uzależnionych, współuzależnionych iuzależnienia/współuzależnienia, ich rodzin, ul. Podzamcze 4 motywowanie, terapia, wsparcie, poradnictwo, interwencja Gmina Rzezawa Rzezawa, ul. Długa 21 Poradnictwo, motywowanie, terapia, wsparcie, grupa wsparcia AlAnon Gmina Łapanów Kobylec 64 Informacje oz zespołach uzależnień i możliwości leczenia, specjalistyczna pomoc psychospołeczna, udzielanie wsparcia, pomoc dzieciom i młodzieży zagrożonej demoralizacją, prowadzenie działalności profilaktycznej i informacyjnej z zakresu problematyki uzależnień Gmina Trzciana 32-733 Trzciana Poradnictwo, udzielanie informacji o możliwościach leczenia, udzielanie wsparcia, motywowanie * dane uzyskane z Urzędów Miast i Gmin. 44 4 ROZDZIAŁ IV POMOC SPOŁECZNA W POWIECIE BOCHEŃSKIM 4.1. Podstawy prawne pomocy społecznej Wśród wielu uregulowań prawnych dotyczących pomocy społecznej do najważniejszych należą: • Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2008 roku, Nr 115, poz.728 z późniejszymi zmianami) • Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późniejszymi zmianami) • Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późniejszymi zmianami) • Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (Dz. U. Nr 91 poz. 573 oraz Dz. U. Nr 155 poz. 1014). 4.2 Zadania Powiatu z zakresu pomocy społecznej Zadania Centrum realizowane są głównie w oparciu o Ustawę o pomocy społecznej oraz Ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Środki na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej pochodzą z dotacji budżetowej i przydzielane są wg algorytmu przez Wydział Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, natomiast zadania z ustawy o rehabilitacji finansowane są ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dalej PFRON). Do zadań własnych powiatu realizowanych przez Centrum w Bochni należą: 1. Opracowywanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych; 2. Prowadzenie specjalistycznego poradnictwa; 3. Organizowanie opieki w rodzinach zastepczych, udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczanych w nich dzieci oraz wypłacanie wynagrodzenia z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka albo świadczonej opieki i wychowania niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym; 4. Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjno – opiekuńczych, placówek opiekuńczo – wychowawczych, dla dzieci i młodzieży, w tym placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, a także tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie; 45 4 5. Pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w placówkach opiekuńczo – wychowawczych i w rodzinach zastępczych, również na terenie innego powiatu; 6. Przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzilenienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym placówki opiekuńczo – wychowawcze różnego typu; 7. Pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodziezy opuszczajacej różnego rodzaju placówki opiekuńczo – wychowawcze; 8. Pomoc osobom mającym trudności w integracji ze srodowiskiem, które otrzymały status uchodźcy; 9. Pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; 10. Prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób; 11. Prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niż jednej gminy oraz powiatowych osrodków wsparcia , w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, z wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 12. Prowadzenie osrodków interwencji kryzysowej; 13. Udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach; 14. Szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu; 15. Doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu powiatu; 16. Podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych; 17. Sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy społecznej ; Do zadań powiatu z zakresu administracji rządowej realizowanych w pierwszym rzędzie przez PCPR w Bochni należą: - pomoc uchodźcom w zakresie indywidualnego programu integracji oraz opłacanie za te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ; - prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi; - realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia. 46 4 Część zadań z zakresu pomocy społecznej może być w drodze umowy zlecana organizacjom społecznym, Kościołowi Katolickiemu i innym kościołom, związkom wyznaniowym, fundacjom, stowarzyszeniom, pracodawcom oraz osobom fizycznym i prawnym. Do kompetencji Starosty i samorządu powiatowego należą także zadania z zakresu polityki społecznej dotyczace zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu. Jednakże jednostką pomocniczą powołaną do ich realizacji w ramach powiatowej administracji zespolonej jest powiatowy urząd pracy. 4.3 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bochni W celu pełnej realizacji zadań wynikających z Ustawy o pomocy społecznej samorząd powiatowy zobowiązany został do powołania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, jako wyodrębnionej jednostki organizacyjnej wchodzącej w skład powiatowej administracji zespolonej. Centrum jest wyodrębnioną jednostką organizacyjną wchodzącą w skład powiatowej administracji zespolonej. Realizując ustawę z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym rada Powiatu w Bochni Uchwałą z dnia 16 czerwca 1999 roku powołała Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bochni. Powiatowe Centrum ma swoją siedzibę w Bochni przy ul. Windakiewicza 9/5. Pomieszczenia znajdują się w parterowym budynku, bez barier co ułatwia do nich dostęp osobom niepełnosprawnym i starszym. PCPR zajmuje 11 pomieszczeń, z czego 3 przeznaczone są do dyspozycji Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności. W pomieszczeniach pracuje po dwóch pracowników. Oddzielne gabinety zajmują dyrektor oraz kierownik Referatu ds. PFRON. Pracownicy mają do swojej dyspozycji sprzęt komputerowy z podłączeniem do internatu, oraz wszystkie inne niezbędne sprzęty biurowe. 4.4 Kadra pomocy społecznej W strukturach organizacyjnych służb społecznych wiodąca rola przypadła pracownikom socjalnym, do zakresu obowiązków których włączono między innymi: - diagnozowanie potrzeb w dziedzinie pomocy społecznej 47 4 - organizowanie i prowadzenie we współpracy z właściwymi instytucjami i organizacjami społecznymi pracy socjalnej w środowisku - opracowywanie wniosków dotyczących problemów socjalnych gminy lub rejonu zapobiegawczo - leczniczego - organizowanie działalności opiekunów społecznych, udzielanie im pomocy merytorycznej i organizacyjnej. Pracownik socjalny powinien opanować trzy podstawowe zespoły umiejętności: • rozwiązywanie problemów • porozumiewanie się • rozwiązywanie konfliktów. Na każdy z tych zespołów składa się szereg umiejętności szczegółowych, a założeniem właściwego korzystania z nich jest odpowiedni poziom wiedzy profesjonalnej. Cały jego wysiłek ma służyć temu, by dokonać właściwego, najtrafniejszego wyboru fakultatywnych form pomocy. Analiza sytuacji oparta jest zawsze o wywiad środowiskowy. Istotne jest przede wszystkim to, by pracownik socjalny ustalił przyczyny rzeczywistej bezradności osoby czy rodziny. Przepisy polskie wymagają, aby kandydat do zawodu pracownika socjalnego posiadał stosowny dyplom szkoły pracowników socjalnych lub ukończył studia wyższe o specjalności praca socjalna na jednym z kierunków: resocjalizacja, socjologia, pedagogika, psychologia lub nauki o rodzinie. Pracownikiem socjalnym może również być absolwent innego kierunku studiów, niż jeden z wymienionych, pod warunkiem ukończenia specjalizacji w zakresie pracy socjalnej lub organizacji pomocy społecznej. Poniższa tabela przestawia zestawienie pracowników socjalnych zatrudnionych w OPS funkcjonujących na terenie Powiatu Bocheńskiego wg wykształcenia. Gmina/miasto MOPS Bochnia GOPS Bochnia GOPS Drwinia GOPS Lipnica Murowana GOPS Łapanów MOPS Nowy Wiśnicz GOPS Rzezawa GOPS Trzciana GOPS Żegocina RAZEM: W tym Ogólna liczba Wykształcenie pracowników socjalnych wyższe 14 8 7 2 3 2 3 3 2 2 6 2 4 2 6 2 4 2 49 25 Inne 6 5 1 0 0 4 2 4 2 24 48 4 Z powyższego zestawienia jasno wynika, że na 49 pracowników socjalnych jedynie 25 posiada wykształcenie wyższe co stanowi 51% ogółu. Pozostałe 49% pracowników uzyskało uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego najczęściej poprzez ukończenie szkoły pracowników służb społecznych. W PCPR w Bochni zatrudnionych jest 4 pracowników socjalnych w tym 1 z wyższym wykształceniem. Dwie osoby są w trakcie nauki na studiach wyższych. V. Analiza SWOT – Szanse i zagrożenia Jest to metoda diagnozy społeczności lokalnej. Nazwa techniki pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: S - Strengths - Silne strony, siły, atuty ZASOBY POWIATU W - Weaknesses - Wady, słabości, słabe strony ZASOBY POWIATU O - Opportunities - Okazje, możliwości, szanse OTOCZENIE POWIATU T - Threats - Trudności, zagrożenia OTOCZENIE POWIATU Technika ta oceniająca zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne czynniki, mogące mieć wpływ na powodzenie planu strategicznego stanowi użyteczne narzędzie prowadzące do dokonania analizy zasobów i otoczenia powiatu oraz określenia priorytetów rozwoju. MOCNE STRONY SŁABE STRONY 1. Zainteresowanie władz powiatowych rozwiązywaniem1. Brak systemowych, lokalnych rozwiązań problemów problemów społecznych społecznych oraz określania standardów 2. Istniejący w powiecie bocheńskim potencjał ludzki ipodejmowanych działań organizacyjny 2. Zbyt mała ilość środków finansowych na realizację 3. Możliwość ubiegania się o środki unijne i ministerialne działań pomocowych i profilaktycznych 4. Funkcjonowanie PCPR w Bochni 3. Brak grup samopomocowych 5. Przeznaczenie środków PFRON na indywidualne4.Brak monitoringu i ewaluacji działań pomocowych potrzeby osób niepełnosprawnych 5. Obniżenie poziomu życia, zwiększająca się liczba 6. Funkcjonowanie instytucji i organizacji służących osób ubiegających się o przyznanie pomocy pomocą środowiskowej i instytucjonalnej, 7. Funkcjonowanie ośrodków pomocy społecznej 6.Wzrost przemocy w rodzinie i w społeczeństwie 8. System świadczeń z pomocy społecznej w tym wzrost przemocy wobec dzieci 9.Praca socjalna prowadzona na przez pracowników7. Wzrost przestępczości nieletnich socjalnych zatrudnionych w PCPR i OPS – interwencje w8. Brak wystarczających środków na świadczenia trudnych sytuacjach życiowych społeczne 10. Działalność Ośrodka Interwencji Kryzysowej oraz9. Brak miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych 49 4 miejskich i gminnych punktów konsultacyjnych 10. Słabo rozwinięty wolontariat 11. Funkcjonowanie organizacji pozarządowych 11. Brak mieszkań socjalnych 12. funkcjonowanie Warsztatów Terapii zajęciowej 12.Brak noclegowni i schronisk dla osób 13. Funkcjonowanie Domu Pomocy Społecznej niepełnosprawnych 14. Funkcjonowanie PZO 13. Zbyt niskie środki finansowe na szkolenie 15.Duży wybór szkół podstawowych, gimnazjalnych,i podnoszenie kwalifikacji zawodowych ponadgimnazjalnych, policealnych, WSE 14. Niedobór kadr pomocy społecznej 16. Działalność ZPOW 15. Brak środków na zatrudnienie specjalistów 17.Istnienie na terenie powiatu mieszkań chronionych z zakresu prawa, psychologii w celu rozwiązywania 18. Funkcjonowanie rodzinnego domu dziecka problemów klientów pomocy społecznej 19.Funkcjonowanie spokrewnionych i 16. Mała liczba niespokrewnionych z dzieckiem rodzin niespokrewnionych z dzieckiem a także zawodowychzastępczych w tym rodzin zawodowych rodzin zastępczych 17. Brak chętnych do prowadzenia rodzinnych domów 20. Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży np.dziecka kluby sportowe, domy kultury 21.Rozwój i powstawanie nowych instytucji i stowarzyszeń SZANSE I MOŻLIWOŚCI ZAGROŻENIA 1. Dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania, między1. Brak odpowiednich nakładów środków finansowych na walkę z bezrobociem i ubóstwem, innymi do Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej 2.Problemy alkoholowe, wzrost przemocy 2. Stały rozwój polityki prorodzinnej w społeczeństwie i w rodzinie, wzrost przestępczości 3. Korzyści wynikające z integracji europejskiej 4.Zwiększenie liczby instytucji zajmujących sięwśród młodzieży, 3.Zwiększenie liczby wydawanych postanowień problematyką społeczną sądowych o umieszczeniu nieletnich w placówkach 5. Szeroka profilaktyka prowadzona w szkołach 6.Propagowanie w większym zakresie programuopiekuńczo - wychowawczych 4.Brak kandydatów do pełnienia funkcji „Niebieska Karta” niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastępczej; 7. Działalność PCPR w Bochni 5. Brak grup samopomocowych 8. Działalność ZPOW w Bochni 6.Brak mieszkań hostelowych dla ofiar przemocy 9. Działalność DPS, WTZ w rodzinie 10. Działalność OIK, punktów konsultacyjnych 7. Niewystarczająca wysokość środków na pomoc 11. Działalność PPP i PZP społeczną, przy wzrastającym ubożeniu ludności 12. Funkcjonowanie szpitala Powiatowego skutecznych programów wychodzenia 13.Rozwój i powstawanie nowych instytucji i8.Brak z obszarów ubóstwa stowarzyszeń mała liczba pracowników socjalnych 14. Utworzenie zespołu interdyscyplinarnego na rzecz9.Zbyt zatrudnionych w ops pomocy dziecku i rodzinie i marginalizacja społeczna osób 15. Zwiększenie liczby niespokrewnionych z dzieckiem10.Izolacja niepełnosprawnych rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka 17.Podnoszenie kwalifikacji osób zatrudnionych11. Brak na terenie powiatu CIS i KIS w instytucjach pomocowych poprzez uczestnictwo w kursach i szkoleniach VI. CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE 50 5 Po przeanalizowaniu zebranego materiału badawczego stwierdzono, iż istnieje konieczność podjęcia stosownych kroków dla wyeliminowania bądź profilaktyki zjawisk stanowiących sferę dysfunkcjogenną powiatu. Jak wskazują wyniki badań grupą najczęściej korzystającą z różnorodnych form pomocy oferowanych przez PCPR oraz ośrodki pomocy społecznej są rodziny borykające się z problemem ubóstwa, bezrobocia, bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych, osoby uwikłane w przemoc, osoby niepełnosprawne oraz w coraz większym stopniu osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków. W związku z potrzebami w zakresie pomocy społecznej konieczne staje się zwiększenie zatrudnienia w ośrodkach pomocy społecznej , jak również ustawiczne dokształcanie kadry pomocy społecznej. Mając na względzie powagę problemu, zakres zjawisk i zagrożeń występujących na terenie powiatu bocheńskiego nasuwa się zasadniczy cel w działaniach zmierzających do ich wyeliminowania tj. umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać za pomocą posiadanych środków, możliwości i uprawnień. Realizacja powyższego celu oparta jest na ściśle określonych zadaniach, metodach i technikach opracowanych w poniższej tabeli. ZAKOŃCZENIE 51 5 Celem niniejszej strategii jest przedstawienie bilansu korzystnych i niekorzystnych cech społecznych, a na ich podstawie identyfikacja barier i przeszkód oraz opracowanie dokumentu, dzięki któremu możliwe będzie sprawne i racjonalne organizowanie działań, zmierzających do rozwiązania problemów społecznych w powiecie, między innymi przez wprowadzenie programów służących realizacji zadań pomocy społecznej. Bazą opracowania niniejszej strategii były dane statystyczne oraz informacje zgromadzone i opracowane przez gminne i powiatowe jednostki pomocy społecznej oraz partnerów lokalnych działających w sferze pomocy społecznej. Pozwoliło to na opracowanie diagnozy występujących problemów społecznych, która stała się podstawą do wytyczenia kierunków rozwoju i określenia priorytetów, których realizacja jest jednym z warunków poprawy życia społecznego ludności Powiatu Bocheńskiego Opracowana strategia to dokument bazowy przy konstruowaniu programów operacyjnych i projektów określających sposób oraz metody realizacji zamierzonych przedsięwzięć. Poprzez realizację tego typu programów będzie można osiągnąć wyznaczone cele strategiczne i operacyjne. Programy te charakteryzują się ogólnymi zarysami działań, bez szczegółowych rozstrzygnięć, terminarzy, budżetów. Uszczegółowienie programów strategicznych następuje dopiero na poziomie taktycznym i operacyjnym, czyli w fazie wdrażania. Przyjęcie tego dokumentu w drodze uchwały Rady Powiatu umożliwi budowanie na terenie powiatu zintegrowanego systemu pomocy społecznej i umożliwi pozyskiwanie środków z budżetu państwa i funduszy pomocowych na realizację zadań określonych w strategii. WYKAZ TABEL Tabela nr 1 – ludność wg płci w Powiecie Bocheńskim w 2008 r. - stan na dzień 30.VI 52 5 Tabela nr 2 – ludność wg płci w 2008 r. z podziałem na poszczególne gminy – dane GUS Tabela nr 3 - wykaz szkół funkcjonujących na terenie Powiatu Bocheńskiego Tabela nr 4 – wykaz zakładów opieki zdrowotnej działających na terenie Powiatu Bocheńskiego Tabela nr 5 – powody ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej na terenie Powiatu Bocheńskiego – dane za 2007 r. Tabela nr 6 – główne powody wyłączenia bezrobotnych z terenu Powiatu Bocheńskiego z rejestru Urzędu Pracy w 2007 r. Tabela nr 7 – liczba bezrobotnych w poszczególnych jednostkach administracyjnych w Powiecie Bocheńskim Tabela nr 8 – osoby bezrobotne będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy Tabela nr 9 – rodziny zastępcze spokrewnione i niespokrewnione z dzieckiem oraz ilość umieszczonych w rodzinach dzieci Tabela nr 10 – rodzice zastępczy wg wieku Tabela nr 11 – dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych wg wieku Tabela nr 12 – zestawienie problemów z jakimi klienci zgłaszają się do OIK w Bochni Tabela nr 13 – zestawienie punktów konsultacyjnych wg gmin ZESTAWIENIE WYKRESÓW Wykres nr 1 – stopa bezrobocia w latach 1990 – 2007 w Powiecie Bocheńskim, województwie małopolskim i w Polsce Wykres nr 2 – stopa bezrobocia w 2006 i 2007 r. w Powiecie Bocheńskim Wykres nr 3 – dwukierunkowy ruch bezrobotnych w 2007 r. Wykres nr 4 – liczba bezrobotnych w latach 1990-2007 w Powiecie Bocheńskim Wykres nr 5 – liczba bezrobotnych kobiet oraz ich udział do ogółu zarejestrowanych w PUP w Bochni w latach 1990-2007 Wykres nr 6 – dane dotyczące struktury wiekowej osób bezrobotnych na koniec 2007 r. Wykres nr 7 – struktura wykształcenia osób bezrobotnych na koniec 2007 r. Wykres nr 8 – struktura bezrobotnych wg czasu pozostawania bez pracy – na koniec 2007 r. Wykres nr 9 – rodzice zastępczy wg wieku Wykres nr 10- dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych wg wieku Wykres nr 11 – podział osób wg stopnia niepełnosprawności Wykres nr 12 – podział osób niepełnosprawnych wg wieku WYKAZ ŹRÓDEŁ Materiały uzyskano z: 1. Ośrodków Pomocy Społecznej 53 5 2. Komendy Powiatowej Policji 3. Powiatowego Urzędu Pracy 4. Ośrodka Interwencji Kryzysowej 5. Urzędów Miast i Gmin 6. Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności 7. Materiały własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Bochni Strategia została opracowana przez Zespół pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Bochni pod kierownictwem Dyrektora PCPR - Pani Elżbiety Paczyńskiej. 54 5
