tutaj - Historicon
Transkrypt
tutaj - Historicon
Pięć zagadnień z historii, które mogą pojawić się na maturze. Część 2. Przebieg działań wojennych w Europie 1939-1945 Artur Różewicz Trzymając się tematyki zapowiedzianej w pierwszym materiale z serii, chciałbym w niniejszym tekście poruszyć temat przebiegu działań wojennych w Europie w latach 1939-1945. Uprzejmie przypominam, Wielce Szanowny Czytelniku oraz Drogi Abituriencie, że tekst będzie świadomie „nie stronił od stronniczości”. Mam nadzieję, że podejmiesz ze mną polemikę. 1 Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945 © Historicon | www.historicon.pl Do meritum jednak, bo czas ucieka i przybliża tylko maturę... Na początek warto uświadomić sobie Witaj! jakie wielkie mocarstwa w II wojnie światowej walczyły? A zatem c ofamy się do września 1939 roku. Jakaż konstelacja nam się jawi? Z jednej W pierwszej kolejności chciałbym serdecznie podziękować tym wszystkim, którzy zapoznali się z materiałem dotyczącym dziejów Polski Ludowej. Bardzo się cieszę, że poświęciliście chwilę swojego cennego czasu i przeczytaliście go :) Jeśli nie - naprawdę warto do niego sięgnąć, a możecie go pobrać TUTAJ). Na co możesz liczyć w tym artykule? Przede wszystkim chcę przybliżyć Ci okres II wojny światowej toczonej na terenach Starego Kontynentu, dać prosty chronologiczny podział tego konfliktu, powiedzieć parę słów o jego przebiegu, a jednocześnie nie pisać o szczegółach technicznych. strony te państwa, które chcą zmienić porządek polityczny w Europie: Niemcy, noszące miano III Rzeszy, z niedoszłym malarzem pejzażystą na czele - Adolfem Hitlerem, Włochy na czele z podejrzewanym o erotomanię Benito Mussolinim oraz...uwaga, uwaga!...ZSRR, którego dyktatorem jest Józef Stalin – zapewne paranoik i człowiek ogarnięty manią prześladowczą. Towarzystwo zatem niezbyt sympatyczne, ale co tu robi ZSRR? Otóż on też chce nowych granic w Europie – dąży do zajęcia państw bałtyckich, wschodniej Polski, części Rumunii co mu się niestety udaje w latach 1939-1940. Dopiero od połowy 1941 roku Niemcy i ZSRR rozpoczynają tytaniczne zmagania pomiędzy sobą w Europie wschodniej. Wiem bowiem, że nie każdy rozróżnia czołg od działa samobieżnego, a co więcej – wiem, że taka wiedza będzie na maturze całkowicie bezużyteczna! Ważna uwaga – nie będę pisał o losach Polaków i roli Polski w tym konflikcie, bowiem temat jest tak obszerny, że zasługuje na oddzielne opracowanie. Być może omówimy go w osobnym artykule (śledźcie bloga Historicon). 2 Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945 © Historicon | www.historicon.pl A kto po drugiej stronie? Kto Dlaczego? Z prostego powodu – wróg będzie bronił Europy przed mojego wroga jest moim demonami totalitaryzmów? Z przyjacielem! Poza tym w polityce – początku Wielka Brytania i Francja tej wielkiej, międzynarodowej – oraz Polska. Ale dwa ostatnie sentymenty i etyka odgrywają jakąś państwa zostały do 1940 roku rolę, ale chyba nie jest to rola podbite przez Niemcy (Francja) lub pierwszoplanowa. Niemcy i ZSRR (Polska). Strony konfliktu są zatem jasne. A w 3 Na ringu zatem w 1940 r. jakim czasie tenże konflikt miał pozostaje tylko Wielka Brytania, miejsce? Wojna wybucha 1 września której od tego roku lideruje 1939 roku – któryż Polak nie zna tej Winston Chrurchill – ten sam który daty? Tyle tylko, że z formalnego miał obiecać Brytyjczykom „krew, punktu widzenia 1 września wybucha znój łzy i pot” oraz „walkę do lokalna wojna polsko-niemiecka. ostatecznego zwycięstwa nad Dopiero 3 września, kiedy do wojny po nazistowskimi Niemcami”. Jak polskiej stronie przyłączają się mało który polityk słowa mocarstwa zachodnie (Francja dotrzymał... Do samotnej Wielkiej i Wielka Brytania) konflikt staje się Brytanii, pod sam koniec 1941 światowy. Inna sprawa, że zamiast roku dołącza jej była zbuntowana bomb zrzucają na niemieckie miasta kolonia, czyli Stany Zjednoczone. ulotki... A koniec? II wojna światowa I to właśnie w 1941 roku rodzi się w Europie zakończyła się 8-9 maja Wielka Koalicja antyhitlerowska 1945 roku. Pierwsza data (8.05.1945) złożona z USA, ZSRR oraz Wielkiej to podpisanie przez Niemcy kapitulacji Brytanii. Dwie wielkie demokracje i wobec USA, Wielkiej Brytanii oraz jeden szalenie krwawy totalitaryzm Francji. Natomiast druga data walczą teraz ręka w rękę. (9.05.1945) to kapitulacja Niemiec Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945 © Historicon | www.historicon.pl wobec ZSRR. Stąd można mówić o Niemiec była niemal cała Europa dwóch „Dniach Zwycięstwa”. kontynentalna – od Pirenejów, aż po podnóża Kaukazu i od północnej Norwegii do Sycylii i dalej już poza Jeżeli jednak spojrzysz na II wojnę Europę– po Tunezję i Libię. Ale światową w Europie jako na proces właśnie wtedy kiedy Niemcy osiągnęli historyczny to rodzi się pytanie w apogeum swoich sukcesów, zaczęli którym momencie Niemcy i ich przegrywać na polach bitew: pod sojusznicy osiągnęli apogeum Stalingradem, pod Kurskiem, pod El- swoich sukcesów, a później – nie Alamein. Zwłaszcza te dwie pierwsze mogąc wygrać wojny – zaczęli ją bitwy okazały się dla hitlerowskich przegrywać? To pytanie można Niemiec katastrofalne w skutkach. zresztą odnieść do każdego Straty w ludziach i sprzęcie poniesione konfliktu zbrojnego w dziejach. Dla w tym czasie przez III Rzeszę II wojny światowej w Europie sprawiły, że od połowy 1943 roku będzie to czas od końca 1942 roku pytanie nie brzmiało „Czy Niemcy do połowy 1943 roku. Do połowy przegrają wojnę”, ale „Kiedy Niemcy 1942 roku Niemcy zagarnęli ją przegrają?”. A zatem punktem kosztem sąsiadów ogromne zwrotnym w II wojnie światowej w terytoria. Siląc się na niepoprawny Europie był czas od końca 1942 roku politycznie czarny humor można by do połowy 1943 roku i wielkie powiedzieć, że Adolf Hitler niemieckie klęski pod Stalingradem, zrealizował hasło „Europy bez Kurskiem i pod El-Alamein. granic”, bowiem pod wpływami 4 Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945 © Historicon | www.historicon.pl 5 Główni bohaterowie i czas akcji ok.35 dni (tak, tak – dni !!!). Pobicie jest znany. A zatem kolejne Francji, z którą Niemcy w I wojnie pytanie? Dlaczego Niemcy, niemal światowej walczyły ponad cztery lata, w pojedynkę, do połowy 1942 roku teraz zajęło im ...42 dni! Wczytaj się zdobyły prawie całą Europę w te słowa – opanowanie rozległych kontynentalną? Odpowiedzi jest co krajów, zamieszkanych przez najmniej kilka, chciałbym się dziesiątki milionów ludzi, zajmowało jednak skoncentrować na dwóch – armii niemieckiej w 1939-1940 roku chyba najważniejszych. niecałe 5-6 tygodni! Obok tego Po pierwsze, III Rzesza nowego rodzaju prowadzenia wojny, przygotowywała się do wojny armia niemiecka często – choć nie właściwie od 1934 roku, wydając zawsze! - dysponowała nowoczesnym na zbrojenia w okresie 1935-1939 uzbrojeniem, nie rzadko górującym niemal dwa razy więcej niż Wielka nad swoimi odpowiednikami w innych Brytania, Francja i Polska razem armiach. Także niemieccy dowódcy wzięte w tym samym czasie! Adolf nie raz górowali opanowaniem zasad Hitler parł zatem do wojny niemal sztuki wojennej nad dowódcami od początku swoich rządów (30 francuskimi czy radzieckimi. stycznia 1933 roku został Sprawa zatem ostatnia – skoro mianowany na kanclerza), a Niemcy tak intensywnie osłabione Wielkim Kryzysem z przygotowywali się do wojny, mieli tak 1929 roku, demokratyczne kraje dobrą armię – dlaczego przegrali? zachodnie nie mogły dotrzymać mu Odpowiedzi znowu jest kilka, ale jedna kroku. wydaje się najważniejsza – III Rzesza Po drugie, armia niemiecka bezsensownie prowadziła wojnę na górowała nad swoimi kilku frontach. W 1940 miała tylko przeciwnikami na kilku jednego przeciwnika – Wielką płaszczyznach. Przede wszystkim Brytanię. W lecie 1941 roku III Rzesza zastosowała po raz pierwszy w zaatakowała jednak ZSRR i teraz historii zupełnie nowy sposób miała już dwóch potężnych prowadzenia wojny nazywany przeciwników. Walczyła zatem na wojną błyskawiczną lub dwóch frontach! Ale przecież Adolf blitzkriegiem. Ten rodzaj wojny Hitler uważał Niemców za nadludzi, a miał doprowadzić do jak tacy dadzą sobie radę ze wszystkim – najszybszego pobicia przeciwnika. dlaczego zatem nie wypowiedzieć Niestety, III Rzeszy często się to jeszcze wojny Stanom Zjednoczonym? udawało... Przykłady? Pobicie To nic, że w I wojnie światowej to Polski zajęło armii niemieckiej przede wszystkim USA doprowadziły Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945 © Historicon | www.historicon.pl 6 do klęski Niemiec. Teraz, jak zmarłych, zabitych, zamordowanych w wierzył Hitler, Opatrzność nad obozach koncentracyjnych i obozach Niemcami czuwa – i w grudniu zagłady. Szacuje się, że sam ZSRR 1941 roku wypowiedział wojnę stracił w wyniku II wojny światowej USA. A zatem od końca 1941 roku ok.27 milionów ludzi, Niemcy – ok.7 Niemcy walczą już dzielnie na milionów ludzi, Polska – blisko 6 trzech frontach: z Wielką Brytanią, milionów ludzi... Zgodnie z prawdą ZSRR oraz USA. Na nieszczęście mówi się, że II wojna światowa była dla Hitlera Opatrzność się od niego najkrwawszą wojną w dziejach odwróciła – być może z powodu Europy. Wojna ta doprowadziła amerykańskiego przekupstwa i również do ogromnych zmian w sowieckiego zastraszenia – i polityce – Wielka Brytania, Francja, ostatecznie z powodu m.in.: Niemcy były niesamowicie osłabione, nadmiernego rozciągnięcia sił, a rolę największego mocarstwa konieczności wojny na kilku europejskiego zaczął odgrywać ZSRR, frontach, nie umiejętnego którego wpływy były równoważone dysponowania dostępnymi przez USA. Mówiąc inaczej - Europa surowcami, III Rzesza wojnę po 1945 roku weszła w Zimną Wojnę, przegrała. ale ani Francja, ani Niemcy, ani Wielka A co II wojna światowa przyniosła Brytania nie były wóczas Europie? Przede wszystkim śmierć supermocarstwami tej samej rangi co dziesiątek milinów osób – USA lub ZSRR. Także w dziedzinie Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945 © Historicon | www.historicon.pl wojskowości II wojna światowa przyniosła prawdziwą rewolucję – dość powiedzieć, że w jej toku po raz pierwszy wykorzystano samoloty odrzutowe oraz broń atomową (przeciwko Japonii w Hiroszimie i Nagasaki)! Co jednak często umyka uwadze – Europa po 1945 roku, pomimo wielu krwawych wojen lokalnych (np. w byłej Jugosławii) nie widziała konfliktu na taką skalę jaki toczył się w latach 1939-1945. Zwłaszcza Europa Zachodnia zaznała po 1945 roku kilkudziesięciu lat pokoju, który trwa po dziś dzień. Jeżeli te kilka krótkich słów o II wojnie światowej przypadło Ci do gustu: być może zainteresują Cię kolejne moje materiały. A jeżeli chciałabyś poznać w taki sposób resztę zagadnień pod kątem matury z historii – zapraszam na prowadzone przeze mnie kursy w Historiconie. 7 Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945 © Historicon | www.historicon.pl Śledź nas na Facebooku https://www.facebook.com/Historicon.Poznan/ A jeśli chcesz skorzystać z wiedzy mojej i innych nauczycieli, zapraszamy na kursy maturalne. http://historicon.pl/kontakt/zapisz-sie-na-kurs/ ### Źródłow zdjęcia na stronie 6.: Bundesarchiv, Bild 183-R77767 / CC-BY-SA 3.0,