tutaj - Historicon

Transkrypt

tutaj - Historicon
Pięć zagadnień z historii, które mogą
pojawić się na maturze.
Część 2.
Przebieg działań
wojennych w Europie
1939-1945
Artur Różewicz
Trzymając się tematyki zapowiedzianej w pierwszym materiale z serii,
chciałbym w niniejszym tekście poruszyć temat przebiegu działań
wojennych w Europie w latach 1939-1945.
Uprzejmie przypominam, Wielce Szanowny Czytelniku oraz Drogi
Abituriencie, że tekst będzie świadomie „nie stronił od stronniczości”.
Mam nadzieję, że podejmiesz ze mną polemikę.
1
Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945
© Historicon | www.historicon.pl
Do meritum jednak, bo czas
ucieka i przybliża tylko maturę...
Na początek warto uświadomić sobie
Witaj!
jakie wielkie mocarstwa w II wojnie
światowej walczyły? A zatem c ofamy
się do września 1939 roku. Jakaż
konstelacja nam się jawi? Z jednej
W pierwszej kolejności chciałbym
serdecznie podziękować tym
wszystkim, którzy zapoznali się z
materiałem dotyczącym dziejów
Polski Ludowej. Bardzo się cieszę,
że poświęciliście chwilę swojego
cennego czasu i przeczytaliście
go :) Jeśli nie - naprawdę warto
do niego sięgnąć, a możecie go
pobrać TUTAJ).
Na co możesz liczyć w tym
artykule? Przede wszystkim chcę
przybliżyć Ci okres II wojny
światowej toczonej na terenach
Starego Kontynentu, dać prosty
chronologiczny podział tego
konfliktu, powiedzieć parę słów o
jego przebiegu, a jednocześnie nie
pisać o szczegółach technicznych.
strony te państwa, które chcą zmienić
porządek polityczny w Europie:
Niemcy, noszące miano III Rzeszy, z
niedoszłym malarzem pejzażystą na
czele - Adolfem Hitlerem, Włochy na
czele z podejrzewanym o erotomanię
Benito Mussolinim oraz...uwaga,
uwaga!...ZSRR, którego dyktatorem
jest Józef Stalin – zapewne paranoik i
człowiek ogarnięty manią
prześladowczą. Towarzystwo zatem
niezbyt sympatyczne, ale co tu robi
ZSRR? Otóż on też chce nowych
granic w Europie – dąży do zajęcia
państw bałtyckich, wschodniej Polski,
części Rumunii co mu się niestety
udaje w latach 1939-1940. Dopiero od
połowy 1941 roku Niemcy i ZSRR
rozpoczynają tytaniczne zmagania
pomiędzy sobą w Europie wschodniej.
Wiem bowiem, że nie każdy
rozróżnia czołg od działa
samobieżnego, a co więcej – wiem,
że taka wiedza będzie na maturze
całkowicie bezużyteczna! Ważna
uwaga – nie będę pisał o losach
Polaków i roli Polski w tym
konflikcie, bowiem temat jest tak
obszerny, że zasługuje na
oddzielne opracowanie. Być może
omówimy go w osobnym artykule
(śledźcie bloga Historicon).
2
Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945
© Historicon | www.historicon.pl
A kto po drugiej stronie? Kto
Dlaczego? Z prostego powodu – wróg
będzie bronił Europy przed
mojego wroga jest moim
demonami totalitaryzmów? Z
przyjacielem! Poza tym w polityce –
początku Wielka Brytania i Francja
tej wielkiej, międzynarodowej –
oraz Polska. Ale dwa ostatnie
sentymenty i etyka odgrywają jakąś
państwa zostały do 1940 roku
rolę, ale chyba nie jest to rola
podbite przez Niemcy (Francja) lub
pierwszoplanowa.
Niemcy i ZSRR (Polska).
Strony konfliktu są zatem jasne. A w
3
Na ringu zatem w 1940 r.
jakim czasie tenże konflikt miał
pozostaje tylko Wielka Brytania,
miejsce? Wojna wybucha 1 września
której od tego roku lideruje
1939 roku – któryż Polak nie zna tej
Winston Chrurchill – ten sam który
daty? Tyle tylko, że z formalnego
miał obiecać Brytyjczykom „krew,
punktu widzenia 1 września wybucha
znój łzy i pot” oraz „walkę do
lokalna wojna polsko-niemiecka.
ostatecznego zwycięstwa nad
Dopiero 3 września, kiedy do wojny po
nazistowskimi Niemcami”. Jak
polskiej stronie przyłączają się
mało który polityk słowa
mocarstwa zachodnie (Francja
dotrzymał... Do samotnej Wielkiej
i Wielka Brytania) konflikt staje się
Brytanii, pod sam koniec 1941
światowy. Inna sprawa, że zamiast
roku dołącza jej była zbuntowana
bomb zrzucają na niemieckie miasta
kolonia, czyli Stany Zjednoczone.
ulotki... A koniec? II wojna światowa
I to właśnie w 1941 roku rodzi się
w Europie zakończyła się 8-9 maja
Wielka Koalicja antyhitlerowska
1945 roku. Pierwsza data (8.05.1945)
złożona z USA, ZSRR oraz Wielkiej
to podpisanie przez Niemcy kapitulacji
Brytanii. Dwie wielkie demokracje i
wobec USA, Wielkiej Brytanii oraz
jeden szalenie krwawy totalitaryzm
Francji. Natomiast druga data
walczą teraz ręka w rękę.
(9.05.1945) to kapitulacja Niemiec
Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945
© Historicon | www.historicon.pl
wobec ZSRR. Stąd można mówić o
Niemiec była niemal cała Europa
dwóch „Dniach Zwycięstwa”.
kontynentalna – od Pirenejów, aż po
podnóża Kaukazu i od północnej
Norwegii do Sycylii i dalej już poza
Jeżeli jednak spojrzysz na II wojnę
Europę– po Tunezję i Libię. Ale
światową w Europie jako na proces
właśnie wtedy kiedy Niemcy osiągnęli
historyczny to rodzi się pytanie w
apogeum swoich sukcesów, zaczęli
którym momencie Niemcy i ich
przegrywać na polach bitew: pod
sojusznicy osiągnęli apogeum
Stalingradem, pod Kurskiem, pod El-
swoich sukcesów, a później – nie
Alamein. Zwłaszcza te dwie pierwsze
mogąc wygrać wojny – zaczęli ją
bitwy okazały się dla hitlerowskich
przegrywać? To pytanie można
Niemiec katastrofalne w skutkach.
zresztą odnieść do każdego
Straty w ludziach i sprzęcie poniesione
konfliktu zbrojnego w dziejach. Dla
w tym czasie przez III Rzeszę
II wojny światowej w Europie
sprawiły, że od połowy 1943 roku
będzie to czas od końca 1942 roku
pytanie nie brzmiało „Czy Niemcy
do połowy 1943 roku. Do połowy
przegrają wojnę”, ale „Kiedy Niemcy
1942 roku Niemcy zagarnęli
ją przegrają?”. A zatem punktem
kosztem sąsiadów ogromne
zwrotnym w II wojnie światowej w
terytoria. Siląc się na niepoprawny
Europie był czas od końca 1942 roku
politycznie czarny humor można by
do połowy 1943 roku i wielkie
powiedzieć, że Adolf Hitler
niemieckie klęski pod Stalingradem,
zrealizował hasło „Europy bez
Kurskiem i pod El-Alamein.
granic”, bowiem pod wpływami
4
Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945
© Historicon | www.historicon.pl
5
Główni bohaterowie i czas akcji
ok.35 dni (tak, tak – dni !!!). Pobicie
jest znany. A zatem kolejne
Francji, z którą Niemcy w I wojnie
pytanie? Dlaczego Niemcy, niemal
światowej walczyły ponad cztery lata,
w pojedynkę, do połowy 1942 roku
teraz zajęło im ...42 dni! Wczytaj się
zdobyły prawie całą Europę
w te słowa – opanowanie rozległych
kontynentalną? Odpowiedzi jest co
krajów, zamieszkanych przez
najmniej kilka, chciałbym się
dziesiątki milionów ludzi, zajmowało
jednak skoncentrować na dwóch –
armii niemieckiej w 1939-1940 roku
chyba najważniejszych.
niecałe 5-6 tygodni! Obok tego
Po pierwsze, III Rzesza
nowego rodzaju prowadzenia wojny,
przygotowywała się do wojny
armia niemiecka często – choć nie
właściwie od 1934 roku, wydając
zawsze! - dysponowała nowoczesnym
na zbrojenia w okresie 1935-1939
uzbrojeniem, nie rzadko górującym
niemal dwa razy więcej niż Wielka
nad swoimi odpowiednikami w innych
Brytania, Francja i Polska razem
armiach. Także niemieccy dowódcy
wzięte w tym samym czasie! Adolf
nie raz górowali opanowaniem zasad
Hitler parł zatem do wojny niemal
sztuki wojennej nad dowódcami
od początku swoich rządów (30
francuskimi czy radzieckimi.
stycznia 1933 roku został
Sprawa zatem ostatnia – skoro
mianowany na kanclerza), a
Niemcy tak intensywnie
osłabione Wielkim Kryzysem z
przygotowywali się do wojny, mieli tak
1929 roku, demokratyczne kraje
dobrą armię – dlaczego przegrali?
zachodnie nie mogły dotrzymać mu
Odpowiedzi znowu jest kilka, ale jedna
kroku.
wydaje się najważniejsza – III Rzesza
Po drugie, armia niemiecka
bezsensownie prowadziła wojnę na
górowała nad swoimi
kilku frontach. W 1940 miała tylko
przeciwnikami na kilku
jednego przeciwnika – Wielką
płaszczyznach. Przede wszystkim
Brytanię. W lecie 1941 roku III Rzesza
zastosowała po raz pierwszy w
zaatakowała jednak ZSRR i teraz
historii zupełnie nowy sposób
miała już dwóch potężnych
prowadzenia wojny nazywany
przeciwników. Walczyła zatem na
wojną błyskawiczną lub
dwóch frontach! Ale przecież Adolf
blitzkriegiem. Ten rodzaj wojny
Hitler uważał Niemców za nadludzi, a
miał doprowadzić do jak
tacy dadzą sobie radę ze wszystkim –
najszybszego pobicia przeciwnika.
dlaczego zatem nie wypowiedzieć
Niestety, III Rzeszy często się to
jeszcze wojny Stanom Zjednoczonym?
udawało... Przykłady? Pobicie
To nic, że w I wojnie światowej to
Polski zajęło armii niemieckiej
przede wszystkim USA doprowadziły
Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945
© Historicon | www.historicon.pl
6
do klęski Niemiec. Teraz, jak
zmarłych, zabitych, zamordowanych w
wierzył Hitler, Opatrzność nad
obozach koncentracyjnych i obozach
Niemcami czuwa – i w grudniu
zagłady. Szacuje się, że sam ZSRR
1941 roku wypowiedział wojnę
stracił w wyniku II wojny światowej
USA. A zatem od końca 1941 roku
ok.27 milionów ludzi, Niemcy – ok.7
Niemcy walczą już dzielnie na
milionów ludzi, Polska – blisko 6
trzech frontach: z Wielką Brytanią,
milionów ludzi... Zgodnie z prawdą
ZSRR oraz USA. Na nieszczęście
mówi się, że II wojna światowa była
dla Hitlera Opatrzność się od niego
najkrwawszą wojną w dziejach
odwróciła – być może z powodu
Europy. Wojna ta doprowadziła
amerykańskiego przekupstwa i
również do ogromnych zmian w
sowieckiego zastraszenia – i
polityce – Wielka Brytania, Francja,
ostatecznie z powodu m.in.:
Niemcy były niesamowicie osłabione,
nadmiernego rozciągnięcia sił,
a rolę największego mocarstwa
konieczności wojny na kilku
europejskiego zaczął odgrywać ZSRR,
frontach, nie umiejętnego
którego wpływy były równoważone
dysponowania dostępnymi
przez USA. Mówiąc inaczej - Europa
surowcami, III Rzesza wojnę
po 1945 roku weszła w Zimną Wojnę,
przegrała.
ale ani Francja, ani Niemcy, ani Wielka
A co II wojna światowa przyniosła
Brytania nie były wóczas
Europie? Przede wszystkim śmierć
supermocarstwami tej samej rangi co
dziesiątek milinów osób –
USA lub ZSRR. Także w dziedzinie
Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945
© Historicon | www.historicon.pl
wojskowości II wojna światowa
przyniosła prawdziwą rewolucję –
dość powiedzieć, że w jej toku po
raz pierwszy wykorzystano
samoloty odrzutowe oraz broń
atomową (przeciwko Japonii w
Hiroszimie i Nagasaki)! Co jednak
często umyka uwadze – Europa po
1945 roku, pomimo wielu
krwawych wojen lokalnych (np. w
byłej Jugosławii) nie widziała
konfliktu na taką skalę jaki toczył
się w latach 1939-1945. Zwłaszcza
Europa Zachodnia zaznała po 1945
roku kilkudziesięciu lat pokoju,
który trwa po dziś dzień.
Jeżeli te kilka krótkich słów o II
wojnie światowej przypadło Ci do
gustu: być może zainteresują Cię
kolejne moje materiały. A jeżeli
chciałabyś poznać w taki sposób
resztę zagadnień pod kątem
matury z historii – zapraszam na
prowadzone przeze mnie kursy w
Historiconie.
7
Przebieg działań wojennych w Europie, 1939-1945
© Historicon | www.historicon.pl
Śledź nas na Facebooku
https://www.facebook.com/Historicon.Poznan/
A jeśli chcesz skorzystać z wiedzy mojej i innych nauczycieli,
zapraszamy na kursy maturalne.
http://historicon.pl/kontakt/zapisz-sie-na-kurs/
###
Źródłow zdjęcia na stronie 6.: Bundesarchiv, Bild 183-R77767 / CC-BY-SA 3.0,