Julian Talko-Hryncewicz

PERSONAE
JULIAN TALKO-HRYNCEWICZ
18 sierpnia 1850 roku w Rukszanach k. Kowna
– 26 kwietnia 1936 roku w Krakowie
Z
wykształcenia lekarz. Naukę gimnazjalną rozpoczął w Kow- dziś nazwalibyśmy, i słusznie, rozkopywaniem, ponieważ nie
nie, gdzie mieszkał u rodziny matki po stracie rodziców. dokonał jego kompletnej penetracji.
Jego ojciec, Dominik, zmarł w 1855 roOkres 14 lat pobytu w Zwinogródce
ku, a matka, Leokadia z Fischerów,
Julian Talko-Hryncewicz dzielił pow roku 1864. Po ukończeniu szóstej
między pracę lekarza i rozwijające się
klasy gimnazjalnej i krótkiej przerwie
zainteresowania antropologią, umacw nauce, w czasie której pracował
niane dzięki kontaktom z archeologiem
w rodzinnej aptece, ukończył gimnazjum
Włodzimierzem Antonowiczem oraz
w Petersburgu.
antropologami – Józefem Majerem
Praca w aptece, dająca pośredni
i Izydorem Kopernickim. Jeszcze przed
kontakt z medycyną, skłoniła Juliana
wyjazdem Juliana Talko-Hryncewicza
Talko-Hryncewicza do podjęcia studiów
ze Zwinogródki do Kijowa (co nastąpiło
medycznych. Zamierzał studiować
w roku 1891, a spowodowane było pow Warszawie, ale w roku 1869 Szkołę
szukiwaniem bardziej intratnej posady)
Główną Warszawską zmieniono na roKopernicki proponował mu nostryfikasyjski uniwersytet, do którego nie został
cję w Krakowie rosyjskiego dyplomu
przyjęty. Oczekując na „łaskę monarszą”,
lekarskiego. Argumentował, że po
uzyskał zezwolenie na tymczasowe
nostryfikacji dyplomu mógłby nie tylko
uczęszczanie na wykłady w Akademii
objąć Katedrę Antropologii, ale także
Medyko-Chirurgicznej w Petersburgu,
pracować w Galicji jako lekarz.
lecz nie został przyjęty jako pełnoprawny
Z Kijowa, gdzie zastała go wiadosłuchacz.
mość o śmierci Izydora Kopernickiego
Prof. Julian Talko-Hryncewicz
Szukając cieplejszego klimatu, ze
(zmarł 17 kwietnia 1891 r.), wyruszył
względu na stan zdrowia, po zdaniu tak zwanego egzaminu pół- Julian Talko-Hryncewicz ze świeżo poślubioną Krystyną Szabulekarskiego z drugiego na trzeci rok studiów przeniósł się w 1872 niewicz do Troickosawska-Kiachty w Buriacji. Obowiązki lekarza
okręgowego łączył tam z prowadzeniem badań archeologicznych
roku do Kijowa, gdzie uzyskał dyplom lekarski w roku 1878.
Pracę zarobkową jako lekarz rozpoczął w Zwinogródce na i antropologicznych, działał także w organizacjach naukowych.
Ukrainie. Wkrótce, w celu uzupełnienia wiedzy z położnictwa
W 1902 roku, będąc przejazdem w Krakowie, prowadził
i ginekologii, wyruszył do Paryża, stamtąd, po dłuższych stu- pierwsze rozmowy z rektorem UJ Edwardem Janczewskim
diach, do Wiednia, gdzie poszerzał wiedzę medyczną. W Paryżu i historykiem Karolem Podkańskim o planach reaktywowania
spotkał się ze znakomitym chirurgiem, a jednocześnie wielkim wykładów z antropologii i o zamiarze (zgodnym z propozycją
antropologiem Paulem Broca.
nieżyjącego już Izydora Kopernickiego) powierzenia mu tychże
Wrócił do Zwinogródki, gdzie oprócz pracy lekarza rozpoczął, wykładów.
przyczynkarskimi publikacjami historycznymi, pracę naukową.
Powołanie Juliana Talko-Hryncewicza na profesora nadPoczątek badań antropologicznych i podjęcie pracy naukowej zwyczajnego UJ nastąpiło w roku 1908. Prowadził Katedrę
w dziedzinie, której poświęcił całe swoje dalsze życie, wiązały Antropologii do roku 1920 (ukończył wówczas 70 lat), a później
się z zainteresowaniem kurhanami w okolicach Ryżanówki (Ukra- był jej opiekunem aż do roku 1933, kiedy kierownictwo Katedry
ina). Ich budowa wskazywała na związek ze Scytami. Rozpoczął powierzono Kazimierzowi Stołyhwie.
badanie kurhanów od największego, postępując w sposób, który
Krzysztof Kaczanowski
6
ALMA MATER