Niekorzystny bilans eksportowo

•
Decyzje
resortu
kierownictwa
str. 3
•
Rozdroża zakładowej wy
nalazczości
str. 4
•
Elita buduje jacht
str. 6
ORGAN SAMORZĄDU ROBOTNICZEGO ZAKŁADÓW AZOTOWYCH „KĘDZIERZYN"
W KĘDZIERZYNIE-KOŹLU
Niekorzystny bilans
eksportowo - importowy
W warunkach Wzrastającego
zadłużenia
naszej gospodarki w stosunku do kontralien-.
łów zagranicznych i wynikających z tego
konsekwencji, cxyli wpływu na poziom życia
obywateli, nie może być objętnym własny
bilans rozrachunku w tej ważnej dziedzinie
wymiany handlowej „eksport-import".
FT aloga naszych zakładów winna mieć
J j świadomość własnych d ł u g ó w i zobowiązań w bilansie zakupów i sprzedaży, dokonanych poprzez specjalistyczne centrale handlu zagranicznego. P o s t a w m y pytanie wprost: czy eksport naszych produktów,
kierowany na różne rynki zagraniczne r ó w noważy dokonywane zakupy i m p o r t o w e surowców, materiałów i części zamiennych? W
potocznych rozmowach na ten temat odnosi
się w r a ż e n i e samouspokojenia, a n a w e t lokalnej
samochwalby z dokonań
eksportowych. Konfrontacja zysków dewizowych z
w y d a t k a m i na zakupy i m p o r t o w e w skali
naszego przedsiębiorstwa przedstawia się niekorzystnie. W y d a t k i na zakupy są b o w i e m
znacznió w y ż s z e od uzysku d e w i z za realiz o w a n y eksport.
W 1980 r. w y e k s p o r t o w a n o z naszych zak ł a d ó w w y r o b ó w na wartość 44,5 min zł. dew i z o w y c h , z tego do obszarów s t r e f y dolar o w e j za 41,5 min zł d e w i z o w y c h . Import
s u r o w c ó w i m a t e r i a ł ó w na potrzeby produkc y j n e za ten okres wyniósł 48,4 min zł.
d e w i z o w y c h , czyli o 3,9 min zł w i ę c e j niż
wartość ekspórtu.
W e d ł u g wstępnych ustaleń do planu T E w
b i e ż ą c y m roku p r z y j ę t o zadania e k s p o r t o w e
(Dokończenie
Więcej zieleni
Nagrodę otrzymuje Edward Piróg (z prawej). To jego
w głównej mierz* zasługą jest,
że warsztat
mechanic«»? wygląda tak, jak
to obrazuje poniż««* zdjęcie.
na str. 2)
Komisja
konkurs-owa
powiadomiła nas o rozstrzygnięciu konkursu „Więcej /Jeleni
w miejscu pracy". Jego o r g a nizatorami
byli:
zakładowe
koło L O P . G K W P i Z R P . O gloszony został d w a lata temu, w międzyczasie d w u k r o t nie komisja oceniła
jak
to
jest z dbałością
o zieleń
w
miejscu pracy na poszczególnych wydziałach.
W
grupie
wyróżnionych
jednostek
organizacyjnych
znalazły się: w y d z i a ł mechaniczny, w y d z i a ł ochrony środowiska, w y d z i a ł m a g a z y n ó w
zaopatrzenia, kontrola jakości, w y d z i a ł
gospodarki terenami,
oddział
ratownictwa
chemicznego, warsztaty szkolne oraz warsztat r e m o n t o w y
LC.
K o m i s j a wyróżniła r ó w n i e ż
nagrodami i n d y w i d u a l n y m i 24
p r a c o w n i k ó w , którzy w szczególny sposób przyczynili
się
do
zwiększenia
ilości
zieleni w s w o i m miejscu pracy i którzy
s p r a w o w a l i nad
nią pieczę. Na szczególne uzauaie t - zdaniem komisji —
zasłużyli: Edward Piróg ( w y dział mechaniczny), Antoni Lisowski ( w y d z i a ł gospodarki te
reriami), Zofia Rembierz ( m a (Dokończenie
na str. 6)
No właśnie. Okazuje się, że nawet w warsztacie może być zielono. Jakże inaczej
kię w takich
warunkach
pracuje.
Zdjęcia: B. Rogowski
MGR IN2. KAZiMlERŻ KLEK
Na ostatniej sesji Sejmt w dniu
13 lutego został p o w o ł a n y
na
stanowisko ministra
przemysłu
chemicznego.
Kilkanuści-e
dni
wcześniej towarzyszył
min.
H.
P r i o r y t e t y
•
Pocztówka z Kopq w t!e
str. 8
Pruchniewiczowi
podczas
jego
spotkania w „ A z o t a c h "
Urodził się w G ł o w i e w w o j .
krakowskim w 1940 r. Ukończył
studia chemiczne na
Politechnice Śląskiej, s p e c j a l i z o w a ł się
w technologii nafty I paliw płynnych. P r a c ę z a w o d o w q
rozpoczął w M a z o w i e c k i c h Z a k ł a d a c h
Rafineryjnych i Petrochemicznych
w Płocku od stanowisko mistrza
produkcji d o g ł ó w n e g o inżyniera
b u d o w y . K i e r o w a ł o d b u d o w ą rafinerii w
Czechowicach-Dziedzicach p o pożarze. Był następnie
dyrektorem Z j e d n o c z e n i a
„Mef a l c h e m " oraz MZRiP w Płocku.
O d m a j a 1980 r. p o w o ł a n y na
stanowisko p o d s e k r e t a i z a stanu
w Ministerstwie Przomysłu C h e micznego. O d 13 ł j t e g o — jak
już wspominaliśmy —
stoi na
czele n a s z e g o resortu.
i n w e s t y c y j n e
inione
pięciolecie
w
realizacji
zamierzeń
inwestycyjnych
w
naszych
zakładach
należałoby
zaliczyć
do
lat
chudych.
Szczególnie
pod
koniec
lat
siedemdziesiątych
nastąpiły
duże
ograniczenia
limitowe
środków,
co
uniemożliwiało
zakończenie rozpoczętych i n w e s t y c j i .
Powszechnie
znane są kłopoty z montażem zakupionych a p a r a t ó w tlenow y c h czy wreszcie z rozbudową zdolności w y t w ó r c z e j klej ó w mocznikowych, o c z y m obszernie pisaliśmy w nr 7
„TKA'.
Z w y j ą t k i e m h y d r o r a f i n a c j i , niemal w s z y s t k i e realizow a n e w „ A z o t a c h " większe zadania i n w e s t y c y j n e nie mieściły się w ustalonym p i e r w o t n i e cyklu i n w e s t y c y j n y m , co
o c z y w i ś c i e rzutowało na koszty r e a l i z o w a n y c h zadań. W i e l e
c z y n n i k ó w złożyło się na o w e m n i e j s z e i większe poślizgi
przy realizacji poszczególnych i n w e s t y c j i . N i e czas i m i e j - '
sce o nich m ó w i ć , chociaż byłby to sam w sobie interesujący temat do rozważań.
M
Harmonogramowa
dyplomacja
W artykule pt. „ I n w e s t y c y j n e c i e r n i e " (4), przedstawiliśm y o b i e k t y w n e i zasadnicze trudności, które w sposób dec y d u j ą c y hamują realizację tego w a ż n e g o dla „ A z o t ó w "
przedsięwzięcia i n w e s t y c y j n e g o . B y n a j m n i e j
nie
chcemy
pomniejszać lub negować tych barier i n w e s t y c y j n y c h , jednakże jak wskazują d o w o d y i uczy doświadczenie nie tylko
one utrudniają a nawet u n i e m o ż l i w i a j ą p r a w i d ł o w y przebieg procesu i n w e s t y c y j n e g o .
CZY TYLKO PRZYCZYNY OBIEKTYWNE
Budowa węzła destylacji w ó d p o k l e j o w y c h instalacji klej ó w m o c z n i k o w y c h I I dla potrzeb k l e j ó w I ma już dość
długą historię. Otóż jak mówią dokumenty, w a r u n k i e m oddania do eksploatacji instalcji k l e j ó w m o c z n i k o w y c h I b
( p r z y j ę t y m na marzec 1979 roku) miało być równoczesne
uruchomienie węzła destylacji wód p o k l e j o w y c h , b o w i e m
tylko na t e j podstawie
władze
wojewódzkie
sprawujące
nadzór nad ochroną czystości w ó d i ochroną środowiska
w y r a z i ł y zgodę na rozbudowę w y t w ó r n i k l e j ó w mocznikow y c h . W związku z t y m w e wrześniu 1977 "roku d y r e k t o r
z a k ł a d ó w poleceniem służbowym jednoznacznie określił to
w a ż n e zadanie. Polegało ono na tym, że w węźle w y p a r n y m
należy zostosować
skraplacz
przeponowy, umożliwiający
skierowanie wód p o k l e j o w y c h do rozdestylowania w w ę ź l e
destylacji k l e j ó w m o c z n i k o w y c h II. W p i e r w s z y m etapie
realizacji t e j d u ż e j i n w e s t y c j i uzyskany w węźle destylacji
mocznikowej
destylat
metanolowo-formaldehydowy miał
być przesyłany do zakładu elektrociepłowni i spalany. T a kie były plany, a realizacja...
MAŁO OPTYMISTYCZNE REALIA
W marcu 1979 roku instalacja k l e j ó w m o c z n i k o w y c h I b
została uruchomiona i z pełną w y d a j n o ś c i ą pracuje po dzień
d z i s i e j s z y . - W w y n i k u przekazania t e j instalacji do produkc j i bez równoczesnego zakończenia b u d o w y i uruchomienia
węzła destylacji wód p o k l e j o w y c h . do ścieków w l e w a się
rocanie około tysiąca ton stuprocentowego metanolu i f o r m aldehydu, co p o w o d u j e , że naaze zakłady tylko z tego t y tułu płacą kary s i ę g a j ą c e 23 min zl rocznie.
P o n i e w a ż sprawa ta nie dawała spokoju wielu specjalistom z B P K i ochrony środowiska, zastępca dyrektora do
spraw technicznych powołał zespół do rozpracowania tego
zagadnienia. W c2erwcu 1980 roku na posiedzeniu zespołu
ustalono, i e d y r e k c j a i n w e s t y c j i p o w i a d o m i dostawcę instalacji k l e j ó w m o c z n i k o w y c h II, i i ; , A z o t y " przystępują do
w s t ę p n e j eksploatacji instalacji destylacji na w o d a c h z klej ó w mocznikowych. I pod koniec roku, a w o d p o w i e d n i m
czasie przekazana zostanie instalacja do rozruchu g w a r a n c y j n e g o . Ponadto miano poczynić starania o szybkie ściągnięcie w y k o n a w c y do kontynuowania i szybkiego zakończenia robót związanych z uruchomieniem destylacji w ó d
p o k l e j o w y c h . T o były ustalenia, lecz rzeczy biegły d a w n y m
t r y b e m i realizacja tego pilnego przedsięwzięcia nadal przebiegała ślamazarnie. W ó w c z a s wśród członków koła S I T
PChem. przy B P K zrodziła się myśl objęcia tego w a ż n e g o
zadania patronatem. P r o p o z y c j a została zgłoszona i p r z y j ę (Dokończenie
na $tr. 2)
„TRYBUNA KĘDZIERZYNSK1CH AZOTÓW"
Str. 2
(Dokończenie
ze tir.
1)
ta na posiedzeniu Zarządu Oddziału S I T PChem. Do spraw o w a n i a patronatu p r z y ł ą c z y ł y się koła z pionu i n w e s t y c j i
DZIWNA
Nr 9 (919)
kwhumbm
DYPLOMACJA
O c z y w i ś c i e członkom kół patronackich nie chodziło o zastępowanie lub w y r ę c z a n i e k i e r o w n i c t w a w p o d e j m o w a n i u
d e c y z j i . Obok chęci spopularyzowania wśród kadry technicznej i członków S I T P C h e m . idei patronackiej, i n i c j a torzy patronatu chcieli udzielić inwestorom pomocy w zakresie doradztwa,
przeprowadzenia
interwencji
poprzez
N O T , służenia pomocą przy rozruchu mechanicznym i techjnologiewiym, przeszkolenia załogi do obsługi instalacji itp.
Jteby jednak skutecznie s p r a w o w a ć patronat, koła patroteckie
muszą być systematycznie i n f o r m o w a n e o postępie
febót i w y s t ę p u j ą c y c h trudnościach i przeszkodach. Z przep ł y w e m i n f o r m a c j i nie było n a j l e p i e j , ale mimo to należało oczekiwać, że przy wsparciu patronackim realizacja
zadania i n w e s t y c y j n e g o potoczy się wartko.
Niestety, były to tylko nadzieje, bo rzeczywistość okazała
się inna.
W e d ł u g ustalonego z w y k o n a w c a m i harmonogramu robót p r z y j ę t e g o 9 grudnia 1980 roku wszystkie roboty bud o w l a n o - m o n t a ż o w e (z w y j ą t k i e m robót izolacyjnych i malarskich) miały być ukończone do 31 grudnia ubiegłego
roku. T e r m i n minął, roboty nie zostały wykonane, a członk o w i e S I T P C h e m . z kół patronackich nie dowiedzieli się
co było przyczyną niedotrzymania przez w y k o n a w c ó w ustalonych t e r m i n ó w . W ł a ś c i w i e od tego czasu d a t u j e się ta
dziwna i niezrozumiała harmonogramowa d y p l o m a c j a , bo
z ustalonych t e r m i n ó w nikt nikogo nie rozlicza, co p o w o duje, że na następnym spotkaniu przedstawiciele f i r m w y k o n a w c z y c h „ M o n t o c h e m " i „ I n s t a l " bard/.o chętnie podpisują się pod n o w y m harmonogramem z góry wiedząc, że
i tak nie d o t r z y m a j ą p r z y j ę t y c h terminów. Na k o l e j n y m
spotkaniu z w y k o n a w c a m i w d y r e k c j i i n w e s t y c j i 8 stycznia 1981 roku ustalono n o w y harmonogram z określonymi
terminami zakończenia robót na instalacji węzła destylacji
w ó d p o k l e j o w y c h z roztworu mocznika. Przedstawiciele patronackiego koła S I T P C h e m . przy B P K z w ł a s n e j i n i c j a -
HARMONOGRAMOWA
DYPLOMACJA
t y w y przeanalizowali i ustalili możliwość uruchomienia w
warunkach z i m o w y c h kolumny d e s t y l a c y j n e j bez konieczności zaizolowania j e j g ó r n e j części. Usunięta więc została
bariera, która uniemożliwiała, zdaniem w y k o n a w c ó w , dalszy postęp robót i n w e s t y c y j n y c h przez f i r m y w y k o n a w c z e .
Jednak pokonanie t e j przeszkody nie przyniosło spodziewanych rezultatów, b o w i e m nie zmienił się stosunek w y k o n a w c ó w do obowiązku w y w i ą z a n i a się z t e r m i n ó w w y k o n a nia robót zgodnie z ustalonym harmonogramem. Takich pap i e r o w y c h h a r m o n o g r a m ó w było jeszcze dwa, przy czym
nikt nie został z nich rozliczony, a w y k o n a w c y całkowicie
s w o j e obowiązki wobec inwestora zlekceważyli. Gdy w y k o n a w c y usiłowali tłumaczyć niemożliwość dotrzymania term i n ó w wykonania robót innymi pilnymi pracami, członk o w i e kół patronackich postanowili przeprowadzić w i z j ę
lokalną, by się przekonać o wiarygodności ich w y j a ś n i e ń
i zapewnień. W czasie w i z j i lokalnej z udziałem przedstawicieli w y k o n a w c ó w i inwestora 23 stycznia br. stwierdzono, że ani jedna praca ujęta w harmonogramie nie została wykonana, a na budowie nie spotkano ani jednego
robotnika. Brygada izolatorów z „ I z o k o r u " m a j ą c e g o swoją
siedzibę w Zdzieszowicach, która według zapewnień f i r m y
miała w y k o n y w a ć określone prace, po prostu nie była
obecna przy pracy, W oparciu o tego rodzaju przykłady,
c z ł o n k o w i e kół patronackich nie bez uzasadnionych podstaw
doszli do wniosku, że inwestor nie posiada w stosunku do
w y k o n a w c ó w w y s t a r c z a j ą c e j egzekucji, aby zmusić ich, do
przestrzegania h a r m o n o g r a m ó w robót.
Zasadniczą przeszkodą — jak stwierdził zastępca d y r e k tora do spraw i n w e s t y c y j n y c h m g r inż. Marian Górny —
dalszego przebiegu realizacji tego ważnego zadania i n w e s t y c y j n e g o jest notoryczne n i e d o t r z y m y w a n i e terminu w y konania prac i z o l a c y j n y c h około
30«
m e t r ó w rurociągu
i trzech dużych z b i o r n i k ó w przez wspomniany „ I z o k a r " , bez
czego nie można przystąpić
do
zakończenia
pozostałych
prac i przeprowadzenia rozruchu mechanicznego i technologicznego instalacji. Ostatnio f i r m a ta ściągnęła z placu
b u d o w y ośmioosobowa brygadę p o w i e r z a j ą c j e j inne zadanie. Jak dotąd p o d e j m o w a n e starania i i n t e r w e n c j e nie
dały rezultatu.
KOŃCOWE KONKLUZJE
N i e do mnie należy ustalanie przyczyny niemożliwości
w y e g z e k w o w a n i a dotrzymania t e r m i n ó w i stwierdzenie, czy
p r z y c z y n ą tego sianu rzeczy jest o r g a n i z a c y j n a bezradność,
zakorzenione układy pomiędzy inwestorem i w y k o n a w c a m i
(żeby się w y k o n a w c y nie obrazili), czy też rzeczywiście brak
p r a w n y c h sankcji w postaci naliczania kar umownych.
Nasze zakłady znajdują się w trakcie opracowania i zatwierdzania planu T E na rok bieżący. N i e z w y k l e w a ż n y m
elementem realności tego planu będsie r y g o r y s t y c z n e dot r z y m y w a n i e t e r m i n ó w zakończenia przewidzianych zamierzeń i planów i n w e s t y c y j n y c h . Nie może przecież w dalszym ciągu tak być, że t e r m i n o w e zakończenie ważnego dla
zakładów zamierzenia i n w e s t y c y j n e g o lub r e m o n t o w e g o (od
którego przecież zależeć będzie powiększenie wartości prod u k c j i oraz funduszu płac) uzależnione będzie od kaprysu
czy nawet d o b r e j woli niesolidnych w y k o n a w c ó w .
Można było oczekiwać, że skreślenie z planu w br. kilkudziesięciu dużych i n w e s t y c j i w k r a j u zwolni moce w y k o nawcze co znaczniejszych f i r m
budowlano-montażowych.
Skoro tak się nie stało i nie ma zapowiedzi na polepszenie
sytuacji, należałoby pomyśleć o wzmocnieniu k a d r o w y m
i m a t e r i a ł o w o - t e c h n i c z n y m Z W R I , na który zawsze można
b a r d z i e j liczyć, niż na obce przedsiębiorstwa.
W o b e c t a k i e j sytuacji i wobec faktu, że większość zadań
i n w e s t y c y j n y c h nie jest realizowana w terminie, należałoby
główną u w a g ę skoncentrować na tych w y b r a n y c h przedsięwzięciach i n w e s t y c y j n y c h i remontowych, które przynieść
mogą już w br. n a j w i ę k s z e e f e k t y ekonomiczne zakładom
i mogą być ukończone jak na j s z y b c i e i . - L u d o w e p r z y s ł o w i e
powiada, że l e p i e j jest trzymać jedną srokę w garści niż
dziesięć. Taką sroką z całą pewnością są o w e 23 miliony
ił płacone z tytułu kar za
nadmierne zanieczyszczanie
ścieków.
W LULEK
Niekorzystny bilans
eksportowo- importowy
(Dokończenie
ze str. 1)
wartości 19,5 min złotych d e w i z o w y c h , podczas g d y zakup s u r o w c ó w i m a t e r i a ł ó w z
importu jest określony na wartoać 41,6 m i n
zł d e w i z o w y c h . Z p o w y ż s z y c h porównań w y łączono w y d a t k i d e w i z o w e na zakup z i m portu dóbr i n w e s t y c y j n y c h , w t y m g ł ó w n i e
na potrzeby w y t w ó r n i . , O X O " .
W m i n i o n y m pięcioleciu eksport naszych
p r o d u k t ó w w y k a z y w a ł g w a ł t o w n y spadek z
wartości 150 min zł d e w i z o w y c h w 1975 roku, do niepełnej sumy 20 min złotych w
planie br. Dotyczy to g ł ó w n i e z m n i e j s z o n e j
sprzedaży e k s p o r t o w e j n a w o z ó w a z o t o w y c h
z uwagi na w z r a s t a j ą c e potrzeby rolnictwa
k r a j o w e g o . N a d a l oferta eksportowa naszych
z a k ł a d ó w jest uboga i dotyczy z a l e d w i e 15-tu
w y r o b ó w na produkowanych 86 asortymentów. P r o b l e m wzbogacenia
listy
eksportowanych produktów jest sprawą pilną i w y maga b a r d z i e j z o r g a n i z o w a n e j
działalności
ze strony służb p r o d u k c y j n y c h i obrotu towarowego.
Najgorszą
w
tym
zagadnieniu
sprawą
jest
duża
niesolidność
naszych
zakładów
w
stosunku
do
zobowiązań
kontraktowych
pod
względem
jakości,
ilości i t e r m i n ó w
dostaw.
Przykładem
tego
jest kłopotliwa sytuacja w dostawach wosków e s t r o w y c h typ MEE, spowodowana trudnościami
technologicznymi i j a k o ś c i o w y m i .
N i e cieszy się też uznaniem u klientów zagranicznych nasz Poreks, który nadal odstrasza ich od zakupów n i e p r z y j e m n y m zapachem. Próby w y j ś c i a na eksport z k l e j e m
m o c z n i k o w y m nie były jak dotąd pomyślne,
ale jest szansa znalezienia w t y m roku odbiorcy zagranicznego. Znacznemu zmniejszeniu uległ eksport azotynu i azotanu sodu. Jesz
ç z e w 1975 r. sprzedano na rynki zagraniczne
K K 12.570 ton azotynu sodu i 7.600<fton azota
nu sodu, natomiast w 1980 r. sprzedaż ta /ma
lala do 8.792 ton
azotynu i 4.984 top- azotanu.
M i m o tego te d w a produkty na ial stanowią
DYGRESJE
grorana
większość
spoleczeńslwa
polskiego
znów odetchnęła
z ulgą.
Po burzliioych
obradach
VIII
Plenum
KC PZPR
i
wyjątkowo szczerej i polemicznej
deba
cie sejmowej,
przez cały kraj
powiało
optymizmem.
Partia
jeszce raz poprzez
pryncypialną dyskusję i podjęcie
uchwa
ły na VIII
Plenum
potwierdzi
la wolę kontynuowania
procesu odnowy i stopniowego
prze
zwyciężaniu
błędów, które do
pewną p o z y c j ę naszego eksportu. Od kilku
lat argon ciekły jest „ r a r y t a s e m eksportow y m " kędzierzyńskich „ A z o t ó w " . Jednak ze
w z g l ę d u na wzrost zapotrzebowania argonu
na
potrzeby
krajowe
nie
należy
zbytnio
liczyć
na
większy
niż
dotąd
eksport
tego
skroplonego
ga/.u.
Zwiększona w t y m roku produkcja c h r o m o polu sproszkowanego o ponad 1300 ton stwarza możliwość sprzedaży e k s p o r t o w e j , co jest
w trakcie załatwiania. W y d a j e się też p r z e j ś c i o w y m zastój w eksporcie na rynki s t r e f y
d o l a r o w e j opłacalnego saletrzaku.
Opareie
tego eksportu na zasadach koniunkturalnej
sprzedaży, w zamian za nabycie z importu
r ó w n o w a ż n i k a n a w o z o w e g o , jest ze wszech
miar słuszne i ma szansę
w z n o w i e n i a «xi
c z e r w c a br. Są n a d w y ż k i p r o d u k c y j n e preparatu „ U p ł y n n i a c z do b e t o n ó w " , co sugeruje
o d w a ż n i e j s z e niż dotąd poczynania w zakresie a k w i z y c j i e k s p o r t o w e j tego wyrobu. Jest
możliwość zawarcia kontraktu na eksport
nitryli z instalacji amin, a może i nowości
p r o d u k c y j n e j , jaką jest „ K a m i s o l R C " . T r z e ba więc do a k t y w i z a c j i eksportu o d w a ż n i e j szego i b a r d z i e j
gospodarskiego podejścia,
tak od strony b a d a w c z o - a p l i k a c y j n e j , jak i
p r o d u k c y j n o - h a n d l ó w ej.
Zastanowienia i w n i k l i w e g o skalkulowania
w układzie
nowej
sytuacji gospodarczej i
usamodzielnienia
przedsiębiorstw
wymaga
sprawa kosztownych zakupów i m p o r t o w y c h
oktanolu, glikosalu i oleiny. T e trzy p o z y c j e
w bilansie zakupów i m p o r t o w y c h za ub. rok
w y n o s i ł y 30.458 tys. zł. dew., a w br. będą
kosztowały
29.781 tys. zł. d e w i z o w y c h .
A
więc stanowią ponad 63 proc. całego importu
s u r o w c ó w i materiałów.
Jeśli chcemy zapewnić
należyty
wzrost
produkcji netto, s t a n o w i ą c e j podstawę w z r o stu funduszu płac, to — czy, chcemy czy nie
chcemy — m u s i m y f o r s o w a ć gospodarowanie
na
zwiększanie
opłacalnego
eksportu
i
zmniejszenie do niezbędnego minimum zakup ó w z importu.
inż. H. M A C I E J E C
mieniem klasa robotnicza
przy
jęła apel, aby załogi w ciągu
najbliższych
trzech
miesięcy
powstrzymały
się
od
akcji
strajkowej.
Jest to dobra prog
noza na wyjście Polski z kryzysowej
sytuacji,
Na
Wschodzie i na Zachodzie
wielu
polityków,
działaczy
związkowych i przemysłowców
wyraża pogląd, że obecnie
Polska
najbardziej
potrzebuje
pokoju
społecznego,
który
jest
podstawowym warunkiem
wyjścia
z kryzysowej
sytuacji.
Nie
bez
powodów
na
Zachodzie
wiele rządów
i kół
przemysłowych
wyraziło
uprzednio
obawy czy Polacy zdolni będą
do
opanowania
narastającej
anarchii
i rozprężenia.
Czyni-
dzialy się za
kontynuowaniem
procesu
odnowy.
Nie spełniły
się także nadzieje i oczekiwania
ekstremistów wewnątrz ruchu zwiąż
kowego, wszelkiej maści
przeciwników
socjalizmu,
a także
ich mocodawców
na
Zachodzie, kótrzy już
oczami
wyobraźni
widzieli
całkowite
obezwładnienie
partii i osłabienie władzy
ludowej,
która
nie będzie zdolna do
dalszego działania zmierzającego
do
wydżwignięcia
kraju z kryzysowej
sytuacji.
Stąd
ich
wściekłość
i minor oroy
ton,
stąd nasilenie
wrogiej
propagandy
poprzez
zachodnie
ośrodki
dywersji
politycznej.
I stad ich wzmożone
zaintere-
Powiało optymizmem
pToieadziły do kryzysowej
sytuacji. Równocześnie
w zdecydowany sposób partia
wyraziła swój stosunek
do
antysocjalistycznego
i
anarchizującego nurtu w ruchu
związkowym,
wzywając
loszystkich
siooich członków
do
zdecydowanej
walki
o robotniczy
i
socjalistyczny
charakter
zwiąż
ków
zawodowych.
Z dużą ulgą i
zadowoleniem
zdecydowana
większość
społeczeństwa
przyjęła
dokonaną
zmianę na stanowisku
premiera i dokonane
przez
Sejm
zmiany w kilku resortach
gos
podarczych.
Zwarte
i logiczne
wystąpienie
premiera
Wojciecha Jaruzelskiego przyjęte
zostało z dużyvi
zrozumieniem
jako
zapowiedź'
normalizacji
stosunków
pomiędzy
władzą
a związkami zawodowymi.
Reakcja licznych załóg
pracowni
czych, które podjęły pracę 14
lutego żebv nadrobić
zaległości
produkcyjne
ze stycznia,
jak
i napływające
z całego
kraju
do premiera
listy
i
depesze
doioodzą,
że z dużym
zrozu-
li to nie z
nadmiaru
sympatii do ustroju
socjalistycznego, lecz w obawie o swoje
interesy,
a więc
możliwość
spłacenia
przez
Polskę
zaciągniętych
pożyczek. Stąd coraz głośniej i bardziej
rozlegały się
ostrzeżenia
i
nawoływania
do
umiarkowania
i
szukania drogi
porozumienia.
Są jednak siły polityczne
na
Zachodzie,
a nie
brak
ich
także w naszym kraju,
którym
nie przypadły
do gustu
obrady VIII
Plenum
i
dokonane
zmiany na stanowisku
premiera i innych
członków
rządu.
Siły wywodzące
się ze środowisk
zachowawczych,
czyli
tych grup, które wciąż jeszcze
liczą, że odzyskają
utracone
lub zachowają
zagrożone
pozycje zawiodły się, bo
liczyły
się z bezpośrednią
konfrontacją. Tymczasem
Komitet
Centralny PZPR,
Sejm
i
rząd
pod kierownictwem
premiera
— generała opowiedziały
się
za dalszym dialogiem
ze związ
karni
zaiiH>dotoymi,
opowie-
sowanie górnikami,
ich
praią
i działalnością
NSZZ
Solidarność" w tej gałęzi
przemysłu,
od ktorego zależy przecież pra
ca całego
przemysłu,
transportu, dźwignięcie
eksportu
i
poprawa
stanu
gospodarki
żywnościowej.
Zbyt
grubymi
nićmi
są owe starania
szyte,
by nie wyciągnąć
logicznego
wniosku
o
co tutaj
chodzi.
Byłoby więc zwykłą
naiwnością sądzić,
że owe siły
za~
chowawcze
i wrogie
socjalizmowi złożyły broń i pogodziły się z porażką.
Stąd
więc
wszyscy ludzie, którym na ser
cu głęboko
leży dobro
kraju
i towarzyszy
mocne
pragnienie wydżwignięcia
Polski
kryzysu
powinni
zachować
czujność i zdecydowanie
wobec prób siania zamętu i podtrzymywania
społecznego
napięcia. O taki
spokój
taapelowały
ostatnio
wszystkie
liczące
się
siły
w kraju: KC
PZPR,
Sejm,
Rząd
PRL,
Kościół
i
7.w iązki
Zawodowe. J J
.TKA"
tłr.
„TRYBUNA KĘPZIERZYNSK1CH A Z O T Ó W "
Nr 9 ( 8 1 9 )
3
B a n m u swwitwmrr
w ODPOWIEDZI NA POSTULATY
ecyzje k i e r o w n i c t w a
resortu,
które w uzgodnieniu ze z w i ą z
kami
zawodowymi
zostały
podjęte w o d p o w i e d z i na z g ł o s z o n e
przez załogi
zakładów
przemysłu
chemicznego postulaty, w n c s z ą w i e le zasadniczych zmian z a r ó w n o w
systemie w y n a g r a d z a n i a p r a c o w n i ków, jak i w odniesieniu d o — o _gólnie mówiąc — w a r u n k ó w p r a c y .
0 sprawach p ł a c o w y c h j u ż pisaliśmy (w numerze 7/81), dziś aatem o
pozostałych decyzjach.
D
WARUNKI P R A C Y
Z powszecłUćj
piawie
krytyką
ą>otkała się sprawa d o d a t k ó w za
pracę w warunkach s z k o d l i w y c h i
uciążliwych dla z d r o w i a . C h o d z i ł o
0 zakres tych stanowisk i w y s o k o ś ć
doaatkow z tego tytułu. Z ustaleń
wynika, że d e c y z j e o p r z y z n a w a n i u
1 wysokości d o d a t k ó w p o d e j m o w a ł
będ/.ie dyrektor w ł a ś c i w e g o z a k ł a d u
pracy — oczywiście w u z g o d n i e n i u
ze związkami z a w o d o w y m i . Podsta
wij do przyznania d o d a t k ó w będą
badania stopnia szkodliwości i uciążliwości pracy. M i n i s t e r z o b o w i ą z a ł
się uzgodnić z m i n i s t r e m p r a c y , płac
i spraw socjalnych z m i a n ę k r y t e r i ó w
przyznawania d o d a t k ó w . Z g o d n i e z
postulatami oprócz p r z e k r o c z e ń N D S
i NDN brana będzie r ó w n i e ż o g ó l na charakterystyka s t a n o w i s k a p r a cy, a więc warunki, w k t ó r y c h n i e moUiwe jest
zachowanie
innych,
h: e ;icznych n o r m pracy
'odczas pobytu w zatdadach ( w
styczniu br.) minister H. P r u c h n i e wicz mówił o w p r o w a d z e n i u d o d a t ku branżowego w w y s . 1 zł za g o dzinę. Uzupełniamy tę i n f o r m a c j ę .
Dodatek ten p r z y s ł u g u j e w s z y s t k i m
pracownikom w y n a g r a d z a n y m
wg
układu zbiorowego
dla p i z e m y s ł u
chemicznego od 1 l u t e g o br. P r z e widuje się, że od 1 stycznia 1982 r,
stawka ta wzrośnie d o 2 zł za g o azit.ę e f e k t y w n e j pracy. W zasadzie
dodatek ten nie p r z y s ł u g u j e g r u p o m
zawodowym
wynagradzanym
wg
za^ad o g ó l n o k r a j o w y c h o i a z p r a c o wników, którzy nie p r a c u j ą c w o b rębie zakładów p r a c y , nic są narażeni na r y z y k o . M o g ą n a t o m i a s t
być objęci t y m d o d a t k i e m p r a c o wnicy
przedsiębiorstw
pizemysłu
chemicznego w y n a g r a d z a n i w g i n nych układów z b i o r o w y c h — p o d w a runkiem że pracują na t e r e n i e zakładu, któremu takie d o d a t k i się n a leżą. Szczegółowo s p r a w y k w a l i f i kowania poszczególnych g i u p p r a cowniczych
do o t r z y m a n i a d o d a t ków zawarte zostaną w w y t y c z n y c h
ministerstwa. D e c y z j e o z a k w a l i f i k o
waaiu podejmował b ę d z i e d y r e k t o r
zakładów w p o r o z u m i e n i u ze z w i ą z
kami zawodowymi.
a pracę w w a r u n k a c h s z k o d l i wych dla zdrowia należy się u r l o p
profilaktyczny — to
też
jeden
z
postulatów. Chodziło o w e r y f i k a c j ę
wykazu stanowisk p r a o y , k t ó r e uprawniały do d o d a t k o w e g o ( p r o f i laktycznego) urlopu. M i n i s t e r z o b o wiązał się, że w oparciu o badania
prowadzone m.in. p r z e z A k a d e m i ę
Medyczną, Instytut M e d y c y n y P r a -
cy p r z e d ł o ż y w n i o s e k by w d r o d z e
zmiany rozporządzenia Rady Ministów rozszerzyć zakres stosowania
urlopów profilaktycznych
Pilną potrzbą,
zgłaszaną
wielokrotnie, była w e r y f i k a c j a
dotychczasowego wykazu chorób zawodow y c h . W ten sposób u n i k n i e się
p r a k t y k p r z y m y k a n i a OCJU na e w i d e n t n e skutki w y k o n y w a n i a s z k o d l i w e j p r a c y — co z d a r z a ł o się r ó w nież u nas. M i n i s t e r z o b o w i ą z a ł się
wystąpić do ministra z d r o w i a i op i e k i s p o ł e c z n e j — b y p o o l e g ł e mu
służby na bieżąco, w u z g o d n i e n i u ze
związkami zawodowymi takiej weryfikacji dokonywały.
Uzgodniono także problem oddział ó w pracy chronionej. Minister zobowiązał d y r e k t o r ó w zakładów do
tworzenia stanowisk, względnie oddziałów pracy chronionej w
tych
z a k ł a d a c h , w k t ó r y c h p o t r z e b a taka
w y s t ę p u j e . N i e m o ż n a o b r i ż y ć ka-
związkami
zawodowymi
podejmie
d e c y z j ę o t y m co n a j w a ż n i e j s z e i
w j a k i e j k o l e j n o ś c i d o c z e k a się r e a l i z a c j i . I n n e g o w y j ś c i a nie ma.
Przywozy i odwozy pracowników,
organizacja wypoczynku po pracy
w y m a g a j ą o d p o w i e d n i e g o taboru sa
m o c h o d o w e g o . Jak jest u nas z autobusami — nie trzeba m ó w i ć . M i nister w y s t ą p i ł d o p r z e w o d n i c z ą c e go Komisji Planowania o zwiększen i e dla resortu p r z y d z i a ł u a u t o b u s ó w o 10 w p o r ó w n a n i u d o roku
1980. A u t o b u s y p o d z i e l o n e zostaną
wspólnie — przez ministerstwo i
związki zawodowe.
K u r c z y się f u n d u s z s o c j a l n y — o
c z y m też
powszechnie
wiadomo.
K i e d y p r z y j d z i e g o dzielić — o k a z u j e się, że nie na w s z y s t k o w y s t a r czy. M i n i s t e r w o d p o w i e d z i na z g ł a szane postulaty z o b o w i ą z a ł się d o
przedłożenia
rządowi
wniosku
o
z w i ę k s z e n i e w s k a ź n i k ó w odpisu na
ten f u n d u s z o r a z w n i o s k u o p o k r y w a n i e części
kosztów
utrzymania
k a z y w a n i a d o ruchu n o w y c h
tycji.
Nie wszystkie substancje szkodliw e dla z d r o w i a p o s i a d a ł y d o t y c h czas ustalone N D S - y . M i n i s t e r z o bowiązał d y r e k t o r ó w zakładów do
p r o w a d z e n i a b a d a ń d o t y c z ą c y c h stop
nia s z k o d l i w o ś c i s u b s t a n c j i c h e m i c z
nych i w n i o s k o w a n i a ( w o p a r c i u o
w y n i k i tych b a d a ń ) o u z u p e ł n i e n i e
NDS i NDN
dla
poszczególnych
substancji.
S P R A W Y INNE
W t e j części ustaleń z n a l a z ł o się
szereg p r o b l e m ó w o g ó l n y c h , istotn y c h dla c a ł e j b r a n ż y . T a k
więc
tu w ł a ś n i e znalazł się p r z y j ę t y p r z e z
ministra wniosek opracowania kompleksowego programu rozwoju prze
m y s ł u c h e m i c z n e g o p o d k ą t e m zaspokojenia potrzeb gospodaiki narod o w e j . P r o g r a m ten p o w i n i e n zakładać w y p r z e d z e n i e r o z w o j u c h e m i i
w stosunku d o i n n y c h g a ł ę z i p r z e mysłu. Bo też jest to — co tu d u ż o
m ó w i ć — resort z a n i e d b a n y z p u n k tu w i d z e n i a g o s p o d a r k i n a r o d o w e j
i w p o r ó w n a n i u ze ś w i a t o w y m i t e n dencjami rozwoju przemysłu.
Jest r ó w n i e ż w a ż n y i a p i s w ustaleniach, że „ w odniesieniu d o i n w e s tycji modernizacyjnych w przemyśle
c h e m i c z n y m , k t ó r e m a j ą na celu
z m i a n ę procesu t e c h n o l o g i c z n e g o i
z w i ę k s z e n i e w y d a j n o ś c i , n a l e ż y na
równi traktować poprawę warunków
bhp i ochrony środowiska". Rzecz
w t y m , b y w p o g o n i za ilością nie
z a p o m i n a ć o i n n y c h , u b o c z n y c h kon
sekwencjach tego wyścigu.
U z g o d n i o n o także, że resort o p r a c u j e plan p r z e d s i ę w z i ę ć z m i e r z a j ą cych do pełniejszego
wykorzystania o d p a d ó w o r a z s u r o w c ó w w t ó r nych, a także do maksymalnego w y
korzystania
surowców
krajowych
celem ograniczenia importu.
Podjęto również problem racjonalizacji i wynalzczości pracowniczej.
D o końca m a r c a br. m i n i s t e r s t w o
opracuje
program
uwzględniający
przede wszystkim stworzenie optymalnych w a r u n k ó w do szybkiej realizacji wniosków, a także przyznanie p i o r y t e t u t y m w y n a l a z k o m , k t ó re m a j ą szczególne
z n a c z e n i e dla
gospodarki narodowej.
Decyzje kierownictwa
tegorii zaszeregowania pracownikow i , k t ó r y p r z e n i e s i o n y został d o i n n e j p r a c y w z w i ą z k u z utratą z d r o w i a na p o p r z e d n i m s t a n o w i s k u . P r o
b l e m ten p o w i n i e n
doczekać
się
r o z w i ą z a n i a w skali c a ł e g o k r a j u .
Kobiety w chemii. P r a w d a
wyg l ą d a tak, że w t e j s z k o d l i w e j dla
z d r o w i a b r a n ż y p r a c u j e ich w i e l e ,
i to często na s t a n o w i s k a c h , na k t ó r y c h p r a c o w a ć nie p o w i n n y . P r z e p i s y nie b y ł y z b y t j e s n e w t y m
w z g l ę d z i e — że w s p o m n i m y tu o
s p r a w i e k o b i e t z a t r u d n i o n y c h u nas
w z a k ł a d z i e b e z w o d n i k ó w (pisaliśmy o tym szerzej w artykule „Zdro
w i e n a j c e n n i e j s z e " w nr 5/81). M i nister do 30 c z e r w c a br. z o b o w i ą z a ł
się p r z e d s t a w i ć w y n i k i oceny stanu
z a t r u d n i e n i a k o b i e t na s t a n o w i s k a c h
objętych w - rozporządzeniu
Rady
M i n i s t r ó w z dnia 19 stycznia 1979
r, z a k a z e m z a t r u d n i a n i a k r b i e t .
S P R A W Y SOCJALNE
Jest ich w i e l e . N i e w s z y s t k i e m o ż na z a ł a t w i ć od dziś. N i e p o z w a l a
na to s y t u a c j a g o s p o d a r c z a k r a j u ,
co chyba każdy rozumie. W i e l e postulatów będzie więc m o ż l i w y c h do
p o d j ę c i a d o p i e r o w przyszłości. D l a
porządku przedstawmy je pokrótce.
B a z a w y p o c z y n k o w a z a k ł a d ó w nas z e g o resortu
jest niedostateczna.
P o s t u l o w a n o z a t e m p r z y m a n i e środ
k ó w i n w e s t y c y j n y c h na b u d o w ę d o m
ów wczasowych i ośrodków w y p o c z y n k o w y c h , a t a k ż e na k o n t y n u o w a n i e i n w e s t y c j i r o z p o c z ę t y c h . Jak
w i a d o m o f u n d u s z i n w e s t y c y j n y zo-*
stał m o c n o o g r a n i c z o n y . T o , co r e sort o t r z y m a ł , p o d z i e l o n e zosta te
na
inwestycje
produkcyjne
oraz
socjalno-kulturalne i mieszkaniowe.
K i e r o w n i c t w o resortu w s p ó l n i e ze
obiektów sportowych i kulturalnych
z budżetu w ł a d z t e r e n o w y c h .
Co z pracownikami, którzy w nied ł u g i m czasie m a j ą o d e j ś ć na e m e r y t u r ę . M i n i s t e r z o b o w i ą z a ł się d o
15 l u t e g o br. w y s t ą p i ć d o rządu z
w n i o s k i e m d o r o z p a t r z e n i a p r z y now e l i z a c j i kodeksu p r a c y by w y d ł u ż y ć o k r e s v o c h r o n n y pr^ed e m e r y turą d o 5 latr
BEZPIECZEŃSTWO
I HIGIENA PRACY
I z t e g o zakresu p o s t u l a t ó w jest
duża ilość. O m a w i a m y tu t y l k o te,
k t ó r e z w i ą z a n e są z n a s z y m z a k ł a dem.
Odzieży ochronnej i roboczej oraz
sprzętu o c h r o n y o s o b i s t e j b r a k u j e
w d o s t a t e c z n e j ilości. T r z e b a z w e r y f i k o w a ć tabele norm odzieżowych
o r a z zasady p r z y d z i e l a n i a o d z i e ż y i
sprzętu o c h r o n y osobistej. N a j w a ż n i e j s z e by ta o d z i e ż b y ł a !
J e d n o z n a c z n i e o k r e ś l o n o w ustaleniach, że „ z a k ł a d p r a c y jest z o b o w i ą z a n y do przydzielania pracownikom środków higieny osobistej. W
przypadku
nieterminowego
przydziału tych ś r o d k ó w zakład jest z o bowiązany do wypłacenia e k w i w a lentu p i e n i ę ż n e g o — nie p ó ź n i e j j e d
nak niż p o j e d n o m i e s i ę c z n y m o k r e sie w y c z e k i w a n i a , w g o b o w i ą z u j ą c y c h cen d e t a l i c z n y c h "
W p o g o n i za czasem, k t o i e g o b r a kowało
wraz
ze
zbliżaniem
się
t e r m i n ó w oddania
d o u ż y t k u nowych inwestycji, „zapomniano"
o
zapleczu
higieniczno-sanitarnym
i
r e m o n t o w o - k o n s e r w a c y j n y m , a także o urządzeniach
towarzyszących,
z a p e w n i a j ą c y c h bezpiec/.ną p r a c ę i
właściwą ochronę środowiska. Minister z o b o w i ą z a ł , się p r z y j ą ć j a k o
zasadę postulat k o m p l e k s o w e g o p r z e
inwes-
resortu
W S P Ó L N Y INTERES
Jak wńdać z p o w y ż s z e g o o m ó w i e nia, z n a l a z ł o się w ustaleniach w i e l e
s p r a w , k t ó r y c h p o d j ę c i e z m i e r z a do
uporządkowania sytuacji w naszym
resorcie. I to u p o r z ą d k o w a n i a pod
w i e l o m a w z g l ę d a m i — od p r o b l e m ó w płacowych do rangi przemysłu c h e m i c z n e g o w g o s p o d a r c e n a r o d o w e j . W ślad za u s t a l e n i a m i p ó j d z i e z a p e w n e szereg d e c y z j i w y k o nawczych, których podjęcie minister
zapowiedział.
M i m o tego, że
w
międzyczasie
nastąpiła z m i a n a na
s t a n o w i s k u s z e f a resortu i na stanowisku ministra przemysłu chemicz
n e g o p o w o ł a n y został m g r inż. K a z i m i e r z Klęk, nie t y l k o nie ulegną
zmianie postanowienia zawarte
w
tekstach p o r o z u m i e ń ze z w i ą z k a m i
z a w o d o w y m i , lecz będą k o n s e k w e n t nie r e a l i z o w a n e . W t y m n a l e ż y up a t r y w a ć interes c a ł e j b i a n ż y chem i c z n e j , nasz w s p ó l n y interes.
Oprać.; ( l o b )
iiiiimiiuiMiJUumimiiiiiiumiiiimiiiimiiiinmmmmu^^
T a k i c h
słów
nie
P
odczas obrad V I I I Plenum K C P Z P R ,
a następnie z trybuny s e j m o w e j padły
słowa,
które w dramatyczny sposób
w s k a z y w a ł y na p o w a g ę sytuacji g o s p o d a r c z e j
i społecznej w naszym k r a j u . Z kilku w y p o wiedzi w y b r a l i ś m y kilka w ą t k ó w , które —
naszym zdaniem — godne są przemyślenia.
#
*
*
„ Z n a n e są w y n i k i g o s p o d a r c z e u b i e g ł e g o
roku. Ś w i a d c z ą one o b a r d z o c i ę ż k i e j s y t u a c j i . P o c z ą t e k r o k u b i e ż ą c e g o niesie z sobą
wypowiada
s i ę łatwo
*
*
%
„Zrodził się gniew, klasy robotniczej, która
powiedziała dość, dość tego, towarzysze. N a
tle z d e n e r w o w a n i a klasy robotniczej w c h o dzą na scenę politykierzy, którzy chcą w y korzystać autentyczny g n i e w robotników dla
swoich celów. Są ludzie, którzy dziś podpisują się pod „Solidarnością", choć zdobyli
w tej Polsce wszystko — tytuły naukowe,
ordery, wille, dacze, życie ponad stan. Oni
świadomość zagrożenia
•
Zima w K o m b i n a c i e
/
/
Uf
<iMMmftiii
Z d j . : ŁJ. R o g o w s k i
pogorszenie w y n i k ó w gospodarowania. P r o d u k c j a w styczniu br. była o ponad 10 proc.
niższa niż w roku 1980, a fundusz płac o 18
proc. wyższy. Z a d a n i a eksportowe są bardzo
źle realizowane, a to godzi w import, bez
którego nasza gospodarka nie może f u n k c j o nować. Jest więc to proces, który wiedzie
ku ekonomicznej katastrofie.
Polsce
może
grozić i bezrobocie i powszechny brak t o w a r ó w o życiowym znaczeniu dla społeczeństwa. T a sytuacja, to już nie tylko rezultat
starych b ł ę d ó w , lecz jest to już rezultat rozprzężenia i s t r a j k ó w " .
Fragment przemówienia I .sekretarza K C
P Z P R Stanisława Kani
wygłoszonego
na
V I I I Plenum.
się w p a k o w a l i d o „ S o l i d a r n o ś c i " i chcą żer o w a ć na m o i m , na n a s z y m z d e n e r w o w a n i u ,
na n a s z y m g n i e w i e . M u s i m y i m p o w i e d z i e ć :
dość tego, tak j a k p o w i e d z i e l i ś m y
swoim
członkom partii, ministrom i innym, tym,
k t ó r z y b y l i n i e w p o r z ą d k u w o b e c nas".
Fragment z wypowiedzi Z y g m u n t a W r o ń skiego, członka K C , rdzeniarza w Z a k ł a d a c h
Mechanicznych „Ursus".
#
#
„ W i e l u chętnie. szermuje hasłem „ k o n f r o n tacja". Moim zdaniem konfrontacja z przeciw
n i k i e m i d e o l o g i c z n y m — tak, k o n f r o n t a c j a
(Dokóńczsnie
na str.
/
„TRYBUNA KĘDZIERZYNSK1CH AZOTÓW"
Str. 4
T a m , gdzie
mieszkamy
OSIEDLE
ZACISZE
Jest to dosyć nietypowe osiedle. Składa się bowiem wyłącznie z hoteli oraz obiektów towarzysząęych. Ma też niepowtarzalną atmosferę. Niska zabudowa, dużo zieleni, oddalenie od głównych szlaków
komunikacyjnych i od zakładu — oto niektóre zalety osiedla Zacisze.
ciągu ostatnich lat wokół problemów
wynalazczości pracowniczej w naszych
zakładach narosło wiele m i t ó w i kontrowersji. W y n i k a j ą one z wielu przyczyn.
U ich źródeł tkwi jednak brslk wystarczając e j informacji, co rodzi u znacznej liczby
pracowników zwykłą ludzką zawiść. Jednym
z mitów jest możliwość zrobienia na wnioskach „ d u ż e j fortuny". Ó w mit o dorabianiu
się niektórych osób na wynalazczości pracowniczej wynika
z braku w y s t a r c z a j ą c e j
jawności rozpatrywania wniosków i sposobu
nagradzania
racjonalizatorów. Rzadko bow i e m na łamy „ T K A " trafiły szczegółowe
i n f o r m a c j e o opracowaniu, zatwierdzaniu i
realizowaniu najcenniejszych wniosków oraz
o korzyściach w y n i k a j ą c y c h dla zakładów
z zastosowania zgłoszonych projektów. Stąd
zwykła plotka przekazywana pracownikom
pocztą pantoflową mówiła o wypłacaniu nagród idących w setki tysięcy złotych.
W
Wiele nieporozumień i kontrowersji nagromadziło się również wokół problemów uzyskiwania korzyści z wynalazczości pracowniczej. Nigdy bowiem dotąd nie ustalono ścisł e j granicy pomiędzy koniecznością realizac j ; projektów, w y n i k a j ą c y c h ż{ programów
postępu technicznego, a realizacją wniosków
zgłaszanych przez racjonalizatorów. Nierzadko ekonomiści twierdzili, że wysokość poniesionych nakładów na realizację p r o j e k t ó w
wynalazczych
nie z n a j d u j e
wystarczająco
udokumentowanego odbicia w e wzroście produkcji lub obniżce kosztów wytwarzania.
U podstaw owych kontrowersji leży zapewne niedoskonałość przepisów w sprawie
sposobu naliczania e f e k t ó w zrealizowanych
p r o j e k t ó w , jednoetapowego wypłacania nagród, a także niedostatków przeprowadzenia
oceny, badań i analizy uzyskanych korzyści
wdrażanych p r o j e k t ó w wynalazczych. W p r o wadzenie w życie w i ę k s z e j samodzielności
ekonomicznej przedsiębiorstwa i uzależnienie
wysokości funduszu płac od wielkości w y k o -
ĘŁ
Mt%
m a m
Wj
l
*
Więcej jawności — mniej mitów
gii elektrycznej przez przystosowanie kompresorów „ F r u n z e " d o sprężania od 30 atm.,
zgłoszony przez M . Kozłowskiego, zastosowany w sierpniu 1979 roku,
a przynoszący
efektywności blisko 9,5 min zł.
Wartościowym był także wniosek nr 210/79
zgłoszony przez J. Pietrońskiego i współautor ó w dotyczący „zagospodarowania wydmucho
w e j pary nasyconej o nadciśnieniu 0,65 Mpa"
zastosowany
w grudniu 1979 roku, czy
wreszcie projekt nr 257/78 złożony przez A.
Mańkowskiego i współautorów a dotyczący
„sposobu odzyskiwania metanolu z wód odpadowych, odprowadzanych z wysycalników
trzech ciągów f o r m a l i n y " , pozwalający uzyskiwać 473 tony metanolu i eliminujący zrzuty wspomnianej ilości metanolu
do
wód
ściekowych. Podobnych przykładów
można
by przytoczyć więcej, chociaż liczby nie mówią jeszcze wszystkiego.
Zabrakło mecenasa
Dotychczas stosowanych było kilka form
pobudzania
zainteresowania
pracowników
sprawami
wynalazczości.
Należą do nich
konkursy, giełdy, współzawodnictwo o tytuł
n a j a k t y w n i e j s z e g o racjonalizatora itp. W roku ubiegłym zorganizowano d w i e giełdy w y nalazcze, które przyniosły
pokaźny
pakiet
nowych (71 zgłoszonych
i 49 przyjętych)
wniosków. Giełdy mają jednak tę ujemną
stronę, ż e p o wypłaceniu projektodawcom
należnych premii, osłabia się tą drogą zainteresowanie wnioskodawców dalszym losem
projektów, a więc szybkim ich wdrożeniem.
Tymczasem
piętą
Achillesową zakładowej
wynalazczości jest właśnie terminowe wdrażanie do produkcji przyjętych wniosków. Z
W minionym pięcioleciu ilość zgłoszonych
p r o j e k t ó w u t r z y m y w a ł a się m n i e j w i ę c e j na
tym samym poziomie, czyli w granicach 350
wniosków, a różnica w górę i w dół sięgała
20—30 projektów. Znacznie większa różnica
występuje
w wielkościach
uzyskiwanych
e f e k t ó w z tytułu wdrażanych projektów, co
wynika zarówno z ilości jak i wartości zrealizowanych w roku sprawozdawczym wniosków. W pięcioleciu wyraźny spadek ilości
zrealizowanych wniosków jak i wielkości uzyskanych e f e k t ó w wystąpił w roku 1977 (z
w y ż e j wymienionych przyczyn).
W roku ubiegłym w naszych zakładach
zgłoszono 238. p r o j e k t ó w
wynalazczych, z
czego przyjętych zostało do zastosowania 195
wniosków. W porównaniu do roku 1979 nastąpił spadek o 44 projekty, przy czym spadek
ten wystąpił w drugim półroczu, co należy
chyba tłumaczyć m a j ą c y m i miejsce w kraju
wydarzeniami politycznymi.
W t e j liczbie
jest 92 indywidualnie i 146 zespołowo zgłoszonych projektów. Wnioski zgłosiło 259 prac o w n i k ó w inżynieryjno-technicznych, 71 r o botników i 16 kobiet. Z tego 46 autorów w y wodzi się z grupy ludzi młodych d o 30 lat.
Znaczny spadek zainteresowania wynalazczością zaznaczył się wśród robotników (o 14
autorów m n i e j niż w roku 1979).
Zgłoszone i zrealizowane wnioski w y n a lazcze miały na celu dalszą intensyfikację
produkcji' i poprawę j e j jakości, zmniejszenie strat surowcowych i produkcyjnych, obniżenie zużycia surowców, energii i materiał ó w także polepszenie stanu bhp. Można tu
wymienić projekt wynalazczy nr 140/79 powodujący obniżenie wskaźnika zużycia ener-
roku 1979 spośród niezrealizowanych wniosków przeszło na rok następny 160 projektów,
a z roku ubiegłego pozostało nie zrealizowanych 156 wniosków. Niektbre z przyjętych
p r o j e k t ó w oczekują w kolejce na realizację
w i ę c e j niż trzy lata, co oczywiście nie sprzyja r o z w o j o w i wynalazczości pracowniczej. Do
niedawna jeszcze w Zjednoczeniu „Petrochem i a " byliśmy w czołówce zakładów, które
posiadają największą ilość nie zrealizowanych
p r o j e k t ó w wynalazczych. P r z y c z y n tego stanu rzeczy jest co n a j m n i e j kilka. P i e r w s z y m
z takich czynników jest stale uszczuplana
zdolność wykonawcza przedsiębiorstw obcych
i własnych. Niewystarczające
są również
bodźce materialnego zainteresowania wdrażaniem wniosków, bowiem zgodnie z przepisami za realiazcję projektu można w y k o n a w com wypłacić premię w wysokości 50 proc.
pi^zyznanej projektodawcom
nagrody. Gdy
nagroda jest mała, a wniosek posiada duże
znaczenie, np. w zakresie usunięcia uciążliwości pracy iub poprawy warunków bhp,
komórka wynalazczości n i e dysponuje żadnym
innym
czynnikiem
wyegzekwowania
szybkiego zrealizowania projektu. Co n a j w y ż e j może zażądać sprawozdania zrealizowania
zgłoszonych wniosków, ale dobrze w i e m y jak
wygląda składanie takich sprawozdań.
I n n y m czynnikiem m a j ą c y m obecnie znaczny w p ł y w na osłabienie zainteresowania w y nalazczością pracowniczą jest mała a k t y w ność i niska efektywność działalności Klubu
Racjonalizacji i Techniki. Skupia on wszystkich racjonalizatorów, co pozwala zarządowi
klubu podejmować wiele pożytecznych i n i c j a t y w . Działał on do niedawna pod patronatem Rady Z a k ł a d o w e j będąc niejako jedną
z agend
związków
zawodowych. Obecnie
klub został podporządkowany S I T P Chem.,
lecz jak dotychczas zmiana mecenasa wielkiego pożytku klubowi nie przyniosła. Na
dalszy r o z w ó j wynalazczości składa się jednak wiele jeszcze innych aspektów, którym •
zamierzamy poświęcić następne publikacje.
Sprawę drzwi
załatwiono ?
Znaczną grupę pięćsetosobowej społeczności Zacisza stanowią junacy, którzy zajmują 2 budynki hotelowe. Zrzeszeni w 2 ochotniczych hufcach pracy
nie mogą narzekać na warunki, w jakich przyszło im
mieszkać.
Zdjęcia: B. Rogowski
>£t
Rozdroża zakładowej wynalazczości
nanej produkcji netto, czyli wielkości sprzedanej produkcji pomniejszonej o poniesione koszty materialne w ramach tzw. mał e j r e f o r m y gospodarczej, sprawę dalszego
rozwoju wynalazczości pracowniczej i podniesienie j e j efektywności postawi na porządk u dziennym.
Liczby wszystkiego nie mówią
Oprócz siedmiu hoteli, w których mieszkają młode
małżeństwa, samotni pracownicy ZA i przyjeżdżający do nas sportowcy, mieści się tutaj duża stołówka, sklep meblowy i kilka innych obiektów towarzyszących. W bezpośrednim sąsiedztwie osiedla znajdują się budynki Zespołu Szkół Zawodowych, a także sztuczne lodowisko i basen pływacki.
Nt 9 (819)
W«"
W
poprzednim
numerze
„ T K A " w artykule pt „Drzwi"
pisaliśmy o sporze, jaki zaistniał między zakładem energetycznym, a zakładem energetycznym w budowie. Ogólnie mówiąc chodziło o to, kto
powinien użytkować pomieszczenia na pierwszym piętrze
budynku 258. Pierwotne ustalenia w tej sprawie okazały
się mało precyzyjne, w związ-
ku z czym doszło do nieporozumienia między pracownikami obu zakładów.
5 lutego br. zebrała się komisja, która wydała iście salomonowy werdykt. Tak więc
po pierwsze: „... użytkowane
dotychczas przez zakład energetyczny w budowie pomieszczenia biurowe w budynku 258
zostaną przekazane do dyspozycji wydziału . sieci zakładu
W.LULEK
energetycznego". Zaś po drugie: „... pozostałe pomieszczenia w w/w obiekcie, zajmowane przez zakład energetycz
ny zostaną przekazane do dys
pozycji wydziału sieci zakładu
energetycznego". Termin realizacji tych postanowień usta«*
łono do dnia 15.06.1981 r.
Sprawę uważać by można
za zakończoną, gdyby nie owe
drzwi, które stały się bezpośrednią przyczyną interwencji
pracowników LE w naszej re«»
dakcji. Wiadomo już kto zaj-ł
mie pomieszczenia w budyń*'
ku
258, lecz
przeniesione
drzwi nadal psują sporo krwi;
li po co to wszystko?
U>
Ni 9 (819^
„TRYBUNA KĘPZIERZYŃSK1CH AZOTÓW"
stycznia br. k i e r o w n i k z a k ł a du zabezpieczenia
remontów
inż. Leon P t a s i e w i c z s k i e r o wał do mgr J. J a k u b o w s k i e j z z a kładu zaopatrzenia pismo d o t y c z ą c e
złomowania m a t e r i a ł ó w i części z a miennych. Oto j e g o treść:
7
„Dotychczasowa
procedura
dotycząca złomowania materiałów
i części zamiennych pozwala
na
niszczenie tychże dóbr, zachowując
pozory
działania w majestacie
przepisów.
Nie zawsze uwagi
o
zagospodarowaniu materiałów
przez
użytkowników uwzględnione
sq w
końcowym zestawieniu materiałów
proponowanych do złomowania.
Zdarzają
się przypadki
pisemnego
potwierdzenia nieprzydatności
materiałów
(tup wykazówi) przez konkretnego
użytkownika przy równoczesnym
usilnym poszukiwaniu
ich przez
zainteresowaną jednostkę
organizacyj
n<j. Nasuwa się przypuszczenie,
że
wykazy nie są dokładnie
przeglądane przez
zainteresowanych,
a
przede wszystkim
materiały
nie są
jednoznacznie
określane.
Trudno wierzyć, że części
zamienne do samochodów nie znajdują
nabywców. Powyższe dotyczy
również
traktorów. Poza wszystkimi
działaniami dokonanymi
przez
odpowiednie służby w ZA nalażałoby
przed
uruchomieniem procedury
złomowania wystawić na sprzedaż po
odpowiednio obniżonej cenie załodze
ZA
i okolicznej ludności
materiały
będące przedmiotem złomowania.
Przy
takim działaniu
\o wykazach
nie
znalazły by się np. buty,
kuchnie
gazowe, węże do odkurzaczy
itp.
Wydaje nam się, że poza
działaniem
zgodnym z przepisami,
obowiązuje
nas ponadto
działanie
zgadnę
z
własnym rozsądkiem.
Wydaje
się
nam również, że nadszedł czas aby
w sposób jednoznaczny
określić
kon
sekwencje służbowe w utosunku
do
osób, które zapotrzebowując
materiały i części w nadmiarze,
spowodowały t nadal powodują
taki
stan
rzeczy".
Z
abieram głos w t e j s p r a w i e
nie z o b o w i ą z k u s ł u ż b o w e g o ,
lecz z pobudek > z y s t o i n d y widualnych jako d ł u g o l e t n i p r a c o w nik służby zaopatrzenia Z A „ K ę d z i e
rzyn", któremu leży na sercu d o b r o
ogólnospołeczne,
którym powoduje
chęć czynnego w ł ą c z e n i a się w- o d nowę życia s p o ł e c z n o - p o l i t y c z n e g o i
gospodarczego
naszego
państwa.
"Stwierdzam, że u w a g i inż. L . P t a siewicza są jak n a j b a r d z i e j słuszne,
podyktowane głęboką troską o z a bezpieczenie m a t e r i a ł o w e ,
należytą
gospodarkę m a t e r i a ł a m i i c z ę ś c i a m i
zamiennymi.
Służba zaopatrzenia, a ściślej m ó wiąc poszczególne j e j zespoły b r a n żowe i magazynowe d z i a ł a j ą w z a kresie gospodarki m a t e r i a ł o w e j
w
oparciu o Uchwałę R a d y M i n i s t r ó w
w sprawie u m ó w sprzedaży i u m ó w
dostawy między jednostkami gospodarki uspołecznionej oraz U c h w a ł ę
Rady Ministrów w sprawie rozporządzania przez jednostki gospodarki u s p o ł e c z n i o n e j n i e k t ó r y m i r u c h o mymi
składnikami
majątkowymi.
Służba zaopatrzenia korzysta systematycznie z tabulogramów sporządzonych w ramach E T O , które obra
żują cołokształt
obrotu m a t e r i a ł o w e g o w zakładzie w określonym o k r e s i e czasu. A n a l i z u j ą c j e u j a w n i a
zapasy n i e p r a w i d ł o w e i p i z y c z y n y
ich p o w s t a n i a , p o d e j m u j ą c d z i a ł a n i a
zmierzające do niezwłocznego
ich
zagospodarowania.
W ten sposób
stara się d o t r z e ć d o u ż y t k o w n i k ó w ,
którym wskazuje,
że ten czy ó w
p r z e z nich z a p o t r z e b o w a n y i z a k u p i o n y m a t e r i a ł od k i l k u czy k i l k u nastu m i e s i ę c y nie w y k a z u j e r o z chodu i „ z a m r a ż a " ś r o d k i o b r o t o w e
naszego
przedsiębiorstwa.
Wykazy materiałów wytypowanych
do złomowania
również podlegają
z a o p i n i o w a n i u przez u ż y t k o w n i k ó w .
P r a w d ą jest, ż e n i e r a z u w a g i o z a gospodarowaniu
materiałów poczyn i o n e przez u ż y t k o w n i k ó w nie są
u w z g l ę d n i a n e p r z e z służbę z a o p a t r z e nia. D z i e j e się to d l a t e g o , że służba
zaopatrzenia
kieruje
się
w
tym
w z g l ę d z i e p r z e p i s a m i . Które m ó w i ą ,
że j e d n o s t k a p a ń s t w o w a po b e z s k u tecznej próbie rozporządzania przed .
m i o t a m i s t a n o w i ą c y m i zapas z b ę d ny w ciągu 12 m i e s i ę c y od u j a w n i e nia zapasu m o ż e p r z e z n a c z y ć te p r z e d
m i o t y na s u r w c e w t ó r n e ( z ł o m ) . 23
listopada 1978 r. R a d a
Ministrów
w p r o w a d z i ł a p e w n e zaostrzenia U c h w a ł y R a d y M i n i s t r ó w z 1971 r.
s t w i e r d z a j ą c , że j e ż e l i o r g a n k o n t r o l i
l u b bank f i n a n s u j ą c y d a n e p r z e d s i ę biorstwo stwierdzi,
ż e n i e zostały
w e w ł a ś c i w y m czasie u j a w n i o n e z a pasy z b ę d n e r z e c z o w y c h s k ł a d n i k ó w
Rozsądny głos remontowców
O p i n i a ta w i n n a być p o p r z e d z o n a
dokładną
oceną potrzeb.
Decyzja
odnośnie u p ł y n n i e n i a
czy z ł o m o w a nia s k o n s u l t o w a n a z o d p o w i e d n i m i
c z y n n i k a m i g o s p o d a r c z y m i co d o ich
ewentualnego wykorzystania w zakładzie względnie pozostawienia
w
m a g a z y n i e na p e w i e n czas musi b y ć
r z e c z o w o uzasadniona. T r z e b a o b i e k t y w n i e stwierdzić, że użytkownicy
m a t e r i a ł ó w , d y s p o n e n c i czy d e c y d e n
ci c z y n i ą to z b y t p o b i e ż n i e , bez w n i kania w sedno s p r a w y . P r a c ę tę
traktują jako zło konieczne, u w a ż a j ą c , ż e jest t o o b o w i ą z e k z a o p a trzenia, m i m o że — śmiem t w i e r d z i ć — z d a j ą sobie s p r a w ę , ż e ten
c z y i n n y m m a t e r i a ł o b e c n i e niechod
l i w y sami przecież kiedyś zapotrzebowali.
W w y n i k u t e g o duża część m a t e r i a ł ó w dziś zgłoszona do u p ł y n nienia n i e m a l ż e n a z a j u t r z po zgłoszę
niu d o u p ł y n n i e n i a z o s t a j e w y c o f a na, co
wprowadza
dezorganizację
p r a c y z a r ó w n o u posiadacza r e m o n tu j a k i u d y s t r y b u t o r ó w i a k w i z y t o r ó w i naraża z a k ł a d na s t r a t y f i n a n s o w e . Z d a r z a j ą się n i e o d o s o b n i o ne w y p a d k i , ż e j e d e n i ten sam m a teriał zostaje
w t y m s a m y m dniu
s p r o w a d z o n y d o zakładu, a j e d n o cześnie z g ł o s z o n y d o u p ł y n n i e n i a w ra
mach zagospodarowywania zbędnych
z a p a s ó w . A b y nie b y ć g ł o s ł o w n y m
p r z y t o c z ę m a l e ń k i p r z y k ł a d . 16 stycz
nia br. s p r z e d a l i ś m y za p o ś r e d n i c twem C H M N w Katowicach Zakład o m M e t a l i L e k k i c h w K ę t a c h 115
k g b l a c h y alum. gat. A00 g r u b . 20
m m . T a k a sama blacha
wpłynęła
do magazynu w y t w . hutniczych ze
s k ł a d u C H M N w I m i e l i n i e dnia 6
stycznia br. w ilości 413 kg.
m a j ą t k u o b r o t o w e g o , dana j e d n o s t ka o b o w i ą z a n a jest o d p r o w a d z i ć d o
budżetu k w o t ę
odpowiadającą
40
proc. w a r t o ś c i t y c h z a p a s ó w . K l a u zula ta znalazła się też w o b w i e s z czeniu ministra g o s p o d a r k i m a t e r i a ł o w e j z 1979 r. w s p r a w i e o g ł o s z e nia j e d n o l i t e g o tekstu U c h w a ł y R a d y
M i n i s t r ó w nr 164 z 1971 r. M ó w i ona,
ż e po u p ł y w i e k a ż d e g o półrocza p a ń s t w o w a j e d n o s t k a g o s p o d a r c z a jest
zobowiązana odprowadzić dc budżetu c e n t r a l n e g o k w o t ę r ó w n ą 15 p r o cent w a r t o ś c i
zapasów
zbędnych
w g stanu na dzień 30 c z e r w c a i 31
g r u d n i a k a ż d e g o roku.
O s o b i ś c i e u w a ż a m , ż e p r z e p i s y te
w i n n y ulec z m i a n i e , g d y ż n a l e ż y t a
i racjonalna gospodarka materiałow a n i e p o l e g a na k o n i e c z n o ś c i z ł o mowania materiałów tylko dlatego,
ż e z a k ł a d chce ustrzec się płacenia
b a n k o w i odsetek za p o n a d n o r m a t y w ne zapasy. O c z y w i ś c i e muszą i » t nieć p e w n e r e s t r y k c j e w stosunku
d o z a k ł a d ó w n i e w y k a z u j ą c y c h tros
ki o z a g o s p o d a r o w y w a n i e z a p a s ó w
nieprawidłowych,
lecz z ł o m o w a n i e
za w s z e l k ą cenę n i e jest w y j ś c i e m
z trudnej sytuacji, gdyż graniczy ze
świadomym marnostrawstwem materiałowym.
P r a k t y k a w s k a z u j e , że aby należycie zagospodarować materiał zbęd
ny, t r z e b a mu p o ś w i ę c i ć w i e l e p r a cy i czasu. M a t e r i a ł u j a w n i o n y m u si b y ć p o d d a n y a n a l i z i e u ż y t k o w n i k ó w , p ó ź n i e j n a l e ż y c z y n i ć starania
w celu w y k o r z y s t a n i a g o w z a k ł a dzie. N a s t ę p n i e w i n i e n on b y ć z a o ferowany jednostkom gospodarczym
zjednoczenia
czy resortu.
Oferty,
k t ó r e n a p ł y n ą , muszą być w o d p o w i e d n i m czasie z r e a l i z o w a n e . P o z o -
Słr. 5
stałe m a t e r i a ł y n i e s p r z e d a n e n a l e ż y zgłosić d o u p ł y n n i e n i a b r a n ż o w y m b i u r o m z b y t u czy c e n t r a l o m
h a n d l o w y m , a te p r z y j m i j ą d o r o z d y s p o n o w a n i a na o k r e s co n a j m n i e j
90 dni, zaś n i e k t ó r e m a t e r i a ł y na
o k r e s 180 dni. N i e z a c o s p o d a r o w a n e
materiały należy d a l e j zgłosić
do
zagospodarowania właściwym przedsiębiorstwom wyspecjalizowanym w
a k w i z y c j i , a w i ę c B O M I S czy P r z e d siębiorstwu Zbytu Z S I Wrocław. N i e
s p r z e d a n e m a t e r i a ł y w toku tych
z a b i e g ó w n a l e ż y o f e r o w a ć na w ł a s ną r ę k ę s p ó ł d z i e l n i o m , p r a c o w n i k o m
i innym odbiorcom.
O tym,
ż e tak jest f a k t y c z n i e ,
niech ś w i a d c z y d r o b n y p r z y k ł a d z
miedzianymi drutami n a w o j o w y m i ,
k t ó r e zostały z ł o m o w a n e w roku 1976
i w 1979. O c z y w i ś c i e z ł o m o w a n e t y l k o f o r m a l n i e . 1519 k g tych d r u t ó w
spraedano w r o k u 1979 W i e l o b r a n ż o w e j Spółdzielni Rzem. w Krośnie,
zaś w 1980 r. 665 kg s p r z e d a n o S p ó ł dzielni Pracy E l e k t r y k ó w Specjalis
tów w L o d z i
P e ł n ą r a c j ę p r z y z n a j ę inż. L . P t a siewiczowi, który twierdzi, że m a teriały w y t y p o w a n e do upłynnienia
czy z ł o m o w a n i a nie są p r * e g l ą d a n e
przez
zainteresowanych,
o
czym
w s p o m n i a ł e m w y ż e j . M a on też r a c j ę t w i e r d z ą c , że m i a t e r i a ł y z a m i e s z
c z o n e w w y k a z a c h n i e są j e d n o z n a cznie określone. W i n ę w t y m w y p a d k u ponosi służba m a g a z y n o w a ,
która w prowadzeniu ewidencji m a g a z y n o w e j w y k a z u j e p e w n e braki.
K a r t o t e k i n i e r a z nie o d z w i e r c i e d l a ją p e ł n e g o o b r a z u s p e c y f i k i m a t e r i a łowej. Brak prawidłowej nomenklatury, danych technicznych, zgodnych
z a t e s t e m czy n o r m a m i m a t e r i a ł o w y m i itp. utrudnia s z y b k i e z a g o s p o d a r o w a n i e m a t e r i a ł u . W y n i k a to
na p e w n o z b r a k u u m a g a z y n i e r ó w
czy w y d a w c ó w p o d s t a w o w y c h w i a domości z dziedziny m a t e r i a ł o z n a w stwa, n o r m o w a n i a m a t e r i a ł ó w czy
gospodarki magazynowej.
Części z a m i e n n e d o p o j a z d ó w m e c h a n i c z n y c h są z b y w a n e pod w a r u n k i e m , ż e s a m o c h o d y czy t r a k t o r y ,
d o k t ó r y c h są p r z e z n a c z o n e nie są
w y c o f a n e z e k s p l o a t a c j i czy p r o d u k cji. bo wówczas terenowe placówki
Polmozbytu
takowych
nie
przyjm u j ą d o u p ł y n n i e n i a . N i e oznacza
to w c a l e , że t a k i e c z y i n n e części
zamienne należy złomować. Można
i trzeba j e o f e r o w a ć d o skutku r ó ż nym spółdzielniom
transportowym,
P O M - o m , różnym warsztatom
naprawczym,
odbiorcom indywidualnym,
którzy
jeszcze
eksploatują
przestarzałe marki p o j a z d ó w mechanicznych. A l e w t y m w y p a d k u nie
m o ż e stać na
p r z e s z k o d z i e przepis,
k t ó r y na to nie p o z w a l a czy o g r a nicza taką działalność.
ZBIGNIEW
IŁOWSKI
O D R E D A K C J I : Dokończenie mat e r i a ł u Zb. I ł o w s k i e g o
zamieścimy
w następnym numerze.
• • " •••
Świadomość zagrożenia
(Dokończenie
ze str.
3)
z „Solidarnością" j a k o masą c z ł o n k o w s k ą —
nie. Byłoby to s a m o b ó j s t w e m p o l i t y c z n y m " .
Fragment w y s t ą p i e n i a
Jana
Łabęckiego,
ezłonka KC, b r y g a d z i s t y w Stoczni G d a ń s k i e j
im. Lenina.
# *
*
„W okresie o d n o w y , w o k r e s i e o c z y s z c z a n i a
partii, władzy a d m i n i s t r a c y j n e j z ludzi s k o m promitowanych
czy
nieuczciwych,
należy
stosować wobec w s z y s t k i c h j e d n o p r a w o . N i e
możemy kurczowo t r z y m a ć ludzi, k t ó r z y utracili zaufanie s p o ł e c z e ń s t w a . M u s i m y m i e ć
w tym względzie s t a n o w c z o ś ć i p i e r w s z e ń stwo w działaniu. R z ą d i B i u r o P o l i t y c z n e
musi mieć rzetelną i u c z c i w ą o c e n ę k a d r y
kierowniczej. D l a c z e g o o c z e k u j e się na w y wołanie tych s p r a w p r z e z klasę r o b o t n i c z ą ,
przez związki z a w o d o w e ? N i e b ó j m y się stawiać na ludzi n o w y c h , nie s t o s u j m y d a l e j
tzw. karuzeli s t a n o w i s k " .
Z wypowiedzi B o l e s ł a w a J a m r o z a c z ł o n k a
KC, starszego mistrza w
Przedsiębiorstwie
Robót I n ż y n i e r y j n y c h
„Budostal — 5" w
•trakowie.
*
*
„Żeby powiedzieć, że zna się r o b o t n i k ó w ,
trzeba dzielić los z nimi, t r z e b a c h o d z i ć w t y c h
samych mokrych i b r u d n y c h d r e l i c h a c h , jeść
tę samą zupę, drżeć k a ż d e g o m i e s i ą c a o z a robek, o materiały d o r o b o t y . I t r z e b a czuć,
jak inni ludzie z g ó r y t r a k t u j ą r o b o t n i k a . N i e
wystarczy pojechać od czasu d o czasu na
spotkanie z r o b o t n i k a m i , p r z y z n a ć i m r a c j ę ,
bo to nic nie kosztuje. N i e w y s t a r c z y o b e j rzeć film „ R o b o t n i c y 80" lub p o p a t r z e ć p r z e z
szybę samochodu, j a k
robotnicy
pracują,
stwierdzić, że ja ich r o z u m i e m , t o w s p a n i a l i
ludzie. A nie w s z y s c y
ci
ludzie b y w a j ą
tak w s p a n i a l i , j a k o nich się m ó w i " .
Z w y p o w i e d z i A l b i n a S i w a k a — zastępcy
członka K C , brygadzisty budowlanego K B M
„Warszawa-Wschód".
*
*
#
„ W toku o c z y s z c z a n i a s z e r e g ó w p a r t y j n y c h
w y k l u c z o n o z p a r t i i 2.411 c z ł o n k ó w , z c z e g o
w i ę k s z o ś ć w I V k w a r t a l e u b i e g ł e g o roku.
N a j l i c z n i e j s z ą g r u p ę spośród w y d a l o n y c h stan o w i ł y osoby w r ó ż n y sposób w y k o r z y s t u j ą c e
s t a n o w i s k a s ł u ż b o w e dla o s i ą g n i ę c i a k o r z y ś c i
osobistych. P o w a ż n ą g r u p ę s t a n o w i ą też osoby
w y k l u c z o n e za n a r u s z e n i e d y s c y p l i n y p a r t y j n e j z w a r t o ś c i partii.
P o w a ż n ą ilość s p r a w ,
b o o k o ł o 100 b y ł a badana i r o z p a t r y w a n a
przez C K K P " .
Z w y s t ą p i e n i a sekr. K C P Z P R K a z i m i e r z a
B a r c i k o w s k i e g o na V I I I P l e n u m .
*
#
*
„ G d y b y ten d y s t r u k c y j n y proces m i a ł toc z y ć się d a l e j , z a g r o z i n a m nie t y l k o ruina
g o s p o d a r c z a , lecz z e r w a n i e w i ą z a d e ł s p o ł e c z n y c h , co w k o ń c u n a j s t r a s z l i w s z e — k o n f l i k t
b r a t o b ó j c z y . T a k i c h s ł ó w nie w y p o w i a d a się
ł a t w o . M a m ś w i a d o m o ś ć ich w a g i i ich g o ryczy.
J e d n a k ż e w s p r a w a c h losu P o l s k i nie w o l n o m i l c z e ć , stać na uboczu, p o d d a w a ć się
rozwichrzonej fali. Każda Polka
i
każdy
P o l a k , każda m a t k a i k a ż d y o j c i e c p o w i n n i
s w e m u s u m i e n i u dać o d p o w i e d ź : co r o b i ę ,
c o m o g ę i co p o w i n i e n i e m z r o b i ć sam i w o kół s i e b i e dla z a h a m o w a n i a n i e b e z p i e c z n e g o
biegu wydarzeń".
Z oświadczenia premiera W o j c i e c h Jaruzels k i e g o z ł o ż o n e g o na posiedzeniu S e j m u P R L .
Wybrał: (wl)
Pobieranie próbek i badcnie przez pracowników laboratorium ochrony środowiska zawartości odpadów
poprodukcyjnych w ściekach jest potrzebne, lecz
bardziej efektywnym jest zapobieganie ł ograniczanie wielkości zrzutów chemikaliów do wód, które
pociągajg za sobg ogromne straty biologiczne w
rzekach.
Foto: B. Rogowski .
.TRYBUNA KĘDZIERZYŃSKICH
AZOTÓW"
v
Str. 6
"
asmmmmmmtmmmmma^KmmKmmmmam
.d koniec ostatniego lata i na
początku jesieni zaczęły krążyć po zakładzie sensacyjne
wieści — taka była wtedy moda.
Wśród
wielu m n i e j lub b a r d z i e j
p r a w d z i w y c h pogłosek, jedna w y d a ła się n i e z w y k l e a t r a k c y j n a : elita
buduje jacht pełnomor3Ki
Trzeba
przyznać, że strzelono z g r u b e j rury
i to tak głośno, że po p e w n y m czasie gościliśmy w zakładzie przedstawicieli N I K . T a szacowna i budząca dreszczyk niepokoju
instytucja
rozpoczęła więc
prace kontrolnow y j a ś n i a j ą c e . N i e ma się zresztą
czemu dziwić, jako że gdyby nap r a w d ę okazało się. iż elita jacht
buduje, to przecież af-^ra jak się
patrzy.
M a m przed sobą „ K s i ę g ę b u d o w y
jachtu pełnomorskiego". Można tam
przeczytać między innymi, że „ „ . 3
sierpnia 1974 roku o godz. 12.30 rozp o c z ę t o budowę jachtu plenomorskiego kładąc stępkę. Aktu tego dokonał h o n o r o w y przewodniczący K o mitetu Budowy kapitan żeglugi w i e l
kiej, Ryszard Trą"bski — dowódca
M/S „ K ę d z i e r z y n " . W skład Honorow e g o K o m i t e t u B u d o w y wchodzili
jeszcze Jerzy P y z i k o w s u i i" Stanisław Jasiulek. W dokumencie w i d n i e
ją też podpisy członków K o m i t e t u
B u d o w y , czyli A n d r z e j a Lisa, Jerzeg o Jellinka, Ryszarda S z y m r o s z c z y ka, W ł a d y s ł a w a G a w l i ń s k i e g o , T a deusza K r z y w d y , Izabeli M a d e j i
A d a m a Marczaka.
P
stępne wpłaty napłynęły z R a d y R o botniczej — 300 tys. ćł., Zarządu
G ł ó w n e g o Z Z Chem. — 100 tys. zł.
i z funduszu socjalnego Z A „ K ę d z i e r z y n " — 150 tys. zł.
W sumie
mogliśmy dysponować kwotą 1050
tys. zł. wobec potrzeb w y n i k a j ą c y c h
z preliminarza w k w o c i e 1188 tys.
zł. Nie było niby źle, lecz w y ł o n i ł a
się trudność zasadnicza: brak swoj e g o konta. Pieniądze pi z a k a z y w a -
Więcej zieleni
(Dokończenie
ze str. 1)
gazyny),
Kazimierz
Różycki
( r a t o w n i c t w o chemiczne) i Ta
deusz Bytnar (warsztat LC).
Podsumowanie
konkursu
o d b y ł o się 5 lutego
w
ZDK
„ C h e m i k " . N a j l e p s i otrzymali
d y p l o m y i nagrody.
R ó ż n i e to b y w a z zielenią
na terenie f a b r y k i . Wszystko
zależy od ludzi. Są w y d z i a ł y ,
warsztaty, w których rzeczywiście ilość k w i a t ó w i dbałość o nie rzuca się w oczy.
Są też jednostki o r g a n i z a c y j ne, których otoczenie jest n a j lepszą w i z y t ó w k ą troski o zie
leń,
czystość,
estetykę.
Nie
p r z y p a d k i e m te właśnie w y działy i w y m i e n i e n i w y ż e j lu
dzie znaleźli się w gronie nagrodzonych. A l e b y w a też tak,
że brudne okna, rozbite szyby, zabałaganione hale; warsz
taty i pomieszczenia socjalne,
a n a w e t biura są antyprzykła
d e m tego, co pod pojęciem e stetyki każdy z nas rozumie.
Dlatego też te p o z y t y w n e w z o
ry godne są ze wszech miar
p o p u l a r y z a c j i i naśladowania.
(b)
-•
—
_
_
dzin o wartości ponad 300 tys. zł.
Prace takie prowadzono, co dokład
nie wyszczególniono w „Dzienniku
b u d o w y " . W międzyczasie dokonano
zakupów niezbędnych części o p r z y rządowania i wyposażenia jachtu.
W ten sposób są już w zakładzie
żagle, silnik, drobny osprzęt itp. Budowa jednostki jednak utknęła. Bra
kuje środków jako że od czasu położenia stępki znacznie z w i ę k s z y ł y
3 sierpnia 1971 roku kapitan żeglti gi w i e l k i e j Ryszard Trąbski kładzie
stępkę pod budowę jachtu pełnomorskiego, którego budowę podjęły Z A
„Kędzierzyn".
ELITA BUDUJE JACHT
Dzisiaj, po kilku latach od m o mentu położenia stępki, można mówić, że nie wszystko przemyślano
d o końca, chociaż sama idea budow y jachtu pełnomorskiego jest słusz
na. Na obronę t e j tezy przytoczyć
można w i e l e argumentów. P r o b l e m
spędzania walnego czasu, to przecież
n i e tylko U s t k a
i P o k r z y w n a . Są
tacy, których pasjonują surowe w a runki, dreszczyk e m o c j i i próba sił
z naturą. I m nie o d p o w i a d a j ą w c z a
sy w domu w y p o c z y n k o w y m , g d z i e
jedzenie podadzą, p o k ó j posprzątają
i zorganizują w i e c z o r e k taneczny. I
jeżeli o ludziach, którzy ś w i a d o m i e
r e z y g n u j ą z w y g ó d na korzyść żeg l a r s k i e j , t w a r d e j p r z y g o d y , można
powiedzieć, że należą do elity, to
owszem, stanowią oni elitę N i k o m u
zresztą nie broni się dostępu do żeglarskiego klanu, trzeba t y l k o trochę zamiłowania, o d w a g i i ochoty
do pracy przy łodziach, bo przecież
nikt za żeglarza sprzętu j i i e w y r e montuje, nie zakonserwuje.
S p r a w a kolejna to duże zapotrzeb o w a n i e na rozszerzenie i uatrakc y j n i e n i e bazy w c z a s o w e j . P r o w a dzone od wielu lat rejsy mazurskie
cieszą się ogromną
popularnością.
D o c h o w a l i ś m y się
już niemałego
grona żeglarzy, którzy chc : eliby poznać k o l e j n y stopień w t a j e m n i c z e nia, czyli żeglarstwo Dełnomorskie.
I w b r e w pozorom miejsce na jachcie
jest tańsze, niż miejsce np. w D W
„ A z o t y " w Ustce.
W r ó ć m y jednak do jachtu pełnomorskiego. Otóż po akcie położenia
stępki zaczęto myśleć o pieniądzach.
W y s t ą p i o n o więc do Polskiego Z w i ą ż
ku Ż e g l a r s k i e g o o dotację. Z tego
źródła dostaliśmy 500 tys. zł. N a -
..
Lekarz radzi
skład
tabletek
antykoncepcyjnych wchodzą hormony
zwane
estrogenami i d r u g i e — progestageny. Stosunek ilościowy jednych horm o n ó w do drugich jest r ó w n y w zależności od gatunku tabletek. Ogólnie tabletki a n t y k o n c e p c y j n e można podzielić
na d w i e g r u p y : preparaty, w których
większa jest ilość estrogenów a m n i e j
progestagenów ( G e s t r a n o l )
i
drugie,
gdzie jest większa ilość progestagenów
a m n i e j estrogenów ( F e m i g e n , A n g r a vid).
Estrogeny p o w o d u j ą zatrzymanie w o dy w ustroju. N i e p r a w i d ł o w o ś c i w p r z e
mieszczaniu w o d y w ustroju ludzkim
p o w o d u j ą bóle g ł o w y , przyrost masy
ciała, nadciśnienie. Estrogeny drażnią
śluzówkę żołądka, w y s t ę p u j ą
mdłości
i uczucie pełności w dole brzucha, oraz
wzdęcia. Często o b s e r w u j e się w pierwszych miesiącach antykoncepcji horm o n a l n e j • p o w y ż s z e o b j a w y , które ustępują po kilku miesiącach. U wielu
kobiet może w y s t ą p i ć bolesny obrzęk
sutków ustępujący po kilku
miesiącach. W czasie stosowania doustnych
środków a n t y k o n c e p c y j n y c h
dochodzi
r ó w n i e ż do z w i ę k s z o n e j krzepliwości
krwi, a d a l e j do powstania zakrzepów. W i a d o m o , że kobiety, które m a j ą
nadciśnienie, przebyły z a k r z e p o w e zapalenie żył, m i g r e n o w e bóle g ł o w y i
zaburzenia widzenia — nie p o w i n n y
W
_
_
.
-
_ _ N r 9 (819)
.
i
nieco drogi, b o w i e m koszt prac spec
jalistycznych
i takiegoż
osprzętu
zamknie się kwotą ok. 2,5 min. zl
Są to już duże pieniądze i na razie
nie widać źródła skąd można by je
wziąć. M ó w i się o współinwestorze,
którym stać się ma Opo'ski Okręg o w y Zarząd P Z Z , lecz jeszcze nie
wiadomo, czy plany te wejdą w życie. Jedno jednak nie ulega wątpliwości: za bardzo zaangażowaliśmy
się w budowę jachtu, by z tego zre
z y g n o w a ć . Jacht ma służyć załodze
i będzie służył. O c z y w i ś c i e nie wszy
stkim j e j członkom, lecz tym, którzy zechcą trochę nad f*obą popracować. Elitarność? Może tak. ale
t y l k o w odniesieniu do charakterów,
N i e j a k o p r z y o k a z j i tego tematu
nasuwa się kilka r e f l e k s j i dotyczących początków żeglarstwa, a rac z e j o g ó l n i e — w o d n i a c t w a w naszych
zakładach.
Wtedy
zaczynano od
zera, też budowano jednostki pływ a j ą c e , t y l e że k a j a k i i proste lodki żaglowe.
Działała wtedy
Lip,a
Morska, kędzierzyńska „ U n i a " miała
s w o j ą sekcję k a j a k o w ą , a inspirat o r e m tych wszystkich wodniackich
poczynań był Czesław Kowalewski.
Sporty w o d n e z y s k i w a ł y sobie zwol e n n i k ó w , przychodzili riewi ludzie.
K a j a k i , które były dumą chemików,
b u d o w a n o w s t a l a m i S O W I . Metody
nie były m o ż e zbyt nowoczesne, ale
przecież
te p i e r w s z e egzemplarze
służyły przez w i e l e lat- Władysław
Gawliński
w:-a
przyjściem oo
„ A z o t ó w " , Łaszczcpił tu bakcyla żeglarskiego.
Sprzętu oczywiście nie
było, ale od czego zdobyte gdzieś
plany i p r z y s ł o w i o w e „złote rączki".
K a d ł u b y trzech „ S ł o n e k " zbudowano
w stolarni S O W I , okucia wykonano
w Bierawskich Zakładach Budowy
U r z ą d z e ń Chemicznych
(dzisiejszy
Z E A ) . Ż a g l e szyli sami z płótna
f i l t r a c y j n e g o , liny też były dziełem
początkujących żeglarzy.
się koszty kontynuowania b u d o w y .
W tej c h w i l i na ukończenie
prac
kadłubowych b r a k u j e około 300 tys.
zł. Jednak nie jest to zasadnicza
przeszkoda. Otóż zgodnie z u m o w ą
zawartą ze Stocznią Jachtową im.
J. Conrada w Gdańsku s u r o w y kadłub wyposażony w instalacje w e wnętrzne p o w ę d r u j e
do Gdańska,
gdzie specjaliści przeprowadzą szereg prac w y k o ń c z e n i o w y c h i w y p o sażeniowych. Układ to dobry lecz
R o z b u d o w y w a ł a się baza przy ka
nale a z o t o w y m . Do „ A z o t ó w " przyszedł p r a w d z i w y zapaleniec żeglarstwa, bosman W i k t o r K l i m e k . Zajął
się organizacją bazy,
szkoleniem
młodzieży. Powstała
L i g a Obrony
K r a j u i od t e j chwili Y ó c h t Kluo
„ T a j f u n " przeszedł pod pationot tej
instytucji. W 1960 roku klub otrzymał szalupę z naszego transatlantyka M S „ B a t o r y " . P o wielu przeróbkach n i e b a w e m z w o d o w a n o flag o w y jacht klubu „ T a j f u n " . Rozpoczęły się rejsy na innych akwenach.
Ż e g l a r z e odwiedzili m i ę d z y innymi
R o ż n ó w , T u r a w ę , Gródek nad Dunajcem, Solinę i Mazury.
K i e d y p o w s t a w a ł y ośrodki sport ó w wodnych
w
Januszkowicach
bazę klubu przeniesiono właśnie na
ten teren. T a m już odbywały się
szkolenia, a n a w e t regaty dla młodzieży. Jednak najlepszą formą żeg l a r s k i e j p r z y g o d y stały się przez
ostatnie kilka lat rejsy mazurskie,
podzielone na kilka turnusów. Uczes
tnictwo w t a k i e j w y p r a w i e gwarant u j e niezapomniane przeżycia. Prze
konali się o t y m ci, których posądza się o elitaryzm, a którzy na
p r z y j e m n o ś ć ż e g l o w a n i a zapracowali
ciężką pracą. Dlatego
jestem za
elitą i za ukończeniem budowy jach
tu pełnomorskiego.
(jaw)
brać tabletek antykoncepcyjnych. T a b letki a n t y k o n c e p c y j n e mogą przyśpieszyć wystąpienie j a w n e j cukrzycy oraz
m i a ż d ż y c y . N i e k i e d y w czasie antykoncepcji doustnej może w y s t ą p i ć żółtaczka, która ustępuje po odstawieniu tabletek.
zaburzenia widzenia. U niektórych kobiet mogą w y s t ą p i ć z m i a n y pigmentac j i skóry podobne do tych, jakie występują u kobiet ciężarnych. Skutki
różnorodnych działań ubocznych stosowania
tabletek
antykoncepcyjnych
w y m a g a j ą s y s t e m a t y c z n e j kontroli lekarskiej.
Dzisiaj, blisko siedem lat od rozpoczęcia budowy, jacht nic prezentuje
się jeszcze zbyt okazale. Oto krótka charakterystyka jednostki:
Jacht
„J-80" zabiera na p o k ł u ł 10 osób, ma nieograniczony zasi?g pływania,
długość — 14,5 m, szerokość — 3,60 m, zanurzenie — 1,95 m, p o w i e r z chnia żagli—80 m kvv., wyporność — o k . 7 ton. Z b u d o w a n o już kilka
jednostek tego typu, które z powo dzeniem zdały egzamin w n a j t r u d niejszych warunkach
użeglo wania
Z d j ę c i a : L. L a d e n b e r g e r
B. R o g o w s k i
n o na konto Z A „ K ę d z i e r z y n ' ' i nie
bardzo można 'było z nich k o r z y stać. W takim przypadku należałoby
uruchomić i n w e s t y c j ę , a to nie wcho
dziło w rachubę. Dlatego też szereg
z a m ó w i e ń na materiały i części dek r e t o w a n o czasowo na aktualnie
p r o w a d z o n e zadania i n w e s t y c y j n e .
Wstępnie opracowany preliminarz
kosztów zakładał r ó w n i e ż w y k o n a nie wielu prac społecznych.
Przew i d z i a n o na to 13,5 tys. roboczogo-
_
Sposoby
zapobiegania
W przypadku
stosowania
drugiej
grupy tabletek u młodych kobiet może
dojść do zahamowania miesiączkowania. Bolesne
miesiączkowanie,
niewielkie ale p r z e c i ą g a j ą c e k r w a w i e n i e
w środku cyklu, depresje, p r z e m ę c z e nie. W t e j sytuacji w y s t a r c z y p r z e r w a ć
branie tabletek na okres 3 miesięcy.
Z m n i e j s z a się również a k t y w n o ś ć seksualna o kobiet, w y p a d a n i e w ł o s ó w ,
zmniejszenie sutków, p r z e j ś c i o w y okres
O d l e g ł e skutki stosowania tabletek
a n t y k o n c e p c y j n y c h : 1) Brak miesiączki z równoczesnym w y p ł y w e m pokarmu. Zaleca się p r z e r w a n i e brania tabletek przez okres 3 miesięcy. 2) Nowot w o r y w ą t r o b y — tabletki antykoncepc y j n e z w i ę k s z a j ą ilość czynnika toksycznego w wątrobie, które
drażnią
k o m ó r k i w ą t r o b o w e i powodują ich
zezłośliwienie. P o w s t a n i e zakrzepów w
wątrobie, a przez to zwiększenie ciśnienia k r w i , może d o p r o w a d z i ć do pękn i ę c i a w ą t r o b y . W k a ż d y m przypadku
p r z y stosowaniu tabletek antykoncepc y j n y c h , a stwierdzeniu b ó l ó w w okolicy w ą t r ó b y , trzeba się natychmiast
zgłosić do kontroli lekarskiej.
Z a o b s e r w o w a n o , że tak jak w okresie p o p o r o d o w y m , tak u niektórych kobiet w czasie antykoncepcji może powstać łysienie p l a c k o w a t e lub rozlane.
Z j a w i s k o to znika po przerwaniu ant y k o n c e p c j i doustnej. Z innych środk ó w a n t y k o n c e p c y j n y c h to
spiralki,
które m a j ą różne kształty, jak litery
T , W lub S i dają 99 proc. gwarancji
bez szkody dla zdrowia kobiety.
S T A N I S Ł A W SY. «PER
Specjalista ginckoiog-położnik
Nr 9 (819)
.TRYBUNA KĘDZIERZYŃSKICH A Z O T Ó W
ZUK „ C h e m i k " z a p r a s z a
*
W dniu 1 marca 1981 r. o
godz. 10.30 rozooczyna się k o lejny kurs tańca dla n i e z a awansowanych, o r g a n i z o w a n y
przez Z D K „Chemik". Z a j ę c i a
odbywać się będą w każdą nie
dzielę o godz. 10.30 oraz w
środy od godz. 18.00 w sali
baletowej. P r z e w i d y w a n e z a kończenie kursu w dniu 5
C i e s z ą c y się o g r o m n y m z a i n t e r e s o w a n i e m f i l m pt. „ O j ciec ś w i ę t y J a n P a w e ł I I w
P o l s c e " , w y ś w i e t l a n y na e k r a nie kina „ C h e m i k " w
dniu
20 stycznia 1981 r. na seansach
i n f o r m a c y j n y c h , będzie można
o b e j r z e ć w d n i a c h 14-16 m a r ca 1981 r. P r z e d s p r z e d a ż b i l e t ó w r o z p o c z n i e się od 1 m a r ca br. w kasie kina.
kwietnia 1981 r.
Oplata za kurs w y n o s i 300
il dla pracowników naszych
takiadów oraz uczniów szkół
pod tawowych i średnich.
W dniu 6 m a r c a
g o d z . 18.(W) w sali
NIE
narzeczona,
Oto
95-letnia
znali
się
były
pan
Pań-
cieszyła
„młody"
był
pocho-
wała wreszcie 4 męża, przyszła kolej na jego
—
szczęście.
10
/3
k d
f i
f ^ /Z
b 4
i
f
f 1
li i
*
k d
f
25
k
KA
' f
1
ri
f ^
f **
s
k
u
i
4
f ^ 26
k i
P I
k
f
3*
k A
k 4
P^
„Trybuna
Kędzierzyńskich
Azotów 14
P
k
Z
M
8
P ^
P ^
k 4
k 4
k 4
p 1f ^
L i
k A
23
f
Y
1
k 4
k 4
P 1
f
k A
1 33
i
::
f '
k 4
1
f
k 4
3h
f
1
U
35
f
1
k <4
k 4
f ^
k Ą
v
'i
k
j
38
Li
W 1
wody,
k 4
//
P ^ l 22
k 4
P^
P ^
(P 1 18
Ik 4
20 r i
r *
k 4
fS
k 4
f * Zł
28
29
k 4k 4
k 4
P
1
W
i
3/
3Z
k 4
k i
f ^
f y 36
k 4
k i
f ^
f
n
k d
ta
1
k i
r *
f ^
b, d
f *
L4
*
W 1
^
i i
U
f
9
rs
M
6
L d
k A
k 4
t
n
3
r n
konaniu
skiego.
zespołu
Bilety
w
dla p r a c o w n i k ó w
teatru
wy
opol-
cenie
20
naszych
zł
za-
k ł a d ó w i 40 zł dla i n n y c h i n - 1
do
nabycia
w
kasie
i m p r e z (teł. 323-41).
'
T7orzystając
ze
zdobyczy
socjalnych
wywalczonych
r\ przez poprzednie
pokolenie
wybrałem
się na
wczasy.
Gdy spadła odrobina
śniegu
postanowiliśmy
loespół
z innymi
pensjonariuszami
domu
wczasowego
zaczerpnąć
świeżego
powietrza
na pobliskich
stokach,
a że jazda
na
sankach
jest dziś czymś
prostackim,
a narty też nie
wchodziły w rachubę
— wybraliśmy
modne
i będące w
dobrym
tonie
skiboby.
Wracając
z igrców
na nartosankach
zagadałem do współtowarzysza
zabawy,
stwierdzając,
że
wczasy są udane,
że nie trzeba
się w tym czasie o nic
martwić, że pełny luz itd.
Na twarzy
mego interlokutora
zarysowało
się
zdziwienie
i jakby
dezaprobata
dla tego
co powiedziałem.
Jak
tię
okazało
człowiek
ten był szefem.
Czego?
Kogo?
To
nieistotne.
Grunt,
że był szefem. A jest przecież
sprawą
oczywistą, że każdy szef przebywający
w górach
tudzież
w jakimkolwiek
kurorcie
wyobraża
sobie, że jego
nieobecność
wywołuje
nieobliczalne
i katastrofalne
skutki.
W czasie
łagodnego
ślizgu
po zboczu
góry nie odczuwa
przyjemności,
J. S Z .
NASZ
CIEKAWOSTKI
ANEGDOTY
wczoraj
w
której
gotowały
się
Szef
FELIETON
nie widzi piękna
przyrody,
lecz siooje służbowe
wypełnione
bandą nierobów,
którzy
dopiero
teraz
pełni
swego
lenistioa
niwecząc
dotychczasowy
Dorobek,
który głównie jest zasługą
szefa.
podwórko
zażywają
dorobek.
Osobiście
nie zgadzam
się z tą teorią.
Sądzę, że
wyjazdy
szefów najczęściej
oczyszczają
atmosferę,
wyzwalają
w podwładnych
nowe zasoby energii,
mobilizują
do pracy,
która
momentami
wywołuje
wręcz niezdrową
w odczuciu
ogółu —
sytuację.
Wyjazd
szefa zawsze i w każdymT budzi ciche
nadzieje
i przyjemność,
której
każdemu
tak potrzeba,
a której
na co
dzień
brakuje.
Dotyczy
to zarówno
wyjazdu
szefa
biura,
działu, wydziału,
zakładu jak też szefa domu, którym
z reguły bywa nie pan a pani
domu.
do
— Z c z e g o b y ł ten rosół? — pyta gość k e l n e r a w r e s t a u r a c j i k r z y w i ą c się z n i e s m a kiem.
— J a k b y to panu p o w i e d z i e ć . . . P o ś r e d n i o
x kury...
— Nie rozumiem!
się
między-
jednak cierpliwy. G d y jego ukochana
2
Wilia
ROSÓŁ
ich
niemożliwe
Klug
czasie 4 mężów. Obecny
w
lecz
ogromnym powodzeniem i miała w
i
„Wieczór Trzech Króli"
ma S z e k s p i r a ( k o m e d i a ) w
Sędzia: — Dlaczego oskarżony przez trzy
k o l e j n e noce w ł a m y w a ł się do t e g o s a m e g o
domu t o w a r o w e g o ?
Oskarżony:
—
Pierwszej
nocy
zabrałem
suknię dla m o j e j ż o n y . N a s t ę p n i e m u s i a ł e m
ją d w u k r o t n i e w y m i e n i a ć .
Franciszka
lat,
50
zaślubiny
i tego powodu, że pani
r
1981 r. o
teatralnej
OSKARŻONY
niecodzien-
najstarsza
Klug poślubiła 82-letniego przyjaciela.
/
sali
— C z y pani m ą ż
pojechał
Aberden?
— Tak.
— W n o w y m ubraniu?
— Tak.
• — H m m , szkoda ubrania...
RDZEWIEJ!
małżeński.
wcześniejsze
w
o d b ę d z i e się p r z e d s t a w i e n i e pt.
HUMOR
W Essen ( R F N ) został zawarty
itwo „młodzi"
18.30
Sźkot zginął
w katastrofie
samochodowej.
Z n a j o m y ma d e l i k a t n i e p o w i a d o m i ć żonę o
t r a g e d i i . U d a j e się do n i e j i p y t a :
SPRZEDAŻ
ny związek
godz.
*
13 m a r c a
J a k a jest r ó ż n i c a m i ę d z y A n g l i k i e m a S z k o
tem, którzy
nagle wyłysieli?
Zasadnicza.
A n g l i k kupi sobie n a t y c h m i a s t t c y l i n d e r , a
Szkot... sprzeda g r z e b i e ń .
„Sprzedał kolumnę Z y g m u n t a " — tak opowiadano o p r z e d w o j e n n y m
warszawskim
cwaniaku, ehociaż
nie wiadomo, czy
taka
transakcja doszła kiedyś do skutku. N a t o miast niejaki Victor Lustig sprzedał
paryską wieżę Eiffla i to dwukrotnie, za k a ż dym razem inkasując po 100 tysięcy f r a n ków. Jego kontrahentami byli naiwni h a n dlarze złomu, którym oszust pokazał sfałszowane pisma i ekspertyzy w ł a d z Paryża. Z
dokumentów tych wynikało, że słynna w i e u jest już tak zardzewiała, że n a d a j e się
tylko na złom.
Europie
1981 r. o
teatralnej
*
dniu
HUMOR O SZKOTACH
Mimo dnia bez papierosa, mimo w p r o w a dzenia w wielu krajach zakazu r e k l a m o w a na tytoniu i
prowadzonej przez
lekarzy
kampanii antynikotynowej, znalazł się ktoś,
kto twierdzi uparcie, że nikotyna jest... zdro».. Oczywiście nie dla organizmu, ale
dla
p ychiki człowieka. A u t o r e m tego o r y g i n a l nego twierdzenia jest angielski
psycholog
Rab Stepney, który doszedł do wniosku, że
tytoń pobudza procesy myślowe, a także zastępuje tabletki
pobudzające oraz
środki
uspokajające.
STARA MIŁOŚĆ
W
stytucji
KOMU W I E R Z Y Ć ?
WIEŻA N A
Z D K w y s t ą p i znana p i o s e n k a r
ka R e n a t a Danel. Solistce tow a r z y s z y ć b ę d z i e zespół „ F a milia" i „Compact".
Str. 7
Pojęcie
szefa jest więc szerokie
i względne
bowiem
praktycznie
każdy
jest
podwłcuhiym
jakiegoś
szefa
i
każdy
jest czyimś
szefem.
Jeśli zaś nie jest, to może
nim
być.
Weźmy
nawet
największą
intelektualną
i moralną
miernotę, która
była, jest i będzie
podwładnym
tak w
pracy
jak i w domu. W korzystnych
warunkach
może z niej
stać
się całkowity
i niekwestionowany
szef. Idzie
na
przykład
takie skończone,
a raczej
nieskończone
zero ulicą i ni stąd
i zowąd d a j e w ucho
przypadkowemu
smarkaczowi
lub
wystawia
kopniaka
przemykającemu
kotu.
Taka miernota
udoioadnia
sobie, że zdolna
jest do
rządzenia, do dzierżenia
władzy. „Szef"
nie jest bowiem
tytułem służbowym,
jest wartością
duchową,
potrzebą
przeżywania zadowolenia
z władzy nad innymi.
Uczucia
satysfakcji, dumy i radości rodzą jeszcze inne, a mianowicie
wielkoduszność i serdeczność.
Wielkoduszność
manifestowana
publicznie
jest bowiem
niezbędna
ludziom
wielkim
i
wyposażonym
we władzę, choćby
nad małolatem,
którego
w nagłym przypływie
dobrego
humoru
częstują
cukierkiem.
Wielkość
władzy poparta
wielkością
duszy i serca
przynoti
kolejne
następstwa.
Każdy, nawet smarkacz
wyciąga
z tego pożyteczne
nauki:
wie i pojmuje,
kto tu większy
i dlaczego.
1 co
najważniejsze: nigdy nie podskoczy,
nigdy nie zaoponuje,
a jeśli
już
będzie musiał, to najpierw
znajdzie
sobie jeszcze
większego,
jeszcze
silniejszego.
<*>
jajka.
Poziomo: 1) broń pszczoły,
5) m o ż e być b o j o w y , o g n i o w y ,
ż o ł n i e r s k i , 9) p r z e d m i o t m a t e r i a l n y , 10) m e c z l o k a l n y c h
d r u ż y n , 11) o k r e ś l e n i e , t e r m i n ,
12) rzecz cenna i r z a d k a , 13)
p o d n i e s i e n i e do w y ż s z e j g o d ności, 16) składa się z k i l k u
k o r p u s ó w lub d y w i z j i , 18) m o
w a n i e w i ą z a n a , 21) w a r i a n t ,
o d m i a n a , 22) w y r a b i a w ę d l i ny, 24) n a r z ę d z i e rolnicze, 25)
chwilowa, łatwo zmieniająca
się z a c h c i a n k a , 26) m a ł y nóż
c h i r u r g i c z n y , 27) roślina o z d o b
na o d u ż y c h m i ę s i s t y c h
liściach, 30) p r z y w ó d c a p l e m i e nia a r a b s k i e g o , 33) spiekota,
upał, 36) n i e p o k ó j , f e r m e n t ,
niesie b a g a ż w w y p r a w a c h po
d r ó ż n i c z y c h , 14) f i g u r a szacho
w a , 15) a t m o s f e r a p a n u j ą c a w
j a k i m ś ś r o d o w i s k u , 17) jedna
z d z i e d z i n sztuk p l a s t y c z n y c h ,
18) o k r e s zły lub d o b r y , 19)
stopień, nota, 20) r o d z a j l a m py w i s z ą c e j , 23) roślinny s y m
boi z d r o w i a , 25) p r z y g n ę b i a j ą c y sen, 28) siedzą na n i e j
k u r y , 29) r o d z a j k o n i a k u , 31)
r y w a l k a w e ł n y , 32) m i n e r a ł ,
d w u t l e n e k k r z e m u , 33) baśnio
wy
skarbiec,
34)
składnik
w s z y s t k i c h k w a s ó w , 35) e l e m e n t t o c z n y w postaci k r ą ż k a
lub w a ł k a .
37) w s t ę p n . c z y n n o ś ć k r a w c a ,
38) prosty stołek, 39) a w a n t u ra, kłótnia, b ó j k a , 40) proces
c h e m i c z n y p o l e g a j ą c y na p r z e
miąnie jednych substancji w
inne, 41) część c e n y d e t a l i c z nej towarów.
Rozwiązania orosimy
nadsyłać w t e r m i n i e 1 5 - d n i o w y m
od c h w i l i ukazania się n u m e ru na a d r e s R e d a k c j i z d o p i s k i e m na k o p e r c i e
„krzyżówka". Wśród
Czytelników,
którzy
nadeślą
prawidłowe
rozwiązanie k r z y ż ó w k i rozlos o w a n e zostaną n a g r o d y książ
kowe.
Pionowo: 1) g w a ł t o w n e , nie
p o h a m o w a n e pragnienie czegoś. 2) sztuczna skóra, 3) a n tylopa o d ł u g i c h , ostro z a k o ń c z o n y c h rogach, 4) ciało kosmiczne o n i e w i e l k i e j masie,
5) opłata za u ż y t k o w a n i e n i e ruchomości, 6) o k r e s o w e ś w i a d
czenie z tytułu
ubezpieczeń
społecznych,
7) f e r m e n t ,
8)
Tygodnik — Organ Samorządu Robotniczego Z a k ł a d ó w
Azotowych „Kędzierzyn" Redaguje Kolegium w składzie:
przewodniczący — Henryk Mordak. redaktor nacz.elny
— W ł a d y s ł a w Lulek, sekretarz
redakcji
—
Bolesław
Karcz, redaktorzy — Janusz ł-abuś.
Janus/ W ą s e w i e *
oraz c z ł o n k o w i społecznego kolegium
Władysław B ę d kowski. Czesław Górski, łan Malisz. Jan Szkaradek. Z e non Siwiec. Jerzy Pilarski. Maksymilian Michlak, M i r o sław W r o n a . Józefa Sołtysiak. A n d r z e j Rygorowie*. Jerzy Bigos < Tadeusz łlordyjewicz, fotoreporter — B o g u -
„FRANT"
Rozwiązanie
n - r u 1/81
krzyżówki
z
Poziomo: pigment, parking,
brulion, m a r a t o n , typ, r e z e r w a , anilana, las, aparat, b a -
żant, o l i w a , f u r m a n , turkus,
zol, w y s t a w a , a m n e z j a , pik,
r e o l i k a , m e n n i c a , k o s z a r y , siekacz.
P i o n o w o : poborca, gruszka,
e k i e r k a , tantal, p a m p a s , r y t mika, izobara, gwarant, a w i zo, rum, ton, bat, żer, f a w o rek, rysopis, analiza, uanamie
kazeina, s z a f a r z , zapasy, l a k mus.
Rozwiązanie
n - r n 2/81
krzyżówki
•
Poziomo: p o r t r e t , w y p a d e k ,
kilowatogodzina, wigilia, eliksir, żal, a t a m a n , stront, ł-pika. k o m p o t , k l ą t w a , kos, m a netka, z a g ł a d a , n i e p o r o z u m i e nie. b r a m a r z , A l a b a m a . * "
P i o n o w o : pukawka, religia,
r e w o l t a , tatuaż, w ę g i e l , p o d miot, dziąsło, k w a d r a t , a w i z o ,
tło, net, sak, n ó w , k o m i n e k ,
maniera,
ostroga,
lignina,
tkalnia, a n a t e m a , kalosz, sztuka.
Za p r a w i d ł o w e r o z w i ą z a n i e
krzyżówki nagrody książkowe
wyiosowali: Barbara Magiera
—
K ę d z i e r z y n - K o ź l e , ul. K .
W i e l k i e g o 2F/12 i
Zbigniew
Tomik
—
Kędzierzyn-koźle,
ul. K o ś c i u s z k i 50/3. N a g r o d y
p r z e ś l e m y pocztą.
sław Rogowski, redaktor techniczny — Zygmunt N o w a k ,
k o r e k t o r — Elżbieta Szatan.
A d r e s R e d a k c j i Z a k ł a d y A z o t o w e 47-223 K ę d z i e r z y n K o ź l e . b u d y n e k Internatu Zespołu Szkół
Zawodowych
nr 118 p o k ó j 109 Telefony: centrala 320-2] (29) w e w n ę t r z n y — 21-65 ( s e k r e t a r i a t — r e d a k t o r n a c z e l n y ) oraz
30-19 f 35-19 Telex — 0732331 Nie z a m ó w i o n y c h m a t e r i a ł ó w r e d a k c j a nie t w r a c a R e d a k t o r z y o f z y j m u i a •nteresa-ntów c o d z i e n n i e w godzinach od 10 do 13 w soboty
d o godz. 11. O pol 0351-1300-81
"Z"f
est t a k i e m i e j s c e ,
jest
taki
dom,
w
którym
s p o t y k a j ą się f i l m o w c y
na d o r o c z n y c h k o n k u r s a c h i
p r z e g l ą d a c h ; do k t ó r e g o z j e ż dża m ł o d z i e ż na w e e k e n d o w e
narado-zabawy;
w
którym
s p o t y k a j ą się specjaliści r ó ż n y c h branż by r o z w a ż a ć p a lące ich p r o b l e m y i w y m i e n i ć
doświadczenia;
do
którego
chętnie zaglądają
sportowcy
p r z y g o t o w u j ą c y się do sezonu r o z g r y w e k i z a w o d ó w ; do
Którego wreszcie p r z y j e ż d ż a ją „ z w y k l i " z j a d a c z e chleba
p r a g n ą c y przez d w a t y g o d n i e
o d e r w a ć się od s z a r z y z n y , m o notonii c o d z i e n n e g o życia, od
c o d z i e n n e j „szychty.", s k l e p o wych kolejek, d o m o w e j krzątaniny... By tam się znaleźć
wystarcza godzjna z niewielkim okładem jazdy samochod e m . W i ę k s z o ś ć d o m y ś l a się
już, że c h o d z i o nasz z a k ł a dowy dom wczasowy
„Sudety" w Pokrzywnej.
J
9
Tak w y g l ą d a ł a trasa slalomu rozgrywanego 2 lata
V m u w ramach Igrzysk C h e m i k ó w w Jaszowcu.
Foto: B. Rogowski
Zimowe igrzyska
C o n o w e g o można
powied z i e ć o t y m ośrodku? C h y b a
niewiele, bowiem
większość
załogi p r z e w i n ę ł a się
przez
P o k r z y w n ę , poznała d o b r e i
złe strony ośrodka, co t y m
samym
spowodowało
jego
s p o w s z e d n i e n i e . T y m zaś, k t ó rzy n i g d y nie gościli w „ S u d e t a c h " , w y d a j ą się one m a ł o
a t r a k c y j n e z u w a g i na... ich
bliskość. W p r z e k o n a n i u w i e l u
ludzi t y l k o w c z a s y z a g r a n i c z ne, lub c o n a j m n i e j w Ustce
czy Z a k o p a n e m m o ż n a uznać
za udane. No, w n a j g o r s z y m
przypadku
można
wyjechać
na t y d z i e ń d o J a s z o w c a . P o k r z y w na to nie ta ranga. T y m
czasem...
O t e j w ł a ś n i e m n i e j w i ę c e j p o r z e o d b y w a ł y się co roku
Z i m o w e Igrzyska Chemików, których organizatorem
był
t r a d y c y j n i e Zarząd G ł ó w n y Z Z Chemików. Czternaście razy
s p o t y k a l i się c h e m i c y p o s i a d a j ą c y u m i e j ę t n o ś ć j a k o t a k i e g o
j e ż d ż e n i a na nartach i saneczkach na — n a z w i j m y to tak —
o b i t y m śniegu. C z y ż b y w o b e c z n a n e j s y t u a c j i w ruchu
z w i ą z k o w y m d o p i ę t n a s t e g o spotkania m i a ł o nie dojść?
K ę d z i e r z y n — d u ż y ośrodek p r z e m y s ł u c h e m i c z n e g o w y s t a w i a ł co roku liczną e k i p ę . M i ł o ś n i c y „ b i a ł e g o szaleńs t w a " s t a n o w i ą w 3 z a k ł a d a c h c h e m i c z n y c h miasta n i e z b y t
liczną cnoże, ale za to p r ę ż n ą g r u p ę . C o roku p r z y w o z i l i
z I g r z y s k medale.
Według i n f o r m a c j i uzyskanych
w
Radzie
Zakładowej
N S Z Z C h e m i k ó w , I g r z y s k a będą z o r g a n i z o w a n e
również
w roku b i e ż ą c y m — choć w n i e c o p ó ź n i e j s z y m t e r m i n i e . D o k ł a d n i e j o t e r m i n i e i m i e j s c u spotkania na śniegu p o i n f o r m u j e m y naszych n a r c i a r z y w j e d n y m z n a s t ę p n y c h numerów.
Dwutygodniowy
, zego
C
to
ludziska
nie
wymyślą!
—
mimo
wszystko
dobry
relaks, niezły
wypoczy-
nek.
Szczególnie
p o r z e roku, w
do
lata,
wych
W
dokonują
Wpadli
na
to oczywiście
Amerykanie
(oni często na tckle rzeczy „wpadają"),
twem
O
pobliskie
a
odrobiny
zaś w
ping-ponga,
czystości.
karty, gry planszowe, przeczy-
jednak
tać książkę,
czystość,
o co nie
trudno,
gdyż ośrodek wyposażony
w
potrzebny
Jeśli
do
Trzeba
sprawę,
że
sobie
wygląd,
funkcjonalność
szego p i e r w s z e g o d o m u
sowego
ochota
r z e od j e g o u ż y t k o w n i k ó w . A
lub kieliszek
innego
ci niestety nie z a w s z e
można
ją g o jak naszą w s p ó l n ą
z
płynu
przytulnej
lub
wybrać
bardziej stylowego i
ka-
się
do
znać, że p a n i e
ogniska
kiełbasy.
tego
traktuwłas
„ t o nie
sach ma k u c h n i a . N a l e ż y przy
posiłki
do
mie-
N i e m a ł e z n a c z e n i e na wcza
„Mak
sa". F r a j d ą dla w s z y s t k i c h są
z pieczeniem
dużej
moje".
na p e w n o
tradycyjne
w
ność lecz na z a s a d z i e
ordynar-
n i e d r e n u j ą c e g o kieszeń
zależy
nawcza-
sprzęt.
skorzystać
Jeśli
więcej
zdać
tego
pobudzającego
wiarenki
niektórych
przyjdzie
komuś
na k a w ę
jest
w
wszystkiego
przyrządzające
troszczą
o
żołądki
o
ich
się
nie
tylko
wczasowiczów,
podniebienia.
ale
Krótko
dopisze t o w a r z y s t w o nie z w r a
m ó w i ą c p o s i ł k ó w nie z j a d a się
ca
tylko
dlatego,
na f a k t y ś w i a d c z ą c e o p o t r z e -
tego
organizm,
bie m a ł e g o
się j e też d l a t e g o , że są smacj
się
nawet
stowania
większej
retuszu i
ośrodka.
uwagi
doinwe-
Nie
ne.
chodzi
kie
roboty,
ot
kilka
cegieł
No,
zrażać.
tonu, nieco f a r b y , kilka
czynek
kilka
nowych
meb-
urządzeń
się
spożywa
z
wyjątkiem
stanie
płynnym.
T y m o s t a t n i m nie ma się co
i
kamieni, trochę z a p r a w y i beli,
w
domaga
ale
może
kisielu...
tu o w i e l k i e p i e n i ą d z e i w i e l -
że
Proponujemy
w
DW
wypo-
„Sudety"
Pokrzywnej.
i
w
(Łj
czym
szarańcza
na
bani-
—
K t o chce c z y n n i e
może
pojeździć
nartach,
kach.
jest tu c i nudno.
wypoczywać
na
łyżwach,
sankach,
Sprzęt
tej
pagórka
cho, s p o k o j n i e ale nie
nartosan-
można
wypoży-
c z y ć w d o m u w c z a s o w y m bądź
w
pobliskim
ośrodku
PTTK.
W p r z y p a d k u braku t e g o co w
zimie
najlepsze
mrozu,
—
pozostają
śniegu
piesze
i
wy-
cieczki. W zależności od u m i e jętności,
na
stanu
pokonywać
nymi
ten
6-letniej
nieocenionej
sprzętów,
miejscach
wehiku-
nalotu
i
lub
zdrowia
trasy
moż-
forsow-
spacerowymi
Srebrną
i
szla-
Cóż, słowo „musieć" wyrainie się dziś
—
zdewaluowało.
się bowiem na poziomie baidzo mierw
rytmie
„skakanego"
w
dosłownym
znaczeniu.
Skakała
nym, bo też mistrzowie zawiedli. Wszo-
po
nie udała się z kilku powodów. Pierw-
ła
przerwie)
w
szym byl polski tartan, którym dechy
poczęciem
poznańskiej „Areny" były wyłożone. Na
nu swojej przez rzemieślnika zrobionej
początku
stwierdził,
tyczce (oczywiście amerykańskiego rze
że jest świetny, potem się wycofał na
mieśłnika) wzniósł się zaledwie na 5.30
pośrednic-
telewizji)
takt, że niektórzy skaczą
Cicho tu i spokojnie, nawet jeśR spadnie długo
oczekiwany inieg, nie będzie tu wiele gwarniej.
Biskupią
sposób
Polsce mieliśmy okazją (za
(po
wieczorem
Oczko.
„nogę",
w
hałaśli-
i smrodliwych
łach
wu ostolnio) wymyślili nowy ro-
drugi
Żabie
zagrać
niezliczone
na s w y c h
jorko
raz
widowiska.
zimą.
Potańcówka
Wschodniej,
też
przeciwieństwie
kiedy
ilości ludzi
Ostatnio (no, może nie taW zno-
dzaj estradowo-?portowego
to
kibicami
ropy
l u b na
Można
m y się ostatnio osobiście p r z e -
£
Y\ m a j o na Mika
dni *
kursanci w y j a d ą na szkolenie praktyczne do Ośrodka
Żeglarskiego
w
Turawie.
Ponieważ żeglarz i sternik
muszą legitymować się u miejętrością dobrego pływania, stąd nie posiadający
tej umiejętności będą mogli uczyć
się pływać na
krytej pływalni w Kędzierzynie-Koźlu.
Kurs zakończy się egzaminem p a ń s t w o w y m . Absol
wenci uzyskają pierwszeństwo prowadzenia r e j s ó w i
obozów żeglarskich o r g a n i zowanych przez Jachtklub.
Dodatkowe zapisy p r o w a dzą: K R Y S T Y N A
KOKOT
tel. 36956 i Z E N O N F R O N C Z E K tel. 36967.
nami
Kopę,
w
konać
k a m i , na
Między
z K o p ą w tle
P o k r z y w n e j — o czym mogliś-
MOŻNA ZOSTAĆ
ZEGLARZEM I STERNIKIEM
Kędzierzynski
Jachtklub
„ B r y z a " dla dorosłych
i
młodzieży
zorganizował
kurs na stopień żeglarza
i sternika (sternik jest u prawniony do prowadzenia
bez ograniczeń łodzi s p o r towych na wodach śródlądowych). Jedynym w a r u n kiem przyjęcia na kurs jest
ukończenie J6 roku życia.
K u r s rozpoczął się już 18
lutego br., ale są jeszcze
wolne miejsca (im w i ę c e j
uczestników,
tym
niższa
opłata). Zajęcia teoretyczne
o d b y w a ć się będą w k a ż dą środę o godzinie 16.30
w Z D K „ C h e m i k " przy ulicy
Świerczewskiego.
Pot r w a j ą one do 29 kwietnia
br.
pobyt
Pocztówka
obejrzeć
tak, jak im
zagrają.
pozycję
ich więc nozwoć możno prekursorami.
red.
Jaroszewski
niezdecydowanego.
Tego
za-
przezornie skręcił nogę
konkursu,
zaś
przed rozKozakiewicz
m. Tymczasem wszyscy chcieli od niego rekordu świata i powtórzenie olim-
Wynajmuje się w tym ce!u dużą
halę
pijskiego gestu
(im
tym
świata nie było, był za to słynny gest
więcej
biletów
słę
sprzeda,
Potańcówka
w rytmie „skakanego"
większy zysk), spraszo mnle| lub bardziej
popularnych
poły,
a
do
tego
piosenkarzy
! o
to już
wszystko.
od sKoków
Ma dobrą
Można
»pektakl. Scencrluw
karze śpiewają, » 4
2e
lekkoatletów,
grupę
najlepiej specjofi&tćw
wzwyż
t zes—
sprawą
roapoczynać
wiadomy, piosenskoczkowie skaczą.
nawzajem tobie
przeszkadzają
—
tycką —
Grał? I śpiewali nie najlepiej, czego
taką
grypę
azja-
na ©gól szybko się rozprze-
strzeniają. Nie
w
telewizji nie
stwierdził
usłyszeliśmy,
autorytatywnie
ale
co
katowicki
zarażają
„Sport". Pisze on mianowicie, że: „Nie-
się (Ł-go typu pomysłami iudzie. Wkrót
stety, pod nieobecność gwiazd polskiej
ce
po
mniej szybko
omerykartekich
widowiska
pierwowzorach
eslradowo-sportowe
poja-
piosenki,
na
których
występy
liczyli
zgromadzeni w liczbie ponad 3000 wi-
wiają się w Europie. Najpierw Zachód
dzowie
niej, by
wkroczyć
zadecydować musieli zawodnicy". Niby
również do jak zwykle spóźnionej Eu-
musieli, ale przecież- nie zadecydowali.
wreszcie triumfalnie
joko rewanż
z
trybuny.
uratowała
Rekordu
aa przeciągły gwizd
Honor
polskich
Krowczukówna,
skoczków
otrzymując
nagrodę od publiczności —
u
jak o-
majmił red. Jafoszewsteł —• taniec podobny do „chodzonego" w wykonaniu
zespołu folklorystycznego, którym pod
nieobecność gwiazd i gwiazdek
orga-
nizatorzy zapchali dziurę.
to już ich »moftwłenie.
Epidemie—weimy
—
z Moskw/.
—
o
atrakcyjności
Imprezy
mieszania narobili zawodnicy, bo im
rozbieg nie wychodził, co demonstrowali zdecydowanymi gestami \ interwencjami u sędziów. Odciął się od tego
red. Pichlak w wywiadzie (po angielsku, 2 którym obaj mieli trudności) *
zawodnikiem RFN Nagelem
Jednym
słowem — zdania były podzielone w
myśl zasady „dziad swoje — boba
swoje".
Niebanalnym też powodem
czenia „skakanego" był jego
spartapoziom
Dobrze,
znańskiej
że
nie
.Arenie"
zobaczyłem
motywu
w
po-
przewod-
niego sprawozdań o potędze „Chemika''
—i
olimpijczyka
Janusza
Trzepizura.
łnny tok przygotowań, inny plan startów.
Pewnie,
Jeszcze
by
po
doznał
co
się
wygłupiać.
kontuzji mięśnia
wielogłowego.,,
(lob)