docRANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH i NADWYŻKOWYCH w
download 
Reklamacja Transkrypt
RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH i NADWYŻKOWYCH w
Świdnica, dnia 12.10.2010r. RAPORT RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH i NADWYŻKOWYCH w POWIECIE ŚWIDNICKIM w I PÓŁROCZU 2010r. 1. WSTĘP. /Cel opracowania, podstawa opracowania, metodologia opracowania/ Prowadzenie prawidłowej polityki rynku pracy wymaga sprawnego systemu informacyjnego w tej dziedzinie. Podstawowym źródłem informacji o poziomie i strukturze bezrobocia, stosowanych aktywnych i pasywnych programach przeciwdziałaniu bezrobociu i łagodzeniu jego negatywnych skutków, a także o instytucjonalnej obsłudze rynku pracy jest system statystyczno- sprawozdawczy z rynku pracy. Choć zawiera on wiele cennych danych to jednak wydaje się niewystarczający do zapewnienia bieżącej koordynacji szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego z potrzebami rynku pracy. W związku z tym powstała jednolita metoda służąca bieżącej koordynacji szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego z potrzebami rynku pracy w postaci „Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych”. Monitoring ten jest procesem systematycznego śledzenia (obserwowania) zjawisk zachodzących na rynku pracy, nie odnosi się jednak do ogólnej sytuacji na rynku pracy, ale do popytu i podaży w poszczególnych rynkach zawodowo- terytorialnych. Pozwala na formułowanie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych. Jego celem jest: – po pierwsze opisanie rzeczywistości lokalnego rynku pracy (ze szczególnym uwzględnieniem rożnych aspektów jego nierównowagi); – po drugie umożliwienie formułowania ocen i wniosków dla systemu kształcenia zawodowego, szkolenia bezrobotnych oraz poradnictwa zawodowego. Ponadto służyć on ma pełniejszemu dopasowaniu strumienia popytu i podaży na pracę. Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art.8, ust. 1 pkt 3 i art. 9, ust. 1 pkt 9 ) opracowanie analiz rynku pracy, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest jednym z zadań samorządu województwa oraz samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy. Źródłem informacji do opracowania w/w Raportu są : - załącznik 3 do sprawozdania MPiPS - 01 – „Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności. Stan w końcu I -półrocza 2010r.”, - załącznik 2 do sprawozdania MPiPS - 01– „Bezrobotni według rodzaju działalności, ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy. Stan w końcu I -półrocza 2010r.”. Monitoring dotyczy 30 dużych grup zawodowych, 392 grup elementarnych oraz 1636 zawodów i specjalności określonych w „Klasyfikacji zawodów i specjalności” wprowadzonej do stosowania Rozporządzeniem MGiP z dnia 8 grudnia 2004r. (Dz. U. Nr 265, poz. 2644), które zostało zmienione Rozporządzeniem MPiPS z 01 czerwca 2007r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 106, poz. 728). Ponadto przy monitoringu uwzględniono poziom i strukturę bezrobotnych oraz zgłaszane oferty pracy według Polskiej Klasyfikacji Działalności. 1 Wdrożenie monitoringu zawodów w szczególności na: deficytowych i nadwyżkowych miało pozwolić - określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo -kwalifikacyjnej na lokalnym, regionalnym i krajowym rynku pracy; - stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowo -kwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym; - określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniających większą efektywność organizowanych szkoleń; - bieżącą korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dot. władz oświatowych oraz dyrekcji szkół ); - usprawnienie poradnictwa i nadwyżkowych; zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych - usprawnienie pośrednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów; - ułatwienie realizacji programów specjalnych. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych powstał więc jako narzędzie mające stanowić pomoc do m.in. opracowywania kierunków kształcenia. Miał być także instrumentem pomocnym w aktywizacji osób bezrobotnych. Należy jednak pamiętać, że każdy taki raport przedstawia jedynie diagnozę aktualnej sytuacji w powiecie świdnickim. Zawiera, zatem jedynie opis tego, co już się wydarzyło. Nie zapominajmy jednak, że na podstawie przedstawionych poniżej danych można obserwować zachodzące zmiany, a na ich podstawie wyciągać istotne dla naszego regionu wnioski. 2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW . Analizę bezrobocia wg zawodów dokonano w oparciu o dane statystyczne w końcu I -półrocza 2010r. ze sprawozdań MPiPS – 01 wygenerowane dzięki programowi komputerowemu. Najwięcej osób bezrobotnych w końcu I -półrocza 2009r. i 2010r. było w n/w zawodach (tabela porównawcza): L.P. Kod zawodu Wyszczególnienie I półrocze 2009r. Kod zawodu Wyszczególnienie ogółem kobiety I półrocze 2010r. ogółem kobiety 1. 000000 bez zawodu 1501 811 000000 bez zawodu 1502 822 2. 522107 sprzedawca 459 413 522107 sprzedawca 444 393 3. 722204 ślusarz 306 30 722204 ślusarz 308 18 4. 341902 asystent ekonomiczny 181 162 341902 asystent ekonomiczny 168 144 5. 743604 szwaczka 167 166 712102 murarz 153 0 6. 743304 krawiec 164 161 419101 pracownik biurowy 136 125 7. 311502 technik mechanik 131 15 743304 krawiec 135 129 8. 712102 murarz 122 0 722304 tokarz 117 14 9. 419101 pracownik biurowy 114 109 743604 szwaczka 114 113 10. 914103 robotnik gospodarczy 112 62 311502 technik mechanik 109 14 2 L.P. Kod zawodu Wyszczególnienie I półrocze 2009r. Kod zawodu Wyszczególnienie ogółem kobiety I półrocze 2010r. ogółem kobiety 11. 512201 kucharz 108 92 914103 robotnik gospodarczy 106 45 12. 722304 tokarz 103 17 413103 magazynier 93 26 13. 413103 magazynier 86 25 931301 robotnik budowlany 87 0 14. 828105 monter maszyn i urządzeń przemysłowych 76 53 913207 sprzątaczka 79 78 15. 913207 sprzątaczka 71 70 512201 kucharz 72 57 16. 343101 pracownik administracyjny 68 61 241912 specjalista ds marketingu i handlu 70 47 17. 244104 pedagog 68 58 244104 pedagog 68 57 18. 741203 piekarz 60 2 832302 kierowca samochodu ciężarowego 63 0 19. 341501 handlowiec 60 38 247901 specjalista administracji publicznej 54 46 20. 832302 kierowca samochodu ciężarowego 58 0 241102 ekonomista 53 42 21. 723105 mechanik samochodów osobowych 57 0 343101 pracownik administracyjny 52 46 22. 931301 robotnik budowlany 55 0 741203 piekarz 52 3 23. 241102 ekonomista 52 42 932103 pakowacz 51 42 24. 742204 stolarz 49 8 723105 mechanik samochodów osobowych 50 0 25. 932103 pakowacz 48 45 723106 mechanik pojazdów samochodowych 50 0 26. 742207 stolarz meblowy 48 8 742204 stolarz 49 3 27. 312102 technik informatyk 48 12 832101 kierowca samochodu osobowego 45 1 28. 241912 specjalista ds marketingu i handlu 46 30 828105 monter maszyn i urządzeń przemysłowych 43 28 29. 724201 elektromonter 46 4 724201 elektromonter 43 4 30. 311204 technik budownictwa 41 12 341501 handlowiec 40 29 31. 828203 monter elektrycznych przyrządów pomiarowych 40 36 711301 kamieniarz 40 0 32. 247901 specjalista administracji publicznej 40 31 312102 technik informatyk 39 16 Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano tylko te zawody i specjalności, w których w końcu I -półrocza 2010r. zarejestrowanych było co najmniej 39 osób bezrobotnych. Tabela obejmuje 32 zawody, w których w końcu I- półrocza 2010r. zarejestrowanych było 4485 spośród 7389 osób, co stanowi 60,70% ogółu. Poddając analizie porównawczej zawody, w których było najwięcej osób bezrobotnych w I półroczu 2009 i 2010r. należy stwierdzić, że 29 spośród nich występuje w jednym i drugim 3 półroczu. W tabeli można zaobserwować także następujące zmiany wśród wymienionych tam zawodów: – 6 z nich pozostało na tym samym miejscu (bez zawodu, sprzedawca, ślusarz, asystent ekonomiczny, pedagog, elektromonter); 23 przesunęły się w jej ramach, z tego 11 w górę (murarz, pracownik biurowy, tokarz, magazynier, robotnik budowlany, sprzątaczka, specjalista ds marketingu i handlu, kierowca samochodu ciężarowego, specjalista administracji publicznej, ekonomista, pakowacz) , a 12 w dół (krawiec, szwaczka, technik mechanik, robotnik gospodarczy, kucharz, pracownik administracyjny, piekarz, mechanik samochodów osobowych, stolarz, monter maszyn i urządzeń przemysłowych, handlowiec, technik informatyk) ; – – 3 zostały zastąpione nowymi. Zmniejszyła się ogólna liczba osób bezrobotnych z 7582 w I półroczu 2009r. do 7389 w I półroczu 2010r., tj. o 193 osoby. Jak wynika z powyższej tabeli struktura bezrobocia w powiecie świdnickim opiera się na następujących grupach: – bez zawodu, – sprzedawca, – ślusarz, – asystent ekonomiczny, – murarz, – pracownik biurowy, – krawiec, – tokarz, – szwaczka, – technik mechanik, – robotnik gospodarczy, – magazynier. W grupach tych w końcu I -półrocza 2010r. zarejestrowanych było 3385 osób (w I półroczu 2009r.- 3468), co stanowi: 75,47% osób zarejestrowanych w zawodach wymienionych w tabeli (w I półroczu 2009r.- 75,64%) oraz 45,81% ogółu zarejestrowanych (w I półroczu 2009r.- 45,74%). Spośród wyszczególnionych w tabeli zawodów najwięcej zarejestrowanych kobiet było w następujących grupach: – bez zawodu, – sprzedawca, – asystent ekonomiczny, – krawiec, – pracownik biurowy, – szwaczka, – sprzątaczka, – kucharz, – pedagog, – specjalista ds marketingu i handlu. W grupach tych w końcu I -półrocza 2010r. zarejestrowanych było 1965 kobiet (w I półroczu 2009r.- 2165), co stanowi: 43,81% osób zarejestrowanych w zawodach wymienionych w tabeli (w I półroczu 2009r.- 47,22%), 26,59% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (w I półroczu 2009r.28,55%) oraz 52,46% ogółu zarejestrowanych kobiet (w I półroczu 2009r.- 53,72%). Największy liczbowo napływ bezrobotnych w powiecie świdnickim w I półroczu 2009 i 2010r. był w n/w zawodach (tabela porównawcza): 4 L.P. Kod zawodu Wyszczególnienie I – półrocze 2009r. ogółem kobiety Kod zawodu Wyszczególnienie I – półrocze 2010r. ogółem kobiety 1. 000000 bez zawodu 2132 998 000000 bez zawodu 2213 1018 2. 522107 sprzedawca 481 412 522107 sprzedawca 484 408 3. 722204 ślusarz 325 22 722204 ślusarz 311 15 4. 341902 asystent ekonomiczny 179 147 341902 asystent ekonomiczny 186 159 5. 712102 murarz 178 0 712102 murarz 165 0 6. 743604 szwaczka 146 145 311502 technik mechanik 133 10 7. 311502 technik mechanik 146 13 743304 krawiec 123 117 8. 743304 krawiec 144 136 121 57 9. 722304 tokarz 107 19 118 110 10. 512201 kucharz 105 78 113 1 11. 914103 robotnik gospodarczy 103 52 112 111 12. 828105 monter maszyn i urządzeń przemysłowych 98 68 722304 tokarz 97 12 13. 741203 piekarz 96 1 413103 magazynier 93 22 14. 94 86 741203 piekarz 85 4 15. 413103 magazynier 79 15 512201 kucharz 84 58 16. 244104 pedagog 78 69 244104 pedagog 82 66 17. 723105 mechanik samochodów osobowych 76 0 723106 mechanik pojazdów samochodowych 72 0 18. 72 0 742204 stolarz 71 3 19. 931301 robotnik budowlany 66 0 70 70 20. 241102 ekonomista 63 51 241912 specjalista do spraw handlu i marketingu 70 43 21. 341501 handlowiec 60 30 241102 ekonomista 67 52 22. 312102 technik informatyk 59 15 832302 kierowca samochodu ciężarowego 67 0 23. 742204 stolarz 59 5 247901 specjalista administracji publicznej 66 56 24. 913207 sprzątaczka 58 58 723105 mechanik samochodów osobowych 66 0 25. 828203 monter elektrycznych przyrządów pomiarowych 57 51 312102 technik informatyk 65 17 26. 932103 pakowacz 56 51 724201 elektromonter zakładowy 59 6 27. 742207 stolarz meblowy 55 11 832101 kierowca samochodu osobowego 58 0 28. 241912 specjalista do spraw handlu i marketingu 55 34 341501 handlowiec 55 32 29. 724201 elektromonter zakładowy 54 2 932103 pakowacz 53 47 30. 54 0 47 19 419101 pracownik biurowy 832302 kierowca samochodu ciężarowego 723106 mechanik pojazdów 5 914103 robotnik gospodarczy 419101 pracownik biurowy 931301 robotnik budowlany 743604 szwaczka 913207 sprzątaczka 315206 kontroler jakości L.P. Kod zawodu Wyszczególnienie I – półrocze 2009r. ogółem kobiety samochodowych Kod zawodu Wyszczególnienie I – półrocze 2010r. ogółem kobiety wyrobów- artykuły przemysłowe 31. 741201 cukiernik 50 17 741201 cukiernik 47 17 32. 723304 mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 48 7 711301 kamieniarz 47 0 33. 247901 specjalista administracji publicznej 43 34 828203 monter elektrycznych przyrządów pomiarowych 45 40 Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano napływ bezrobotnych w I- półroczu 2010r. wg zawodów (co najmniej 45 osób). Tabela obejmuje 33 zawody, w których w I- półroczu 2010r. napłynęło 5545 spośród 8696 osób, co stanowi 63,77% ogółu. Analizując zawody, w których był największy napływ osób bezrobotnych w I półroczu 2009 i 2010r. należy stwierdzić, że 30 spośród nich występuje w jednym i drugim roku. W tabeli można zaobserwować także następujące zmiany wśród wymienionych tam zawodów: – 7 z nich pozostało na tym samym miejscu (bez zawodu, sprzedawca, ślusarz, asystent ekonomiczny, murarz, pedagog, cukiernik); 23 przesunęły się w jej ramach, z tego 12 w górę (technik mechanik, krawiec, robotnik gospodarczy, pracownik biurowy, robotnik budowlany, magazynier, mechanik pojazdów samochodowych, stolarz, sprzątaczka, specjalista ds handlu i marketingu, specjalista administracji publicznej, elektromonter zakładowy), a 11 w dół (szwaczka, tokarz, piekarz, kucharz, ekonomista, kierowca samochodu ciężarowego, mechanik samochodów osobowych, technik informatyk, handlowiec, pakowacz, monter elektrycznych przyrządów pomiarowych); – – 3 zostały zastąpione nowymi. Zmniejszyła się też ogólna liczba napływu osób bezrobotnych z 8704 w I półroczu 2009r. do 8696 w I półroczu 2010r., tj. o 8 osób. Zawody, w których w powiecie świdnickim wystąpił największy napływ osób bezrobotnych to: – bez zawodu, – sprzedawca, – ślusarz, – asystent ekonomiczny, – murarz, – technik mechanik, – krawiec, – robotnik gospodarczy, – pracownik biurowy, – robotnik budowlany, – szwaczka. W grupach tych w I- półroczu 2010r. napłynęło 4079 osób (w I półroczu 2009r.- 4046), co stanowi: 73,56% osób w zawodach wymienionych w tabeli (w I półroczu 2009r.- 73,89%) oraz 46,91% ogółu napływu bezrobotnych (w I półroczu 2009r.- 46,48%). – – – – – Spośród wskazanych w tabeli zawodów najwięcej kobiet napłynęło w następujących grupach: bez zawodu, sprzedawca, asystent ekonomiczny, szwaczka, krawiec, 6 pracownik biurowy, sprzątaczka, pedagog, kucharz, robotnik gospodarczy, specjalista administracji publicznej. – – – – – – W grupach tych w I- półroczu 2010r. napłynęło 2230 kobiet (w I półroczu 2009r.- 2197), co stanowi: 40,22% osób w zawodach wymienionych w tabeli (w I półroczu 2009r.- 40,12%), 25,64% ogółu napływu osób (w I półroczu 2009r.- 25,24%) oraz 56,95% ogółu napływu kobiet (w I półroczu 2009r.- 54,64%). Jak wynika z analizy powyższych tabel grupy zawodowe: bez zawodu, sprzedawca, ślusarz, asystent ekonomiczny, murarz, technik mechanik, krawiec, robotnik gospodarczy, pracownik biurowy i szwaczka - to podobnie jak w analogicznym okresie roku poprzedniego te, które stanowią dominującą strukturę bezrobocia w powiecie świdnickim i są jednocześnie zawodami, w których nastąpił największy napływ osób do bezrobocia. W I półroczu 2010r. (podobnie jak w analogicznym okresie 2009 roku) najtrudniej było podjąć pracę osobom bez kwalifikacji zawodowych oraz bezrobotnym reprezentującym wyżej wymienione zawody czy grupy zawodowe. Jest to tendencja stała utrzymująca się od kilku lat i charakterystyczna dla lokalnego bezrobocia. Należy zwrócić również uwagę, że ponownie w I półroczu 2010r. podobnie jak w I półroczu 2009r. duży odsetek w grupach: bez zawodu, sprzedawca, asystent ekonomiczny, krawiec, pracownik biurowy, szwaczka, sprzątaczka, kucharz, pedagog stanowią kobiety. 3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW. W I- półroczu 2009r. i 2010r. najwięcej ofert pracy wpłynęło w n/w zawodach (tabela porównawcza): L.P. Kod zawodu Wyszczególnienie I Kod półrocze zawodu 2009r. Wyszczególnienie I półrocze 2010r. 1. 914103 robotnik gospodarczy 454 932104 robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 820 2. 932104 robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 206 914103 robotnik gospodarczy 727 3. 343101 pracownik administracyjny 187 419101 pracownik biurowy 187 4. 522107 sprzedawca 145 522107 sprzedawca 156 5. 419101 pracownik biurowy 85 725102 monter elektronikurządzenia radiowotelewizyjne 100 6. 913207 sprzątaczka 70 828105 monter maszyn i urządzeń przemysłowych 100 7. 711301 kamieniarz 66 343101 pracownik administracyjny 92 8. 741103 rozbieracz- wykrawacz 61 829190 pozostali operatorzy maszyn gdzie indziej niesklasyfikowani 84 9. 931301 robotnik budowlany 49 913207 sprzątaczka 75 10. 712102 murarz 41 711301 kamieniarz 66 11. 413103 magazynier 37 743604 szwaczka 58 12. 741104 rzeźnik- wędliniarz 35 315206 kontroler jakości wyrobów- 56 7 L.P. Kod zawodu Wyszczególnienie I Kod półrocze zawodu 2009r. Wyszczególnienie I półrocze 2010r. artykuły przemysłowe 13. 512301 kelner 32 931301 robotnik budowlany 53 14. 913204 pomoc kuchenna 30 741103 rozbieracz- wykrawacz 44 15. 741105 ubojowy 28 512201 kucharz 40 16. 828304 monter sprzętu radiowego i telewizyjnego 25 833401 kierowca operator wózków jezdniowych 38 17. 932103 pakowacz 24 712102 murarz 34 18. 515902 pracownik ochrony osób i mienia 22 832302 kierowca samochodu ciężarowego 34 19. 832302 kierowca samochodu ciężarowego 22 413103 magazynier 32 20. 421102 kasjer handlowy 20 913204 pomoc kuchenna 28 21. 343201 księgowy (samodzielny) 19 421102 kasjer handlowy 27 22. 512201 kucharz 19 712401 brukarz 25 23. 722204 ślusarz 19 344290 pozostali urzędnicy do spraw podatków 25 24. 712401 brukarz 18 832201 kierowca autobusu 24 25. 832101 kierowca samochodu osobowego 17 343201 księgowy (samodzielny) 23 26. 743604 szwaczka 16 512301 kelner 21 27. 241912 specjalista ds marketingu i handlu 15 515902 pracownik ochrony mienia i osób 21 28. 341503 przedstawiciel handlowy 15 722204 ślusarz 19 29. 741203 piekarz 14 723106 mechanik pojazdów samochodowych 19 30. 514102 fryzjer 13 713101 dekarz 17 31. 514103 kosmetyczka 13 233201 nauczyciel przedszkola 16 32. 915202 dozorca 13 711102 górnik odkrywkowej eksploatacji złóż 15 Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano tylko te oferty pracy wg zawodów, których zgłoszono co najmniej 15. Tabela obejmuje 32 zawody, które zawierają 3076 spośród 3751 ofert pracy zgłoszonych w I- półroczu 2010r., co stanowi 82,00% ogółu. Doszło do zwiększenia ogólnej liczby ofert pracy, które wpłynęły do Urzędu z 2413 w I półroczu 2009r. do 3751 w I półroczu 2010r., tj. o 1338 ofert. – – – – – – – – – Najwięcej ofert pracy zostało zgłoszonych w zawodach: robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym, robotnik gospodarczy, pracownik biurowy, sprzedawca, monter elektronik- urządzenia radiowo- telewizyjne, monter maszyn i urządzeń przemysłowych, pracownik administracyjny, pozostali operatorzy maszyn gdzie indziej niesklasyfikowani, sprzątaczka, 8 – kamieniarz. W zawodach tych w I- półroczu 2010r. zgłoszonych zostało 2407 oferty pracy, co stanowi: 78,25% ofert w zawodach wymienionych w tabeli oraz 64,17% ogółu ofert pracy. Wykształcenie oraz posiadany zawód silnie determinują pozycję danej osoby na rynku pracy. Przyjęte jest, że osoby z wyższym wykształceniem mają większe szanse na podjęcie pracy niż osoby z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej. Natomiast obecna sytuacja na rynku pracy wykazuje jednak, że największe szanse na znalezienie pracy mają osoby z wykształceniem zawodowym. Potwierdzać to wydaje się zwłaszcza wzrost ilości ofert pracy w zawodach: robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym (wzrost z 206 ofert w I półroczu 2009r. do 820 w I półroczu 2010r. tj. o 398,06%) oraz w zawodzie robotnik gospodarczy (wzrost z 454 ofert w I półroczu 2009r. do 727 w I półroczu 2010r. tj. o 160,13%). Prawdopodobnie wpływ na to miała bliskość strefy ekonomicznej w Biskupicach Podgórnych i zapotrzebowanie zgłaszane przez tamtejsze firmy. Jednakże analizując powyższe dane należy zaznaczyć, że na pewne oferty pracy mogą zgłaszać się osoby posiadające pokrewny lub inny zawód i podjąć pracę po wcześniejszym przeszkoleniu. Z analizy danych zawartych w powyższych tabelach wynika, że w zaprezentowanych statystykach powtarzają się następujące grupy zawodowe: robotnik gospodarczy, pracownik biurowy i sprzedawca. Wystąpiła w nich największa liczba osób bezrobotnych, największy napływ do bezrobocia oraz zgłoszono w nich najwięcej ofert pracy. Ponadto w grupach zawodowych: pracownik biurowy, sprzedawca, sprzątaczka zarejestrowanych było najwięcej kobiet, nastąpił ich największy napływ do bezrobocia, ale zostało też zgłoszonych w nich najwięcej ofert pracy. Dlatego warto chyba w tym momencie zauważyć, że oferty pracy w handlu zwykle dotyczą pracy w systemie dwuzmianowym, często z pracą także w soboty i w niedziele. Ponadto pracodawcy zgłaszający oferty pracy na stanowiska sprzedawców zwykle proponują minimalne wynagrodzenie. Sprzedawcy wydają się grupą łatwą do aktywizacji, ze względu na posiadaną dużą liczbę ofert pracy w tym zawodzie. Odrębny problem jednak stanowią tu - motywacja i chęci do podjęcia pracy w zawodzie sprzedawcy w systemie zmianowym. Grupa zawodowa sprzedawców to w 88,52% kobiety, które często rezygnują z podjęcia pracy w zawodzie wyuczonym lub zgodnie z posiadanym wykształceniem ze względu na deklarowaną konieczność sprawowania opieki nad dziećmi. Jednakże sprzedawcy posiadający wykształcenie min. zawodowe, praktykę w handlu, znajomość obsługi kasy fiskalnej oraz minimum sanitarne mają w dalszym ciągu największe szanse na podjęcie pracy w sklepach spożywczych oraz w hipermarketach, pod warunkiem chęci podjęcia pracy w tym zawodzie. Kolejną dużą grupą ofert pracy zgłoszonych w urzędzie w I połowie 2010r. są oferty pracy na stanowisko pracownika biurowego. Przeważająca część tych ofert to oferty realizowane w ramach umów stażowych, z których jedynie część kończy się zatrudnieniem po zakończeniu jego odbywania. Pozostałe zaś osoby nadal pozostaną w ewidencji bezrobotnych. Należy również zaznaczyć, że liczba ofert pracy zgłoszonych w tych grupach zawodowych, czy zawodach często nie generuje nowych miejsc pracy. W grupach zawodowych takich jak: sprzedawcy, pracownicy obsługi biurowej, pracownicy administracyjni i wielu innych zgłaszane oferty pracy dotyczą wielokrotnie tego samego miejsca pracy. Tym samym w podmiotach działających na lokalnym rynku pracy obserwuje się brak płynności zatrudnieniowej na tych stanowiskach pracy. Poniższy wykres przedstawia zmiany w zakresie liczby osób bezrobotnych, napływu osób bezrobotnych oraz ilości zgłoszonych ofert pracy jakie zaszły w I półroczu 2010r. w stosunku do I półrocza 2008 i 2009 roku. 9 10000 9000 8000 7000 6000 liczba osób bezrobotnych napływ osób bezrobotnych ilość ofert pracy 5000 4000 3000 2000 1000 0 I półrocze 2008r. I półrocze 2009r. 4. ANALIZA I NADWYŻKOWYCH. – I półrocze 2010r. ZAWODÓW DEFICYTOWYCH Przez zawód: deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie; – nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie; – w równowadze należy rozumieć zawód, na który występuje na danym rynku pracy takie samo zapotrzebowanie jak liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Wartość wskaźników intensywności deficytu lub nadwyżki przedstawia się następująco: W < 0,9 dla zawodów nadwyżkowych 0,9 ≤ W ≥ 1,1 dla zawodów w równowadze W > 1,1 dla zawodów deficytowych średnio- miesięczny napływ ofert pracy gdzie wskaźnik W= średnio- miesięczny napływ osób do bezrobocia X 100% Dane statystyczne /wg kodu 6 cyfrowego/ dotyczące zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie świdnickim w I- półroczu 2010r. zawierają 709 zawodów (w I półroczu 2009r.- 709). Spośród nich, aż 579 (81,66%) przynależy do grupy zawodów nadwyżkowych (w I półroczu 2009r.- 597 i 84,20%), 113 (15,94%) do grupy zawodów deficytowych (w I półroczu 2009r.90 i 12,69%), natomiast 17 (2,40%) zalicza się do grupy zawodów w równowadze (w I półroczu 2009r.- 22 i 3,10%). Powyższe dane w ujęciu wykresowym i na przestrzeni I półroczy 2008-2010 przedstawiają się następująco: 10 800 700 600 500 ilość zawodów zawody nadwyżkowe zawody deficytowe zawody w równowadze 400 300 200 100 0 I półrocze 2008r. I półrocze 2009r. I półrocze 2010r. Ranking zawodów deficytowych w I- półroczu 2009 i 20010r. (tabela porównawcza): L.P. Kod zawodu Wyszczególnienie I półrocze 2009r. Kod zawodu 1. 741103 rozbieracz- wykrawacz 932104 robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 2. 741105 ubojowy 741103 rozbieracz- wykrawacz 3. 932104 robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 711102 górnik odkrywkowej eksploatacji złóż 4. 346102 opiekun w domu pomocy społecznej 725110 monter elektronik- urządzenia radiowo- telewizyjne 5. 828304 monter sprzętu radiowego i telewizyjnego 312201 operator sprzętu komputerowego 6. 241302 doradca personalny 915105 goniec 7. 915105 goniec 914103 robotnik gospodarczy 8. 422201 recepcjonista 235907 pedagog szkolny 9. 513301 opiekunka domowa 833313 operator żurawia jezdniowego 10. 343101 pracownik administracyjny 513301 opiekunka domowa 11. 914103 robotnik gospodarczy 513102 opiekunka dziecięca 12. 241303 doradca zawodowy 214602 inżynier technologii chemicznej 13. 341102 doradca inwestycyjny 828105 monter maszyn i urządzeń przemysłowych 14. 342204 spedytor 823205 operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 15. 421102 kasjer handlowy 343101 pracownik administracyjny 16. 512301 kelner 422201 recepcjonista 17. 514103 kosmetyczka 233201 nauczyciel przedszkola 18. 241903 doradca podatkowy 242901 asystent prawny 19. 712401 brukarz 322704 technik elektroradiolog 11 Wyszczególnienie I półrocze 2010r. L.P. Kod zawodu Wyszczególnienie I półrocze 2009r. Kod zawodu Wyszczególnienie I półrocze 2010r. 20. 713203 posadzkarz 342204 spedytor 21. 713302 tynkarz 723101 mechanik autobusów 22. 714204 malarz lakiernik wyrobów metalowych 341901 asystent bankowości 23. 235908 wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych 811102 operator koparek i zwałowarek 24. 232109 nauczyciel języka polskiego 419101 pracownik biurowy 25. 341901 asystent bankowości 833401 kierowca operator wózków jezdniowych 26. 913203 pokojowa 214906 specjalista kontroli jakości 27. 913204 pomoc kuchenna 235908 wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych 28. 711301 kamieniarz 241204 specjalista ds finansów 29. 713401 monter izolacji budowlanych 411101 sekretarka 30. 913207 sprzątaczka 311104 technik geodeta Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano w sposób malejący zawody deficytowe, w których wskaźnik intensywności deficytu wyniósł od 205,0000 do 1,3333. Tabela obejmuje 30 spośród 113 zawodów deficytowych, tj. 26,55%. W tabelce, zgodnie z sugestiami MPiPS, nie uwzględniono zawodów, których wskaźnik wynosi MAX oraz które kończą się cyframi 90 (czyli Pozostali...). Analizując zawody deficytowe z I półrocza 2009 i 2010r. należy stwierdzić, że 10 spośród nich występuje w jednym i drugim półroczu. W tabeli można zaobserwować także następujące zmiany wśród wymienionych tam zawodów: – 10 przesunęło się w jej ramach, z tego 4 w górę (robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym, goniec, robotnik gospodarczy, asystent bankowości) , a 6 w dół (rozbieracz- wykrawacz, opiekunka domowa, pracownik administracyjny, recepcjonista, spedytor, wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych); – 20 zostało zastąpionych nowymi; 15 przeszło z grupy zawodów nadwyżkowych w zawody deficytowe (górnik odkrywkowej eksploatacji złóż, monter elektronik- urządzenia radiowo- telewizyjne, operator sprzętu komputerowego, pedagog szkolny, operator żurawia jezdniowego, opiekunka dziecięca, inżynier technologii chemicznej, monter maszyn i urządzeń przemysłowych, operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych, nauczyciel przedszkola, mechanik autobusów, kierowca operator wózków jezdniowych, specjalista kontroli jakości, specjalista ds finansów, technik geodeta) ; – – 3 przeszły z grupy zawodów zrównoważonych w zawody deficytowe (asystent prawny, pracownik biurowy, sekretarka). Wskazane zawody można więc uznać za szczególnie deficytowe, mimo, że są osoby bezrobotne zarejestrowane w danym zawodzie np. recepcjonista czy pracownik biurowy. Na taki stan rzeczy ma wpływ m.in. fakt, że osoby mające przerwę w wykonywaniu pewnych zawodów tracą po upływie określonego czasu kwalifikacje do wykonywania takiego zawodu, co również wpływa na możliwość podjęcia przez nich zatrudnienia. Ranking zawodów nadwyżkowych w I- półroczu 2009r. i 2010r. (tabela porównawcza): 12 L.P. Kod zawodu Wyszczególnienie I półrocze 2009r. Kod zawodu Wyszczególnienie I półrocze 2010r. 1. 233201 nauczyciel przedszkola 823104 wulkanizator 2. 343102 sekretarka medyczna 913203 pokojowa 3. 513102 opiekunka dziecięca 821103 operator maszyn do obróbki skrawaniem 4. 931301 robotnik budowlany 223301 lekarz weterynarii 5. 833401 kierowca operator wózków jezdniowych 232110 nauczyciel matematyki 6. 243101 archiwista 241303 doradca zawodowy 7. 311801 grafik komputerowy 243103 archiwista 8. 421103 kasjer w przedsiębiorstwie 346103 opiekunka środowiskowa 9. 821208 szlifierz kamienia 731102 mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych 10. 223903 fizjoterapeuta 341601 zaopatrzeniowiec 11. 131301 kierownik małego przedsiębiorstwa 515902 pracownik ochrony osób i mienia w budownictwie 12. 211403 geolog 341503 przedstawiciel handlowy 13. 222108 specjalista ochrony środowiska 722206 ślusarz narzędziowy 14. 245101 dziennikarz 724102 elektromechanik pojazdów samochodowych 15. 346103 opiekunka środowiskowa 931203 robotnik drogowy 16. 422202 rejestratorka medyczna 812201 operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej 17. 713602 monter instalacji gazowych 833204 operator sprzętu do robót ziemnych 18. 722305 ustawiacz maszyn do obróbki skrawaniem 514103 kosmetyczka 19. 815104 operator urządzeń rozdrabiających 743604 szwaczka 20. 833202 operator maszyn drogowych 832302 kierowca samochodu ciężarowego 21. 832101 kierowca samochodu osobowego 223903 fizjoterapeuta 22. 413103 magazynier 232123 nauczyciel wychowania fizycznego 23. 311101 laborant chemiczny 346102 opiekun w domu pomocy społecznej 24. 932103 pakowacz 413201 planista produkcyjny 25. 915202 dozorca 421201 kasjer bankowy 26. 724102 elektromechanik pojazdów samochodowych 821207 pilarz kamienia 27. 713101 dekarz 828303 monter podzespołów i zespołów elektronicznych 28. 244401 psycholog 512201 kucharz 29. 712901 konserwator budynków 931301 robotnik budowlany 30. 811104 operator maszyn urabiających i ładujących 721303 blacharz samochodowy Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano w sposób malejący zawody nadwyżkowe, w których wskaźnik nadwyżki wyniósł od 0,8750 do 0,4167. Tabela obejmuje 30 spośród 579 zawodów nadwyżkowych, tj. 5,18%. W tabelce, zgodnie z sugestiami MPiPS, nie uwzględniono zawodów, których wskaźnik wynosi 0 oraz które kończą się cyframi 90 (czyli Pozostali...). 13 Jeśli porównamy zawody nadwyżkowe z I półrocza 2009 i 2010r. należy stwierdzić, że 5 spośród nich występuje w jednym i drugim półroczu i we wszystkich z nich nastąpiły przesunięcia w obrębie tabeli w porównaniu do I półrocza poprzedniego roku. W tabeli można zaobserwować także następujące zmiany wśród wymienionych tam zawodów: – 5 przesunęły się w jej ramach, z tego 2 w górę (opiekunka środowiskowa, elektromechanik pojazdów samochodowych), a 3 w dół (archiwista, fizjoterapeuta, robotnik budowlany); – 25 zostało zastąpionych nowymi; 2 z zawodów w równowadze w I półroczu 2009r. przeszły w zawód nadwyżkowy w I półroczu 2010r. (pracownik ochrony osób i mienia, przedstawiciel handlowy); – 6 z zawodów deficytowych w I półroczu 2009r. przeszły w zawód nadwyżkowy w I półroczu 2010r. (pokojowa, doradca zawodowy, kosmetyczka, opiekun w domu pomocy społecznej, kasjer bankowy, pilarz kamienia, ). – Na uwagę zasługuje również grupa zawodów zrównoważonych, (wskazująca na równowagę na rynku pracy). Ranking zawodów zrównoważonych w I- półroczu 2009r. i 20010r. (tabela porównawcza): L.P. Kod zawodu Wyszczególnienie I półrocze 2009r. Kod zawodu Wyszczególnienie I półrocze 2010r. 1. 122201 kierownik wewnętrznej jednostki działalności podstawowej w przemyśle przetwórczym 123901 kierownik wewnętrznej jednostki organizacyjnej gdzie indziej niesklasyfikowani 2. 123101 kierownik działu finansowego i administracyjnego 223401 farmaceuta- farmacja apteczna 3. 131401 kierownik małego przedsiębiorstwa w handlu hurtowym i detalicznym 241403 zarządca nieruchomości 4. 211402 geograf 241913 specjalista do spraw organizacji i rozwoju przemysłu 5. 232111 nauczyciel muzyki 245207 projektant wzornictwa przemysłowego 6. 242901 asystent prawny 313106 fototechnik 7. 311908 technik organizacji produkcji 342205 technik logistyk 8. 313104 fotograf 348202 bibliotekarz 9. 341503 przedstawiciel handlowy 413301 dyspozytor transportu samochodowego 10. 346104 pracownik socjalny 512301 bufetowy Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano 10 pierwszych zawodów w równowadze. Tabela obejmuje 10 spośród 17 zawodów w równowadze, tj. 58,82%. W tabelce, zgodnie z sugestiami MPiPS, nie uwzględniono zawodów, które kończą się cyframi 90, czyli Pozostali... . Poddając analizie zawody zrównoważone z I półrocza 2009 i 2010r. należy stwierdzić, że żaden z nich nie występuje w jednym i drugim półroczu. W tabeli można zaobserwować więc następujące zmiany wśród wymienionych tam zawodów: – 10 zostało zastąpionych nowymi; 7 z zawodu nadwyżkowego w I półroczu 2009r. przeszło w zawód zrównoważony w I półroczu 2010r. (kierownik wewnętrznej jednostki organizacyjnej gdzie indziej niesklasyfikowani, specjalista do – 14 spraw organizacji i rozwoju przemysłu, fototechnik, technik logistyk, bibliotekarz, dyspozytor transportu samochodowego, bufetowy); 1 z zawodu deficytowego w I półroczu 2009r. przeszedł w zawód zrównoważony w I półroczu 2010r. (farmaceuta- farmacja apteczna); – – 2 zawody nie występowały w danych tabelarycznych w I półroczu 2009r. (zarządca nieruchomości, projektant wzornictwa przemysłowego). W zestawieniu z liczbą 1636 zawodów objętych Klasyfikacją Zawodów i Specjalności, na rynku pracy powiatu świdnickiego liczba zawodów osób bezrobotnych i ofert pracy w I- półroczu 2010r. wynosiła 709 (przy ogólnej ilości osób bezrobotnych 7389 i ogólnej ilości ofert pracy 3751). Oznacza to, że 43,34% spośród zawodów wymienionych w/w Klasyfikacji reprezentowana jest przez interesantów Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. Jak wynika z analizy powyższych danych na terenie powiatu świdnickiego wyraźnie dominują zawody nadwyżkowe, czyli te, na które na rynku pracy występuje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Jednakże należy zauważyć, że procentowy udział w rynku tych zawodów zmniejszył się z 84,20% w I połowie 2009r. do 81,66% w I połowie 2010r., tj. o 2,54%. Spadek nastąpił także w grupie zawodów w równowadze, w których nastąpił spadek z 3,10% w I półroczu 2009r. do 2,40% w I półroczu 2010r., tj. o 0,70 %. O ile spadek ilości zawodów nadwyżkowych jest jak najbardziej korzystnym zjawiskiem dla lokalnego rynku pracy o tyle spadek zawodów zrównoważonych już nie- jeśli weźmiemy pod uwagę, że jest to grupa zawodów, w których występuje na danym rynku pracy takie samo zapotrzebowanie jak liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zmienił się także procentowy udział w rynku zawodów deficytowych, w którym nastąpił wzrost z 12,69% w I półroczu 2009r. do 15,94% w I półroczu 2010r., tj. o 3,25%. I jest to zjawisko w miarę korzystne dla lokalnego rynku pracy z uwagi na fakt, że są to zawody, w których występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Ciekawym wydaje się też fakt, że w zestawieniu z liczbą 1636 zawodów objętych Klasyfikacją Zawodów i Specjalności, na rynku pracy powiatu świdnickiego liczba zawodów osób bezrobotnych w I półroczu 2010r. wynosiła 709 przy ogólnej liczbie osób bezrobotnych 7389 (w I półroczu 2009r. odpowiednio 709 zawodów i 7582 osoby bezrobotne), natomiast oferty pracy w I półroczu 2010r. sklasyfikowano w 709 zawodach przy ogólnej ich liczbie 3751 (w I półroczu 2009r. odpowiednio 709 zawodów i 2413 ofert pracy). 15 8000 7000 6000 liczba zawodów reprezentowanych przez osoby bezrobotne zarejestrowane w ewidencji liczba osób bezrobotnych w nich zarejestrowanych ilość zawodów, w których odnotowano oferty pracy liczba ofert pracy w nich sklasyfikowanych 5000 4000 3000 2000 1000 0 I półrocze 2008r. I półrocze 2009r. I półrocze 2010r. 5. WNIOSKI. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest sporządzany rok rocznie. Celem niniejszego raportu jest uzyskanie informacji, na jakie zawody istnieje zapotrzebowanie wśród lokalnych pracodawców, a na jakie nie. Na przestrzeni lat 2005 – 2008 liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych spadała. Jednak sytuacja ta uległa zmianie w I półroczu 2009r. kiedy to w powiecie wzrosła liczba osób zarejestrowanych. W obecnie analizowanym okresie czasu doszło do zmniejszenia liczby osób bezrobotnych w stosunku do I półrocza 2009r. z 7582 do 7389, tj. o 193 osoby. W I półroczu 2010r. mniejsza była też liczba bezrobotnych nowo zarejestrowanych oraz zwiększyła się liczba ofert pracy w porównaniu do I półrocza 2009r. Wszystkie te zjawiska są jak najbardziej pozytywne, ale nie można jeszcze stwierdzić czy będzie to już stała tendencja, a tylko takie rozwiązanie byłoby dla rynku pracy powiatu świdnickiego naprawdę korzystne. Zaobserwowana sytuacja stanowi także dodatkową wskazówkę, że dokonując analizy sytuacji na rynku pracy naszego powiatu w oparciu o dane statystyczne wygenerowane przez system komputerowy należy pamiętać, że rynek ten podlega ciągłym zmianom. Dlatego z tym większą uwagą należy obserwować kolejne zmiany na nim zachodzące. Jednakże na podstawie sporządzonego rankingu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, analizy napływu bezrobotnych, ofert pracy, można zauważyć kilka prawidłowości. 16 1) Lokalny rynek pracy nadal charakteryzuje się głęboką nierównowagą. Na sytuację na rynku pracy w powiecie świdnickim ma wpływ wiele czynników. Nie tylko tempo rozwoju gospodarki i przybywanie miejsc pracy, które nadal jest zbyt małe by wchłonąć znaczną część rejestrowanego bezrobocia, ale również struktura zawodowa samych bezrobotnych. Obecnie nadmiar pracowników występuje w większości zawodów i specjalności, którego nie jest w stanie wchłonąć lokalny rynek pracy. W I półroczu 2010r. w porównaniu do roku poprzedniego odnotowaliśmy wzrost ilości zgłoszonych ofert pracy o 1338. Tym samym zgłoszone w I półroczu 2010r. wolne miejsca pracy wystarczyłyby dla około 50,77% zarejestrowanych w tym okresie bezrobotnych (w I półroczu 2009r. dla około 31,83%). Oznacza to, że mimo wzrostu ilości ofert pracy wciąż mamy do czynienia z nadwyżką siły roboczej, chociaż jak wynika z powyższych zestawień różnie to wygląda w poszczególnych zawodach. Przy analizowaniu tych danych należy jednakże dodatkowo wziąć pod uwagę fakt, że informacje dotyczące wolnych miejsc pracy, które zostały zgłoszone do Urzędu nie stanowią wszystkich ofert pracy jakie pojawiły się na lokalnym rynku. W związku z brakiem obowiązku zgłaszania ofert pracy przez pracodawców do urzędów pracy, nie trafiają do nas wszystkie oferty z lokalnego rynku, a wielu pracodawców decyduje się na rekrutację we własnym zakresie. Znaczna część ofert nie jest więc zgłaszana, ale jednocześnie brak jest szacunków jakiej części z nich zjawisko to dotyczy. Ponadto coraz większą rolę w poszukiwaniu pracowników spełnia Internet, w którym prawdopodobnie zamieszczana jest też znaczna część ofert pracy. 2) Największą grupę wśród pozostających bez pracy nadal stanowią bezrobotni nieposiadający zawodu, a w analizowanym okresie było ich 1502 osoby, czyli 20,33% ogółu zarejestrowanych. Osoby te znacznie częściej też tracą pracę o czym świadczy fakt, że w I półroczu 2010r. stanowiły one dominującą grupę rejestrujących się, tj. 2213 osób – co stanowi 25,45% wszystkich rejestrujących się. Wśród nich 822 osoby, czyli 54,73% stanowiły kobiety. Natomiast najwięcej ofert pracy oczekiwało na robotników pomocniczych w przemyśle przetwórczym, robotników gospodarczych i pracowników biurowych, czyli pracowników o niższych lub średnich kwalifikacjach. W zawodach tych zgłoszono 1734 spośród 3751 ofert, co stanowiło 46,23% ogółu. Zauważalny wzrost zapotrzebowania na pracowników przy pracach prostych w szczególności robotników pomocniczych w przemyśle przetwórczym i robotników gospodarczych nie oznacza jeszcze, że osoby zarejestrowane jako bezrobotne w jednym z tych zawodów nie miały kłopotu z podjęciem zatrudnienia. Problemem są tu duże oczekiwania pracodawców wobec pracowników, którzy powinni mieć jeśli nie wysokie kwalifikacje to uprawnienia do wykonywania zawodu oraz doświadczenie zawodowe. Dodatkowo pracownicy w tych zawodach są przywiązani do swoich miejsc zamieszkania, często utożsamianych z obszarem poszukiwania zatrudnienia i przez to stają się mało mobilni. Ponadto pojawiające się trudności lub wręcz niemożność obsadzenia wolnych miejsc pracy bywa też związana ze: stanem zdrowia osób bezrobotnych, ich wiekiem, utratą bądź zdezaktualizowaniem uprawnień i kwalifikacji zawodowych, niemożnością przestawienia się na nowsze techniki prac na niektórych stanowiskach, długotrwałym bezrobociem lub przerwą 17 w zatrudnieniu, a także brakiem zainteresowania do podjęcia pracy w wyuczonym zawodzie. 3) Na terenie powiatu świdnickiego nadal przeważają zawody nadwyżkowe. W dalszym ciągu obserwujemy więc wysokie niedopasowanie strukturalne podaży pracy do popytu na nią z uwagi na fakt, że w zawodach tych występuje większa ilość osób poszukujących pracy niż wynikałoby to z zapotrzebowania rynku. Niewielki, bo 2,54% spadek ich udziału w rynku pracy powiatu świdnickiego w I półroczu 2010r. w stosunku do I półrocza 2009r. jest korzystnym zjawiskiem, ale niestety jeszcze niewystarczającym, aby w zasadniczy sposób zmienić sytuację osób bezrobotnych zarejestrowanych w tych zawodach. Nawet jeśli połączymy to z informacją o mniejszej liczbie osób bezrobotnych i większej, ale nadal niewystarczającej liczbie ofert pracy. Dlatego przewidujemy, że ich znaczny, bo 81,66% udział w rynku pracy będzie mieć nadal znaczenie dla określenia możliwości i rodzaju wsparcia jakie Urząd powinien udzielić osobom z tych grup zawodowych w trakcie poszukiwania przez nich zatrudnienia. Nadal istnieje więc konieczność stosowania różnorodnych działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych. Bardzo ważnym byłoby zaspokojenie potrzeb zatrudnieniowych pracodawców w zawodach deficytowych, z drugiej zaś – ograniczenie kształcenia w zawodach nadwyżkowych o tym samym lub podobnym poziomie wykształcenia. Wynika z tego też, że obecny rynek pracy oraz rysujące się tendencje najprawdopodobniej, nadal będą wymagały od osób poszukujących zatrudnienia otwartości na zmiany i chęci dostosowania się do nowych zawodów. Tym samym tylko jednostki najbardziej mobilne i otwarte będą miały większe szanse na pozytywny efekt końcowy w postaci podjęcia zatrudnienia. 4) Niniejsze opracowanie, mimo kilku zauważalnych pozytywnych zmian, nadal naszym zdaniem wskazuje na trudną sytuację na lokalnym rynku pracy. Wielu bezrobotnych ma trudności ze znalezieniem pracy w posiadanym zawodzie. Związane jest to często z faktem, że mimo posiadania przez osobę bezrobotną wymaganego przez pracodawcę zawodu, nie spełnia ona innych wymagań stawianych przez pracodawcę takich jak np. odpowiednie doświadczenie, czy inne dodatkowe umiejętności i uprawnienia. Tymczasem wśród osób zarejestrowanych w naszym powiecie rośnie odsetek bezrobotnych o niskim poziomie wykształcenia, nie posiadających kwalifikacji lub z umiejętnościami zawodowymi nie przystosowanymi do wymagań współczesnego rynku pracy, a także nie potrafiących, z przyczyn mentalnych i osobowościowych, skutecznie nabyć umiejętności poszukiwania zatrudnienia. Powiększa się więc populacja bezrobotnych „trudnych” do reaktywacji zawodowej. Niezbędne jest zatem stałe podejmowanie działań zmierzających do umożliwienia zarejestrowanym w urzędzie osobom zdobycia zawodu, czy też podwyższenia lub uzupełnienia posiadanych kwalifikacji. Wskazane byłoby także, aby wśród osób bezrobotnych wzrosła świadomość konieczności podjęcia niezbędnych kroków: przekwalifikowania bądź uzupełnienia posiadanych kwalifikacji w celu sprostania dynamicznym zmianom pojawiającym się na rynku pracy. 5) Niepokojące jest nadal zjawisko niewielkiego, bo 15,94% udziału w rynku pracy powiatu 18 świdnickiego zawodów deficytowych oraz 2,40% udziału zawodów zrównoważonych. Mimo zaobserwowanego wzrostu w I półroczu 2010r. ilości zawodów deficytowych o 3,25% w stosunku do I półrocza 2009r. z powyższych danych wynika, że tylko w 18,34% (w I półroczu 2009r. 15,79%) spośród 709 zawodów wymienionych w statystyce zapotrzebowanie rynku pracy jest na tyle duże, że osoby bezrobotne nie powinny mieć większych kłopotów ze znalezieniem zatrudnienia. 6) Nadal częstym zjawiskiem jest podejmowanie pracy nie w zawodzie wyuczonym, ale pokrewnym. Większość osób pracuje więc w zawodach, w których może tylko w części wykorzystać wyuczone umiejętności i wiedzę. Taki stan generuje straty ekonomiczne i społeczne, wynikające z niewykorzystania kwalifikacji zawodowych bezrobotnych oraz konieczności finansowania działań, przyczyniających się do ich zmiany lub uzupełnienia. Ponadto analiza przedstawionych w niniejszym raporcie danych nasuwa wniosek, że w trakcie pracy z osobą bezrobotną powinno się skupiać nie tylko na konkretnych kwalifikacjach zawodowych, zdobytych w systemie szkolnym, czy na kursach dokształcających, ale także na dodatkowych umiejętnościach o charakterze uniwersalnym, takich jak: planowanie ścieżki własnego rozwoju zawodowego, elastycznego podejścia do oczekiwań pracodawców, uwzględniania konieczności kilkakrotnej reorientacji zawodowej na przestrzeni całej kariery zawodowej. 7) Bezsprzecznie doszło do kilku pozytywnych sytuacji w ramach naszego rynku pracy. Jednakże analiza danych dotycząca zawodów w I półroczu 2010r. w powiecie świdnickim pokazuje, że od kilu lat utrzymuje się stała tendencja charakterystyczna dla lokalnego bezrobocia i rynku pracy. Zaobserwować można niekorzystny trend, czyli powtarzanie się kategorii zawodowych, które mając wysokie wskaźniki średniej miesięcznej liczby ofert pracy, jednocześnie wykazują wysoką średnią miesięczną nadwyżkę podaży pracy, tj. sprzedawca i pracownik biurowy. Taka sytuacja obserwowana jest od dość długiego czasu na rynku pracy powiatu świdnickiego. Może to świadczyć o braku skutecznych narzędzi pozwalających ograniczyć występujące niedopasowania podaży pracy i popytu na nią w poszczególnych kategoriach zawodowych. Jest to również być może dowód na to, że w niektórych zawodach niedopasowanie ma charakter strukturalny. Dlatego pozytywne symptomy powinno się chyba traktować jako zjawiska wymagające głębszej i bardziej szczegółowej obserwacji na przestrzeni czasu, aby móc właściwie określić, czy mogą się one zmienić w stałe tendencje jakże dla nas pożądane. Reasumując wszystko powyższe należy ponownie stwierdzić, że istnieje spora grupa osób bezrobotnych, która nie znajduje zatrudnienia pomimo dających się zaobserwować pewnych niewielkich, ale jakże pozytywnych z naszego punktu widzenia zmian na rynku pracy powiatu świdnickiego. Dlatego analiza lokalnego rynku pracy, w tym także monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych, powinna nadal być punktem wyjścia przy planowaniu działań na rzecz aktywizacji zawodowej każdej grupy społecznej. Raport powinien stać się więc istotnym argumentem do merytorycznej dyskusji dla organów i instytucji 19 zainteresowanych problematyką rynku pracy. Zwłaszcza, że poprawa sytuacji tych osób na rynku pracy może wymagać podjęcia skorelowanych działań polegających z jednej strony na do potrzeb rynku pracy, podnoszeniu dostosowaniu oferty szkoleniowej jakości szkoleń – ze szczególnym uwzględnieniem modułu praktycznego, a z drugiej strony na objęciu tej grupy osób profesjonalną pomocą w zakresie wyboru szkolenia, czy kierunku dalszego kształcenia zawodowego z uwzględnieniem predyspozycji osobowościowych. Tym samym coraz wyraźniej rysuje się konieczność rozpoczęcia stosowania zróżnicowanych sposobów postępowania w działaniach wspomagających aktywność zawodową osób poszukujących pracy. Wskazane jest, aby z jednej strony doszło do podjęcia działań mających na celu zaspokojenie potrzeb zatrudnieniowych pracodawców w zawodach deficytowych, z drugiej zaś – ograniczenia kształcenia w zawodach nadwyżkowych. Badanie rynku pracy w I półroczu 2010r. wskazuje po raz kolejny na to, że działania te powinny być bardziej intensywne w tym ostatnim aspekcie dlatego, że problem nadwyżek zasobów pracy nadal jest bardzo uciążliwy. Szanse na znalezienie pracy zwiększają się wraz ze wzrostem liczby ofert pracy zgłaszanych przez pracodawców, ale w ostatnim czasie posiadanie zawodu poszukiwanego na rynku pracy nie zawsze stwarza szanse na zatrudnienie. „Obok kwalifikacji formalnych istotne dla pracodawcy wydaje się być posiadanie doświadczenia zawodowego, gotowość do uczenia się, umiejętność rozwiązywania problemów oraz umiejętność dobrej organizacji pracy. Firmy coraz częściej szukają ludzi wszechstronnie wykształconych, z wiedzą i umiejętnościami z różnych dziedzin. Największe szanse na pracę mają i jak się wydaje będą miały w przyszłości osoby, które potrafią szybko reagować na zmieniające się potrzeby pracodawców; są elastyczne i otwarte na zmiany dokonujące się na lokalnym rynku pracy”*. Wszystko to może się odbywać poprzez ciągłe podnoszenie kwalifikacji, tj. dokształcanie oraz zdobywanie potrzebnych umiejętności. Jednakże ważniejszym i bardziej efektywnym dla przyszłego rynku pracy wydaje się być rozpoczęcie zmian od samego kształcenia, dzięki któremu umiejętności i kwalifikacje już na etapie „bycia absolwentem” powinny być możliwie jak najbardziej dopasowane do wymogów pracodawców. Dlatego istotne jest, aby doszło do podjęcia przez placówki szkolne ściślejszej współpracy z lokalnymi pracodawcami, którzy są w stanie najlepiej określić swoje zapotrzebowanie na zawody. Zwłaszcza, że w realiach obecnego rynku pracy coraz większe znaczenie ma posiadanie umiejętności praktycznych. Stąd nasuwa się wniosek, że system kształcenia zawodowego tylko we współpracy z pracodawcami mógłby wykształcić w pełni wartościowych pracowników. „Zdaniem ekspertów rynku pracy nowe umiejętności wymagane przez pracodawców powinny być znane już absolwentom tzn. że młodzi ludzie nie powinni się ich uczyć dopiero w miejscu pracy”*. Ranking zawodów nadwyżkowych i deficytowych powinien także stać się ważkim instrumentem dla władz oświatowych w rozważeniu potrzeby korekty poziomu struktury i treści kształcenia zawodowego, szczególnie w aspekcie dużego „napływu” absolwentów szkół kształcących w zawodzie, którzy nie posiadają kwalifikacji 20 zawodowych (brak zdanego egzaminu dyplomowego). Informacja o zawodach na lokalnym rynku pracy powinna być traktowana priorytetowo w procesie podejmowania przez władze oświatowe decyzji o kontynuacji kształcenia w obecnych rozmiarach w zawodach wysoce nadwyżkowych. W świetle powyższych informacji wydaje się, że dopiero połączenie niniejszych analiz i konkretnych działań gwarantowałoby dopasowanie zawodowe absolwentów, a co za tym idzie osób bezrobotnych do realnej sytuacji na rynku pracy, a w konsekwencji zwiększenia prawdopodobieństwa powodzenia w poszukiwaniu zatrudnienia. Monitoring zawodów nie daje pełnego obrazu sytuacji na rynku pracy, pozwala jednak na identyfikację tendencji jakie zachodzą w obszarze popytu i podaży. Dlatego rozpatrując powyższe uwagi podkreślić należy, że raport ten nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji, jaka ma miejsce na lokalnym rynku pracy w badanym zakresie, a stanowi jedynie pewną jej część będącą składową większej całości. * informacje zaczerpnięte z raportów z badań, które powstały w ramach Projektu „Zawód na dziś i jutro- diagnoza kierunków kształcenia kadr dla małych i średnich przedsiębiorstw w regionie wałbrzyskim” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Sporządziła:K. Ślimak- Kołodziejska Doradca zawodowy I stopnia 21
