Model odpowiedzi i schemat punktowania: Suma punktów – 38 pkt

Model odpowiedzi i schemat punktowania: Suma punktów – 38 pkt
CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA: 12 punktów – (za każdy prawidłowy wpis – 1pkt)
Numer probówki
Zabarwienie zawartości
probówki
Nazwa zidentyfikowanej
substancji
1
malinowe
(fioletowe)
preparat
kret
2
bezbarwne
3
czerwone
4
żółte
5
zielone
6
czerwone
woda
kwas
octowy
preparat
kret
roztwór
mydła
sok z
cytryny
CZĘŚĆ TEORETYCZNA:
Zadanie 1: 4 punkty – (za każdy prawidłowy wpis – 1pkt)
Opis doświadczenia:
Roślinę o jasnozielonych liściach zanurzono w roztworze wodnym ciemnozielonego barwnika. Po
upływie 24 godzin liście rośliny przyjęły również zabarwienie ciemnozielone.
Wyjaśnij przebieg doświadczenia wpisując w wykropkowane miejsca w tekście odpowiednie pojęcia
wybrane z poniższej listy. Pojęcia wpisz w odpowiedniej formie gramatycznej.
zjawisko kapilarne, mniejszy, kapilara, różnica ciśnień, rurki, większy
W łodygach wszystkich roślin znajdują się włoskowate kanaliki, tzw. kapilary. Ciśnienie wewnątrz
rośliny jest mniejsze niż ciśnienie powietrza w pokoju i dlatego woda z barwnikiem przemieszcza się
w górę, do liści. Ruch ten nazywany jest zjawiskiem kapilarnym i spowodowany jest różnicą ciśnień.
Zadanie 2: 1 pkt
Purpura antyczna
W Starożytnym Rzymie szaty purpurowe przeznaczone były dla cesarza i najwyższych dostojników
państwowych. Źródłem barwnika były ślimaki śródziemnomorskie.
Pozyskiwanie barwnika doprowadziło do prawie całkowitego wyczerpania zasobów purpurodajnych
ślimaków w starożytności.
Oblicz z ilu ślimaków można było otrzymać 1 g tego barwnika, jeżeli z jednego ślimaka
otrzymywano 0,0001g tego barwnika.
Miejsce na obliczenia:
Z jednego ślimaka - 0,0001 g
0,0001g x = 1g
x = 10000 ślimaków
Zadanie 3 1 pkt
Niektóre rośliny są naturalnymi wskaźnikami. Informują o odczynie kwasowo – zasadowym gleby za
pośrednictwem koloru swoich kwiatów. Na przykład kwiaty hortensji są niebieskie na glebie o odczynie
kwasowym , a różowe na glebie o odczynie zasadowym.
Jaki kolor będą miały kwiaty hortensji, jeżeli w danym roku użyjemy do nawożenia saletrę
amonową, czyli nawóz o pH = 5
Barwa kwiatu hortensji: …………………niebieski……………………………………………
Zadanie 4 1 pkt
Roztwory wodne mydeł wykazują odczyn zasadowy, niekorzystny dla skóry, której pH powinno wynosić
5,5. Na jaki kolor zabarwi się papierek uniwersalny po położeniu go na wilgotnym mydle?
Zabarwienie papierka uniwersalnego: ……………niebieski…………………………………… .
Zadanie 5 2 pkt (za opis – 1pkt; za obserwację – 1pkt)
Do dyspozycji masz następujące substancje: kreda szkolna, niebieski atrament oraz pipetka.
Jak udowodnisz istnienie zjawiska dyfuzji?
Opis doświadczenia:
Nanieść kroplę atramentu na powierzchnię kredy za pomocą pipetki.
Obserwacje:
Po pewnym czasie kropla atramentu wnika w kredę zabarwiając ją na niebiesko.
Zadanie 6: 7 pkt – (za każdy punkt w opisie – 1 pkt lub inny opis w dowolnej kolejności
prowadzący do wyznaczenia gęstości – 7 pkt)
Znalazłeś kawałek żółtego metalu. Spodziewasz się, że może to być złoto. Do jego identyfikacji
może służyć wielkość fizyczna nazywana gęstością, której wartość możesz znaleźć w tabelach.
W jaki sposób wyznaczysz gęstość znalezionego metalu?
Do dyspozycji masz zlewkę, cylinder miarowy, wagę laboratoryjną oraz wodę.
Miejsce na odpowiedź:







Zważyć bryłkę
Napełnić cylinder miarowy wodą
Odczytać objętość cieczy
Wrzucić bryłkę metalu
Ponownie odczytać objętość poziomu cieczy
Obliczyć objętość bryłki z różnicy objętości
Obliczyć gęstość
Zadanie 7 10 pkt - (za każdy wpis w krzyżówce – 1 pkt; za hasło – 1 pkt)
Wpisz w oznaczone pola krzyżówki odpowiedzi na poniższe pytania. Litery w zacienionych
kratkach dadzą rozwiązanie.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Czarna substancja występująca w dużych ilościach na Śląsku.
Kolor produktu korozji (patyny), który pokrywa miedziane dachy pałaców lub kościołów.
Metal o barwie różowo – czerwonej.
Zabarwienie substancji o nazwie manganian(VII) potasu, stosowanej jako środek grzybobójczy
np. w akwarium.
Substancja stosowana do rozpoznawania charakteru kwasowo – zasadowego substancji.
Czerwonawy produkt reakcji żelaza z wilgotnym powietrzem.
Metal o barwie żółtej.
Nazwa substancji o barwie zielonej występującej w roślinach, niezbędnej w procesie
fotosyntezy.
Żółta substancja stosowana w zapałkach.
2. Z
4. F
Ę
G
I
E
E
L
O
N
Y
3. M
I
E
D
Ź
L
I
O
L
E
T
O
W
Y
5. W
S
K
A
Ź
N
I
K
6. R
D
Z
A
7. Z
Ł
O
T
O
L
O
R
O
F
I
9. S
I
A
R
K
A
8. C
Hasło:
I
1. W
INDYKATOR
H
L