Jakość życia osób uzależnionych od opiatów

Transkrypt

ZDROWIE DOBROSTAN 3/2013
DOBROSTAN, UMYSŁ I URODA
ROZDZIAŁ V
Zakład Pielęgniarstwa Psychiatrycznego
Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Department of Psychiatric Nursing Faculty of Nursing and Health Sciences
Medical University of Lublin
RENATA MARKIEWICZ, EWA ZNYK
Quality of life of opiate addicts
Przyjmowanie narkotyków jest problemem dotykającym nie tylko człowieka
uzależnionego ale również osoby z najbliższego otoczenia. Ich zażywanie negatywnie wpływa na relacje interpersonalne, prowadzi do nieporozumień, przemocy oraz
przestępczości. Osoby uzależnione często wypadają z pełnionych ról zaniedbując
rodzinę, pracę czy naukę. Im dłuższy okres uzależnienia, tym większe problemy w
codziennym funkcjonowaniu tych osób, tym bardziej widoczne problemy zdrowotne, zarówno psychiczne jak i somatyczne. Analizy danych statystycznych dotyczących narkomanii są zaskakujące. Z badań przeprowadzonych w 2008 roku wynika,
że po raz pierwszy po narkotyki sięgają 11- letnie dzieci, a szczyt inicjacji statystycznie przypada na 15-16 rok życia. Największą grupę osób uzależnionych od
narkotyków zgłaszających się do leczenia stanowią opiatowcy (40-70%) [2]. Czynnikiem warunkującym podjęcie przez nich leczenia są najczęściej: stan fizyczny,
potrzeba detoksykacji, wpływ otoczenia/rodziny, ucieczka przed wymiarem sprawiedliwości. Większość osób pomimo leczenia powraca do przyjmowania narkotyku. Jaka zatem musi być jakość życia osób uzależnionych, kiedy nierzadko tracą
wszystko to, co najważniejsze: dom, rodzinę, przyjaciół, zdrowie i kontrolę nad
własnym ciałem oraz umysłem.
Samo pojęcie jakości życia występuje w wielu dziedzinach nauki, odnosi się do
wielu wymiarów ludzkiego życia, niewątpliwie możemy je zastosować do osób
uzależnionych. W literaturze przedmiotu spotkamy szereg definicji jakości życia. W
pracy zaprezentowano kilka najważniejszych, które mają zastosowanie w badaniach
nad jakością życia.
ZDROWIE I DOBROSTAN NR 3/2013
Dobrostan, umysł i uroda
Popularna definicja Torranca [3] określa jakość życia jako pojęcie, zawierające
wszystkie aspekty egzystencji jednostki. Dalkey i Rourke [3] pojmują jakość jako
satysfakcję z życia oraz poczucie szczęścia lub jego brak. Walden-Gałuszko [3]
ocenia ją jako własną sytuację życiową pacjenta, dokonaną w określonym czasie i
zgodnie z przyjętą hierarchią wartości. Ta definicja wydaje się najbardziej adekwatna do opisu tego - czym jest jakość.
W medycynie wyróżnia się dwa wymiary jakości życia: obiektywny i subiektywny. Zantr i Goodhart [1] biorą pod uwagę ocenę jakości subiektywnie odczuwanej jako zadowolenie z życia odnoszące się do zdobytych doświadczeń życiowych
oraz odczuwaną obiektywnie przez jednostkę - ocenę warunków zewnętrznych.
Samą jakość życia można określić w wielorakich aspektach. Wyróżnia się kilka
jej wskaźników: stan zdrowia, sytuację rodzinną, wykształcenie, sytuację materialną, dostęp do różnych dóbr oraz wskaźniki psychologiczne: stopień zaspokojenia
potrzeb, stopień realizacji indywidualnych ważnych życiowych celów [4].
Uwzględniając pojęcie jakości i analizując je w odniesieniu do uzależnienia należy pamiętać o trzech najważniejszych sferach życia człowieka: psychicznej, społecznej oraz fizycznej. Analizując je, należy zwrócić uwagę na:
- psychiczną zależność, objawiająca się przymusem i koniecznością używania
psychoaktywnej substancji,
-
utratę kontroli nad używaniem określonej substancji psychoaktywnej (przymus zażywania),
-
zaniedbywanie zainteresowań na rzecz uzyskania i przyjęcia środka odurzającego,
-
pojawianie się poważnych problemów zdrowotnych,
-
wzrost tolerancji wynikający z przystosowania się organizmu do określonej
dawki,
-
przyjmowanie środków odurzających pomimo szkód jakie powodują, zarówno w sferze fizycznej, psychicznej i społecznej,
zależność fizyczną ujawniającą się w momencie zaprzestania przyjmowania
substancji psychoaktywnej (objawy abstynencyjne).
Ich przytoczenie ma niewątpliwie wpływ na ocenę poziomu jakości życia osób
uzależnionych.
-
MATERIAŁ I METODY
Badania do pracy przeprowadzano w okresie: marzec-czerwiec 2012 roku na terenie trzech placówek: Szpitala Neuropsychiatrycznego im. Prof. M. Kaczyńskiego
w Lublinie, Samodzielnego Wojewódzkiego Publicznego Zespołu Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Radomiu oraz w Ośrodku Leczenia Uzależnień w
Lublinie.
Grupę badawczą stanowiło 60 osób uzależnionych od opiatów, przebywających
w w/w placówkach na leczeniu lub terapii. Celem pracy było określenie poziomu
jakości życia osób uzależnionych. Badania przeprowadzono w oparciu o ankietę
92
Renata Markiewicz, Ewa Znyk
zawierającą pytania zamknięte oraz w oparciu o skalę GAF [5]. Wyniki badań poddano analizie ilościowej, analizie korelacji rho- Spearmana oraz analizie testem
niezależności chi-kwadrat.
WYNIKI
W badaniu wzięło udział 60 osób. Najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku
24-29 lat. Połowa badanych osób była w wieku powyżej 29 lat (tab.1).
Tabela 1. Rozkład wieku badanych osób
Wiek
Liczebność Procent z ogółu
Poniżej 18 lat
1
1,67
18-23 lata
3
5,00
24-29 lat
27
45,00
30-35 lat
15
25,00
Powyżej 35 lat
14
23,33
W badaniu uczestniczyło zdecydowanie więcej mężczyzn (82%) niż kobiet
(18%). 37% badanych osób posiadało wykształcenie podstawowe, 23% zawodowe a
28% wykształcenie średnie. Wyższe bądź niepełne wyższe wykształcenie posiadało
tylko 12% osób (tab.2).
Tabela 2. Rozkład poziomu wykształcenia badanych osób
Poziom wykształcenia Liczebność Procent z ogółu
Podstawowe
22
36,67
Zawodowe
14
23,33
Średnie
17
28,33
Niepełne wyższe
6
10,00
Wyższe
1
1,67
Prawie połowa badanych osób oceniła sytuację materialną jako dobrą (47%),
30% badanych ocieniło ją jako bardzo złą. Najliczniejszą grupę stanowiły osoby,
które mieszkały w miastach wojewódzkich - 53%. Co dziesiąta badana osoba
mieszkała na wsi, połowa z badanych posiadała dzieci. Zdecydowaną większość w
grupie stanowiły panny i kawalerowie - 80%.Większość badanych osób w czasie
przeprowadzania badań kontynuowała naukę - 63%, co piąta badana osoba była
bezrobotna (tab.3).
Tabela 3. Rozkład wykonywanego przez badane osoby zajęcia
Wykonywane zajęcie Liczebność Procent z ogółu
Kontynuacja nauki
38
63,33
Stałe zatrudnienie
6
10,00
Praca dorywcza
4
6,67
Bezrobocie
12
20,00
93
Ponad połowa badanych osób pochodziła z rodzin pełnych, co czwarta z rodzin
niepełnych (tab.4).
Tabela 4. Rozkład charakteru rodzin, z których pochodzą badane osoby
Charakter rodziny
Pełnej – rodzice żyją
33
55,00
Niepełnej – jedno z rodziców nie żyje
17
28,33
Rodzicie są po rozwodzie
8
13,33
Nie mam rodziców
2
3,33
Co trzecia badana osoba wskazała, że w rodzinie występowały konflikty, u co
czwartej badanej osoby atmosfera domowa określona została jako zdecydowanie
zła. Tylko 35% badanych atmosferę panującą w domu określiła jako życzliwą
(tab.5).
Tabela 5. Rozkład oceny atmosfery panującej w domu u badanych osób
Odpowiedź
ciepłą, serdeczną, pełną zrozumienia
10
16,67
czasami zdarzały się konflikty,
21
35,00
ale na ogół życzliwą
bezkonfliktową, ale każdy koncentruje się
9
15,00
wyłącznie na sobie
dość często dochodzi do konfliktów
6
10,00
zdecydowanie złą, bardzo często
14
23,33
dochodzi do konfliktów
Większość badanych osób potwierdziła problem nadużywania alkoholu przez
członków rodziny - 63%, jedna trzecia potwierdziła występowanie przemocy fizycznej, a 30% - doświadczanie przemocy psychicznej (tab.6).
Tabela 6. Rozkład występowania poszczególnych problemów w rodzinie
badanych osób
Odpowiedź
nadużywanie alkoholu
38
63,33
stosowanie przemocy fizycznej
20
33,33
zażywanie narkotyków
13
21,67
stosowanie przemocy psychicznej
18
30,00
Inne
4
6,67
żadne z powyższych
14
23,33
U co czwartej badanej osoby członkowie rodzin weszli w konflikt z prawem
(kradzież) (tab.7).
94
Tabela 7. Rozkład wejścia członków rodziny badanych osób w konflikt z
prawem
Odpowiedź
Kradzieżą
14
23,33
Zabójstwem
1
1,67
Pobiciem
10
16,67
Rozbojem
7
11,67
Gwałtem
1
1,67
Inne
5
8,33
nikt z mojej rodziny nie wszedł
35
58,33
nigdy w konflikt z prawem
18 % badanych podało iż, nie czuli się w rodzinie potrzebni, akceptowani oraz
kochani. 80% badanych osób oceniała własne kontakty ze znajomymi lub przyjaciółmi jako bardzo dobre lub dobre (tab.8).
Tabela 8. Rozkład oceny kontaktów ze znajomymi / przyjaciółmi przez badane
osoby
Odpowiedź
kontakty ze znajomymi były bardzo dobre,
często spotykaliśmy się, czułem się
32
53,33
osobą lubianą i docenianą
kontakty ze znajomymi były dobre,
czasami spotykaliśmy się, czułem się
16
26,67
osobą ogólnie lubianą i docenianą
kontakty ze znajomymi były średnie,
rzadko się spotykaliśmy,
4
6,67
w ich towarzystwie nie czułem się
osobą lubianą i docenianą
kontakty ze znajomymi były złe,
bardzo rzadko się spotykaliśmy,
8
13,33
nie czułem takiej potrzeby
kontakty ze znajomymi były bardzo złe,
0
0,00
nie miałem już przyjaciół
48% badanych osób interesowało się sportem, 43% muzyką (tab9).
Tabela 9. Rozkład formy kształtowania się zainteresowań u badanych osób
Odpowiedź
Muzyka
26
43,33
Sport
29
48,33
Komputer
11
18,33
nie miałem żadnych zainteresowań
3
5,00
Inne
12
20,00
95
35% badanych osób przebywało wśród osób, które miały problemy z nadużywaniem substancji psychoaktywnych (tab. 10).
Tabela 10. Rozkład rodzaju przyjaciół, z którymi badane osoby najczęściej
przebywały
Odpowiedź
mili, spokojni ludzie, o wszechstronnych zainteresowaniach,
uczący się lub pracujący, bez żadnych uzależnień
na ogół spokojni ludzie, o wąskim zakresie zainteresowań,
pracujący bądź uczący się, z których część z nich miała
problemy z nadużywaniem substancji psychoaktywnych
osoby nadpobudliwe, często wchodzące w konflikt z prawem lub innymi osobami, większość z nich nie pracowała,
nie uczyła się oraz miała problemy ze używaniem szkodliwym/uzależnieniem od substancji psychoaktywnych
osoby pochodzące z tzw. marginesu społecznego, bezrobotne, nie kontynuujące nauki, często wchodzące w konflikt z
prawem i innymi osobami, osoby mające problemy z używaniem szkodliwym/nadużywaniem substancji psychoaktywnych
Liczebność
Procent
z ogółu
12
20,00
21
35,00
14
23,33
13
21,67
Co czwarta badana osoba przebywała w środowisku osób pochodzących z tzw.
marginesu społecznego. 43% ankietowanych osób oceniło własne zachowania wobec rodziny jako dobre.
Badane osoby najczęściej w stresujących sytuacjach zażywały narkotyki (37%),
reagowały złością (23%), niepokojem (25%) (tab11).
Tabela 11. Sposób reagowania w sytuacjach stresujących
Sposób reakcji
Bardzo często
agresja
15,00
Złość
23,33
niepokój
25,00
depresja
28,33
zażycie narkotyku
36,67
zażycie alkoholu
23,33
bycie samemu
33,33
udanie się do bliskiej osoby
6,67
Często Czasami Rzadko Nigdy
15,00
28,33
25,00 16,67
40,00
23,33
11,67 1,67
30,00
25,00
11,67 8,33
18,33
13,33
13,33 26,67
30,00
13,33
15,00 5,00
20,00
15,00
31,67 10,00
15,00
11,67
26,67 13,33
15,00
23,33
21,67 33,33
75% badanych mogła liczyć na wsparcie i pomoc ze strony rodziny w sytuacjach
stresujących, u co czwartej badanej osoby taka pomoc nie była obecna (25%). Również 63% badanych podała, że mogła liczyć na wsparcie ze strony przyjaciół, tylko
co trzecia osoba (33%) takiego wsparcia doświadczała rzadko, a 4% nie otrzymy96
wała jej w ogóle. 67% badanych osób przed uzależnieniem nie korzystała z pomocy
psychologa.
Prawie 50% badanych osób przyjęło po raz pierwszy narkotyk w wieku poniżej
15 lat, ponad 90% w wieku poniżej 21 lat. Większość uzależnionych osób przyjmowanie narkotyków rozpoczęło od marihuany - 62%, głównie w środowisku szkolnym -18%, na prywatkach-20%, na dyskotece -10%. 60% badanych osób wskazała
na ciekawość, 28% na wpływ grupy rówieśniczej, a 17% na ucieczkę od problemów (tab.12). Sprawdzono, czy osoby zażywające narkotyki w różnym wieku różnili się między sobą pod względem miejsca, w którym po raz pierwszy sięgnęli po
narkotyk. W tym celu zastosowano test niezależności chi-kwadrat, w tabeli poniżej
przedstawiono uzyskane w badaniu wyniki.
Tabela 12. Wiek a miejsce sięgnięcia po raz pierwszy po narkotyk przez badane
osoby
Wiek
Poniżej 15 lat 15 – 17 lat 18 – 20 lat 21 – 23 lat Powyżej 23 lat
na dyskotece
3,45
20,00
18,18
w szkole
20,69
20,00
18,18
na prywatce
3,45
33,33
36,36
50,00
na wycieczce
3,45
9,09
Inne
68,97
26,67
18,18
50,00
100,00
Miejsce
Analiza testem niezależności chi-kwadrat wykazała istotne statystycznie różnice:
chi2(16) = 26,24; p = 0,012. Oznacza to, że im osoby były młodsze tym częściej po
raz pierwszy sięgały po narkotyki w szkole. Ponad 90% badanych osób wskazała,
że najczęściej zażywała heroinę, 88% ankietowanych deklarowała uzależnienie od 6
lat, 90 % badanych potwierdziła obecny pobyt jako kolejny. Zdecydowana większość badanych osób wskazała, że własna potrzeba uwolnienia się od nałogu była
powodem rozpoczęcia leczenia - 62%, co piąta wskazała na zły stan zdrowia. 78%
ankietowanych obecnie przebywa na detoksykacji, co trzecia osoba jest w programie
metadonowym.
70% badanych uznała, że rodzina udzieliła im wsparcia podczas leczenia, co piąta wskazała na personel medyczny (tab.13).
Tabela 13. Wsparcie podczas leczenia
Odpowiedź
rodzina (rodzice, rodzeństwo, bliska osoba)
42
70,00
Znajomi
4
6,67
personel medyczny
13
21,67
nie uzyskałem (-am) wsparcia
1
1,67
Inne
0
0,00
82% badanych osób dostrzega związek między uzależnieniem a pogorszeniem
się relacji w rodzinie (tab.14).
97
Tabela 14. Wpływ uzależnienia badanych osób na relacje z rodziną
Odpowiedź
Gorsze
33
55,00
zdecydowanie gorsze
16
26,67
uzależnienie nie miało wpływu
11
18,33
a moje relacje z rodziną
35% badanych uważa, że środowisko stara się ich zrozumieć, prawie co czwarta
osoba, że środowisko je potępia - 23%. 13% badanych odczuwa ignorancję, 15%
wyraźne odrzucenie a 10% dyskryminację (tab.15).
Tabela 15. Rozkład oceny stosunku społeczeństwa do badanych osób
Odpowiedź
stara się mnie zrozumieć
21
35,00
Odrzuca
9
15,00
Ignoruje
8
13,33
Dyskryminuje
6
10,00
Potępia
14
23,33
Inne
2
3,33
58% badanych osób uważa, że najczęściej odczuwa lęk, kiedy jest sama, kiedy
nie ma wsparcia i poczucia bezpieczeństwa (tab.16).
Tabela 16. Okoliczności, w których badane osoby najczęściej odczuwają lęk
Odpowiedź
kiedy jestem sam(-a), kiedy nie mam wsparcia
i poczucia bezpieczeństwa
kiedy spotykam się ze znajomymi,
za każdym razem kiedy opuszczam dom,
nie odczuwam lęku
Inne
nie dotyczy
Liczebność
Procent
z ogółu
35
58,33
8
9
5
3
0
13,33
15,00
8,33
5,00
0,00
52% badanych osób znajduje się pod stałą opieką medyczną ze względu na choroby somatyczne (tab.17).
Sprawdzono, czy zachodzi związek pomiędzy wiekiem, w którym badane osoby
po raz pierwszy sięgnęły po narkotyk, a występowaniem u badanych osób poszczególnych chorób somatycznych. W tym celu zastosowano analizę testem rhoSpearmana. W tabeli poniżej przedstawiono współczynniki korelacji z przeprowadzonych analiz.
98
Tabela 17. Współczynniki korelacji pomiędzy wiekiem, w którym badane osoby
po raz pierwszy sięgnęły po narkotyk a występowaniem u badanych osób
poszczególnych chorób somatycznych
Odpowiedź
rho-Spearmana Poziom istotności
zakażenia wirusem HIV
-0,22
0,092
zakażenia wirusem HCV
0,13
0,322
( prowadzącym do zapalenia wątroby typu C)
żylnej choroby zatorowo-zakrzepowej
0,07
0,571
częste infekcje spowodowane
-0,08
0,560
spadkiem odporności
Padaczka
0,15
0,261
Gruźlica
0,18
0,172
zapalenie górnych
0,02
0,855
dróg oddechowych
ogólne wyniszczenie
-0,42
0,001
i niedożywienie organizmu
choroby skóry
0,21
0,111
np. świerzb, grzybica
Analiza korelacji wykazała, że im badane osoby wcześniej sięgały po narkotyk
tym częściej występowało u nich ogólne wyniszczenie i niedożywienie organizmu.
Najczęściej zgłaszanymi problemami dotyczącymi sfery psychicznej wśród badanych są trudności tj.: lęk i/lub niepokój -72%, spadek nastroju -70%, bezsenność 62%, drażliwość - 55% (tab. 18).
Tabela 18. Najczęściej odczuwane przez badane osoby objawy sfery psychicznej
Odpowiedź
nadmierna senność
13
21,67
Bezsenność
37
61,67
lęk i/lub niepokój
43
71,67
spadek nastroju
42
70,00
wybuchy agresji
27
45,00
Drażliwość
33
55,00
spadek sprawności intelektualnej
16
26,67
pojawienie się myśli samobójczych
24
40,00
nie odczuwam żadnych objawów
0
0,00
natury psychicznej
Ponad połowa badanych osób określa swoją obecną sytuację jako złą lub zdecydowanie złą, 32% określa ją na poziomie średnim (tab. 19).
99
Tabela 19. Rozkład oceny własnej obecnej sytuacji materialnej badanych osób
Odpowiedź
Dobra
10
16,67
Średnia
19
31,67
Zła
21
35,00
zdecydowanie zła
10
16,67
Najliczniejszą grupę stanowią osoby, które wolny czas spędzają spotykając się
ze znajomymi - 38% (tab.20).
Tabela 20. Rozkład formy spędzania obecnie czasu wolnego przez badane
osoby
Odpowiedź
spotkania ze znajomymi
23
38,33
biernie, nie przejawiam aktywnej
15
25,00
formy spędzania czasu wolnego
czytam, oglądam telewizję
17
28,33
Inny
5
8,33
Sprawdzono, czy istnieje związek pomiędzy posiadanymi przez badane osoby
zainteresowaniami przed uzależnieniem a ich kontynuowaniem w trakcie uzależnienia. Analiza testem niezależności chi-kwadrat wykazała istotne statystycznie różnice: chi2(16) = 24,86; p = 0,032 dotyczące zainteresowań. Oznacza to, że im osoby w
przeszłości częściej posiadali zainteresowania, tym później częściej je kontynuowali. Wynik jest o tyle istotny, iż stanowi ważny element w terapii.
62% badanych osób deklaruje chęć zerwania z nałogiem, 25% uważa, że każda
próba leczenia kończy się niepowodzeniem i chce być zakwalifikowana do leczenia
substytucyjnego W przypadku 13% badanych jest to pierwsza próba leczenia.
Sprawdzono, czy zachodzi związek pomiędzy kategorią GAF badanych osób, a
występowaniem negatywnych objawów sfery psychicznej oraz podejmowaniem
prób zerwania z uzależnieniem wśród badanych. W tym celu zastosowano analizy
korelacji rho-Spearmana (tab.21).
Tabela 21. Współczynniki korelacji rho-Spearmana pomiędzy kategorią GAF
badanych osób a objawami sfery psychicznej
Objawy sfery psychicznej
nadmierna senność
-0,14
0,285
Bezsenność
0,05
0,728
lęk i/lub niepokój
-0,05
0,714
spadek nastroju
0,30
0,020
wybuchy agresji
0,07
0,588
Drażliwość
0,09
0,476
spadek sprawności intelektualnej
0,17
0,183
pojawienie się myśli samobójczych
-0,59
< 0,001
100
Analiza korelacji wykazała, że im badane osoby miały niższy poziom na skali
GAF tym częściej pojawiały się u nich myśli samobójcze. Liczba podejmowanych
prób leczenia była również istotnie związana z oceną możliwości oraz motywacją do
zerwania z nałogiem wśród badanych. Związek okazał się być istotny statystycznie:
rho = 0,31; p = 0,015. Oznacza to, że im badane osoby częściej podejmowały nieudane próby zerwania z nałogiem tym bardziej negatywnie podchodziły do swoich
możliwości zerwania z nim. Sprawdzono, czy zachodzi związek pomiędzy kategorią GAF badanych osób a obecnym ich źródłem utrzymania. W tym celu zastosowano analizy korelacji rho-Spearmana (tab.22).
Tabela 22. Współczynniki korelacji rho-Spearmana pomiędzy kategorią GAF
badanych osób a obecnym źródłem utrzymania badanych osób
Odpowiedź
finansowanie przez rodzinę
0,03
0,827
Praca
0,23
0,081
Prostytucja
-0,11
0,416
Inne
-0,30
0,019
Analiza korelacji wykazała, że im badane osoby mają niższą kategorię na skali
GAF tym częściej utrzymują się z innych źródeł dochodów.
WNIOSKI
1. Jakość życia osób uzależnionych od opiatów znajduje się na niskim poziomie.
2. Sytuacja socjodemograficzna ma wpływ na rozwój uzależnienia.
3. Istnieje związek pomiędzy brakiem umiejętności radzenia sobie w sytuacjach
trudnych i brakiem zainteresowań wśród badanych a rozwojem uzależnienia.
4. Istnieje związek pomiędzy okresem uzależnienia badanych osób a wyniszczeniem organizmu, zarówno w sferze somatycznej jak i psychicznej.
5. Istnieje zależność pomiędzy podejmowaniem nieudanych prób zerwania z nałogiem, a motywacją u badanych osób.
6. Deficyty w zakresie funkcjonowania społecznego u badanych osób mają wpływ
na zdolność wykonywania przez nich pracy zarobkowej.
BIBLIOGRAFIA
1. Chrobak M. Praca poglądowa. [w:] Problemy Pielęgniarstwa, 2009, 17 (2), s.
123-127.
2. Czabała Cz. Typologia pacjentów korzystających z instytucjonalnej pomocy w
związku z używaniem narkotyków. [w:] Serwis informacyjny Narkomania,
2008, 4 (43), s.2-6.
101
3. Górna K., Suwalska A. Badania jakości życia w psychiatrii, [w:] Wołowicka L.:
Jakość życia w naukach medycznych, Poznań 2001.
4. Hędzelek M., Wnuk M., Marcinkowski J.T. Jakość życia studentów eksperymentujących z narkotykami. [w:] Problemy Higieny i Epidemiologii, 2009, 90(3),
s.415-423.
5. Łoza B. GAF (tłumaczenie) – Globalna Ocena Funkcjonowania / Global Assessment of Functioning Scale(wg Czwartego Diagnostycznego i Statystycznego
Systemu Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego/DSM-IV, Diagnostic
and Statistical Manual of Mental Disorders – American Psychiatric Association)
STRESZCZENIE
W pracy dokonano oceny jakości życia osób uzależnionych od opiatów. Analizie
poddano sytuację socjodemograficzną, wiek inicjacji badanych, ich zainteresowania, czas trwania uzależnienia, wpływ sytuacji rodzinnej na rozwój uzależnienia,
postrzeganie osób uzależnionych przez środowisko oraz dotychczasowe próby
leczenia badanych. Celem pracy było określenie problemów mających związek z
jakością życia osób dotkniętych uzależnieniem oraz zwrócenie uwagi na występowanie u tych osób deficytów w zakresie funkcjonowania. Grupę badawczą stanowiło 60 osób uzależnionych od opiatów, przebywających w różnych placówkach na
leczeniu lub terapii.
ABSTRACT
This paper involves an evaluation of the quality of life of people addicted to opiates. The analysis covered their socio-demographic situation, age of initiation, their
interests, the duration of their addiction, the effect of family background on the
development of addiction, the way addicts are perceived by the community, and
previous treatment attempts. The purpose of the study is to identify the problems
related to the quality of life of people affected by addiction and to reveal functioning
deficits of these people. The study group consisted of 60 opiate addicts, residing in
various institutions for treatment or therap
Artykuł zawiera 21673 znaki ze spacjami
102

Jakość życia osób uzależnionych od opiatów

Transkrypt

Podobne dokumenty

V - 5. Tablica b..

tutaj

wiadomości - interimax

SKALA UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNYCH PAC-2

czytaj - Daniel Korzan

Zarządzanie strategiczne współczesnym przedsiębiorstwem

Świadomość ekologiczna mieszkańców Włoch

CBI Pro-Akademia / Aktualności / Transfer wiedzy z nauki do

Preferencje klientów linii lotniczych